Kliment Jefriemowicz Woroszyłow

Kliment Jefriemowicz Woroszyłow, (ur. 4 lutego 1881 we wsi Wierchnieje, zm. 2 grudnia 1969 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, Marszałek Związku Radzieckiego, polityk, przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1956, 1968), Bohater Pracy Socjalistycznej (1960) i Bohater Mongolii (1957). Zbrodniarz ludobójca odpowiedzialny za zbrodnię katyńską i inne.

Urodził się 4 lutego (23 stycznia wg kalendarza juliańskiego) 1881 we wsi Wierchnieje (ob. w obwodzie ługańskim na Ukrainie) w rodzinie robotnika kolejowego, z pochodzenia Ukrainiec. Od 1896 pracował w fabryce. Od 1903 w Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR), w 1904 został członkiem komitetu bolszewickiego w Ługańsku. W czasie rewolucji 1905 organizował drużyny bojowe. W latach 1908–1917 zajmował się pracą partyjną w Baku, Petersburgu i Carycynie, kilka razy aresztowany.

W 1917 został członkiem Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.

Podczas wojny domowej w Rosji w 1918 współorganizował ukraińską 5. Armię i był jej pierwszym dowódcą, po czym dowodził Frontem Carycyńskim, pełnił funkcję zastępcy dowódcy i członka Rady Wojskowej Frontu Południowego, a następnie objął dowodzenie 10. Armią. W listopadzie 1919 współorganizował 1. Armię Konną Siemiona Budionnego i został członkiem jej Rady Wojskowo-Rewolucyjnej (Rewwojensowieta). Brał udział w likwidacji powstania marynarzy w Kronsztadzie.

W latach 1921–1960 członek Komitetu Centralnego Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) RKP(b). W latach 1921–1925 był dowódcą Północnokaukaskiego, a następnie Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Po śmierci Michaiła Frunzego w listopadzie 1925 został ludowym komisarzem (ministrem) spraw wojskowych i morskich oraz przewodniczącym Rady Wojskowo-Rewolucyjnej ZSRR (do 1934). W latach 1926–1952 był członkiem Biura Politycznego WKP(b), a w latach 1934–1940 pełnił funkcję ludowego komisarza obrony ZSRR. W 1935 mianowany Marszałkiem Związku Radzieckiego. Współodpowiedzialny za czystki w Armii Czerwonej.

Podejmował decyzje o rozstrzelaniu łącznie 25 700 osób spośród grupy polskich wojskowych i cywilów znajdujących się w obiektach NKWD. Decyzję podjęli członkowie Biura: Ławrientij Beria, Józef Stalin, Kliment Woroszyłow, Wiaczesław Mołotow, Anastas Mikojan, Michaił Kalinin, Łazar Kaganowicz. Zgodnie z nią wiosną 1940 zamordowano 21 857 osób.

Po niepowodzeniu w wojnie radziecko-fińskiej odwołany ze stanowiska ludowego komisarza obrony. W maju 1940 został powołany na stanowisko zastępcy przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych (rząd ZSRR) i jednocześnie przewodniczącego Komitetu Obrony przy Radzie Komisarzy Ludowych.

W czasie wojny niemiecko-radzieckiej, w latach 1941–1945 był członkiem Państwowego Komitetu Obrony. W 1941 został dowódcą Kierunku Północno-Zachodniego (do września 1941). Będąc pełnomocnikiem Kwatery Głównej Naczelnego Dowództwa, organizował obronę Leningradu oraz dowodził wojskami Frontu Leningradzkiego (wrzesień 1941) i Wołchowskiego oraz Samodzielnej Armii Nadmorskiej. We wrześniu 1942 został wyznaczony głównym dowódcą ruchu partyzanckiego (do maja 1943). Podczas wojny zajmował również inne stanowiska. Uczestniczył w konferencji teherańskiej.

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 był przewodniczącym Sojuszniczej Komisji Kontrolnej na Węgrzech. W latach 1946–1953 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR, a następnie w latach 1953–1960 przewodniczącego Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.

W 1960 za wystąpienie przeciwko Nikicie Chruszczowowi i poparcie "grupy antypartyjnej" Wiaczesława Mołotowa został pozbawiony wszystkich funkcji partyjnych i państwowych. Po dojściu do władzy Leonida Breżniewa powrócił do łask, ponownie członek KC KPZR od 1966.

Zmarł 2 grudnia 1969, pochowany przy ścianie Kremla na Placu Czerwonym w Moskwie. W jego pogrzebie uczestniczyła delegacja PRL z przewodniczącym Rady Państwa PRL Marianem Spychalskim, szefem GZP WP gen. Józefem Urbanowiczem oraz szefem Sztabu Generalnego WP gen. Bolesławem Chochą.

Ciekawostki

• Bułat Okudżawa, poświęcił mu jedną ze swoich ironicznych piosenek pod tytułem Woroszyłow, nasz czerwony komendant. Piosenkę tę Okudżawa nagrał w czasie swego pobytu w Polsce w 1966 roku i nie była ona znana w ZSRR. Woroszyłow pojawia się również w znanej pieśni Armii Konnej "Marsz Budionnego". Oprócz tego, nazwisko Woroszyłowa pojawia się jeszcze w co najmniej dwóch pieśniach: jednej z licznych wersji Полюшко-поле (Poleczko-pole) oraz Эшелонная (Песня о Ворошилове) ("Eszelonowa" (Pieśń o Woroszyłowie))

• W Bielsku-Białej istniała prawdopodobnie jedyna ulica jego imienia w Polsce (1951–1988), później Władysława Sikorskiego).

• Ługańsk, miasto we wschodniej Ukrainie zostało nazwane na jego cześć Woroszyłowgrad. Stoi tam do dzisiaj pomnik Woroszyłowa, na koniu i z szablą.

• W 1925 po śmierci Michaiła Frunzego Kliment Woroszyłow wychowywał jego syna – Timura, który zginął jako oficer lotnictwa na Froncie Wołchowskim. Był żonaty, ale nie miał własnych dzieci, wychowywał również przybranego syna Piotra.

• W 1985 w filmie "Bitwa o Moskwę" w jego rolę wcielił się piosenkarz Władimir Troszin, pierwszy wykonawca piosenki "Podmoskownyje Wiecziera".

• W wywiadzie dla "Gazety wyborczej" gen. armii Wojciech Jaruzelski wspominał jak podczas spotkania z marsz. Klimentem Woroszyłowem – na uroczystości z okazji 20 rocznicy zakończenie II wony światowej – ów wyrecytował po polsku modlitwę "Zdrowaś Mario".