BENZONATAT

DZIAŁANIE:

• nienarkotyczny lek p/kaszlowy

• zmniejsza nasilenie odruchu kaszlowego poprzez zmniejszenie wrażliwości receptorów w drogach oddechowych, płucach i opłucnej

• w zalecanych dawkach nie wpływa depresyjnie na ośrodek oddechowy

• zaczyna działać w ciągu 15 – 20 min, działanie utrzymuje się przez 3-8h

WSKAZANIA:

• objawowe leczenie kaszlu

PRZECIWWSKAZANIA:

• nadwrażliwość

• nie stosować u dzieci do 10 rż

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• senność, bóle i zawroty głowy, zaparcia, nudności, zmiany skórne i świąd, reakcje nadwrażliwości, uczucie drętwienia języka, jamy ustnej i gardła

Leczenie nie powinno trwać dłużej niż 5-7 dni. Przedawkowanie: pobudzenie OUN i drgawki z następującą po nich depresją.

BUTAMIRAT

DZIAŁANIE:

• nieopioidowy lek p/kaszlowy

• hamuje odruch kaszlu na poziomie rdzenia przedłużonego

• ma właściwości spazmolityczne, rozszerza oskrzela, nie rozszerzając jednak naczyń wieńcowych

WSKAZANIA:

• objawowy ostry i przewlekły kaszel o różnej etiologii

PRZECIWWSKAZANIA:

• fenyloketonuria

• nie należy stosować długotrwale w kaszlu o nieznanej etiologii oraz u chorych z objawami istotnego zahamowania czynności ośrodka oddechowego

• nie zaleca się tosowania w I trymestrze ciąży

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• zaburzenia żołądkowo – jelitowe (nudności, wymioty, biegunka), zmiany skórne

w Polsce jest dopuszczony do stosowania od 7 miesiąca życia

KLOFEDANOL

DZIAŁANIE:

• działający ośrodkowo nienarkotyczny lek p/kaszlowy

• działa słabo cholinolitycznie i miejscowo znieczulająco

• nie powoduje depresji oddechowej, zaparcia i nie wywołuje uzależnienia

WSKAZANIA:

• suchy, męczący kaszel o różnej etiologii

PRZECIWWSKAZANIA:

• w kaszlu o nieznanej etiologii

• ostrożnie u chorych wyniszczonych lub przyjmujących leki działające na OUN

• nie należy stosować u dzieci do 2 rż

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• pobudzenie, drażliwość, koszmary nocne, omamy, reakcje nadwrażliwości

• w dużych dawkach może powodować suchość błony śluzowej jamy ustnej, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, nudności, wymioty, senność

KODEINA

DZIAŁANIE:

• pochodna morfiny o ośrodkowym działaniu p/kaszlowym

• działa słabo uspokajająco i p/bólowo

• przechodzi przez łożysko i do mleka matki

• okres półtrwania wynosi 3 h, metabolizowana jest w wątrobie do norkodeiny, morfiny, normorfiny i hydrokodonu ( wydalana w postaci glukuronidów)

WSKAZANIA:

• uporczywy, suchy kaszel

• lek p/bólowy, często w skojarzeniu z kwasem ASA, innymi NLPZ lub paracetamolem w leczeniu bólu o średnim nasileniu

INTERAKCJE:

• nasila depresyjne działanie na OUN niektórych leków przeciwdepresyjnych (TLPD), nasennych (pochodnych kwasu barbiturowego), neuroleptyków, środków znieczulających ogólnie, leków uspokajających i klonidyny

• zwiększa depresyjne działanie na ośrodek oddechowy innych leków opioidowych

• nasila działanie etanolu

• jednoczesne stosowanie z lekami cholinolitycznymi zwiększa ryzyko porażennej niedrożności przewodu pokarmowego

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, napad astmy, śpiączka

• uzależnienie od opioidów

• ostrożnie w przypadkach zaburzeń świadomości, wzmożonego ciśnienia wewnątrzgałkowego

• nie należy stosować w I trymestrze ciąży i okresie okołoporodowym (ryzyko wystąpienia zaburzeń oddechowych u noworodka)

• karmienie piersią, nie należy stosować u dzieci w 1. Roku życia

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• depresja ośrodka oddechowego, obrzęk płuc, nudności, wymioty

• zaparcie, suchość w jamie ustnej, zaburzenia snu, bóle i zawroty głowy, objawy alergiczne

• podobnie jak morfina posiada zdolność do uwalniania histaminy (astma oskrzelowa)

• dz. p/bólowe i p/kaszlowe może być zmniejszone u chorych leczonych jednocześnie CHINIDYNĄ

• może prowadzić do uzależnienia

DIHYDROKODEINA:

• półsyntetyczny narkotyczny lek p/bólowy o sile działania pośredniej między morfiną a kodeiną

• mechanizm działania wynika z wpływu na receptory opioidowe – dz. p/kaszlowe i p/bólowe

• dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, jednak ze względu na efekt pierwszego przejścia jej całkowita biodostępność wynosi 20%

• wskazania, interakcje, p/wskazania, działania niepożądane jak KODEINA

• dawki należy zmniejszać w przypadku współistniejącej przewlekłej niewydolności wątroby lub niedoczynności tarczycy i u osób w podeszłym wieku

DEKSTROMETORFAN

DZIAŁANIE:

• pochodna morfiny, praktycznie nie wykazuje dz. p/bólowego i nie wywołuje uzależnienia

• siła działania p/kaszlowego jest podobna jak folkodyny – podwyższa próg kaszlowy po ok. 30 min od przyjęcia leku i utrzymuje się przez 6 h

• okres półtrwania wynosi 5-8 h

WSKAZANIA:

• kaszel o różnej etiologii (w zapaleniu oskrzeli, gardła, krtani, kaszlu opłucnowym)

INTERAKCJE:

• potęguje działanie inhibitorów MAO, leków działających depresyjnie na OUN, etanolu, leków zapierających

• podczas jednoczesnego stosowania z LINEZOLIDEM objawy podobne do zespołu serotoninowego

• wzrost stężenia leku podczas stosowania z CHINIDYNĄ i AMIODARONEM

PRZECIWWSKAZANIA:

• astma oskrzelowa (uwalnianie histaminy), i inne obturacyjne choroby dróg oddechowych, niewydolność oddechowa lub ryzyko jej wystąpienia, leczenie IMAO

• ostrożnie w schorzeniach wątroby

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• senność, zaparcie, biegunka, zawroty głowy

• duże dawki upośledzenie oddychania, wzrost ciśnienia w drogach żółciowych

FOLKODYNA

DZIAŁANIE:

• pochodna morfiny; działa ośrodkowo p/kaszlowo

WSKAZANIA:

• suchy, męczący kaszel

INTERAKCJE:

• nasila depresyjne działanie etanolu i leków działających depresyjnie na OUN

• opóźnia wchłanianie MEKSYLETYNY

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, astma oskrzelowa, nadwrażliwość

• nie należy podawać w ciąży i laktacji

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• nudności, zaparcie, senność, reakcje alergiczne

• stosowanie w dawkach większych niż terapeutyczne może powodować uzależnienie

ETYLOMORFINA

DZIAŁANIE:

• pochodna morfiny o zbliżonym profilu działania

• w małych dawkach działa p/kaszlowo i uspokajająco

WSKAZANIA:

• objawowy suchy, męczący kaszel

INTERAKCJE:

• nie stosować łącznie z lekami działającymi depresyjnie na OUN

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, astma oskrzelowa, kaszel o nieznanej etiologii

• nie stosować w I trymestrze ciąży i podczas karmienia piersią

• nie stosować u dzieci do 8 rż.

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• nudności, wymioty, zaparcie, senność, zawroty głowy, skórne reakcje alergiczne, skurcz oskrzeli, depresja oddechowa

HYDROKODON

DZIAŁANIE:

• pochodna morfiny o dz. p/kaszlowym i p/bólowym; może powodować uzależnienie

WSKAZANIA:

• suchy, męczący kaszel niedający się opanować innymi lekami p/kaszlowymi; łącznie z paracetamolem jako lek p/bólowy

INTERAKCJE:

• nasila działanie etanolu i leków działających depresyjnie na OUN

• może nasilać efekt działania IMAO i TLPD

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, ostry napad astmy oskrzelowej, śpiączka, kaszel o nieznanej etiologii

• ostrożnie stosować w zaburzeniach świadomości, wzmożonym ciśnieniu wewnątrzczaszkowym, uzależnieniu od opioidów, jaskrze z zamykającym się kątem przesączania, rozroście gruczołu krokowego, chorobie Addisona, niedoczynności gruczołu tarczowego

• unikać podawania w I trymestrze ciąży

• nie stosować w okresie okołoporodowym i laktacji

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• nudności, wymioty, zaparcia, senność, bóle głowy, spłycenie oddechu, zahamowanie aktywności ośrodka oddechowego, depresja oddechowa, wysypka skórna, świąd skóry

BROMHEKSYDYNA

DZIAŁANIE:

• syntetyczna pochodna alkaloidu wazycyny o dz. mukolitycznym i wykrztuśnym

• upłynnia gęstą i lepką wydzielinę gruczołów śluzowych oskrzeli

• biodostępność 20% - efekt 1. Przejścia; czas półtrwania 12h

• przechodzi przez barierę krew – mózg, w małych ilościach przez łożysko

WSKAZANIA:

• ostre i przewlekłe choroby oskrzeli i płuc przebiegające z nadmiernym wydzielaniem śluzu

• miejscowo do worka spojówkowego w przypadku zmniejszonego wytwarzania łez

PRZECIWWSKAZANIA:

• nadwrażliwość, nie należy równocześnie stosować leków p/kaszlowych typu kodeiny

• klirens leku lub metabolitów może być zmniejszony u chorych z niewydolnością nerek lub wątroby

• ciąża i karmienie piersią – nie stosować

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty), skórne reakcje nadwrażliwości, obrzęk Quinckego, bóle i zawroty głowy, nadmierne pocenie, zmiany skórne, podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych, nasilenie kaszlu lub skurczu oskrzeli u osób nadwrażliwych

MORKLOFON

DZIAŁANIE:

• lek p/kaszlowy o silniejszym niż kodeina i klofedanol działaniu depresyjnym na ośrodek kaszlu

WSKAZANIA:

• kaszel o różnej etiologii

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, kaszel o nieznanej etiologii

• nie stosować w I trymestrze ciąży

• niemowlętom wolno podawać tylko z zalecenia lekarza

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• nudność i zgaga

NOSKAPINA

DZIAŁANIE:

• naturalny alkaloid otrzymywany z opium

• wykazuje silne działanie ośrodkowe p/kaszlowe, słabe spazmolityczne

• nie wpływa depresyjnie na ośrodek oddechowy, nie powoduje uzależnienia, nie działa zapierająco

• czas działania utrzymuje się do 4 h

WSKAZANIA:

• suchy, męczący kaszel o różnej etiologii

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, kaszel o nieznanej etiologii

• ciąża i karmienie piersią – nie podawać

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• senność, nudności, wymioty, skórne reakcje alergiczne

OKSELADYNA

DZIAŁANIE:

• nieopioidowy lek p/kaszlowy o dz. ośrodkowym, słabsze działanie niż pochodnych alkaloidów opium

• hamuje odruch kaszlu, bez depresyjnego wpływu na ośrodek oddechowy, upłynnia śluz

• nie powoduje senności i nie wywołuje uzależnienia

• stężenie terapeutyczne utrzymuje się do 9 h

WSKAZANIA:

• kaszel różnego pochodzenia (syrop, kapsułki o przedłużonym działaniu)

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, kaszel o nieznanej etiologii

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• skórne odczyny alergiczne

PENTOKSYWERYNA

DZIAŁANIE:

• zmniejsza wrażliwość ośrodka kaszlu i oddechowego

• działa też cholinolitycznie i miejscowo znieczulająco, nie działa narkotycznie

• po podaniu doustnym działanie rozpoczyna się po 30 min i trwa do 90 min

WSKAZANIA:

• suchy kaszel o różnej etiologii

INTERAKCJE:

• nasila cholinolityczne i przeciwhistaminowe działanie leków

• z lekami działającymi depresyjnie na OUN może wystąpić nasilenie działania sedatywnego

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność oddechowa, kaszel o nieznanej etiologii

• ciąża, karmienie – nie podawać

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, nudności, wymioty, biegunka, uczucie zmęczenia, reakcje alergiczne

SULFOGWAJAKOL

DZIAŁANIE:

• rozpada się w organizmie na wolny gwajakol, który jest wydalany z powietrzem wydychanym i drażni błonę śluzową oskrzeli, wywołując odruch wykrztuśny

• działa słabo odkażająco na błonę śluzową oskrzeli

• zmniejsza napady suchego kaszlu

WSKAZANIA:

• przewlekłe nieżyty dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa z wtórnym zapaleniem oskrzeli, krztusiec

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• w dużych dawkach drażni przewód pokarmowy

CHLOREK AMONU (WĘGLAN AMONU)

DZIAŁANIE:

• związki amonowe (chlorek, octan, wodorowęglan, węglan amonu) są przekształcane w wątrobie do mocznika

• aniony uwalniane do krwioobiegu i płynu pozakomórkowego powodują kwasicę metaboliczną i obniżają pH moczu

WSKAZANIA:

• leczenie ciężkiej zasadowicy metabolicznej, szczególnie wynikającej z utraty jonów chlorkowych w wyniku długotrwałych wymiotów lub nadmiernej diurezy

• uzyskanie kwaśnego odczynu moczu w leczeniu schorzeń układu moczowego lub w zabiegi wymuszania kwaśnej diurezy w celu usunięcia związków typu zasad, np. amfetaminy

• środek wykrztuśny

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność wątroby i nerek

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• podrażnienie błony śluzowej żołądka, nudności, wymioty, ból w miejscu wstrzyknięcia

• duże dawki kwasica i hipokaliemia

• przedawkowanie soli amonowych wskutek szybkiego wstrzyknięcia dożylnego może prowadzić do encefalopatii wątrobowej wynikającej z niemożności przekształcania w wątrobie nadmiaru jonów amonowych do mocznika

JODOPROPYLIDENOGLICEROL

DZIAŁANIE:

• związek o działaniu wykrztuśnym upłynniającym śluz

• łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego

WSKAZANIA:

• choroby dróg oddechowych przebiegające z utrudnieniem odkrztuszania lepkiej wydzieliny

INTERAKCJE:

• nasila działanie leków hamujących czynność tarczycy

PRZECIWWSKAZANIA:

• nadwrażliwość

• ostrożnie stosować u osób z zaburzeniami czynności wydzielniczej tarczycy (ocena funkcji gruczołu tarczowego) – zaburzenie czynności przerwanie leczenia

• ciąża, karmienie piersią – nie stosować

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• nudności, wymioty

• przedłużone stosowanie rozwój nad- i niedoczynności gruczołu tarczowego

JODEK POTASU

WSKAZANIA:

• KI zapobieganie powstawaniu wola z niedoboru jodu, zwłaszcza w okresie ciąży, zapobiega nawrotowi wola po zakończeniu leczenia farmakologicznego lub po leczeniu operacyjnym wola zależnego od niedoboru jodu

• W leczeniu wola zależnego od niedoboru jodu u noworodków, dzieci i młodzieży

• W niedoczynności tarczycy należy podawać jod tylko, jeśli jest ona wywołana znacznym niedoborem jodu lub zaburzeniami przemiany jodowej

• Stosowany zapobiegawczo w celu ochrony tarczycy w skażeniach radiacyjnych izotopami jodu

• KI składnik leków wykrztuśnych

• KI okulistyka – leczenie zmętnień ciała szklistego i soczewki

INTERAKCJE

• niedobór jodu nasila, a nadmiar jodu osłabia wrażliwość na leczenie nadczynności tarczycy tyreostatykami przerwanie leczenia preparatem jodowym na okres leczenia tyreostatykami

• nadchlorany i tiocyjaniany ( w stężeniach przekraczających 5 mg/dL krwi) hamują wychwytywanie jodu przez tarczycę

• wychwytywanie jodu i jego przemiana w tarczycy są pobudzane przez tyreotropinę

• duże dawki KI w połączeniu z lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas mogą prowadzić do hiperkaliemii

PRZECIWWSKAZANIA:

• nadczynność tarczycy

• dawki jodu powyżej 150 ug dz. nie są wskazane w utajonej nadczynności tarczycy

• przyjmowanie jodu doustnie może wykluczać leczenie jodem promieniotwórczym nadczynności tarczycy, autonomicznych guzków tarczycy lub raka tarczycy ( w razie podejrzenia raka tarczycy należy unikać podawania jodu)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• jeśli w gruczole tarczowym występują rozległe obszary autonomiczne, a dawka dobowa przekracza 150 ug, nie można całkowicie wykluczyć możliwości wywołania nadczynności tarczycy zagrożeni są pacjenci w podeszłym wieku i z wolem istniejącym od dłuższego czasu

GWAJAFENEZYNA

DZIAŁANIE:

• lek wykrztuśny, zwiększa ilość wydzieliny oskrzelowej, zmniejsza jej lepkość

• wchłania się z przewodu pokarmowego; jest wydalany z moczem

WSKAZANIA:

• ułatwienie odkrztuszania zalegającej wydzieliny oskrzelowej

• składnik preparatów złożonych

PRZECIWWSKAZANIA:

• u zwierząt ma działanie porfirogenne i nie jest zalecana u chorych na porfirię

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, wymioty

• duże ilości leku skłonność do tworzenia się kamieni nerkowych złożonych z soli metabolitu gwajafenazyny