POLITECHNIKA WARSZAWSKA
Wydział Geodezji i Kartografii
Ćwiczenie 2
Temat:
Wyznaczanie linii szkieletowych rzeźby terenu na mapie w skali 1:10000
Ocena stopnia generalizacji mapy topograficznej w skali 1:50000 na podstawie mapy topograficznej w skali 1:10000
Beata Musiał
gr.: 3b
rok ak.: 2011/2012
Wyznaczanie linii szkieletowych rzeźby terenu na mapie w skali 1:10000
Na mapce z obszaru Beskidu Sądeckiego zaznaczyłam najbardziej widoczne linie ciekowe i grzbietowe na danym obszarze.
Linie grzbietowe zostały oznaczone przerywaną linią w kolorze pomarańczowym
Linie ciekowe zostały oznaczone przerywaną linią w kolorze fioletowym
Linią ciągłą niebieską zaznaczone zostały wody płynące
Ocena stopnia generalizacji mapy topograficznej w skali 1:50000 na podstawie mapy topograficznej w skali 1:10000
Arkusze mapy topograficznej:
1:50000
Jaworzno
M-34-63-B
Państwowy układ współrzędnych geodezyjnych „1992”
Elipsoida GRS’80
Odwzorowanie Gaussa-Krugera
Układ wysokościowy Kronsztadt’86
1:10000
Jaworzno-Szczakowa
M-34-63-B-c-1
Państwowy układ współrzędnych geodezyjnych „1992”
Elipsoida GRS’80
Odwzorowanie Gaussa-Krugera
Układ wysokościowy Kronsztadt’86
Na podstawie wybranego fragmentu na mapie w skali 1:10000 o wymiarach 20x20cm i odpowiadającemu mu fragmentowi mapy w skali 1:50000 mieliśmy za zadanie określić stopień generalizacji.
Generalizacja kolei i urządzeń z nią związanej
Na mapie topograficznej w skali 1:10000 prezentowane są wszystkie linie kolejowe z rozróżnieniem wszystkich linii stacyjnych w legendzie wyróżniamy podział na: normalnotorowe, wąskotorowe, niezelektryfikowane, zelektryfikowane. Widoczne na mapie są wszystkie perony, bocznice kolejowe, cała infrastruktura kolejowa łącznie z semaforami a także budynek stacyjny. Proces generalizacji do mapy w skali 1:50000 odnosić się zasadniczo do uogólnienia kształtów już istniejących linii. Na mapie w tej skali nie mogą być już zaznaczone wszystkie tory stacyjne. Na mapach tych, gdy nie można przedstawić wszystkich torów stacyjnych, zachowując kształt i wielkość obszaru przez nie zajętego kreśli się tyle linii ile się zmieści. Ważnymi elementami związanymi z kolejami są budynki stacyjne. Na mapie w skali 1:10 000 oznacza się je tak jak wszystkie budynki użyteczności publicznej. Mapa w skali 1:50000 zawiera odrębny symbol pozwalający mimo to na pokazanie, po której stronie torów leży dany budynek. Symbol ten umieszczany jest tam gdzie znajdują się perony. Jednym z ważnych elementów poddanym generalizacji są nasypy i wykopy kolejowe, które na mapie w skali 1:10000 są zaznaczone przy różnicy większej niż 1m, a na mapie w skali 1:50000 przy różnicy 2m i długości minimalnej 100
Generalizacja dróg i obiektów z nimi związanych
Na mapie topograficznej w skali 1:10 000 przedstawia się: autostrady, drogi szybkiego ruchu, drogi o nawierzchni twardej 7m i drogi o nawierzchni twardej 3-7m, drogi o nawierzchni utwardzonej, drogi gruntowe wiejskie, drogi gruntowe polne lub leśne i ścieżki, drogi w budowie, numeracje dróg i słupy kilometrowe przy drodze, ulice i alejki, dworce autobusowe, parkingi, - tunele, mosty, wiadukty i kładki. przeprawy, wykopy i nasypy drogowe. Na mapie w skali 1 :50 000 klasyfikacja dróg opiera się przede wszystkim na trzech kryteriach technicznych: liczbie jezdni, rodzaju nawierzchni i szerokości nawierzchni. Dlatego zostaje ograniczona ilość dróg zaznaczonych na mapie. Ominięte zostają w większości drogi gruntowe wiejskie, polne i leśne, na mapie w skali 1:50000 zaznaczone są tylko te drogi, które mają większe znaczenie komunikacyjne, łączące drogi o wyższej klasie. Dlatego na moim wybranym fragmencie mapy ilość tych dróg z 24 na mapie w skali 1:10000 maleje do 2. Generalizacja ulic na terenach zabudowanych polega na jak najlepszym zachowaniu charaktery przebiegu dróg, ale ich przebieg zostaje znacznie uproszczony. Część ulic zostaje pominięta, zachowane drogi łączące drogi wyższych kategorii. Na mapie w skali 1:50000 nie umieszcza się słupów kilometrowych, przystanków autobusowych i nazw ulic, umieszczane są numery autostrad i dróg szybkiego ruchu, a także wybranych, ważnych komunikacyjnie numerów dróg niższych klas. Widoczność nasypów i wykopów na mapie podlega takiej samej generalizacji jak w przypadku kolei.
Generalizacja wód i obiektów z nimi związanymi
Na mapie topograficznej w skali 1:50000 przedstawia się: - naturalne i sztuczne
zbiorniki wodne, naturalne i sztuczne cieki wodne (rzeki, strumienie, kanały i rowy),
źródła i inne szczegóły dotyczące wód, obiekty budownictwa wodnego i inne
związane z wodami (śluzy, zapory wodne itp.). porty wodne i przystanie, rzeźbę dna
morza i dużych zbiorników wodnych. Obiekty małe są usuwane, inne podlegają znacznemu uproszczeniu. Wody na mapie w skali 1:10000 najczęściej przedstawiane są w swoim naturalnym obszarze, obrazującym przebieg brzegu. Na mapie w skali 1:50000 zastosowano pewne uproszczenia: cieki o szerokości poniżej 5m przedstawiane są linią pojedynczą, cieki o szerokości 5-15m linią pogrubioną, cieki o szerokości 15-25m zaznaczane są dwiema liniami równoległymi, cieki o szerokości powyżej 25m zaznaczane są dwiema liniami obrazującymi przebieg ich brzegów. Cieki, które mają długość do 250m całkowicie są pomijane na mapie w skali 1:50000. Na wybranym przeze mnie terenie mniejsze dopływy rzeki Kozi Bród zostały zaniedbane, rzeka Kozi Bród została zaznaczona linią pojedynczą, 3 zbiorniki wodne i małe jezioro zostały pominięte na mapie w skali 1:50000.
Generalizacja zabudowy, budowli i budynków
Na mapie topograficznej w skali 1:10000 budynki i budowle przedstawione są w swoim naturalnym zarysie, ich ilość odpowiada ilości w rzeczywistości. Na mapie topograficznej w skali 1:50 000 taka ilość budynków i sposób ich przedstawiania zaciemniłby obraz mapy, dlatego stosuje się pewne uproszczenia i redukcje. Sposób prezentacji zabudowy zależy przede wszystkim od funkcji budynków. Budynki mieszkalne i gospodarcze rozmieszczone pojedynczo, określane zabudową luźną, podlegają redukcji ilościowej. Stosowane są znaki symboliczne, nie stanowiące zarysu budynku. Na mapie zachowany jest charakter danej zabudowy. Budynki mieszkalne i gospodarcze znajdujące się od siebie w odległości do 30m, ale nie stykające się ze sobą nawzajem, określane zabudową gęstą jedno- lub wielorodzinną, przedstawiane są jako obszar zabudowy gęstej. W przypadku gdy budynki mieszkalne i gospodarcze się ze sobą stykają, tworzy się bloki tej zabudowy i teren ten określany jest jako zabudowa zwarta. Budynki
przemysłowe, budynki użyteczności publicznej oraz zespoły innych budynków
niemieszkalnych (w tym domków letniskowych i kempingowych) przedstawia się zawsze za pomocą znaków pojedynczych budynków, opisując je skrótami. Budynki przemysłowe najczęściej nie podlegają redukcji ilościowej. W wypadku znacznego zagęszczenia podlegają one generalizacji ilościowej, małe nieduże budynki zostają wyrzucone lub złączone (znaczna ilość cieplarni jest często łączona i przedstawiana jako jeden lub kilka większych). Szkoły i banki zawsze są zaznaczane na mapach. Tak samo stadiony, cmentarze, stacje paliw, a także większe pomniki. Bardzo często na mapach w skali 1:50000 pozostawia się budynki o charakterze wieży i kominy. Zarys świątyń, kościołów i kaplic na mapie w skali 1:10000 zostaje zastąpiony znakiem symbolicznym na mapie w skali 1:50000. Długie ogrodzenia ograniczające zakłady przemysłowe są zaznaczane na mapach, nie rysuje się ogrodzeń które ciągną się wzdłuż ulic. Na mapie w skali 1:10000 zaznaczane są wszystkie linie niskiego i wysokiego napięcia oraz transformatory, w skali 1:50000 zaznaczane są tylko linie wysokiego napięcia.
Generalizacja roślinności, upraw i gruntów
Na mapie topograficznej w skali l :50 000 oznacza się obszar o zwartym
zadrzewieniu, uprawy trwałe, kępy drzew i krzaków, użytki zielone i trawniki, nieużytki, zarośla trzciny i sitowia, bagna, piaski i gołoborza. Podczas generalizacji zachowany jest podział lasu na iglasty, mieszany i liściasty. Generalizacja polega przede wszystkim na pominięciu obszarów małych, ogródki działkowe, sady, lasy i zagajniki muszą mieć powierzchnię min. 1 ha. Roślinność trawiasta (łąki, trawniki i inne użytki zielone) muszą mieć powierzchnię min. 2,5 ha. Pozostałości lasu o powierzchni mniejszej niż 1ha zaznaczane są jako mały las albo grupa drzew. Obszar gęstych krzaków zaznaczany powyżej 1ha, w przeciwnym wypadku teren ten zostaje włączony do lasu. Na moim obszarze roślinność podległa znacznej generalizacji, na mapie w skali 1:10000 znajduje się 20 obszarów sadów, 5 ogródków działkowych, 7 obszarów lasu, 5 wąskich pasów lasu, natomiast na mapie w skali 1:50000 znajduje się 1 sad, 1 ogródek działkowy, 3 lasy. Wynika z tego że większość obszarów nie spełniała kryterium wielkości terenu.
Generalizacja granic
Na mapie topograficznej w skali l :50 000 przedstawia się: granice polityczne i administracyjne: państwa, województw, powiatem oraz gmin i miast, linię zasięgu strefy nadgranicznej, granice parków narodowych i rezerwatów. Granice polityczne i administracyjne nie podlegają redukcji ilościowej, w przypadku map, których skala nie pozwala na dokładne odwzorowanie granicy można kształt granicy złagodzić, tak by jak najlepiej określała prawidłowy przebieg. Nie zaznacza się granic posesji zabudowy jednorodzinnej.
Generalizacja rzeźby terenu
Rzeźbę terenu przedstawia się na mapie poziomicami (warstwicami) uzupełnionymi
wskaźnikami spadu i opisami ich wysokości oraz opisami wysokości bezwzględnych
charakterystycznych punktów terenu. A także znakami umownymi przedstawiającymi formy rzeźby, które nie dają się pokazać za pomocą poziomic. Należą do nich m.in. formv o znacznej stromości (skaty, urwiska, wąwozy, wykopy, nasypy oraz wały i groble), małe formy, nie dające się przedstawić w skali mapy (skałki, małe doły i kopce). Przedstawienie rzeźby terenu na mapie powinno wiernie oddawać jej charakter i pozwalać na określenie przybliżonych bezwzględnych wysokości punktów terenowych. Podczas generalizacji zmianie ulega przede wszystkim cięcie warstwicowe.
Na mapie w skali 1:10000 cięcie:
ciągłe – pogrubione – zasadnicze – co 10m (290m)
ciągłe – zasadnicze – co 5m (285m)
przerywane – dłuższe kreski – pomocnicze – co 2,5m (287,5m)
przerywane – krótkie kreski – uzupełniające – co 1,25m (288,75m)
Na mapie w skali 1:50000 cięcie:
ciągłe – pogrubione – zasadnicze – co 20m (300m)
ciągłe – zasadnicze – co 10m (290m)
przerywane – dłuższe kreski – pomocnicze – co 5m (285m)
przerywane – krótkie kreski – uzupełniające – co 2,5m (287,5m)
Następuje także zmiana dokładności podawania wysokości punktów wysokościowych, a także redukcja ich ilości. Na mapie w skali 1:10000 wysokości podawane są do cm, natomiast w skali 1:50000 dokładność ta spada do dm. Na moim obszarze zauważamy także znaczną zmianę ilości punktów wysokościowych z 20 na mapie w skali 1:10000 do 1 w skali 1:50000. Redukcji podlega także ilość kopców, hałd, wałów, wąwozów, skarp, itp., które muszą posiadać różnicę wysokości powyżej 2m i długość powyżej 100m.