Polityka gospodarcza polityka ekonomiczna- oznacza oddziaływanie państwa na sektor rolny czy wszelkiego rodzaju regulacje Instrumenty czyli mechanizmy, które wyznaczają regóły funkcjonowania poszczególnych rynków branżowych (zbóż trzody chlewnej, mleka) na szeroko pojętym sektorze rolnym. Polityka gospodarcza jest subdyscypliną ekonomii co oznacza ze korzysta z narzędzi ekonomicznych.: 1 Ekonomia opisowa, która polega na opisie danego problemu gospodarczego jego charakterystyce, wyjaśniania przyczyn szukaniu skutków danego zjawiska w gospodarce. 2. Ekonomia postulatywna, która polega na wartościowaniu danego problemu w gospodarce wykazywaniu na pozytywne strony i negatywne i negatywne tego zjawiska oraz na wysuwaniu postulatów Jak powinno być co trzeba zrobić żeby poprawić daną sytuację. Generalne cele polityki gospodarczej (priorytetowe nadrzędne): 1 zapewnienie suwerenności państwowej 2.stały wzrost gospodarczy 3postęp społeczno-ekonomiczny 4realizacja zasad sprawiedliwości i zapewnienia praw obywatelskich 5zapewnieenie równości społecznej Wyrózniamy również cele: ** Makroekonomiczne obejmują wszystkie podstawowe podmioty systemu gospodarczego i dotyczą gospodarki jako całości zaliczamy do nic: a)cele systemowe polegają na umacnianiu istniejącego ustroju społeczno – gospodarczego b)cel ekonomiczny powinien polegać na pomnazaniu bogactwa kraju na powiększaniu jego dobrobytu, na efektywnym wykorzystywaniu posiadanych zasobów oraz na wzroście przedsiębiorczości c)cele strukturalne które oznaczaja wspieranie przemian w gospodarce, które mają służyc ogółowi społeczeństwa d)cele stabilizacyjne które spełnia nam państwo: stabilizacyjne- polityki gospodarczej związane sa z problemami oddziaływania władz publicznych w tym państwowych i lokalnych na taki ład ekonomiczny który charakteryzowałby się stabilnością. Redystrybucyjne dotyczą udziału władz publicznych w podziale dochodów które są wspólne z mocy prawa celu finansowania konkretnych obowiązków sektora publicznego, służba zdrowia ochrona obywateli. **Cele mikroekonomiczne ograniczające się do wybranych dziedzin gospodarki i adresowania do wybranych grup podmiotów sektora gospodarki np. dla działu rolnictwa polityka rolna. Cele ekologiczne polityki gospodarczej: odwołują się do och środowiska naturalnego, rekultywacji Zasady polityki gospodarczej to uniwersalne sposoby postępowania w tej polityce co których zaliczamy; 1 zasada kompleksowości i samoograniczenia przedmioty prowadzace politykę gospodarcza powinny rozpatrywać wszystkie szanse na realizacje założonych celów oraz analizować wszystkie czynniki wewnętrzne i zew które mogą wpływać na ich wykorzystywanie.2 zasada spójności to realizowanie poszczególnych szans w taki sposób aby minimalizować konflikty między nimi np. konflikty ekologiczne 3 zasada oszczędności w warunkach ograniczonych zasobów niezbędna jest oszczędność wydatkowania. UGW-1957 integracja krajów UE wiąże się ona z koordynacja Polit gosp na chwilę obecną wszystkie państwa (28) są unią gosp ale jeśli chodzi o nią walutową to jest 18 krajów w strefie euro landu. UGW zostało podjęte przez radę europejska UGWzakłada: - koordynacją Polit gosp pomiędzy państwami członkowskimi, - koordynację polityk fiskalnych w rozumieniu o ograniczenie długu, -niezależna polityke pieniężne prowadzone przez EBC, -jedną walutę i strefę euro Podmioty UGW (unia- gospodarczo walutowa): - rada europejska, która ustala głowne kierunki polityki, jest to organ polityki UE gdzie są spotykane przemierzy prezydenci państw członkowskich 4 do roku i omawia się najważniejsze problemy Polit gosp, -rada UE koordynuje Polit gosp mi In decyduje o tym kiedy dane państwo członkowskie może przyjąć euro RUE- jest to głowny organ decyzyjny UE dawniej rada ministrów UE. W radzie UE jest 10 możliwych konfiguracji m.in. rada do spraw gosp i finansowych, do spraw wewnętrznych, rolnictwa i ryboustwa, do spr edukacji, - państwa członkowskie które ustalają krajowe budżety oraz określają krajowe polityki strukturalne związane z rynkiem pracy, emerytalnym, -EBC który ustala politykę pieniężną, -komisja europejska- monitoruje wyniki polityki gosp i jej zgodność z przepisem, -parlament europejski wspólnie z radą UE decyduje o ostatecznym kształcie unijnych przepisów prawa 3etapy UGW: 1)rozpoczą się w 1990 i obejmował zniesienie wielkic barier wewnętrznych w swobodnym przepływie osób towarów usług kapitału pomiędzy państwami członkowskimi 2) 1994 wraz z ustanowieniem europejskiego instytutu walutowego który był poprzednikiem obecnego EBC przygotowanie techniczne do wspólnej waluty 3) początek 1 st 1990 kiedy ustalono kursy wymiany na euro walut 11 państw członkowskich przystapiło do UGW oraz wprowadzono euro jako wspólną walutę W maju 98r. rada uni europejskiej ( ministrowie) potwierdziła gotowośc ówczesnych państw członkowskich uni do przyjęcia wspólnej waluty a były to państwa: Belgia, Irlandia, Francja, Hiszpania, Niemcy, Włochy, Holandia, Portugalia, Anglia, Finlandia. Od 1 st 2001 Grecja. Początkowo euro zostało wprowadzone w formie transakcji bezgotówkowych natomiast ok. 1,5 r później wprowadzono euro do obiegu było to 01. 01 2002 kiedy walutę wprowadzono w formie gotówkowej. Od 1 st 2007 do strefy euro przystąpiła Słowennia. Od 1 st 2008 Cypr i Malta. Od 1 st 2009 Słowacja. Od 1 st 2011 Estonia. Od 1 st 20014 Łotwa. Na obecną chwilę jest w strefie Euro 18 państw z UE. Ponadto na mocy podpisanych umów z 1 st 99 wprowadzono euro w 3 krajach a mianowicie Monaco, San Marino, Watykan. EUROIZACJI dokonała też np. Czarnogóra ale nie jest ona stowarzyszona UGW jest to tzw jednostronna euroizacja każde państwo członkowskie chcące przystąpić do 3 etapów UGW musi spełniać pewne wymagania co do jego gospodarki są to tzw kryteria korwengencji (zbieżności). PKB- produkt krajowy brutto, deficyt budżetowy pociąga za sobą dług publiczny Inflacja choroba pieniądza Wśród wymogów znalazły się: 1 wysoki stopień ustabilizowania cen czyli stopa inflacji w danym kraju nie powinna być wyższa o więcej niż 1,5 punktu procentowego od inflacji w 3 krajach gdzie to ustabilizowanie cen jest najwyższe (wdg danych gr 2013 wartość referencyjna wynosiła 1,8%) (nominalna, realna) w przypadku kryteriów konderwencji inflację mierzy się tzw wskaźnikiem HICP scharmonizowane wskaźniki cen konsumpcyjnych 2 Utrzymywanie tzw rygoru budżetowego jego ewentualne zadłużenie nie powinno być wyższe niż 3 % PKB danego kraju wg gr 2013 w PL jest powyżej 3 %. 3 Zadłuzenie państwa mierzone długiem publicznym nie powinno przekroczyć 60% jego PKB (PL przekracza wg danych z 2013) 4. Stabilność walut w ciagu 2 lat przed przystapieniem do UGW waluta danego państwa musi być stabilna w związku z tym każde państwo członkowskie pretengujace do strefy euro zobowiązane jest do uczestnictwa w tzw europejskim mechanizmie kursowym ERMI (PL na obecną chwile nie jest w tym mechanizmie). Maxymalnie i dopuszczalnie pasmo wahań kursowych wynosi +/- 15% odchylenia względem wyznaczonego kursu centralnego przez EBC. 5. Wys oprocentowanie stóp procentowych stopy procentowe długoterminowe nie powinny przekraczać o wiecej niż 2 pt procentowe od przeciętnej wysokości stóp procentowych w krajach o największej stabilności cen. Trzy gr uwarunkowań polityki gospodarczej: 1) Uwarunkowania zewnętrzne położenie geograficzne determinuje ono sytuacje geopolityczną ekonomiczną i strategiczną danego kraju, położenie bd często determinuje wspólprace z innymi krajami oraz mniejsce w miedzynarodowym systemie komunikacyjnym, - międzynarodowa sytuacja polityczna i stosunki z sąsiadami które mają podstawowe znaczenie dla wymiany handlowej warunkuja stabilność dostaw surowców róznego pochodzenia w tym surowców pochodzących z produkcji rolniczej, -przynależnośc do miedzynarodowych ugrupowań politycznych gosp czy tez unitarnych nie musi wiazać się z położeniem geograficznym ale zawsze łączy z koniecznością ponoszenia pewnych kosztów- państwa uczestniczace w tego typu ugrupowaniach przyjmuja na siebie liczne zobowiązania które muszą mieć na uwadze a każde uczestnictwo radzi określone konsekwencje dla polityki gospodarczej(przynależnośc do UGW NATO) Międzynarodowa sytuacja gospodarcza oddziaływanie danej fazy cyklu koniunkturalnego np. kryzysu w europie na PL. Terms of trade- warunki wymiany handlowej określające przede wszystkim stosunek cen towarów importowanych. 2) Wewnętrzne: - stan i struktura zasobów przyrodniczych czyli czyli zasoby naturalne danego kraju z tego pt widzenia znaczenie odgrywają nie tylko bogactwa naturalne jakie posiadają poszczególne państwa ale również odsetek ziemi pozostającej w rolniczym wykorzystaniu, -zasoby majątkowe można podzilić na 2 gr majątek trwały sfery produkcyjnej (ziemia budynki maszyny), -infrastruktura społeczno gospodarcza, -zasoby ludzkie maja podstawowe znaczenie z 2 powodów po 1 ważna jest liczba ludności w danym kraju gdyż od tego zależy popyt globalny ważna struktura zwg na wiek preferencje konsumpcyjne oraz standard osiągnietego zycia. Po 2 wazny jest poziom wykształcenia ludności warunkujący za równo wydajnośc pracy czy też przedsiębiorczośc, -układ sił politycznych, -stosunek społeczeństwa do władzy i instytucji państwowych. 3) ustrojowo systemowe ustrój społeczno polityczny 4) rozwiązanie instytucjonalno systemowe( regóły stosowania podatkowego)