ROZRZĄD:rów.dynam.P=m*b;Systematyka rozrządu:1 W zaleznosci od umieszczenia zaworow w głowicy:-dolnozaworowy-gornozaworowy- mieszany;2 od liczby zaworow na cylinder:-min 2 zawory-max 6 zaworow;3 od sposobu napedu zaworu:-mechaniczny-naped mechaniczny bezpośredni-naped hydrauliczny-elektromagnetyczny;4 umieszczenia walka rozrządu:-w dolnej plycie kadłuba-w gornejplycie-w dolnej plycie głowicy- w gornej plycie;5 od napedu walka rozrządu;-jedna lub dwoma parami kol zębatych-lancuszkiem rozrządu-paskiem zębatym;6 od ustawienia krzywek rozrządu:-walki o stalympoł.krzywek-o zmiennympoł.krzywek lub o zmiennym skoku krz.;7 od technologii wykonania walu:-stalowy kuty-zeliwnyodlewany-wykonany z preta o jednakowej sr. Elementy układu rozrządu: wałek rozrządu; popychacz; laska popychacza; dźwigienka zaworowa; oś dźwigienek zaworowych; układ regulacji luzu zaworowego; zawór; prowadnica zaworu; gniazdo zaworowe; sprężyna zaworowa; zamek; talerzyk sprężyny zaworowej. Usytuowanie wałka rozrządu: w dolnej płycie kadłuba; w górnej płycie kadłuba; w płycie głowicy; na głowicy.

Przekroje kanałów i zaworów:$\mathbf{pole\ swob.przep.zaworu:}F_{s} = \frac{F_{t}*C_{\text{sr}}}{v}\mathbf{,pole\ swob.kanalow}F_{k} = \frac{F_{t}*c_{\text{sr}}}{v_{k}}\mathbf{\text{sr.kanalu\ }}d_{k} = \sqrt{\frac{{4F}_{k}}{\pi} + d_{tz}^{2}}$.Układ hydr. Napedu zaworow umożliwia kształtowanie:-odcinka wzniosu zaworow-katow otwierania i zamykania zaworow.Wały rozrządu: Materialy:-stal do nawęglania lub stopowa z dodatkiem Cr-nawegla się i hartuje jedynie krzywki i czopy-twardosc 54-64HRC,gł.warswty 1,5-2,5 mm-Odlewany z zeliwa stopowego z dodatkiem chromu-twardosc pow roboczych uzyskuje się przez tzw.odbielanie polega na szybkie chłodzenie-wydzielanie cementytu- wały z nasadzonymi krzywkami i czopami- inny mat wału i elementów. Wały wsuwane do czopa: d_czopa > 2(r+h) (h-skok krzyw,r-promień podstawy krzyw).OblWał przenosi 3-5% wartości momentu,obliczamy go na strzalke ugięcia f<0,05mm $f = \frac{\sum_{}^{}s}{\text{EJ}}*\frac{a^{2}b^{2}}{3(a + b)}$ $\sum_{}^{}S = S_{1} + \ldots S_{6}$ $S_{1} = \left( 0,25 - 0,4 \right)F_{g}\frac{a_{2}}{a_{1}}$ (F_g-pole grzybka zaworu od strony cyl) -siła wywierana na laskę popychacza; $S_{2} = P_{\min}\frac{a_{2}}{a_{1}}$ -siła napięcia wstępnego przy zamkniętym zaworze; $S_{3} = m_{z}b_{\max}\left( \frac{a_{2}}{a_{1}} \right)^{2}$- siła bezw zaworu i połowy sprężyny; S₄ = 0, 5m_lb_max-siła bezw połowy laski popychacza; $S_{5} = \frac{\sum_{}^{}{mr^{2}}}{a_{1}^{2}}b_{\max}$- siła bezw zreduk masy dźwigienki zaworowej; S₆=m_pb_maqx- siła bezw popychacza; J- moment bezw przek walka; S_w = S₁ + ..+S₅- siła całk;$P_{w} = \frac{\pi^{2}\text{EJ}}{l^{2}}$ (l-dl laski) -siła wybaczająca laskę; $i = \frac{P_{w}}{S_{w}} = 7 - 10$ .Zawory:wylotowy –temp paracy 600-700stop.-stale zaroodpornechromowkrzemowe-staleaustenityczne;dolotowy-stale chromowe lub chromowniklowe.Grubosc grzybka zaworu$g = \frac{d_{k}}{2}*\sqrt{\frac{\text{pmax}}{k_{g}}}$.Spręzyny:-docisk popychacza do krzywki-docisk zaworu do gniazda-przy zamykaniu sprezyna pokonuje opory tarcia zaworu.Minsila docisku dla suwu ssaniaPmin = (1,5−2)P_z; sila potrz.do pokonania sily bezwl.Pmax = (1, 2 − 2)P_b.

Układy zasilania ZI:reg.silnika:-ilosciowa(staly skład mieszaniny λ=const,zmienna ilość mieszaniny dławienie ZI-jakosciowa-stala ilość mieszaniny zmienny skład (ZS)-mieszana zmienna ilość i zmienny skład(niektóre ZS).Wtrysk: Sterowanie ilości paliwa:-na podstawie polozenia przepustnicy-cisnieniem za przepustnica-na podstawie natężenia przepływu powietrza.Systemy wtryskowe: SPI(single piony injection),MPI(multi point injection),GDI(gasolinedirectinjection).Zalety:-rownomierne zasilanie cylindrow mieszanina palna-ograniczenie emisji przez dokładne sterowanie skladem mieszaniny palnej-szybsza reakcja ukl.na zmiany obciążenia i pr.obrotowej silnika-szybsza reakcja na zmiany parametrow cieplnych silnika i pow.-zmniejszenie niebezpiecz.pozaru. Układy zasilania ZS. Podzial wtryskiwaczy:-mechaniczne-hydrauliczne-elektroniczneelektromagnetyczne-elektronicznepiezokwarcowe-otwarte-zamkniete. Przeciwcisnienie panujące w komorze spalania:3,5-10MPa-dolne wart.silniki wolnossące-gorne silniki doładowane. CHArakterwypl.paliwa$Re = \frac{V*d}{v}Obj.dawki\ paliwa\ V = \frac{2g_{e}N_{e}}{\text{npi}}czas\ wtrysku\ \tau = \frac{\alpha}{2\pi m}$