GOSP

• Węgry są rynkiem wschodzącym z gospodarką wolnorynkową, która podobnie jak inne państwa byłego bloku wschodniego przeszła w latach 90. XX wieku transformację z gospodarki centralnie planowanej do wolnorynkowej. Węgierska gospodarka zajmuje 48 miejsce na świecie biorąc pod uwagę PKB liczone parytetem siły nabywczej.

• W 2004 Węgry zostały członkiem UE. Oficjalnym środkiem płatniczym jest forint.

• W roku 2007 zostały członkiem strefy Schengen.

PKB

Płaca

• Rozwinięty jest przemysł elektromaszynowy i spożywczy. Swoją produkcję przeniosły tu General Motors (zakład w Szentgotthárd), Ford (zakład w Székesfehérvár), Suzuki (Esztergom), Audi (Győr). Przemysł samochodowy zatrudnia w sumie ponad 90 000 pracowników.

• Jeden z największych w Europie producentów odbiorników radiowych (3% światowej produkcji) i mają znaczący udział w produkcji lodówek i zamrażarek (1,6% światowej produkcji). Przemysł spożywczy rozlokowany jest po całym kraju, w zależności od upraw i hodowli na danym obszarze, natomiast pozostałe gałęzie skupione są w większych miastach, a przede wszystkim w Budapeszcie. Przemysł chemiczny na Węgrzech przetwarza importowanych surowce, głównie ropę naftową z krajów arabskich i Rosji. Największa rafineria znajduje się w Százhalombatta. Produkuje się nawozy sztuczne, tworzywa sztuczne, lekarstwa. Hutnictwo stali ma niewielkie znaczenie w gospodarce, ze względu na brak surowców. Produkowane jest aluminium. Jego huty położone są w pobliżu miejsc wydobycia boksytów.

Turystyka

• Rozwinięta turystyka, przynosząca znaczne dochody. W 2012 roku kraj ten odwiedziło 10,353 mln turystów (1% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 4,845 mld dolarów. Duża i nowoczesna baza hotelowa, znane kąpieliska nad Balatonem, liczne miejscowości wypoczynkowe i uzdrowiska (np. Eger, Hajduszoboszlo, Sopron, Hollókő, Pecz, Jawaryn, Szentendre, Ostrzyhom).

POLIT

• Obecny ustrój Węgier definiuje Konstytucja Węgier. Węgry są od tego czasu demokratyczną republiką o charakterze parlamentarno - gabinetowym. Jednoizbowy parlament Országgyűlés (Zgromadzenie Krajowe - 199 posłów) wybierany co cztery lata w wyborach powszechnych i tajnych, częściowo metodą proporcjonalną, po części w okręgach jednomandatowych. Prezydenta wybiera Országgyűlés na okres pięciu lat (może kandydować na drugą kadencję). Na Węgrzech istnieją dwa główne stronnictwa: Fidesz i pomniejsza, postkomunistyczna Węgierska Partia Socjalistyczna. Władzę obecnie pełni Fidesz, z tego stronnictwa wywodzi się także węgierski prezydent.

Zgromadzenie Krajowe (Országgyűlés) posiada inicjatywę ustawodawczą, uchwala konstytucję i ustawy, ustala wszelkie plany rozwoju społecznego i gospodarczego państwa, dokonuje oceny bilansu gospodarki państwowej, zatwierdza budżet państwa oraz ocenia i nadzoruje działania rządu. Do kompetencji Izby należy zawieranie umów międzynarodowych, podejmowanie decyzji w ważnych z punktu widzenia bezpieczeństwa i obronności państwa, także decydowanie o użyciu sił zbrojnych (w kraju i poza jego granicami).

Prezydent János Áder (od 2012)

Premier Węgier Viktor Orbán

• Na Węgrzech obowiązuje zasada trójpodziału władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a kompetencje każdej z nich pozostają bardzo wyraźnie określone.

• kandydat na premiera nie jest wyłaniany przez partie uzyskujące większość w wyborach ani najsilniejsze ugrupowania rządzące. Po ogłoszeniu wyników wyborów do Zgromadzenia Krajowego to prezydent zobowiązany jest do wyłonienia własnej kandydatury na stanowisko szefa rządu i przedstawienia jej deputowanym do akceptacji. Przy podejmowaniu decyzji zmuszony jest kierować się analizą bieżącej sytuacji politycznej, ilością mandatów zdobytych przez poszczególne partie oraz ustaleniami i koalicjami zawieranymi przez polityków. W rzeczywistości oznacza to, że na premiera wybierany jest przedstawiciel partii lub koalicji posiadającej większość w parlamencie i reprezentujące zgodne z ich doktryną polityczną poglądy.

• Od przejęcia władzy wiosną 2010 roku partia Fidesz premiera Viktora Orbána, dysponując wraz z chadekami większością konstytucyjną w węgierskim parlamencie, realizuje program przebudowy instytucji państwowych. Kulminacją reform ustrojowych stało się przyjęcie nowej konstytucji, która weszła w życie 1 stycznia 2012 roku. Uprawnienia Sądu Konstytucyjnego zostały poważnie ograniczone, a wiele aspektów funkcjonowania państwa będzie regulowanych ustawami konstytucyjnymi, przyjmowanymi w takim samym trybie jak poprawki do konstytucji. Najważniejsze z ustrojowego punktu widzenia i zarazem najbardziej kontrowersyjne ustawy konstytucyjne zostały przyjęte pod koniec 2011 roku, tuż przed wejściem w życie nowej konstytucji.

• System wyborczy do parlamentu na Węgrzech jest mieszany. Od zmiany konstytucji w roku 2011 została zlikwidowana druga tura wyborów.

• W trakcie wyborów:

- 106 deputowanych wybieranych jest w jednomandatowych okręgach wyborczych.

- 93 deputowanych wybieranych jest z krajowych list partyjnych

• Każdy głosujący oddaje dwa głosy, jeden na indywidualnego kandydata (system większościowy), a drugi na listę partyjną (system proporcjonalny).

• Głosy „niewykorzystane” kandydatów z okręgów jednomandatowych, którzy nie uzyskali mandatu, zostaną doliczone do list krajowych.

• Ustawa doprecyzowała także przepisy nowej konstytucji, które przyznały obywatelom Węgier zamieszkującym za granicą prawa wyborcze. Będą oni głosować jednak tylko na listy partyjne.

• Wprowadzenie stanowiska trzeciego wiceprezesa, mianowanego przez premiera, a nie jak dotąd przez szefa NBW. Z 7 do 9 ma wzrosnąć liczba członków Rady Monetarnej, której kompetencje poszerzono. Mają oni być w dalszym ciągu wybierani przez parlament (z wyjątkiem szefa i wiceprzewodniczących NBW, którzy także zasiadają w Radzie). Do ustawy dołączono deklarację, że rząd nie będzie wywierał wpływu na NBW i jego kierownictwo. Znalazło się w niej także potwierdzenie przepisu, że rezerwy walutowe banku centralnego nie mogą być wykorzystane do bezpośredniej spłaty zadłużenia jednostek administracji publicznej.

Nowa ordynacja wyborcza jest korzystna dla partii Fidesz, a obóz rządzący będzie mógł w dogodnym dla siebie czasie rozpisać przyspieszone wybory i zapobiec w ten sposób okrzepnięciu sił opozycyjnych.

Nawet gdyby Fidesz stracił władzę, utrzyma kontrolę nad wieloma instytucjami państwowymi (Rada ds. Mediów, Sąd Konstytucyjny, Krajowy Urząd Sądowy, Rada Budżetowa, Narodowy Bank Węgier), w których kierownictwie zasiadły bądź niebawem zasiądą na długoletnie kadencje osoby związane z obozem Orbána. Wiele rozwiązań instytucjonalnych jest określonych ustawami konstytucyjnymi. Każdy gabinet bez udziału partii Fidesz, nie dysponujący większością konstytucyjną w parlamencie, będzie miał bardzo ograniczone możliwości manewru.

Rząd premiera Orbána do końca 2011 roku przeforsował już wszystkie zasadnicze zmiany ustrojowe i nie wydaje się możliwe odstąpienie pod naciskiem zewnętrznym od ustaw przyjętych konstytucyjną większością przez węgierski parlament. Można się spodziewać jednak pewnych działań obliczonych na odbudowę zaufania za granicą. Rząd będzie dowodził, że przyjęte zmiany nie zagrażają demokracji, nie przekreślają zasady trójpodziału władz i nie stanowią zagrożenia dla stabilności finansów państwa. Odbudowa zaufania rynków jest Węgrom bardzo potrzebna w związku z pogarszającą się sytuacją gospodarczą, groźbą recesji, spadkiem wartości forinta i bardzo niekorzystnym dla rządu oprocentowaniem węgierskich obligacji.