Paryżanka

 

data powstania — ok. 1400 p.n.e.

technika — malowidło ścienne

miejsce przechowywania — Iraklion (Kreta), Muzeum Archeologiczne

Kultura kreteńska zwana też minojską, stanowiąca niezwykle ważne ogniwo w rozwoju cywilizacji basenu Morza Śródziemnego, pozostawiła po sobie wiele świadectw znakomitego rozwoju sztuki. Do najciekawszych należą duże zespoły malowideł ściennych odnalezione w trakcie wykopalisk archeologicznych prowadzonych na terenie pałacu w Knossos na Krecie powstałe w okresie późnominojskim (1600–1100 p.n.e.).

Malowidło przedstawiające piękną kobietę kreteńską nazywane jest Paryżanką ze wględu na niezwykły wdzięk i elegancję ukazanej postaci. Niestety, zachowało się ono tylko fragmentarycznie. Ocalały fragment ma zaledwie 22 cm wysokości. Malowidło to, mimo niewielkich rozmiarów, prezentuje wiele charakterystycznych cechy malarstwa minojskiego. Postać kobiety została ukazana z profilu i obwiedziona grubym czarnym konturem, podkreślającym kształt nosa i wydatne, umalowane usta. Nienaturalnie wielkie, podkreślone czarną kreską oczy należały zapewne do kanonu ówczesnej mody. Przedstawiona na malowidle kobieta ma wspaniałe, poskręcane w loki czarne włosy, a jeden kosmyk spada jej zalotnie na czoło. Widoczny jest jeszcze fragment bogato zdobionej sukni z głębokim dekoltem ukazującym zwyczajem kretenskim obnażone piersi.

Malarstwo minojskie powstawało niewątpliwie pod wpływem malarstwa egipskiego. Podobnie jak w malarstwie egipskim Kreteńczycy ukazywali postacie ludzkie z profilu, obwiedzione czarnym konturem. Dostrzec można jednak też wiele różnic. Artyści kreteńscy byli znakomitymi obserwatorami przyrody i częściej potrafili uciec od schematów kompozycyjnych, tak dominujących w malarstwie egipskim. Większość malowideł minojskich ocalała jednak w bardzo szczątkowym stanie i tylko przy pomocy wyobraźni można na ich podstawie wyrobić sobie pogląd na temat ówczesnych obyczajów, czy mody.

Małgorzata Omilanowska

Encyklopedia PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA