kroliki

Miejsce hodowli - klatki
  Króliki, podobnie jak inne gatunki zwierząt, wymagają odpowiednich pomieszczeń, które zapewniły by im sprzyjające warunki życia i produkcji.
  Najlepsze wyniki otrzymuje się przy hodowli królików w klatkach. Podejmowane wielokrotnie próby hodowli ich, nadużej ogrodzonej przestrzeni nie dały dotychczas dobrych wyników. Nie można też zalecać systemu podżłobowego chowu królików, który jeszcze dotychczas jest, niestety, stosowany dość powszechnie. Polega on na trzymaniu królików w oborach, stajniach czy chlewach razem z innymi zwierzętami. Króliki gnieżdzą się wówczas w wygrzebanych przez siebie norach a żywią się przeważnie resztkami nie dojedzonej lub wypadłej że żłobów karmy zadawanej zwierzętom dużym.
  Chów królików prowadzony systemempółdzikim jak i podżłobowym nie daje dobrych wyników produkcyjnych. Rozmnażają się one wówczas bez ograniczeń i bez kontroli, w bliskim pokrewieństwie co prowadzi do karłowacenia potomstwa bądź wprost do jego zwyrodnienia. Są one również podatne na choroby zakaźne, powodujące nie raz padnięcie całego stada. Ponad to częste są ucieczki, trzymanych w ten sposób królików, zagryzanie ich przez drapieżniki oraz zadeptywanie ich przez duże zwierzęta gospodarcze, między którymi stale przebywają.
  Wszystkich tych strat i kłopotów można uniknąć, prowadząc chów królików systemem klatkowym, umożliwiającym stosowanie wszelkich zabiegów zootechnicznych i weterynaryjnych oraz osiągnięcie maksymalnej produktywności i zdrowotności stada. Ważne jest jednak takie wykonanie klatek i ich urządzeń, aby jak najbardziej odpowiadały wymaganiom życiowym królików. Najważniejszymi czynnikami są: odpowiednia przestrzeń, dostęp światła, wymiana powietrza, wilgotność, temperatura i ochrona przed szkodnikami. Bardzo ważne jest także aby klatki były wygodne do obsługi, a przy tym możliwie trwałe i tanie.

Wymagania środowiskowe królików
Przestrzeń
Królik nie musi mieć dużo przestrzeni ale nie zaleca się klatek za małych. Wielkość klatek jest uzależniona od wielkości królików co ilustruje tabelka.

Rasy królików Wymiary klatek w cm.
Długość
Duże 100
Średnie 80
Małe 60

Światło
Wywiera ono korzystny wpływ na rozwój i zdrowie zwierząt, dlatego konstrukcja i ustawienie klatek powinny umożliwiać łatwy dostęp światła do wewnątrz. Jednak bezpośrednie działanie słońca powoduje wyblaknięcie włosów zwierząt. Pewne ograniczenie dostępu światła wpływa też pozytywnie na króliki rzeźne.
Wentylacja
Odpowiednia wymiana powietrza wpływa pozytywnie na króliki. Aby zapewnić dobrą wentylacje w drzwiczkach klatek umieszcza się siatkę. Trzeba jednak zadbać by ścianki klatki były odpowiednio dopasowane, by nie było przeciągów, które wpływają negatywnie na zdrowie królików.
Wilgotność pomieszczenia
Wilgotność klatki ma wielkie znaczeni dla zdrowia królików. Klatki powinny być tak urządzone by nie dostawała się do nich wilgoć (deszcz i śnieg) a także by mocz nie był zatrzymywany w klatce.
Temperatura
Ma ona znikome znaczenie dla zdrowia królika. Gęste futro chroni te zwierzęta przed chłodem. Należy unikać przegrzania klatek, ponieważ ma to ujemny wpływ na zdrowie królików.
Szkodniki
Klatki powinny być szczelne, oczka siatki użytej do budowy klatek nie powinny być większe niż 2 * 2 cm. Uchroni to zwierzęta przed różnymi drapieżnikami. Umieszczenie klatek
Klatki powinny być odsłonięte od wiatru i opadów. Można je trzymać wewnątrz budynków ale też na dworze, gdzie powinny znajdować się w miejscu osłoniętym. Można też trzymać klatki w okresie wiosenno - jesiennym na dworze i przenosić je na zimę do pomieszczeń.

Budowa klatek
Do budowy klatek używa się : drewno, papę, i siatki oraz drut. Drewno na budowę klatek powinno być możliwie tanie, można użyć: obrzynki desek, odpady tartaczne (króciaki), kawałki dykty i płyty pilśniowej a nawet stare beczki i skrzynki. Papę używa się do uszczelniania dachów i podłóg. Drutu (siatki) używa się do obicia drzwi klatki.
Wyróżnia się dwa rodzaje klatek:
-jednokondygnacyjne, przypominają bardziej kwadratowe pudełko na nóżkach. Są łatwiejsze do wykonania ale zajmują więcej miejsca i więcej zużywa się na nie materiału. Zamiast robić podłogę z drewna lepiej użyć siatki o oczku nie przekraczającym 2* 2 cm. Rozwiązanie to, uwalnia nas od dość nie miłego wybierania kału z klatek, i jest zdrowsze dla królików.
Przykłady budowy takich klatek:

-wielokondygnacyjne, zajmują mniej miejsca i tańsze jest ich wykonanie, choć powinno być dokładniejsze. Podłoga powinna być szczelnie pokryta papą i do tego pochyła, tak by mocz zamiast spływać na niższe kondygnacje spływał do rynienki. Na uszczelnioną podłogę nakłada się siatkę odgradzającą króliki od kału.
Klatki piętrowe mogą mieć 2 - 3 kondygnacji o 4 lub 6 tak zwanych oczkach, czyli przedziałach. Takie "szafy" w dużych króliczarniach ustawia się w długie rzędy, podobne do tych w supermarkecie z półek.
Wykonanie klatek powinno być staranne. Dach powinien być okryty papa i wystawać z przodu aby osłonić klatkę przed opadami. Ściany robi się z drewna bądź obija papą ewentualnie płytą pilśniową. Pożądane jest Aby cała przednia ściana była obita siatką.
Oto pomocne szkice tych wielopoziomowych klatek:

Wyposażenie klatek
Drabinka- służy do zadawania pasz objętościowych, chroni je przed rozrzuceniem i zanieczyszczeniem. Drabinek nie należy robić z drewna ponieważ szybko się niszczą. Należy je wykonać z grubego drutu, w postaci koszyka zawieszonego na jednej z ścian wewnątrz klatki. Należy je tak umieścić aby króliki nie miały dostępu do ich wnętrza.
Oto wygląd przykładowych drabinek:

Karmidła- służą do zadawania pasz sypkich, miękkich i płynnych. Powinny być wewnątrz gładkie , a także dostatecznie ciężkie aby zwierzęta nie mogły ich przesuwać ani przewracać. Najlepiej jest użyć grube naczynia kamionkowe bądź żeliwne, choć można je zastąpić kaflami piecowymi. Nie należy używać pojemników z ostrą krawędziom.
Oto przykład karmidła:

Skrzynki gniazdowe- wstawia się je do klatek pokrytych samic, aby zbudowały sobie w nich gniazda i wydały tu potomstwo. Pojemniki te wykonuje się z cienkich deseczek bądź płyty pilśniowej. Taki pojemnik powinien umożliwiać łatwy przegląd miotu, powinien mieć otwór wejściowy, na wysokości 10 centymetrów. Wielkość pojemnika jest uzależniona od rasy, rozmiary klatek zależne od rasy ilustruje tabelka i rysunek:

Rasa: Długość Szerokość Wysokość Średnica otworu wejściowego:
Rasy duże: 50 cm 40 cm 35 cm 17 cm
Rasy średnie i małe: 45 cm 35 cm 30 cm 15 cm

Hodowla królików w pomieszczeniach
Hodowla królików w pomieszczeniach nie jest zalecana ze względu na wysokie koszty oraz pracochłonność tego typu hodowli (z wyjątkiem hodowli na głębokiej ściółce).
Ważne jest aby królikarnia miała odpowiednią wentylacje, w czasie hodowli królików powstaje siarkowodór i amoniak, i oświetlenie. Odpowiednią wentylacje uzyskuje się poprzez wybicie otworów wentylacyjnych przy suficie. W pomieszczeniach z klatkami powinno znajdować się dużo okien szczególnie od wschodu i południa.
Należy dbać o czystość w królikarni. Należy często zamiatać, betonową podłogę, i bielić ściany wapniem dwa razy do roku.
Hodowla na głębokiej ściółce
Jest to typ hodowli zajmujący dużo miejsca. Dla każdego królika robi się w nim oddzielną zagrodę o długości 120 cm. szerokości 75 cm. i wysokości 85 cm. Za ściółkę używa się słomy i suchego miału torfowego, należy ją wymieniać raz na 3 miesiące. W tym typie hodowli nie stosuje się skrzynek gniazdowych, ponieważ samice chętnie robią gniazda w ściółce.

Wybór królików do rozpłodu- Rozmnażanie
Króliki używane do rozpłodu muszą być dojrzałe płciowo i dostatecznie wyrośnięte. Króliki duże najlepiej pokrywać po ukończeniu 8 miesięcy, średnie po 7 a małe po 6 miesiącach. Wartościowy materiał do hodowli użytkuje się do rozpłodu przez: samice 2 -3 lata a samce przed 3- 4 lata.
W normalnych warunkach należy kojarzyć zwierzęta tej samej rasy, kierując się zasadą najlepsze z najlepszymi. Należy też unikać sytuacji kiedy króliki są kojarzone w bliskim pokrewieństwie, ponieważ grozi to różnymi zwyrodnieniami.
Wybierając króliki do rozpłodu należy się kierować wartością użytkową i hodowlaną.

Wartość użytkowa królików
O wartości użytkowej decyduje zespół takich cech jak: plenność, zdrowie, pokrój (na który z kolei składają się: wielkość, ciężar zwierząt i budowa), kondycja oraz wydajność mięsna i jakość futra a u królików angorskich wydajność wełny.
Plenność jest cechą bardzo istotną. Odpowiada ona za ilość wydanego potomstwa oraz ilość padniętych młodych, oczywiście im mniej młodych padnie tym lepiej.
Zdrowie jest jedną z najważniejszych cech warunkujących użycie królików do rozpłodu. O dobrym zdrowiu świadczy prawidłowa budowa i błyszcząca dobrze wyrośnięta okrywa włosowa, oczy szeroko otwarte, bystre i żywe, uszy ułożone normalnie, ruchliwe i reagujące na każdy szelest. Króliki użyte do rozpłodu nie mogą wykazywać trwałych zmian po chorobowych ani uszkodzeń ciała, a szczególności zewnętrznych narządów płciowych (przed każdorazowym użyciem należy sprawdzić).
wielkość i ciężar jest to cecha charakterystyczna dla danej rasy, każdy królik powinien osiągnąć odpowiednią wagę w odpowiednim wieku (rasy duże 5 kilogramów w wieku ośmiu miesięcy, a rasy średnie i małe odpowiednio 3 i 2 kilogramy w wieku 6 miesięcy). Jeśli króliki nie osiągną tej wagi w określonym czasie powinny zostać poddane ubojowi.
Budowa królika przeznaczonego do rozpłodu powinna być jak najbardziej prawidłowa. A więc: prawidłowo rozwinięta partia grzbietu i zadu, głęboka i szeroka klatka piersiowa oraz prawidłowo wykształcone i ustawione nogi, bez śladów zmian pokrzywiczych. Szyja powinna być krótka a głowa u samców krótka i szeroka (kocia), a u samic nieco wydłużona i węższa. Cechy rasowe powinny być.
Kondycja Króliki przeznaczone do rozpłodu nie powinny być utuczone ani za chude. Zbytnie utuczenie może spowodować nie płodność, za to króliki za chude należy utuczyć.
Wydajność mięsa jest to cecha ważna przy hodowli królików nastawionej na pozyskiwanie mięsa. Najważniejsze jest by comber jak i zad były dobrze umięśnione.
Jakość futra u królików określa takie główne cechy jak : gęstość, sprężystość, wyrównanie i barwa okrywy włosowej.

Wydajność Wełny u królików angorskich decyduje o ich opłacalności chowu. Dobra wydajność jest w tedy kiedy odrost wełny po 3 miesiącach wynosi 6 centymetrów.

Wartość hodowlana królików
Ocena wartości hodowlanej (zdolności przekazywania cech na potomstwo) stanowi bardzo istotne uzupełnienie oceny wartościowości użytkowej zwierząt, decydując o przydatności poszczególnych osobników do rozpłodu. Oceny tej dokonuje się w praktyce, a szczególnie przy zakupie zwierząt a szczególnie przy zakupie zwierząt, na podstawie rodowodu poszczególnych osobników. W tym wypadku wychodząc z założenia, że jeżeli przodkowie mieli gęste futro, to mogli przekazać tą cechę badanemu osobnikowi a ten będzie ją mógł przekazać na swoje potomstwo. Ważne jest tu prowadzenie rodowodów zwierząt.

Terminy i techniki krycia
Króliki mogą się rozmnażać przed cały rok, chociaż pobudliwość płciowa w okresie wiosennym - letnim jest większa niż w pozostałym okresie. Terminy krycia ustala się przeważnie tak aby odchów młodzieży przypadł na okres lata i jesieni, kiedy znacznie łatwiej jest zapewnić królikom dostateczną ilość taniej paszy w postaci świeżych zielonek. Ubój młodych królików przypada wówczas w okresie zimowym kiedy ich futro ma największą wartość. Najtrudniejsze do odchowania są wykoty w styczniu i lutym ze względu na możliwość przemarznięcia młodych.
Przebieg krycia jest najlepszy, jeśli odbywa się on w okresie rui. Stan ten u samicy poznaje się po niespokojnym zachowaniu się, nabrzmieniu i zaczerwienieniu zewnętrznych narządów rodnych oraz tym że łatwo daje się pokryć. Stan ten utrzymuje się u króliczych od 12 godzin do 36.
W celu przeprowadzenia krycia samicę z reguły przenosi się do klatki samca, a nie odwrotnie. Przebieg kopulacji powinien być obserwowany przez hodowcę. Jeśli samica w ciągu kilku pierwszych minut nie daje się pokryć, należy ją natychmiast zabrać z klatki samca, ponieważ może zostać pogryziona przez samca. W tym przypadku należy ponowić próbę pokryci po kilku godzinach. Jeśli i ta próba nie zakończy się sukcesem, należy spróbować po kilku dniach. Próbę uważa się za udaną kiedy samiec przewraca się na bok wydając charakterystyczny pomruk. A by sprawdzić czy samica została pokryta należy spróbować ją pokryć powtórnie po 8 - 9 dniach, jeśli samica nie daje się pokryć znaczy to że została zapłodniona.
Samice które, pomimo kilku prób, nie dają się pokryć należy zbadać w celu ustalenia przyczyny. Dla skuteczności krycia duże znaczenie ma właściwa eksploatacja samca. Samice natychmiast po pokryciu powinny być zabierane z klatki, samiec nie powinien być używany do krycia więcej niż 2 razy dziennie z tym że w czasie tygodnia powinien mieć 2 dni wolnego.

Ciąża i wykot
Ciąża u królików trwa od 28 do 32 dni, średnio 30 dni. Pogrubienie i ociężałość w czasie ciąży pojawia się dopiero w 3 tygodniu. W okresie ciąży nie należy królików niepokoić ani brać na ręce bądź przenosić.
20 dni po pokryciu do klatki z króliczycą wstawia się skrzynkę gniazdową z ściółką. Na kilka dni przed porodem samica wyścielę sobie w niej gniazdo.
W okresie ciąży samica powinna dostawać duże ilości paszy białkowej, a także, co dziennie, 4 gramy fosforanu wapnia bądź innej mieszanki mineralnej. Zawsze a szczególnie w tym okresie należy pamiętać o systematycznym podawaniu wody do picia. Nawet wówczas kiedy króliczyca dostaje pasze soczyste. Dieta ta zapewni prawidłowy rozwój płodu.
Poród obywa się zazwyczaj bez komplikacji, w uprzednio przygotowanym gnieździe i trwa 10 - 20 minut. W czasie porodu matka powinna mieć dostarczoną wodę, ponieważ odczuwa pragnienie, szczególnie po porodzie i może zagryźć swoje młode. Następnego dnia należy sprawdzić ilość i stan zdrowia nowo narodzonych królicząt. Znalezione podczas przeglądu oseski nie żywe bądź okaleczone należy usunąć.
Jeżeli miot jest bardzo liczny - ponad 7 królicząt- można przenieść nadliczbowe oseski do gniazda innej samicy z młodymi w podobnym wieku. Należy pamiętać by natrzeć przeniesione młode puchem, jaki znajduje się w gnieździe, i położyć je w samy środku miotu. Matkę króliczków dopuszcza się dopiero po godzinie, ponieważ może zagryźć nie swoje młode.
Czasem zdarza się że króliczyca roznosi młode po całej klatce. W tym wypadku należy młode poukładać w gnieździe, które wyścieła się własnoręcznie wyskubanym puchem z okolic sutek, należy wykonywać tę czynność delikatnie. Należy też zwrócić uwagę czy samica nie cierpi na zapalenie gruczołu mlecznego ( silnie nabrzmiałe, zaczerwienione sutek i przy ucisku brak wypływu mleka); jeśli tak, należy przez delikatny masaż spowodować wypływ mleka i następnie jednorazowo dosadzić do sutek młode.
Po przenoszeniu bądź oglądaniu młodych królicząt należy je dokładnie obłożyć znajdującym się w gnieździe puchem. W tydzień po odsadzeniu królicząt, matkę pokrywa się ponownie.

Wychów królicząt przy matce
Młode króliczki rodzą się nie owłosione i ślepe. Futro zaczyna im wyrastać po 3 dniach a zaczynają widzieć po 10 - 11 dniach od urodzenia. Zazwyczaj ich waga waha się od 50 do 60 gramów.
Młode króliczki nie wymagają specjalnej opieki aż do czasu opuszczenia gniazda. W tym okresie uwaga hodowcy powinna być skupiona na zapewnieniu dobrych warunków karmiącej matce. Króliczyca karmiąca powinna być karmiona równie obficie jak w czasie ciąży, szczególnie paszami mlekopędnymi tj. w zimie marchwią, burakami itp. a latem zielonkami. Matkę, do czasu rozpoczęcia dokarmiania młodych, można karmić otrębami pszennymi.
W klatce samicy z młodymi zawsze powinna być świeża woda do picia. Przy dużych miotach zamiast wody można podać świeże przegotowane mleko.
Króliczyca karmi młode tylko w nocy, na dzień przykrywa je puchem z gniazda. Mniejsza lub większa troskliwość zależy od rasy jak i od samej króliczycy. Samice źle odchowujące młode powinny być wybrakowane ze stada.
Dobrze odżywione króliczki powinny mieć kształty zaokrąglone, brzuszki wypełnione mlekiem, i lśniącą różową sierść. W miotach licznych należy zwrócić uwagę na równomierny rozwój młodych, słabiej rozwinięte króliczki należy dostawiać do sutek królicy, umożliwiając im dostateczne najedzenie się.
Młode króliczki odżywiają się wyłącznie mlekiem matki do 16 - 18 dnia życia, później zaczynają przyjmować inne pokarmy. Króliczki opuszczają gniazdo w wieku 3 tygodni, w tym okresie należy usunąć skrzynkę gniazdową.
Przy odchowie króliczków w klatkach z podłogą z siatki może okazać się konieczne jej przykrycie ściółką lub kawałkami płyty pilśniowej bądź cienkimi deskami. Ściółkę w klatkach należy często wymieniać.

Wychów królicząt po odsadzeniu
Króliki odsadza się od matki po 6-8 tygodniach od urodzenia, odsadzenie królicząt kiedy są już dostatecznie rozwinięte, czyli odżywiają się już w pełni paszami roślinnymi wpływa pozytywnie na zdrowie i odporność młodych.
W chwili odsadzenia króliczki powinny zostać oznakowane patrz rozdział dokumentacja i znakowanie królików
Króliczki po odsadzeniu mogą być trzymane razem aż do 3,5 miesiąca życia. Okres ten decyduje o dalszym rozwoju królicząt; w tym też czasie najwięcej młodych ginie, z powodu większej wrażliwości na nie korzystne zmiany otoczenia.
Prawidłowe żywienie królików w tym okresie jest szczególnie ważne ze względu na ich zapotrzebowanie na białko, węglowodany i sole mineralne. Powinno im się podawać potrawy lekkostrawne, aby nie zalegały w przewodzie pokarmowym, a przy tym pożywne. Młode powinny otrzymywać, dodatki mineralne i witaminowe.
Dojrzałość płciową króliki osiągają już w wieku 3,5 miesiąca. W tym okresie dokonuje się selekcji materiału: lepsze osobniki do przeznacza się na sprzedaż lub wciela się do stada podstawowego a wszystkie pozostałe przeznacza się na ubój.
Wyselekcjonowane króliki umieszcza się w klatkach: samice po 3-4 a samce pojedynczo. Samce przeznaczone na ubój należy wykastrować aby można było trzymać je po kilka w klatce. Są dwa sposoby kastracji: - sposób bezkrwawy, polega na założeniu na każde z dwu jąder oddzielnej pętli z mocnej nitki jedwabnej bądź włosia końskiego poprzez skórę worka mosznowego. Obie nitki należy mocno zaciągnąć. Po trzech dniach podwiązane jądra nabrzmiewają, sinieją a po 12 dniach same odpadają. Tym sposobem można kastrować króliki młodsze niż 3,5 miesiąca.
- sposób chirurgiczny polega na wycięciu jąder. Jest to zabieg bardzo skomplikowany wymagający umiejętności oraz wprawy. Przystępując do jego wykonania, należy przygotować dobrze zaostrzony nóż, odkazić go przez wygotowanie w wodzie i umyciu rąk mydłem. Zabieg rozpoczyna się od odkażenia denaturatem skóry na mosznie królika, po czym po przesunięciu jednego jądra do końca worka mosznowego tak, aby powstało uwypuklenie, dokonuje się przecięcia skóry na szczycie tego uwypuklenia. Przez zrobiony w ten sposób otwór wyciąga się jądro z najądrzem i przewodem nasiennym, który należy przerwać przez skręcenie, przytrzymując jednocześnie silnie tą część która znajduje się w ranie. Następnie przecina się brzegi przeciętej skóry, aby zmniejszyć krwawienie ranę smaruje się wazeliną. Z drugim jądrem postępuje się w ten sam sposób. Już po 4 dniach po zabiegu króliki odzyskują apetyt i zwykłą ruchliwość. Klatki w których umieszcza się świeżo wykastrowane króliki powinna być dokładnie odkażona.
W miarę wzrostu hodowla króliczków staje się coraz bardziej podobna jak hodowla zwierząt dorosłych. Średni przyrost wagi, w czasie jednego miesiąca, młodych wynosi 0,8 kilograma.

Pasze treściwe
Uważa się że hodowla królików może być opłacalna tylko w tedy gdy hodowca produkuje pasze na własny użytek, ewentualnie dokupuje niewielkie ilości pasz treściwych. Najbardziej opłacalne są małe hodowle, w których hodowca karmi zwierzęta odpadkami z gospodarstwa domowego i paszami darmowymi, czyli takimi jakie nie wymagają specjalnej uprawy lub zakupu.
W dążeniu do jak najtańszej hodowli należy stosować zasadę racjonalnego żywienia, polega ona na tym że w paszach jak najtańszych dostarcza się zwierzętom jak najwięcej białka, tłuszczu, węglowodanów oraz soli mineralnych i witamin.
Pasze treściwe
Ta grupa pasz jest źródłem białka, które stanowi budulec ciała zwierząt i ich okrywy włosowej. Przy niedostatecznej ilości białka u zwierząt ich wzrost zostaje zahamowany a futro nie osiąga typowej gęstości i długości włosów. Paszami treściwymi należy szczególnie karmić: matki karmiące i w czasie ciąży, samce kryjące, młodzież w czasie intensywnego wzrostu i wszystkie grupy zwierząt w czasie linienia i dojrzewania futra zimowego.
Do najważniejszych w tej grupie pasz należy przede wszystkim owies, którego stosowanie w żywieniu królików jest najbardziej powszechne. Ziarno innych gatunków zburz, jak: jęczmień, kukurydza, pszenica i żyto, stosowane w postaci śrutowanych pośladów lub też otrąb pozostałych z przemiału na mąkę lub kaszę (jęczmień). Szczególnie wartościowe są otręby pszenne, jako działające dietetycznie i mlekopędne. Bardzo dobre wyniki osiąga się, żywiąc króliki mieszanką ( w równych ilościach) owsa z gniecionym jęczmieniem.
W żywieniu królików można również stosować ziarno niektórych roślin motylkowych, takich jak: bób, bobik, groch, peluszka, łubin słodki i soczewica. Ziarno tych roślin może być podawane w postaci naturalnej, po namoczeniu i spęcznieniu albo w postaci śruty. Pokarm ten odznacza się wysoką zawartością białka oraz wapnia i fosforu, stanowi więc szczególną cenną karmę dla królików.
Ziarno roślin oleistych, z wyjątkiem rzepaku, może być stosowane jako dodatek do innych pasz treściwych. Szczególnie dobrze działa na zwierzęta gniecione lub mielone nasiona siemię lnianego, zadawane w ilości 4 - 5 gram na sztukę. Działa zwiększ ono mleczność samic karmiących i wpływa dodatnio na jakość futra, nadając włosom jedwabistość i połysk.
Produkowane przez różne fabryki pokarmy dla trzody chlewnej i drobiu (a ostatnio i dla królików) są paszami wysokobiałkowymi. Pasze te są dwukrotnie pożywniejsze od zburz, a co za tym idzie mogą być zadawane królika w mniejszej ilości (w stosunku do zbóż).

Pasze objętościowe soczyste
Pasze te dostarczają pewną ilość łatwo strawnych węglowodanów (w postaci skrobi, cukrów, pewnej ilości błonnika), witamin i związków mineralnych oraz dużo (70 - 90 %) wody. W tej grupie pasz podstawowe znaczenie mają ziemniaki, okopowe korzenie, zielonki oraz kiszonki .
- Ziemniaki - są pełnowartościową paszą w żywieniu królików; dostarczają wysokokalorycznych węglowodanów (skrobia) i zastępują pod tym względem pasze treściwe . Nie mogą one zastąpić one jednak pasz treściwych pod względem zawartości białka oraz tłuszczów. Z węglowodanów w organizmie zwierząt wytwarzana jest przede wszystkim siła i ciepło, a także tłuszcz. Znaczenie pasz węglowodanowych jest więc szczególnie duże w okresie zimy, kiedy organizm narażony jest na dużą utratę ciepła.
- Okopowe korzeniowe - podawane są królikom w okresie od późnej jesieni do wczesnej wiosny. Spośród tych pasz najlepsze dla królików są buraki pastewne i półcukrowe oraz marchew, zwłaszcza dla młodzieży i karmiących samic, ze względu na właściwości dietetyczne i mlekopędne. Dobrą paszą dla królików jest również brukiew, natomiast rzepę ścierniskową i buraki ćwikłowe jedzą one mniej chętnie. Mimo to jednak z braku lepszych pasz można je także podawać królikom, ale w niewielkiej ilości i z dodatkiem innych pasz objętościowych.
- Zielonki - są podstawową paszą w żywieniu królików w okresie letnim. Największe znaczenie mają tutaj uprawne rośliny motylkowe, jak koniczyna, lucerna, wyka, peluszka, bobik groch, esparceta, komonica, seradela i łubin słodki. Łubin gorzki (zarówno w postaci zielonki, jak i siana) nie nadje się dla królików, gdyż może wywołać u nich groźne zatrucia. Zielonka z roślin motylkowych stanowią doskonałą paszę dla królików, jakkolwiek jej stosowanie wymaga pewnej ostrożności .
Obok roślin motylkowych duże znaczenie w żywieniu królików odgrywają także takie rośliny uprawne jak: kukurydza, słonecznik, cykoria, topinambur (bulwa), żywokost pastewny, gorczyca biała, szporek, malwa pastewna oraz kapusta pastewna i jarmuż. Te ostatnie, jako rośliny niewrażliwe na mróz, mogą być pozostawione na polu i skarmiane dopiero w okresie zimowym, co stanowi ich wielką zaletę .
W żywieniu królików stosuje się także zieloną nać ziemniaczaną , pędy pomidorów, liście oraz główki buraków i rzepy, nać marchwi, odpadki z kapusty białe i włoskiej oraz łodygi i liście fasoli. Szczególnie chętnie jedzą one liście i inne odpady z kalafiorów. Na karmę dla królików można wykorzystać również odpady owoców, jakkolwiek ich wartość odżywcza jest nieduża. Mniej przydatne są liście chrzanu, szpinaku, rabarbaru, sałaty, kapusty czerwonej oraz kalarepy; mogą one być skarmiane w niewielkiej ilości i to łącznie z innymi roślinami zielonymi. Z upraw ogrodowych mogą być zadawane królikom jako dodatek do innych pasz zielonych takie aromatyczne rośliny jak : majeranek, anyż, koper ogrodowy, kminek, cebula, czosnek, pietruszka, pory, mięta pieprzowa, lubczyk ogrodowy oraz lawenda. Niewielki dodatek tych roślin poprawia własności smakowe innych pasz, dzięki temu króliki chętnie je jedzą .
Bogate źródło zielonek dla królików stanowi trawa, zioła oraz chwasty. Trawa nie powinna pochodzić z miejsc nadmiernie wilgotnych lub stale zaciemnionych ziół i chwastów największe znaczenie w żywieniu królików mają: mlecz zwyczajny, mniszek lekarski (dmuchawiec), komosa biała (lebioda), pokrzywa zwyczajna, ostrożeń polny (oset polny), nostrzyk biały i żółty, Komonica zwyczajna, wyka ptasia i płotowa, perz (liście i rozłogi), bylica pospolita, tasznik pospolity, barszcz zwyczajny, starzec wiosenny, podbiały pospolity, pięciornik gęsi, podagrycznik pospolity, babka zwyczajna, krwawnik pospolity, podróżnik błękitny, wrotycz pospolity (działa dietetycznie i odrobaczająco), gorczyca świrzepa (ognicha), szporek polny, żółtlica drobnokwiatowa i złocień polny (jastrun) .
Mniejsze znaczenie (ze względu na małą wartość odżywczą lub mniej chętnie zjadane przez króliki) mają takie rośliny jak : rdest ptasi i powojowy, skrzyp polny, szczaw kędzierzawy, jasnota biała i różowa, farbownik lekarski, rumianek pospolity, łopian większy, kolendra siewna, mięta polna, wierzbówka wąskolistna, powój polny, dzika marchew, świerząbek zwisły, brukiew, rumianek bezpromienny, wrzos i żarnowiec miotlasty .
Niektóre rośliny muszą być skarmiane z pewną ostrożnością (tj. w małej ilości i zmieszane z innymi roślinami), gdyż w większej ilości mogą działać ujemnie lub też ich wpływ na stan zdrowotny królików nie został jeszcze dość wszechstronnie zbadany. Do roślin takich należą przede wszystkim: bodziszek łąkowy, ciemiężyca, dziurawiec, glistnik (jaskółcze ziele), gwiazdnica, jaskier jadowity, lepiężnik różowy, mak polny, przelot zwyczajny, rzodkiew świrzepa (łopucha), skrzyp błotny, szczaw zwyczajny, szczyr roczny, kozibród i wilczomlecz .
Zbierając pasze zielone do skarmienia w stanie świeżym lub po wysuszeniu, należy unikać roślin działających szkodliwie na króliki. Roślinami które mogą wywołać zatrucia u królików są: bieluń dziędzierzawa, blekot pospolity, bluszcz ogrodowy, chaber, bławatek, cis, czyściec, fiołek alpejski, glicynia, kąkol, kmieć błotna (kaczeniec błotny), konwalia, lulek czarny, naparstnica, nasturcja, obrazki plamiste, oleander, pokrzyk wilcza jagoda, psianka czarna, psianka słodkogórz, sasanka, szalej jadowity, szczodrzeniec, szczwół, tojad, wilcze łyko, zawilec, zimowit jesienny i życica roczna .
- Kiszonki - w żywieniu królików dotychczas u nas nie są jeszcze bardzo rozpowszechnione, jakkolwiek wybitnie nadają się do tego celu. Szczególnie cenną karmą jest kiszonka z kukurydzy, trawy, roślin motylkowych lub liści kapusty. nadają się d zakiszenia wszelkie zielone (świeże) rośliny stosowane w żywieniu królików .
Kiszonka może być dawana królikom przez cały rok; w lecie jej znaczenie może być szczególnie duże w okresie długotrwałej suszy i spowodowanej nią braku zielonek. Nadaje się szczególnie dla karmiących samic (wpływa dodatnio na produkcję mleka) .
Kiszonka jest bardziej wartościowa, jeśli zrobiona jest z roślin młodych, nie zdrewnianych. W razie zakiszenia pasz o dużej zawartości białka , jak: lucerna, koniczyna, trawa itp., konieczny jest pewien dodatek pasz bogatych w węglowodany, jak wytłoki buraczane, parowane ziemniaki, melasa itp. Przekłada się nimi poszczególne warstwy paszy kiszonkowej. Dodatek tych pasz chroni masę kieszonkową przed zepsuciem .
Pasze dla królików można kisić w różnych starych beczkach, kadziach innych większych naczyniach, staranie uprzednio oczyszczonych; naczynia metalowe muszą być powleczoną od wewnątrz farbą odporną na kwasy. W większych hodowlach królików wskazane jest zrobienie specjalnego zbiornika do kiszenia pasz. Zbiornik taki można wykonać z jednego lub kilku betonowych kręgów studziennych, ustawiając je na betonowej płycie i uszczelniając cementem miejsca ich styku. Zbiornik z jednego kręgu zagłębia się w ziemi do 2/3 jego wysokości. Umieszcza się go w szopie lub robi daszek w celu zabezpieczenia przed opadami. Zbiornik z jednej cembrowiny studziennej może pomieścić 250 - 300 kilogramów kiszonki .
Pasze zielone kisi się podobnie jak kapustę. Pociętą zieloną masę układa się w zbiorniku warstwami i mocno ubija, aż do jej napełnienia. Następnie przykrywa się drewnianym szczelnie dopasowanym denkiem i obciąża kamieniami. Kiszonka jest dojrzała, jeśli jej zapach jest podobny do zapachu kiszonej kapusty. Przy stopniowym skarmianiu kiszonki zbiera się ją również warstwami i każdorazowo przykrywa obciążonym denkiem. Jednorazowo wyjmuje się ze zbiornika tylko taką ilość kiszonki jaka ma być skarmiona tego samego dnia .

Pasze objętościowe suche
Pasze te odznaczają się dużą zawartością włókna surowego i stosunkowo małą strawnością. Niestrawną część włókna surowego (głównie błonnik, czyli celuloza) tworzy tzw. balast paszy, który w razie nadmiernego nagromadzenia w przewodzie pokarmowym utrudnia trawienie innych składników .
Z pasz objętościowych suchych największe znaczenie ma siano, mniejsze zaś słoma ze zburz jarych i plewy. Siano stanowi podstawę żywienia królików przez większą część roku, tj. od października do maja; jako niewielki dodatek stosowane jest także w żywieniu letnim. Dla królików najlepsze jest siano z roślin motylkowych, a zwłaszcza z lucerny, oraz łąkowe z traw słodkich. Duża różnorodność traw drobno łodygowych i dobre ich ulistnienie wybitnie podnoszą wartość odżywczą siana. Dobre siano zawiera dużo strawnego białka oraz składników mineralnych, niezbędnych do wzrostu i produkcyjności zwierząt .
Aby zapewnić dobrą jakość siana, należy kosić rośliny przed kwitnięciem lub w początkowym okresie kwitnięcia. Wysuszyć je trzeba staranie strzegąc przed wyługowaniem przez deszcz i przed wykruszeniem liści. W miejscu stałego przechowywania należy je złożyć w stanie całkowicie suchym. Skarmiać można co najmniej po kilkutygodniowym okresie jego odleżenia. Wartość odżywcza prawidłowo zebranego siana jest kilkakrotnie wyższa niż siana zebranego nie prawidłowo .
Siano złej jakości (skoszone po przekwitnięciu roślin, wyługowano przez deszcze lub z całkowicie wykruszonym listkami) w zasadzie nie powinno być zadawane królikom, gdyż powoduje zmniejszenie ich przyrostów wagowych, a często nawet ich zachorowań, zwłaszcza świeżo odsadzonych królicząt oraz wysoko krotnych i karmiących samic. W razie konieczności karmienia królików tego rodzaju sianem należy zwiększyć w tym czasie dodatek pasz mineralnych i witaminowych. Całkowicie nieprzydatne dla królików jest siano z traw kwaśnych (z turzycy)

Pasze dodatkowe
W tej grupie pasz największe znaczenie mają odpadki z gospodarstwa domowego, liście i pędy drzew oraz żołędzie i kasztany .
- Odpadki z gospodarstwa domowego możliwe do użycia jako karma dla królików - to przede wszystkim obierzyny z ziemniaków i warzyw, pozostałości kasz, wszelkich potraw mącznych i zup, nie dojedzone kawałki chleba, resztki gotowanych warzyw itp. W pewnych warunkach, tj. gdy rodzina hodowcy jest liczna, a posiadane stado królików niezbyt duże, paszami tymi można w poważnym stopniu pokryć zapotrzebowania pokarmowe stada. Pod względem wartości odżywczej odpadki gospodarstwa traktuje się na równi z gotowanymi ziemniakami. Pasze te często w żywieniu królików nazywane są (podobnie jak parowane lub gotowane ziemniaki) paszami miękkimi .
- Liście i pędy drzew mogą być stosowane w żywieniu królików zarówno w lecie jak i zimę, w stanie świeżym lub wysuszone. Najlepsze są: akacja, brzoza, topola, wierzba, lipa, morwa (działa bardzo korzystnie na futro królików), osika, klon polny, oraz drzewa owocowe oprócz pestkowych (gałązki i pędy pozyskiwane przy prześwietlaniu koron). Nie należy stosować w żywieniu królików liści i pędów takich gatunków jak: cis, złoty deszcz, tuja, jałowiec, bukszpan i ligustr, gdyż działają na nie szkodliwie. Liście i pędy drzew są są uzupełniającą paszą objętościową dla królików, a pędy umożliwiają im ponadto ścieranie stale odrastających zębów, tzw. siekaczy .
Wartość odżywcza liści i pędów (cukier, młody błonnik, sole mineralne i witaminy) zależy głównie od pory zbioru oraz od sposobu przechowywania. Najwięcej składników odżywczych zawierają one na początku okresu wegetacji (maj, czerwiec), dlatego też wykorzystywanie ich do celów paszowych oraz przygotowanie suszu na zimę powinno mieć miejsce głównie w tym czasie. Suszyć należy w niezbyt dużych wiązkach, w miejscu zaciemnionym i osłoniętym przed deszczem, aby nie nastąpiło ich zaparzenie lub spleśnienie .
Dodatek liści i pędów drzew nie może być zbyt duży w żywieniu samic kotnych i karmiących oraz świeżo odsadzonej młodzieży .
- Żołędzie i kasztany mogą być stosowane w żywieniu królików, chociaż ich wartość odżywcza nie jest duża, zwłaszcza pod względem zawartości białka. Przechowuje się je po starannym wysuszeniu. Przed zadaniem zwierzętom należy je rozdrobnić (np. przez potłuczenie) i moczyć w miękkiej wodzie przez 2 - 3 doby, często zmieniając wodę, w celu ich odgoryczenia. Zadaje się je królikom tylko w niewielkiej ilości (jako dodatek do innych pasz), pamiętając o ich właściwości wywołującej zaparcia .

Pasze mineralne i witaminowe
Sole mineralne i witaminy odgrywają dużą rolę w tworzeniu się nowych tkanek w organizmie zwierząt. Na przykład związki wapnia i fosforu wchodzą w skład kości zwierzęcia, sól kuchenna bierze udział w trawieniu białka, żelazo jest niezbędnym składnikiem krwi, witamina D ułatwia osadzanie wapnia i fosforu (działanie przeciwkrzywiczne) itp. .
Składniki te zwierzęta otrzymują wprawdzie wraz z paszami podstawowymi, lecz przeważnie w nie dostatecznej ilości. Zwiększenie zapotrzebowania na nie występuje w okresie ciąży i karmienia oraz wzrostu młodzieży. Niedobór tych składników w organizmie musi być uzupełniany przez stosowanie różnych dodatków do pasz, a więc soli kuchennej, kredy szlamowej, fosforanu wapnia, mączki kostnej, tranu, drożdży pastewnych, kiełków pszennych oraz specjalnych mieszanek przemysłowych, jak: Paszowit, Formosan, Biotan i inne. Znaczenie witamin, a zwłaszcza A i D, jest szczególne duże przy odchowie młodzieży w okresie późnej jesieni, zimy i wczesnej wiosny, a także w wychowalniach zamkniętych, gdzie dostęp słońca jest ograniczony .

Ogólne zasady żywienia królików
Żywienie królików musi być na tyle obfite, aby zapewniało prawidłowy ich rozpłód, dostateczne przyrosty wagowe młodzieży oraz pełne wykształcenie zimowego futra. Wskutek niewystarczającego żywienia produkcyjność królików wyraźnie się pogarsza, przy czym bardzo zmniejsza się ich odporność na choroby .
Pod względem rodzaju przyjmowanych pokarmów króliki nie wiele różni się od innych gospodarskich zwierząt roślinożernych. Jednak nieco odmienna budowa jego przewodu pokarmowego, a w związku z tym trochę inny przebieg trawienia powoduje że różni się on dość znacznie od tych zwierząt pod względem stopnia przyswajania składników odżywczych z poszczególnych pasz. Różnice te w zależności od rodzaju pasz i sposobu ich podawania mogą być mniejsze lub większe. Tak np. stopień strawności ziarna zbóż , ziemniaków i okopowych korzeniowych jest prawie takie same u królików jak u innych gatunków zwierząt. Natomiast pasze o wysokiej zawartości błonnika są znacznie lepiej wykorzystywane przez króliki niż przez drób i trzodę chlewną, a gorzej niż przez przeżuwacze i konie .
Strawność pasz w dużej mierze zależy od tego, czy skarmiane są one oddzielnie, czy też razem z innymi paszami. Tak np. stwierdzono że króliki otrzymujące wyłącznie łubin zielony wykorzystywały białko w 86,5 %, a błonnik w 41,1 %, natomiast króliki, którym do zielonego łubinu dodano owsa, wykorzystywały białko w 90,6 - 92 %, a błonnik w 66,1 - 65,5%. Należy podkreślić że nadmierna ilość błonnika w dawce pokarmowej dla królików obniża wykorzystanie białka zawartego we wszystkich paszach w tej dawce .
Zapotrzebowanie królików na pasze znacznie zwiększa się w okresie wzrostu i rozpłodu, a poza tym jest większe zimą niż latem oraz większe u ras dużych niż u małych i średnich .

Potrzeby pokarmowe królików dorosłych
- W okresie spoczynku króliki powinny być tak karmione, aby utrzymana była ich normalna kondycji, tj. aby nie było wychudzone ani zatłuczone. W tym okresie podstawowymi paszami dla nich będą: w lecie - zielonka, świeże pędy i liście drzew, nieco siana ze zburz jarych oraz niewielki dodatek pasz treściwych, natomiast w zimie - siano, susz z pędów i liści, okopowe korzeniowe, kiszonki i dodatek pasz treściwych. Dzienne dawki pokarmowe dla jednego królika przedstawia poniższa tabelka .

Waga żywa królika w kg. Pasze treściwe w g. Ziemniaki w g. Pasze soczyste w g. Pasze objętościowe suche w g.
W okresie letnim
3 20 - 600 50
4 30 - 700 50
5 40 - 800 50
W okresie letnim
3 30 50 150 150
4 40 60 180 180
5 50 70 200 200

Dla królików o ciężar ponad 5 kilograma przytoczone dawki zwiększ się o 10 % na każdy kolejny kilogram wagi żywej. Natomiast w żywieniu królików angorskich przytoczone w tabeli dawki pasz treściwych należy zwiększyć o 30 - 40 %, gdyż ciągły przyrost wełny wymaga zużycia przez nie większej ilości składników odżywczych, a szczególnie białka. Nieprzestrzeganie tej zasady może prowadzić do zmniejszenia odrostu wełny i do znacznego pogorszenia jej jakości .
Przytoczone w powyższej tabeli dawki pokarmowe mają charakter tylko orientacyjny. Hodowca powinien ustalić ilość zadawanej paszy kierując się także kondycją zwierząt oraz całkowitym lub niecałkowitym wyjadaniem przez nie zadawanej karmy. Żywienie królików w okresie spoczynku powinno się opierać na paszach możliwie najtańszych i najłatwiej dostępnych .
- W okresie rozpłodowym zarówno samice, jak i samce muszą być karmione bardzo intensywnie, paszami o możliwie wysokiej zawartości składników odżywczych. Podstawowymi paszami w żywieniu królików powinny być w tym czasie: wysokobiałkowe pasze treściwe, dobrej jakości siano i zielonka oraz ziemniaki i okopowe korzeniowe. Duże znaczenie ma w tym okresie dodatek składników mineralnych i witaminowych. Orientacyjne dzienne dawki pokarmowe dla samic i samców w okresie rozpłodowym podano w tabeli poniżej .

Wyszczególnienie Żywienie letnie Żywienie zimowe
Treściwe w g. Ziemniaki w g.
Samce w sezonie kopulacyjnym 60 50
Samice kotne w I połowie ciąży 60 60
Samice kotne w I połowie ciąży 70 60
Samice karmiące w pierwszej połowie laktacji (30 dni) 60 80
Dodatek dla samic od 16 - 30 dnia laktacji na 1 karmione króliczę. 8 10
Samice karmiące w drugiej połowie laktacji (od 30 dnia do 56 dnia laktacji) 70 100

Ustalając dawki pokarmowe dla królików w okresie rozpłodowym, należy zdawać sobie sprawę że intensywne żywienie ich w tym czasie wywiera bardzo dodatni wpływ na przedłużenie ich użytkowania rozpłodowego, a ponadto umożliwia samicom dobre odkarmienie młodych oraz uzyskanie większej liczby miotów rocznie. Przejście żywienia zwierzą w okresie spoczynku należy rozpocząć już 10 - 15 dni przed datą krycia, aby zwierzęta uzyskały przed rozpłodem odpowiednią kondycję .
Stosowane w okresie rozpłodu królików dawka pasz treściwych powinna składać się mniej więcej 65 % z ziarna zbóż (owies i gnieciony jęczmień), w 20 % z otrąb pszennych i w 15 % z makucha lnianego lub innych pasz wysoko białkowych. Także zadawane tym czasie siano powinno być możliwe najlepszej jakości - o drobnych łodygach i dobrze ulistnione. Zadawanie pędów i liści drzew powinno być w tym czasie mocno ograniczone a z dawek dla samic wysokokotnych nawet całkowicie usunięte. Z pasz soczystych w lecie najlepsza jest zielonka z roślin motylkowych, zimą zaś marchew i buraki .
Oprócz wymienionych ilości pasz podstawowych króliki powinny jeszcze otrzymywać dodatek pasz mineralnych i witaminowych, (na sztukę dziennie): Samice i samce w okresie spoczynku: fosforan wapnia - 1,5 grama, sól kuchenna - 0,5 grama.
Samice i samce w okresie rozpłodowym : sól kuchenna 1 - 1,5 grama, fosforan wapnia 1,5 - 2,5 grama, tran 0,5 - 1 grama, skiełkowanie ziarno 2,0 - 3,0 grama .
Przemysłowe mieszanki mineralne stosuje się w ilości 3- 5 grama na sztukę dziennie. Jako dodatek mineralny zaleca się też podawanie minimalnych ilości węgla drzewnego .

Potrzeby pokarmowe królików młodych
Zwierzęta rosnące wymagają bardzo intensywnego żywienia, przy czym ilość zadawanej paszy musi być zwiększana systematycznie w miarę zwiększania się ciężaru ich ciała. Także rodzaj pasz musi być różny, odpowiednio do ich możliwości trawienia, zmieniający się wraz z wiekiem .
Największej dbałości wymagają pod tym względem króliki bezpośrednio po odsadzeniu. Wszelkie nieprawidłowości w ich żywieniu w tym czasie łatwo powodują zaburzenia w procesie trawienia (biegunka wzdęcie), prowadzące często do padnięcia. Jeśli króliczęta odsadzone są przedwcześnie, tj. w wieku 30 - 35 dni, mogą być żywione tylko takimi paszami, jak: rozmoczone w mleku lub polewce z makuch lnianego lub siemienia lnianego gniecione ziemniaki i płatki owsiane z dodatkiem dobrej zielonki. Także króliczęta odsadzone w wieku 40 - 45 dni wymagają staranniejszego żywienia niż odsadzone normalnie, tj. w wieku 7-8 tygodni .
W pierwszym miesiącu po odsadzeniu króliczęta muszą być karmione niezbyt dużymi porcjami, nie rzadziej niż 3 razy dziennie. Najbardziej odpowiednimi paszami są dla nich w tym czasie: młoda zielonka z motylowych (jako łatwo strawna i zawierająca dużo białka, soli mineralnych i witamin), zimą zaś marchew i buraki półcukrowe, następnie ziarno zbóż oraz śruta z ziarna roślin motylkowych (wskazane jest, jej gotowanie), makuch lniany, gotowane lub parowane ziemniaki oraz dobrej jakości siano. W tym czasie w żywieniu młodych królików należy bezwzględnie unikać pasz zawierających nadmierne ilości błonnika, jak: gorszej jakości siano, pędy i liście drzew, słomą, plewy itp., gdyż trawią ją one bardzo źle .
W następnych miesiącach żywieni młodych królików coraz bardziej upodabnia się do żywienia osobników dorosłych z tym, że przez cały okres ich wzrostu należy zawsze zwracać uwagę, aby dawane im pasze zawierały jak najwięcej składników odżywczych, a przede wszystkim białka .
W żywieniu młodych królików szczególnie duże znaczenie ma dodatek pasz mineralnych i witaminowych. Króliczęta w wieku 2-3 miesięcy należy dawać na sztukę dziennie: 0,5-1 grama soli kuchennej, 2-3 gram mączki kostnej, 2-3 gram skiełkowanego ziarna, 1-2 gram tranu. Dawki pasz podstawowych dla królików młodych przedstawiono w tabeli poniżej .

Wiek królika w dniach Pasze treściwe w g. Ziemniaki w g. Pasze soczyste w g. Pasze objętościowe suche w g.
lato zima lato zima
30-45 20 30 20 30
45-60 30 40 30 40
60-75 35 45 40 50
75-90 40 50 50 60
90-105 45 55 60 70
105-120 50 60 70 80
120-150 60 70 70 80

Dla królików ras dużych dawki podane w tabeli należy zwiększyć o 10% .
W celu zmniejszenia kosztów żywienia królików należy w jak największym stopniu wykorzystać pasze odpadkowe w gospodarstwie itzw. darmowe. Zmniejszenie zużycia pasz, a tym samym kosztów żywienia, może być osiągnięte także przez skrócenie okresu odchowu młodzieży .

Przygotowywanie karmy
O uzyskaniu dobrych wyników w chowie królików decyduje nie tylko ilość i jakość zadawanej karmy, lecz także sposób jej przygotowania i podawania zwierzętom .
Ziarno zbóż najlepiej jest zadawać królikom w postaci naturalnej, a tylko żyto w postaci śruty. Należy zwracać uwagę, aby ziarno nie było spleśniałe, a poślady ponadto żeby nie były zanieczyszczone sporyszem, głowiną, nasionami kąkolu i życicy, szkodliwe działającymi na zdrowie zwierząt. Zadając namoczone ziarno roślin motylkowych należy zwrócić uwagę, aby było ono dobrze napęczniało. Moczyć należy tylko porcje przeznaczone do jednorazowego skarmienia .
Śruty i otręby należy zadawać królikom po wymieszaniu z parowanymi i gniecionymi ziemniakami lub oberżynami z ziemniaków i warzyw. Pasze te nie powinny być zatęchłe, zanieczyszczone piaskiem ani opanowane przez szkodniki .
Makuchy i mieszanki treściwe zadaje się królikom także z ziemniakami (makuchy muszą być rozdrobnione), zwracając uwagę, czy nie zleżałe, co nieraz się zdarza, szczególnie przy długim przechowywaniu w niezbyt suchym miejscu .
Ziemniaki zadaje się królikom prawie wyłącznie gotowane lub parowane i gniecione (niewielki dodatek surowych ziemniaków może być stosowany w żywieniu zwierząt w okresie spoczynku). Przed gotowaniem trzeba je staranie wymyć i usunąć części nadgniłe oraz przemarznięte, a także kiełki lub wyrośnięte pędy, jako zawierające związki (solanina) szkodliwe dla zdrowia zwierząt .
Odpadki kuchenne najlepiej jest zadawać po wymieszaniu z otrębami, w postaci gęstego ciasta. Pasze te, jeśli uległy skwaśnieniu, nie nadają się na karmę dla królików. Resztki pieczywa najlepiej jest suszyć i dopiero w tej postaci zadawać królikom .
Okopowe korzeniowe zadaje się królikom w całości lub w kawałkach (kęsach) np. duże buraki, brukiew. Przed zadaniem trzeba je staranie obmyć z ziemi i usunąć części nadgniłe .
Zielonki dla królików powinna być zupełnie świeża i najlepiej pocięta na kilkucentymetrowej długości sieczkę (zwłaszcza w przypadku zbyt długich łodyg). Przy zbieraniu roślin zielonych na karmę dla królików należy zwrócić uwagę, aby nie były one zanieczyszczone środkami chemicznymi służącymi do ochrony roślin lub nawozami sztucznymi, gdyż środki te mogą spowodować u zwierząt zatrucia. Nie powinny też być zanieczyszczone pyłem, mułem itp .
Zmoczoną wskutek deszczu lub płukania zielonkę zaleca się skarmiać małymi porcjami, obowiązkowo z dodatkiem pasz suchych jak siano lub słoma ze zbóż jarych. Mokrej zielonki z roślin motylkowych w ogóle nie wolno zadawać królikom .
Zielonki należy przygotować nie więcej niż na 24 godziny karmienia; część jej przeznaczoną do późniejszego skarmienia należy przechowywać w chłodnym i wilgotnym miejscu (w piwnicy), ułożoną cienką warstwą na podłodze, aby nie nastąpiło jej samo zagrzanie .
Kiszonki przeznaczone na karmę dla królików musi mieć normalny zapach (kiszonej kapusty), nie może być nie może być zanieczyszczona ziemią ani też zwietrzała. Zwietrzenie kiszonki następuje wskutek nie dość szczelnego jej nakrycia w zbiorniku lub długiego przechowywania po wyjęciu z zbiornika. Zwietrzała, a tym bardziej spleśniała kiszonka może spowodować poważne schorzenia zwierząt .
Siano przeznaczone dla królików nie może być spleśniałe, zatęchłe ani też silnie zakurzone lub zanieczyszczone wydalinami zwierząt (myszy). Drobne okruchy siana najlepiej jest skarmiać po wymieszaniu z ziemniakami lub odpadkami kuchennymi .
Plew nie można zadawać królikom w stanie suchym, aby nie uszkodziły błon śluzowych zwierząt, lecz po zaparzeniu wrzącą wodą i dokładnym namoknięciu. Najlepsze dla królików są plewy z takich roślin motylkowych, jak: koniczyna, seradela i lucerna a ze zbóż - plewy owsiane i pszenne bezostne. Trzeba też zwracać uwagę, aby nie były one zanieczyszczone ziemią (kurz) oraz niektórych szkodliwych chwastów (kąkol, życica roczna) a także głowiną, rdzą i sporyszem .

Zadawanie karmy
Pasze treściwe, miękkie oraz okopowe korzeniowe zadaje się królikom w karmidle. Wszelkie pozostałości łatwo psujących się pasz z poprzedniego odpasu trzeba usunąć, a karmidło staranie oczyścić. Zielonkę oraz siano (a także słomę i pędy drzew) zadaje się za drabinkę tak urządzoną, aby zwierzęta nie mogły dostać się do środka i zanieczyszczać paszę odchodami .
W okresie zimowym nie dojedzone przez króliki pasze wilgotne, takie jak ziemniaki, okopowe korzeniowe i kiszonki, trzeba zabierać z klatki, zanim ulegną przemarznięciu. Pozostawianie ich w klatce może narazić głodne zwierzęta na poważne schorzenia układu pokarmowego. W tym okresie zaleca się częstsze karmienie mniejszymi porcjami, tak aby były one natychmiast zjadane w całości. Podczas bardzo dużego obniżenia się temperatury otoczenia lepiej jest całkowicie zaprzestać karmienia królików paszami zamarzającymi, a ograniczyć się tylko do zadawania siana, suchych pasz treściwych oraz młodych, świeżo ścinanych pędów drzew .
Dla utrzymania dobrego stanu zdrowia królików bardzo ważne jest racjonalne ich żywienie i unikanie nagłych zmian karmy w poszczególnych porach roku, a także z dnia na dzień. Króliki są szczególnie wrażliwe na nagłe zmiany karmy przy przechodzeniu z żywienia zimowego - z przewagą pasz suchych, na żywienie letnie z przewagą pasz soczystych (zielonki). Jeśli zmiana ta odbywa się zbyt nagle, wywołuje schorzenia przewodu pokarmowego zwierząt, objawiające się biegunką i wzdęciami, co hamuje wzrost zwierząt, sprzyja wystąpieniu chorób zaraźliwych (kokcydiozie) i często powoduje padnięcia. Podobne zaburzenia w procesie trawienia można obserwować u zwierząt przy nagłym przejściu z żywienia letniego na zimowy z tym że wtedy objawami są: zaparcie, osłabienie i brak apetytu. Objawy występują tym ostrzej, im bardziej jednostronne było żywienie zwierząt .
W celu uniknięcia ujemnych dla zdrowia i produkcyjności zwierząt skutków nagłej zmiany karmy wszelkie przejścia w doborze pasz muszą być dokonywane bardzo ostrożnie i stopniowo. Tak np. całkowite przestawienie z żywienia zimowego na letnie (zielonkami) powinno odbywać się w czasie nie krótszym niż 10 dni. W okresie przejściowym królik otrzymują początkowo bardzo niewielki dodatek pasz nowo wprowadzonych (obok normalnej dawki pasz stosowanych dotychczas), zwiększany stopniowo z dnia na dzień, przy jednoczesnym stopniowym zmniejszaniu dawki pasz, które mają być wyłączone. Podobnie postępuje się i w innych okresach zmiany karmy. Także każdy rodzaj nowej karmy musi być wprowadzony stopniowo, od bardzo małych dawek do coraz to większych - w miarę przystosowywania się zwierząt do jej trawienia .
Dla uzyskania dobrych wyników chowu królików ważne jest unikanie jednostronności żywienia, czyli stosowania pasz dłuższy okres czasu jednego tylko rodzaju (jeśli nie jest to pasza produkowana specjalnie dla królików). Tak żywione króliki rozwijają się słabiej nie tylko z powodu braku niektórych składników odżywczych w danej paszy, lecz nawet także wskutek niepełnego wykorzystania tych składników, które zawiera skarmiana pasza. Należy pamiętać, że duże urozmaicenie pasz w dziennej dawce pokarmowej królików wpływa bardzo korzystnie na wyniki ich żywienia .
W żywieniu letnim, opartym na zielonkach, pożądany jest niewielki dodatek pasz suchych objętościowych, jak siano lub słoma zbóż jarych, które wchłaniając nadmiar wody, jaka dostaje się do organizmu zwierzęcia wraz z paszami soczystymi, zapobiegają wzdęciom i biegunkom. Dodatek pasz suchych jest niezbędny, szczególnie przy skarmianiu mokrej zielonki .
Pora karmienia
W żywieniu królików, podobnie jak innych zwierząt gospodarskich, należy przestrzegać określonych reguł w zakresie pory karmienia .
Częstotliwość karmienia nie powinna być zbyt duża, gdyż wówczas królik nie wyjadają dobrze karmy, powodując jej niszczenie. Także zbyt długie przerwy pomiędzy jednym a drugim odpasem są niewskazane, gdyż zwierzęta są nadmiernie wygłodzone, wskutek czego zbyt łapczywie przyjmują karmę i źle ją trawią. W praktyce stosuje się najczęściej trzykrotne w ciągu dnia karmienie samic kotnych i karmiących oraz rosnącej młodzieży, a dwukrotne - wszystkich pozostałych królików. Trzykrotne karmienie królików powinno się odbywać rano, w południe i wieczorem, natomiast dwukrotne - rano i wieczorem .
Ze względu na to, że króliki normalnie wykazują większą ruchliwość w porze nocnej niż w ciągu dnia, ich wieczorne karmienie powinno być bardziej obfite lub takimi paszami, które wymagają dłuższego wyjadania. W okresie zimowym na noc najczęściej zadaje się królikom siano lub susz z pędów i liści, w ciągu dnia - pasze treściwe i soczyste, natomiast w okresie letnim - na noc zielonkę, a wciągu dnia pozostałe pasze. Przy dwukrotnym karmieniu w ciągu dnia i stosowaniu ziemniaków lub odpadków kuchennych można zadawać je na przemian z paszami treściwymi co drugi dzień .
Króliki powinny być karmione codziennie o tej samej porze; sprzyja to lepszemu wyjadaniu pasz i wpływa korzystnie na przebieg trawienia. Bezpośrednio po nakarmieniu króliki powinny mieć zapewniony spokój .
Pojenie królików
Często istnieje wśród hodowców mylne przekonanie, że króliki nie potrzebują wody do picia. Otóż tak nie jest. Króliki wymagają 0,15 -0,25 litra wody do picia na sztukę dziennie. Szczególnie obfitego pojenia wymagają samic wysokokotne i karmiące oraz rosnąca młodzież. Zapotrzebowanie królika na wodę jest większe przy żywieniu paszami suchymi w okresie letnim niż przy żywieniu paszami soczystymi i w okresie zimy .
W okresie letnim króliki w zasadzie powinny mieć stale świeżą wodę do picia, a szczególnie w czasie upałów. Nie należy podawać im wody jedynie bezpośrednio po zadaniu zielonki z roślin motylkowych, jak koniczyna i lucerna, gdyż mogłoby to wywołać wzdęcie. Przy obfitym żywieniu królików zielonkami, zawierającymi dużo wody, pojenie zwierząt nie jest tak bardzo potrzebne. Obowiązkowo natomiast króliki powinny otrzymywać wodę do picia przed zadaniem im pasz treściwych i ziemniaków oraz w południe kiedy panuje duży upał .
W okresie zimowym samicom wysokokotnym i karmiącym należy podawać co najmniej 2 razy dziennie letnią wodę, pozostałym zaś królikom w stadzie raz dziennie, przed zadaniem siana. W okresie bardzo niskiej temperatury praktykuje się podawanie zwierzętom śniegu zamiast wody .
W praktyce najczęściej podaje się królikom wodę w w karmidle przed rozpoczęciem karmienia. Sposób ten nie jest najlepszy. W klatkach powinny być specjalne poidełka, wykonane z ocynkowanej blachy, przymocowane do ściany frontowej klatki tak, aby można było łatwo je napełnić wodą, zdejmować i czyścić, a przy tym aby zwierzęta nie mogły ich wywrócić zanieczyścić znajdującej się w nich wody moczem i kałem. Poidło także powinno mieć wymiary: długość 15 centymetrów, wysokość (głębokość) 6 centymetrów i szerokość 10 centymetrów z tym że brzegi na 1 cm szerokości należy dobrze wygładzić i zagiąć ku środkowi, prostopadle do ścian; w tym wypadku wielkość otworu, przez który zwierzęta piją wodę, będzie miał 13 X 8 centymetrów (dla dorosłych zwierząt ras dużych wymiary poidła mogą być nieco większe). Naturalnie jeszcze bardziej praktyczne są poidła automatyczne .
Woda do pojenia królików powinna być taka jak dla ludzi, a więc bez szkodliwych zanieczyszczeń, o temperaturze pokojowej. Co pewien czas poidła powinny być dokładnie wymyte i wyparzone gorącą wodą, a następnie przed ponownym umieszczeniem w klatkach wysuszone w słońcu .

Higiena i pielęgnowanie zwierząt
Króliki niestety są bardzo delikatne, chorobę może u nich wywołać: niedostateczna higiena i nieprawidłowe pielęgnowanie zwierząt, wadliwe żywienie, nieodpowiednie pomieszczenia, nieprzestrzeganie zasad okresowego odkażania klatek.
Króliki powinny mieć w klatkach czysto. Kał i niedojedzone resztki pożywienia powinny być codziennie usuwane a ściółka w klatkach zmienna raz w tygodniu. Już same klatki powinny zabezpieczać zwierzęta przed wilgocią i przeciągami. W celu walki z zarazkami klatki powinny być myte wodą z sodą przynajmniej raz w miesiącu. W króliczarniach należy dbać o odpowiednią wentylacje, tak aby w powietrzu nie było czuć amoniaku.
Z królikami należy obchodzić się delikatnie, nie wolno podnosić zwierząt trzymając je za uszy. Jeżeli trzeba przenieść królika należy złapać go za fałd skóry na grzbiecie oraz podtrzymywać rękom skoki królika.
Kiedy króliki linieją wskazane jest, od czasu do czasu, wyczesywanie ich włosów. Wpływa to pozytywnie na odrastanie nowych włosów, a co za tym idzie na stan całego futra. Królikom rosną pazury, które gdy są zbyt długie, należy obciąć ostrymi obcęgami.
Na teren fermy króliczej nie wolno wpuszczać psów, kotów, ptactwa domowego i innych zwierząt gospodarczych, zwierzęta te mogą przenieść pasożyty na króliki. Ponadto na terenie gospodarstwa powinno się zwalczać myszy i szczury, roznosicieli zarazków i chorób, za pomocą trutek dostępnych w sklepach. Do trutek nie powinny mieć dostępu zwierzęta gospodarcze gdyż mogą ulec zatruciu.
Nowo zakupione króliki powinny być poddawane 2-3 tygodniowej kwarantannie, podobnie postępuje się z własnymi zwierzętami które przez kilka dni przebywały poza gospodarstwem. Postępowanie to ma na celu zapobieganie chorobom, które mogą zostać, przez te zwierzęta, przywleczone.
Obsługując króliki należy ubierać w specjalnie do tego celu przygotowany roboczy fartuch. Ponad to przed wejściem do króliczarni trzeba umyć ręce i odkazić obuwie, wycierając je o worek nasączony środkiem odkażającym taki jak formalina, kreolina lub lizol.

Higiena żywienia
Króliki powinny dostawać wodę i jedzenie zupełnie czyste i zdrowe. Karmidła i poidła w których jest podawane jedzenie należy przed podaniem umyć. Do tego te naczynia powinny być tak zrobione aby zabezpieczać karmę przed zabrudzeniem kałem.
Zastępowanie jednej karmy drugą powinno odbywać się stopniowo, przez kilka do kilkunastu dni. Młodym króliczętom, do 3 miesięcy, a także samicą karmiącym nie należy podawać kiszonek gdyż powodują wzdęcia i zwiększają podatność na kokcydiozę. Młode króliczki powinny być karmione śrutowanym ziarnem a także przez 2-3 tygodni po odsadzeniu tym czym były karmione w klatce z matką.
Jeżeli kupuje się karmy z poza naszej hodowli należy się do wiedzieć czy w miejscu ich produkcji nie było przypadków chorób zakaźnych zwierząt. Jeśli istnieje obawa co do jakości bądź nadpsucia posiadanych pasz, należy je, przez pewien okres czasu, podawać jednemu mniej wartościowemu królikowi w celu sprawdzenia jedzenia. Wszelki pożywki witaminowe i mieszanki przemysłowe podawane królikom nie mogą być przestarzałe i powinny być przetrzymywane w sposób opisany na ich opakowaniu.

Odkażanie
Odkażanie czyli dezynfekcja ma ogromne znaczenie dla zdrowia królików. Przyjmuje się że raz w roku przeprowadza się generalną dezynfekcję klatek jak i sprzętu. Klatkę odkaża się zawsze kiedy: zaczyna się w niej sezon kopulacyjny, następuje wykot samicy, oraz kiedy wpuszczana jest do niej młodzież po odsadzeniu. Obowiązkowo powinna być przeprowadzona dezynfekcja, według wskazówek weterynarza, jeśli w hodowli wystąpi choroba zakażna.
Sposób odkażania
Najpierw należy odkażana powierzchnię oczyścić z kału, ściółki, resztek karmy i brudu, ponieważ mogą być one przyczyną choroby zwierząt jak i utrudniają dostęp środków odkażających do zarazków.
Dobór środku czyszczącego jest uzależniony od powierzchni jaką chcemy nim zdezynfekować, a więc:
- Metalowe przedmioty nie można odkażać kwasami ani ługami, gdyż powoduje to ich zniszczenie. Klatki bądź części klatek wykonane z drutu należy po umyciu gorącą wodą odkazić przy pomocy lampy do lutowania.
- Wiadra, karmidła i poidła dezynfekuje się przez szorowanie gorącym wodą z dodatkiem sody, a później wypłukaniu w letniej wodzie i wysuszeniu na słońcu.
- Sprzęt drewniany a zwłaszcza klatki i skrzynki gniazdowe po wyszorowaniu 4 % roztworem sody żrącej odkaża się przez opryskiwanie lub szorowanie ryżową szczotką 2,5 roztworem formaliny lub 3 % roztworem kreoliny. Taki sprzęt powinno się dokładnie wysuszyć i wywietrzyć na słońcu. Innym sposobem na dezynsekcję klatek jest ich opalenie w ogniu lampy lutowniczej. Jest to sposób mniej pracochłonny a przy tym jedyny skuteczny w walce z kokcydiozą.
- Teren na którym stoją klatki, jeśli jest to ziemia, powinna zostać usunięta wierzchnia 5 centymetrowa jej warstwa. Następnie dziurę należy posypać nie gaszonym miałem wapiennym lub skroplony 10 % roztworem wapna chlorowego i przykryć 5 cm warstwą piasku. w przypadku gdy klatka stoi na powierzchni cementowej należy ją przemyć 10 % roztworem wapna chlorowego bądź zwykłą wodą wapienną.
Wszystkie czynności dezynfekujące należy wykonywać w gumowych rękawicach, należy też uważać na chemikalia aby nie dostały się do oczu.
Resztki jedzenia oraz kał należy kompostować przez 3 lata, a później użyć go jako nawóz. Do tego kompostu nie powinny mieć dostępu żadne zwierzęta.

Apteczka hodowcy
Każdy hodowca powinien mieć niżej wymienione leki, aby w przypadku nagłej potrzeby mógł ich użyć. Leki należy przechowywać w zamykanej szafce, zawieszonej w suchym i chłodnym miejscu. W apteczce należy posiadać oprócz leków pewną ilość waty, wyjałowioną gazę oraz takie przyrządy ja: pipetka do zakraplania leków, pinceta, szpatułka drewniana do rozsmarowywania maści, gumowa gruszka do lewatywy, nożyczki o tępych końcach, Lancet lekarski oraz termometr lekarski. Mierzenie temperatury królików odbywa się, przez włożenie termometru do odbytu królika, przeciętna temperatura królików wynosi 38 - 39,5 stopni celsjusza.
Każdy hodowca powinien mieć w swojej aptecce:
- Adypinian piperazyny - biały bez zapachu krystaliczny proszek rozpuszczany w wodzie ( w postaci tabletek zwany jako Antivermina), używany do zwalczania pasożytów, jelitowych (nicieni); podaje się z karmą w ilość 0,1 na 1 kg wagi żywej królika; zapas 10g.
- Alcacet novum - (sproszkowany borooctan glinu) do okładów przy stłuczeniach, naciągnieciach ścięgien, zapaleniach skóry, oparzeniach, obrzękach, owrzodzeniach itp.; w roztworze 2 g na pół szklanki wody; zapas 10 g.
- Azotox - Kontaktowy środek owadobójczy, sprzedawany w aptekach i drogeriach w postaci proszku lub płynu; służy do tępienia wszy, pcheł, much, karaluchów, pluskiew itp.; zapas 250 g.
- Błękit metylowy - ciemnozielone kryształki, proszek, lub tabletki, stosowane leczniczo doustnie wraz karmą (w proszkach 0,02g) przy nieżycie przewodu pokarmowego, zakaźnej biegunce, zakaźnym zapaleniu wymienia lub zapobiegawczo z wodą do picia (tabletka na 10 litrów) przeciw kokcydiozie.
- Boraks - łagodny środek odkażający, stosowany w 2 % roztworze do okładów i smarowania przy pleśniawce, wypryskach, zapaleniu jamy ustnej itp.;zapas 100 gram.
- Chinsol - łagodny środek odkażający, stosowany do przemywania błon śluzowych lub w roztworze 0,5 - 1 % podawany zwierzętom do picia w celu odkażenia przewodu pokarmowego; zapas 50 gram.
- dermatol - cytrynowo żółty proszek, stosowany jako zasypka na rany, sączące wypryski, oparzeniach oraz wewnętrznie jako dodatek do karmy (0,25- 0,5 gram) przy nieżytach przewodu pokarmowego; zapas 25 gram.
- Furacoccid-Trituratio - szao żółtawy proszek stosowany zapobiegawczo i leczniczo przeciw kokcydiozie; zapobiegawczo podaje się z paszą 10 gram leku w 2 kilogramach paszy przez 21 - 28 dni, a leczniczo 10 gram leku w 1 kilogramie paszy; zapas 200 gram.
- Jodyna - płyn do odkażania ran przy skaleczeniach; zapas 100 gram.
- Jodoform - w postaci zasypki lub maści na rany, wrzody, ropowice, zapas 25 gram.
- - środek przeczyszczający, zadawany wraz z karmą w ilości 0,01 - 0,03 grama; zapas 50 gram.
- Kreolina - mazista brunatna ciecz o przykrym zapachu, stosowana w słabym roztworze wodnym, od 0,5 do 1 %, do odkażania ran, wyprysków i oparzeń; w roztworze 3 - 4 % używana do odkażania sprzętu hodowlanego oraz zapobiegania skutkom nadmiernej fermentacji pasz w przewodzie pokarmowym (wzdęcie); zapas 200 gram.
- Kreozol Surowy - żółtobrunatna, przezroczysta ciecz, służąca do odkażania sprzętu; zapas 1 kilogram.
- Kwas borowy (borny) - w roztworze 2 % służy do przemywania błon śluzowych, oczu i jamy ustnej; zapas 50 gram.
- Maść cynkowa - używana do smarowania powierzchniowych ran skóry, zapas 50 gram.
- Maść siarkowa - stosowna przy obrzękach; zapas 50 gram.
- Maść penicylinowa - używana do gojenia ran ropiejących a także głębokich; zapas 50 gram.
- Maść biała rtęciowa - przy pasożytniczym schorzeniach skóry , grzybicy, czyraczycy, zapaleniu skóry, zapaleniu oczu; zapas 50 gram.
- Maść tranowa - używana przy trudno gojących się ranach, odmrożeniach i oparzeniach; zapas 50 gam.
- Mleczan żelazowy - zielonawy krystaliczny proszek (lub igiełkowate kryształki), stosowany podczas rekonwalescencji przy stanach wyniszczenia organizmu, zaburzeniach przemiany materii (krzywica), zatruciach pokarmowych, arszenikiem, ołowiem, rtęcią oraz dla słabo rozwijającej się młodzieży (zwłaszcza w okresie ssania); zadaje się w paszy 0,01 - 0,05 gram na 1 królika; zapas 50 gram.
- Nadmanganian potasu - łagodny środek odkażający zadawany zwierzętom do picia w roztworze 0,5 - 1 % w celu odkażenia przewodu pokarmowego (w obawie wystąpienia chorób zaraźliwych); zapas 50 gram.
- Olej rycynowy - stosowany jako środek przeczyszczający; zapas 50 gram.
- Olejek eukaliptusowy i olejek kamforowy - stosowane do wkraplania do nosa królika chorego na nieżyt nosa; zapas 30 gram.
- Parafina ciekła - doustnie przy przeładowaniu żołądka i zatruciu jelitowych (2 - 5 gram); zapas 100 gram.
- Płyn burowa - na okłady przy obrzękach; zapas 100 gram lub 10 tabletek.
- Rumianek - suszone kwiaty tej rośliny stosowane jako napar (po schłodzeniu) do przemywania błon śluzowych (np. jamy ustnej i oczu) przy stanie zapalnym; zapas 50 gram.
- Rywanol - drobnokrystaliczny proszek lub maść, stosowany przy zakażonych ranach, ropniach, ropnych zapaleniach dróg rodnych, wymienia itp. w roztworze zaś 1 gram na 3 - 5 litrów wody; zapas 25 gram.
- Siarczan miedzi - stosowany do wewnątrz jako środek przeciw robaczny i wymiotny , w ilości 0,03 - 0,20 gram oraz zewnętrzne przy grzybicach skóry (pędzlowanie 1 - 3 % roztworem); zapas 100 gram.
- Sól glauberska - stosowana jako środek przeczyszczający i regulujący działalność przewodu pokarmowego, rozpuszczana w ciepłej przegotowanej wodzie w ilości 4 gram na 1 litr wody; zapas 100 gram.
- Spirytus denaturowany - do odkażania skóry przed zabiegami chirurgicznymi i do odkażania narzędzi; zapas 0,5 litra.
- Węglan Wapnia czyli kreda - stosowany jako stały dodatek do pasz w ilości 1- 3 gram na sztukę dziennie, a także przy zapaleniu przewodu pokarmowego - wzdęciach i biegunce; zapas 300 gram.
- Wapno chlorowe - do odkażania pomieszczeń oraz ziemi pod klatkami.
- Węgiel drzewny lub zwierzęcy - stosowany przy biegunce, wzdęciach lub zatruciach; zadaje się zwierzętom łyżeczką doustnie po uprzednim roztarciu i rozrobieniu wodą na gestom papkę; jednorazowo zadaję się pół łyżeczki, a po upływie 1 godziny podaje się zwierzęciu jeden ze znanych środków przeczyszczających; zapas 100 gram.
- Woda utleniona- do przemywania ran, błon śluzowych itp. w roztworze 0,5 - 3 % zapas 200 gram.
- Zasypka sulfamidowa- stosowana do zasypywania ropiejących ran; zapas 100 gram.

Zwalczanie chorób zakaźnych
Zwalczanie chorób u królików polega na zapobieganiu, a nie na leczeniu. Leczenie tych zwierząt jest na ogół trudne i przeważnie nieopłacalne. W praktyce lepiej poddać ubojowi zwierze, podejrzane o chorobę zakaźną, niż je leczyć. Zwierzęta szczególnie cenne można poddać leczeniu, które powinno odbywać się pod nadzorem weterynarza. Zwierzęta chore trzeba izolować od reszty stada. W przypadku padnięcia zwierzęcia należy je wysłać, w szczelnym opakowaniu, do wojewódzkiego zakładu higieny weterynaryjnej, w celu ustalenia przyczyny.
Przyczyną większości chorób jest nieprawidłowe żywienie i nieodpowiednie warunki utrzymania.
Rodzaje chorób zakaźnych królików:
- Paratyfus (salmonelloza) - atakuje najczęściej królik młode oraz źle żywione samice kotne. Objawami choroby są biegunka, a często też śluzowo-ropny wyciek z pochwy. Choroba ta jest nieuleczalna, dlatego też podejrzane o nią zwierzęta należy poddać ubojowi zarazki jej mogą przenosić myszy, szczury, świnie, gołębie i drób.
- Myksomatoza - jest chorobą wirusową o charakterze nowotworowym. Objawami jej są: obustronne zapalenie spojówek oraz powiek, które stopniowo ulegają obrzękowi do tego stopnia, że szpara powiekowa zamyka się prawie zupełnie a z oczu pojawia się wyciek ropny. Głowa królika obrzmiewa (puchlina) i przybiera charakterystyczny wygląd, przypominający głowę lwa. Śmierć królika następuje zwykle w ciągu 3 do 10 dni od wystąpienia pierwszych objawów. Choroba ta jest jedną z najgroźniejszych; o jej pojawieniu należy natychmiast zawiadomić powiatowego lekarza weterynaryjnego. Podłe królik trzeba spalić, a do czasu wygaśnięcia choroby nie wolno z królikarni wynosić ani zwierząt, ani pochodzącego z nich mięsa i skórek.
- Parchy - czyli strupień lub woszczyna, są pochodzenia grzybiczego i występują u królików najczęściej na głowie, uszach i kończynach. W miejscach zaatakowanych pojawią się najpierw szarożółte wilgotne strupki, które z czasem łączą się, tworząc duże, okrągłe strupy, wydające charakterystyczną woń, podobną do pleśni. Parchy są wynikiem rozwoju w skórze pasożytniczego grzyba, który na królika przenosi się od innych gryzoni, np.: od myszy. Leczenie parchów nie jest trudne. Strupy należy zmiękczyć wodą z szary mydłem lub olejem lnianym, a po ich zdjęciu zaatakowane miejsca smarować jodyną lub 10 % roztworem kwasu salicylowego, powtarzając ten zabieg aż do zupełnego wyleczenia zwierzęcia.
- Liszaj strzygący - podobnie jak parchy, jest pochodzenia grzybiczego; charakteryzuje go wypadanie włosów na różnych częściach ciała, najczęściej jednak na głowie i na karku. W miejscu wypadniętych włosów tworzą się niewielkie owalne łysiny pokryte łuskami lub strupami, które niekiedy ropieją. Leczenie polega na zwilżaniu zaatakowanych miejsc na skórze ciepłą wodą z szarym mydłem, a następnie, po oczyszczeniu na smarowaniu jodyną lub 10 % roztworem kwasu salicylowego.
- Ropowica -jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych występujących u królików. Wywołują ją bakterie (gronkowiec złocisty), przenikający do organizmu zwierzęcia przez różnego rodzaju rany i ukłucia przez owady. Objawy są następujące: ropne rozlane zapalenie skóry, ropna wysypka na skórze, surowiczny nieżyt nosa lub jak u samic karmiących ropne zapalenie gruczołu mlecznego.
- Zakaźne zapalenie mózgu - jest chorobą wirusową o przewlekłym przebiegu, kończąca się zawsze śmiercią królika. Objawami tej choroby są: brak apetytu, ospałość, przyspieszony oddech i tętno oraz wypadanie włosów; w okresie pełnego rozwoju choroby występuje drżenie głowy i mięśni, kurcze oraz zaburzenia ruchowe i porażenie (paraliż) kończyn. Zarazek najczęściej przenoszony jest przez myszy, szczury, psy i koty. Chore króliki lepiej ubić, aby nie dopuścić do przenoszenia się tej choroby na zwierzęta zdrowe. Po zlikwidowaniu jej obowiązuje staranne odkażenie klatek i sprzętu hodowlanego.
- Zakaźne zapalenie płuc - jest chorobą przejawiającą się w postaci nieżytu nosa, ze śluzowym lup ropnym wyciekiem. Królik nie leczony ginie zazwyczaj w ciągu 1 - 2 miesiąca. Przy lekkim przebiegu choroby wyleczenie jest możliwe przez zapewnienie dobrej karmy oraz, suchego, ciepłego i widnego pomieszczenia oraz zastosowanie leków z przepisu lekarza weterynaryjnego.
- Gruźlica - jest chorobą przewlekłą, którą królik zarażają się najczęściej od bydła i drobiu. Występuje u nich zwykle gruźlica płuc albo jelit. Chore zwierzę kaszle, traci apetyt, chudnie i wreszcie pada. Chorych królików nie leczy się lecz po stwierdzeni choroby poddaje ubojowi. Odkażenie klatek należy przeprowadzić według wskazówek lekarza weterynaryjnego.
- Gruźlica rzekoma- wywołuje w organizmie zwierzęcia zmiany podobne do zmian wywołanych gruźlicą właściwą. Podobne są również objawy tych dwóch chorób z tym że przy gruźlicy rzekomej często występuje jeszcze biegunka oraz sklejenie się powiek wydzieliną ropną. Chore zwierze pada po kilku dniach bądź też po kilku miesiącach (postać przewlekła). Chorych królików nie leczy się lecz natychmiast po rozpoznaniu choroby poddaje się ubojowi.
- Posocznica Krwiotoczna - jest dość częstą chorobą u królików; przebieg jej bywa ostry lub przewlekły. Zarażone zwierzęta tracą apetyt, są osowiałe, mają podwyższoną temperaturę, występuje wyciek ropny z nosa oraz biegunka. Przy ostrej postaci choroby śmierć zwierzęcia następuje w ciągu 12 godzin. Postać przewlekła nazywana jest często zakaźnym nieżytem nosa. Charakteryzuje ją wyciek śluzowo-ropny z nosa, powodujący często zatkanie go (zwierzęta usiłują wyczyścić nos przez pocieranie łapkami), Chorobę zwalcza się przez wybijanie chorych zwierząt, odkażanie klatek i poprawienie warunków utrzymania pozostałych zwierząt.
- Kiła (krętkowica) - występuje najczęściej na skutek zarażenia się królików w czasie krycia. Objawia się obrzękami i strupkami na zewnętrznych narządach płciowych (tak u samców, jak i samic), a często także wrzodami na uszach, nosie podbródku. Może mieć ona przebieg ostry lub przewlekły. Kiła u królików jest łatwa do wyleczenia, jeśli jest dostatecznie wcześnie rozpoznana; Leczenie prowadzi lekarz weterynaryjny.
- Tularemia- jest chorobą, którą mogą się zarazić także ludzie. Króliki zarażają się nią od innych gryzoni lub przez zakażoną karmę i wodę. Zarazki mogą przenosić także pasożyty skórne. Objawami choroby są: nieżyt nosa (katar), powiększone węzły chłonne oraz różnej wielkości podskórne ropnie. Przy sekcji padłych na tę chorobę królików stwierdza się czerwone plamki w wątrobie, nerkach i śledzionie. Króliki zapadłe na tę chorobę należy natychmiast wybijać, a zwłoki ich spalić lub oblane wapnem zakopać głęboko w ziemi. Zwalczanie tej choroby należy prowadzić ściśle według wskazówek lekarza weterynaryjnego.
Choroby pasożytnicze
- Kokcydioza (ziarniaczyca) - należy do najczęściej, występujących chorób pasożytniczych i królików. Przebieg jej może być ostry lub przewlekły. Chory króliki traci apetyt, ma wzdęcie żołądka , oddaje rzadki, cuchnący kał, jest osłabiony i osowiały; śmierć następuje po 4 -8 dniach (przebieg ostry) lub po 3 - 4 miesiącach (przebieg przewlekły). Po opanowaniu choroby należy dokładnie odkazić sprzęt i klatki, najlepiej przy użyciu płomienia lampy lutowniczej.
Przy kokcydiozie stosuje się zapobiegawczo i lecznico lek o nazwie Furacocid Trituratio . Zapobiegawczo podaje się 10 gram tego leku w 2 kilogramach paszy przez 21 - 28 dni, lecznico zaś 10 gram na 1 kilogram paszy przez 10 - 14 dni. W razie nieznacznej poprawy zdrowia zwierząt stosowanie leku przedłuża się o dalsze 10 - 14 dni. Leczenie ziariaczycy najlepiej przeprowadzić pod nadzorem lekarza weterynaryjnego
- Świerzb- występuje u królików w dwóch postaciach: jako świerzb uszu i świerzb głowy. Choroba ta łatwo przenosi się z jednego osobnika na drugiego. Przy obu jej postaciach powstają na skórę swędzące strupki, także zwierzę jest niespokojne drapie się i stopniowo staje się wycieńczone. Królika leczy się przez kilkakrotne smarowanie zaatakowanych miejsc maścią kreolinową lub 5% roztworem wodnym kreoliny albo lizolu. Ponadto należy staranie odkażać klatki i często zmieniać ściółkę.
- Pasożyty skórne- takie jak wszy, pchły i kleszcze zwalcza się u królików podobnie jak u innych zwierząt, tj. przez częste nacieranie ich okrywy włosowej środkami owadobójczymi (w postaci proszku), takimi jak DDT, azotox i inne.
- Robaczyca - Jest chorobą występującą w skutek nadmiernego rozmnożenia się w narządach wewnętrznych (głównie w przewodzie pokarmowym) takich pasożytów jak: owsiki, węgorki, tasiemce oraz włośnie. Pasożytami tymi króliki zarażają się od innych zwierząt, np.: psów. Objawami choroby mogą być zaburzenia przewodu pokarmowego (rozwolnienie lub zaparcie), zmniejszenie apetytu, ogólne wychudzenie i osłabienia. Rozpoznanie choroby umożliwia laboratoryjne badanie kału zwierząt. Chore króliki leczy się zadając Antiverminę lub inne środki odrobaczające zalecone przez lekarza weterynaryjnego.

Zwalczanie chorób nie zakaźnych
- Zapalenie (nieżyt) żołądka i jelit - występuje najczęściej u królicząt. Przyczyną jest przeważnie nieodpowiednia, zepsuta karma. Chore królik tracą apetyt, chudną, wydalają rzadki, cuchnący kał z domieszką białego śluzu. Leczenie polega na zadawaniu środków przeczyszczających ( sól glauberska ) oraz usunięciu przyczyn które tę chorobę wywołują.
- Zaparcie - może być wynikiem przewlekłych nieżytów żołądka lub też żywienia dużą ilością pasz suchych (np. pasze treściwe). Leczenie polega na stosowaniu lewatywy z letniej wody z mydłem i na zmianie żywienia.
- Biegunka - może być objawem wielu chorób zaraźliwych, lecz najczęściej pojawia się w wyniku nagłej zmiany w żywieniu lub skarmienia pasz nieświeżych albo brudnych. Leczenie polega na zadawaniu środków przeczyszczających i na zmianę żywienia, pożądane jest jednak zbadanie chorego królika przez lekarza weterynaryjnego.
- Wzdęcie - występuje u królików najczęściej wskutek zadawania pasz skwaśniałych lub mokrej zielonki z roślin motylkowych. Leczenie polega na stosowaniu środków przeczyszczających (przy jednoczesnej głodówce), lewatywy i podawanie doustnie środków zmniejszających fermentację żołądkową (3 - 5 kropel kreoliny w łyżeczce wody).
- Awitaminozy - są wynikiem niedoboru w paszy witamin A, B, C, D, E i innych. Objawami choroby są nieprawidłowy rozwój, ślepota, krzywica i niepłodność. Niebezpieczeństwo wystąpienia awitaminozy jest szczególnie duże u młodzieży. Leczenie polega na zwiększeniu dawek pasz bogatych w witaminy (np.: w postaci dodatku tranu) i umożliwieniu zwierzętom korzystania z bezpośredniego działania promieni słonecznych.
- Rany i złamania - u królików mogą być wynikiem wadliwie urządzonych pomieszczeń, przetrzymywania w jedynej klatce nadmiernie dużej ilości zwierząt oraz pogryzienia przez szczury.
wodą utlenioną lub roztworem nadmanganianu potasowego a następnie zasypać dermatolem lub zasypką sulfamidową .
Przy leczeniu złamań ( najczęściej kończyn) należy najpierw prawidłowo zestawić złamane kości, a następnie nałożyć na nie usztywniający opatrunek obejmując nim staw poniżej i powyżej miejsca złamania. Opatrunek taki wykonuje się z duch cienkich deseczek przyłożonych z obydwu stron chorej kończyny, owiniętych następnie ściśle bandażem lub czystą szmatką. Opatrunek taki zdejmuje się po 12 dniach.
- Udar słoneczny - może wystąpić u królików przetrzymywanych w dusznych, ciasnych i nie osłoniętych przed słońcem klatkach. Szczególnie łatwo ulegają temu schorzeniu samice karmiące i króliki ras czesankowych. Chore zwierzę jest osłabione, smutne, z trudem oddycha, ma zaczerwienione błony śluzowe jamy ustnej, silne pragnienie i zazwyczaj leży z wyciągniętymi kończynami; choroba może się skończyć śmiercią królika. Aby tego uniknąć, należy jak najszybciej przenieść go w chłodne miejsce i na głowę oraz piersi robić okłady z zimnej wody, a nawet lewatywą z zimnej wody.
- odmrożenia - zdążają się u królików dość rzadko, niemniej jednak podczas bardzo ostrej zimy w nie osłoniętych klatkach mogą wystąpić u niektórych osobników. Aby do tego nie doszło, klatki należy osłonić przed mroźnym wiatrem oraz obficie zasłaniać suchą słomą. W razie powstania ran wskutek odmrożeń należy miejsca te smarować maścią tranową .
- nieżyt nosa (katar) - występuje dość często wskutek przeziębienia. Objawami się on częstym kichaniem, zaczerwienieniem błon śluzowych nosa oraz śluzowym wyciekiem z nosa. Może wystąpić wskutek trzymania w wilgotnym pomieszczeniu, przeciągów, nagłych zmian temperatury oraz pyłu. Leczenie polega na stworzeniu zwierzętom sprzyjających warunków utrzymania i na dobrym karmieniu. W przypadku bardzo silnego zakatarzenia zaleca się raz dziennie przemywać nozdrza królika słabym roztworem kwasu bornego oraz wkraplanie do nosa 2 razy dziennie po 3 - 4 krople olejku eukaliptusowego z olejkiem kamforowym . Jeśli mimo to katar nie ustępuje, należy wezwać lekarza weterynaryjnego, gdyż może to być objawem bardziej groźnej choroby zaraźliwej.
- Zapalenie wymienia - może nastąpić czasem przy przedwczesnym i jednoczesnym odsadzeniu wszystkich królicząt lub wskutek zaziębienia albo skaleczenia sutek przez króliczęta bądź też zanieczyszczeniu przewodu mlecznego. Przy tym schorzeniu królicę należy trzymać na czystej (często zmienianej) ściółce, stosować nacieranie wymienia oliwą lub wazeliną, a w razie powstania ran i ropni - odkażać wodą utlenioną i smarować maścią penicylinową.

Wskazówki Ubój i skórowanie

Ubój należy wykonywać w czystym pomieszczeniu za pomocą umytych narzędzi. Potrzebny będzie nóż, pałka i miska na odpadki.
Aby uzyskać dobrej jakości mięso i futro należy dokonać uboju zwierzęcia w okresie zimowym. Królik powinien być wyrośnięty z gęstą sierścią. Króliki przeznaczone do uboju należy przestać go karmić na 24 godziny przed ubojem
Mięso królika można przygotować według tych przepisów.

Wybór królików do uboju
Króliki należy podawać ubojowi zimom, ewentualnie latem, kiedy osiągną pełną dojrzałość futra. To znaczy w czasie kiedy królik nie linieje. Tylko w tym okresie futro królika przedstawia jakąś wartość.
Wiek królików podanych ubojowi ma małe znaczenie na jakość mięsa, choć najlepiej podawać ubojowi króliki 4,5 miesięczne, po zakończeniu pierwszego linienia. W tym wieku królika najmniej zużywa się paszy by uzyskać jeden kilogram wagi żywej. Można też podawać ubojowi króliki dorosłe.
Dobrym sposobem hodowli jest podawanie wszystkich królików ubojowi zimom, pozostawiając jako materiał rozrodczy kilka najlepszych samic i jednego bądź dwóch samców. Termin uboju każdego królika jest inny, a zależy on od chwili kiedy królik przestanie linieć. W czasie zimy należy sprawdzać stan futra królików codziennie, ponieważ okres dojrzałości futra trwa bardzo krótko (kilka dni). Czasem może się zdążyć że królik zakończywszy jedno linienie od razu rozpocznie drugie, takie osobniki należy podawać ubojowi i nie należy ich rozmnażać.

Ubój i zdjęcie skóry
Ubój Należy rozpocząć od ogłuszenia królika. Aby wykonać tą czynność należy królika złapać za skoki i mocno uderzyć w kark pałką lub metalowym prętem. W tym momencie następuje zgon, wywołany jest on przez przerwania rdzenia kręgowego oraz wylewem krwi do mózgu.
Po ogłuszeniu królika przecina się ostrym nożem szyjne naczynia krwionośne. Po uboju należy królika zawiesić za tylne nogi, nadciąć skórę dookoła tylnych skoków, następnie wzdłuż ud (ze strony wewnętrznej) aż do odbytu i nasady ogona. Przednie nogi odciąć do stawu skokowego. Skórę ściągać ostrożnie w dół, używając noża jedynie do podcinania błon łączących skórę z mięsem. Odwracając skórę, odciąć uszy i dalej podcinać końcem ostrego noża skórę na głowie wokół oczu i warg.
Patroszenie królika rozpoczyna się od przecięcia brzucha - od odbytu do mostka, następnie wyjmuje się wnętrzności i wycina odbyt. Od wnętrzności należy oddzielić: wątrobę, serce płuca i nerki. Od wątroby od razu trzeba odciąć pęcherzyk żółciowy. Przewodu pokarmowego królika nie wykorzystuje się w żywieniu ludzi.
Tuszki królików obrazu po sprawieniu należy podzielić na części: przednią i tylnią. Cięcie robi się w poprzek tuszki, w miejscu gdzie zaczynają się żebra. Bardziej umięśniona część tylna składa się z combra i udek. Od części przedniej odcina się głowę, oczyszcza z pozostałości skóry i usuwa oczy, żuchwy i zęby. Następnie oddziela się łopatki od części przedniej i odcina część piersiową od łaty brzusznej. Delikatne mięso z combra i udek może być smażone, pieczone lub duszone. Przednie części tuszy nadają się do duszenia i gotowania oraz na mielone masy mięsne.

Ubój i skórowanie obróbka skóry
Od razu po zdjęciu skóry z królika należy ją podać czyszczeniu czyli mizdrowaniu. Czyszczenie polega na zeskrobywaniu z skóry, łyżką bądź tępym nożem, resztek mięśni i tłuszczu. Jeżeli okrywa włosowa zabrudzi się krwią należy ją przemyć ciepłą wodą za pomocą waty. Po umyciu skóry należy ją wysuszyć za pomocą trocin i rozczesać. Oczyszoną skórę należy niezwłocznie nałożyć na prawidło i co zatem idzie uformować skórę. Na urządzenie należy naciągnąć futro okrywą włosów do wewnątrz, skórę do prawidła można przybić gwoździami.
Prawidła do skór króliczych najczęściej wykonuje się z ruchomych listewek długości 60 - 80 ambr> Skórę należy suszyć w suchym, przewiewnym miejscu w temperaturze 18 -26' C; nie należy futer suszyć blisko pieca grozi to ich uszkodzeniem. W okresie letnim wskazane jest staranne natarcie skóry solą. Skóry schną od 3 do 5 dni. Skóry nie powinny być długo przechowywane w gospodarstwie należy je poddać garbowaniu bądź sprzedać w punkcie skupu.

Walory mięsa królika
Mięso uzyskiwane z hodowli królików jest mięsem białym. Jest ono smaczne i ma właściwości dietetyczne; zaleca się spożywanie go w czasie diety. W porównaniu z innymi mięsami, pomijając wybitnie tłuste, zawiera ono mniej wody a więcej składników odżywczych, co ilustruje poniższa tabelka. Nieduże stado królików może zaopatrzyć w mięso hodowcę. W skali kraju produkuje się 10 000 - 12 000 ton mięsa królika. Odpowiada to około 150 000 tucznikom.

Rodzaje mięsa woda (w %) Białko (w %) Tłuszcz (w %) Składniki mineralne (w %) Zawartość kalorii (kcal) w 100 g. mięsa
Królicze tłuste 59,85 20,20 18,85 1,10 258,1
Królicze chude 69,72 20,90 7,99 1,39 160,0
Kurze tłuste 70,60 18,49 9,34 0,91 167,6
Kurze chude 76,22 19,72 1,42 1,37 99,3
Wieprzowe tłuste 47,50 14,50 37,50 0,70 406,3
Wieprzowe chude 72,50 20,10 6,30 1,10 141,0
Cielęce tłuste 72,31 18,88 7,41 1,33 146,3
Cielęce chude 77,80 20,00 1,00 1,20 91,3
Wołowe tłuste 56,20 18,00 25,50 0,80 310,9
Wołowe chude 75,50 20,50 2,80 1,20 110,1

Kotlety mielone z królika
Składniki:

Przygotowanie:
 Bułkę namoczyć w wodzie, odcisnąć. Mięso dokładnie obrane z powięzi pokrajane w kawałki, bułkę, usmażoną cebulę przepuścić 2 razy przez maszynkę. Zmieloną masę osolić, dodać jajo, pieprz, dokładnie wyrobić dodając trochę wody, jeżeli jest zbyt gęsta. Uformować 8 usmażonych kotletów, które otoczyć w tartej bułce. Rozgrzać tłuszcz, usmażyć kotlety na dość silnym ogniu, rumieniąc je z każdej strony na złoty kolor. Po czym dosmażyć przez 8 - 10 minut na brzegu płyty lub wstawić do piekarnika. Podawać na podłużnym półmisku z ziemniakami lub makaronem, z zielonym groszkiem lub inną jarzyną albo z surówkom z warzyw.

Pasztet z Królika
Składniki:

Przygotowanie:
 Przodek królika, mięso wieprzowe i boczek lub podgardle z dodatkiem cebuli i lekko namoczonych grzybów ugotować do miękkości w małej ilości wody. Pod koniec gotowania dodać wątrobę. Ugotowane mięso przestudzić oddzielić kości i przekręcić trzykrotnie przez maszynkę. Bułkę namoczyć w sosie i również przekręcić przez maszynkę. Do mięsa dodać jajka i przyprawy, masę dokładnie wyrobić a następnie wkładać do wymytych i wyparzonych słojów (ubijać masę ciasno aby nie tworzyły się wewnątrz wolne przestrzenie) do wysokości około 2 cm poniżej górnej krawędzi słoja. Słoje zamknąć i pasteryzować.

Królik po francusku
Składniki:

Przygotowanie:
 Przodek sprawionego królika i łopatki dokładnie obrane z powięzi opłukać i porąbać na niewielki kawałki. Podroby: płuca, serce i obraną z błon wątróbkę staranie opłukać i pokroić na niewielkie kawałki. Rozgrzać tłuszcz w szerokim rondlu i zrumienić na nim porąbane mięso i pokrajane podroby. Boczek wędzony pokrajać w niewielki, dość grube plastry a cebulę w grubą kostkę, dodać do zrumienionego mięsa i dusić powoli pod przykryciem około godziny, podlewając niewielką ilością wody. Gdy mięso jest miękkie, dodać sól , zgniecione ziarna pieprzu, liść laurowy oraz paprykę, wlać wino, oprószyć mąką i po zagotowaniu dusić kilka minut. Sos podprawić mąką (powinien być średniej gęstości), osolić do smaku. Podawać w tym samym rondlu albo na okrągłym półmisku z ryżem, kaszką krakowską, kluskami lub utłuczonymi ziemniakami i surówkom z warzyw, posypując siekaną zieloną pietruszką.

Mięso z królika na dziko
Składniki:

Przygotowanie:
    Od combra odkroić udka, ułożyć w kamiennym garnku lub w salaterce i zalać zalewą przygotowaną w następujący sposób: zagotować wodę z korzeniami dodać ocet i pod przykryciem jeszcze raz doprowadzić do wrzenia, a następnie wystudzić zalewę. Mięso obłożyć pokrojoną w prążki cebulą i dodać zalewę, przykryć i przez 2 dni przechowywać w dolnej części lodówki lub w chłodnej piwnicy. Następnie wyjąć mięso z zalewy, osuszyć, pokroić na kawałki, osolić i obrumienić na mocno rozgrzanym tłuszczu, podlać zalewą, dodać cebulę i dusić około 10 minut. Gorące mięso włożyć do słojów, zalać sosem i pasteryzować jak inne konserwy mięsne.

Mięso z królika w zalewie pomidorowej
Składniki:

Przygotowanie:
 Comber i udka królika podzielić na porcje oraz odciąć wystające grube kości udek. Mięso oprószyć solą i pieprze, zostawić na godzinę, a następnie obrumienić na mocno rozgrzanym tłuszczu. Pod koniec obrumieniania dodać drobno pokrojoną cebulę, podsmażyć i zalać mięso kilkoma łyżkami wody, poddusić a następnie wlać przecier pomidorowy i razem kilka minut gotować. Mięso włożyć do słoików i zalać sosem tak aby sos pokrywał mięso. Jeżeli sosu jest za mało należy uzupełnić go wodą i doprawić solą do smaku. Pasteryzować jak inne konserwy mięsne.

Paprykarz z królika
Składniki:

Przygotowanie:
 Przodki ze sprawionych królików tj. części przednie, odcięte od combra między 5 a 6 żebrem, dokładnie oczyszczone z błon, opłukać i porąbać na kawałki, osolić, oprószyć mąką. Rozgrzać tłuszcz i na niezbyt silnym ogniu zrumienić mięso ze wszystkich stron. Do zrumienionego mięsa dodać obraną, pokrajaną cebulę, podlać wodą i dusić pod przykryciem do miękkości około godziny. Pod koniec duszenia dodać resztę mąki, pieprz, paprykę, zagotować, wlać śmietanę i dosolić do smaku. Podawać na okrągłym półmisku z kładzionymi kluskami i surówką z warzyw.

Potrawka z królika z warzywami
Składniki:

Przygotowanie:
 Boczek pokroić w kostkę, stopić. Uda i comber porąbać na foremne kawałki, poruszyć solą, pieprzem, mąką, zrumienić na stopionym boczku. Włożyć do rondla, dodać oczyszczone, opłukane i pokrajane w słupki warzywa (cebulę, pory w plasterkach), dodać listek laurowy, zmiażdżony czosnek, kostki przyprawy do zup. Wlać 1/3 l wody. Dusić pod przykryciem około 60 - 80 minut. Wyparowany płyn uzupełnić wodą. Gdy mięso będzie miękkie, włożyć z warzywami na salaterkę. Osobno podać ziemniaki. Do potrawki można dodać 1 - 2 kieliszki wina.

Potrawka z królika w sosie poulette
Składniki:

Przygotowanie:
 Przodki ze sprawionych królików, obrać z powięzi, opłukać i porąbać na 8 - 12 kawałków. Warzywa umyć, oczyścić, wypłukać. Mięso zalać wrzącą osoloną wodą i gotować do miękkości (około 1 - 1,5 godziny) dodając pod koniec warzywa i pieprz. Wywar odcedzić, jarzyny usunąć, mięso obrać z większych kostek. Mąkę rozetrzeć z masłem , rozprowadzić 1/4 - 1/3 l wywaru, zagotować, dodać sok z cytryny lub kwasek cytrynowy, osolić do smaku. Przyprawiony sos połączyć z żółtkiem, dokładnie mieszając zaciągnąć. Do gorącego sosu włożyć mięso i zagrzać silnie na brzegu płyty, nie gotując. Potrawę podać w tym samym rondlu albo na okrągłym półmisku, posypaną siekaną zieloną pietruszką, z ryżem ugotowanym na sypko albo z ziemniakami puree i surówką z warzyw.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
krolik tekst -emilka
4 o ziolach i potrawce z krolika PCEG4GMERSNLR33WQ3TLLSMCKFWXDLIYT6ONKAY
króliki wielkanoc zajączek
potrawy z królika, Hodowla Królika
KRÓLIKI
KRÓLIK
gospodarka, krolik, 1
KROLIK, przepisy kulinarne
ścinanie, AGH, wytrzymałość materiałow niedbalski, Wytrzymalosc-laborki-krolik, Wytrzymałość-laborki
Mieszanki dla królików, DYSKOGRAFIA, Hodowla Królików
Comber z królika w piwie
Gulasz z królika
Clancy Tom Czerwony krolik
krolikarnia guzek
króliki, rollbunny pattern
rok-16-2012-2(23)-07-ks-Krolikowski-Nowa-ewangelizacja
Królik 2
króliki, bunnycup pattern

więcej podobnych podstron