Wędrując po babiogórskich szlakach nie sposób nie zwrócić uwagi na bogactwo i zróżnicowanie flory masywu. Wyraża się ono nie tylko w znacznej, jak na tak niewielki obszar, liczbie gatunków roślin, ale także w ilości roślin rzadkich, które zostały objęte ochroną gatunkową. Prawnie chroniony jest co dziesiąty gatunek rosnący na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego, przy czym osiem z nich objęte jest ochroną częściową.

Rośliny chronione rosnące na Babiej Górze należą do wielu grup systematycznych. Poczesne miejsce w tym gronie zajmują rośliny zarodnikowe, tzn. skrzypy, widłaki i paprocie, wśród których wymienić można skrzyp olbrzymi (Equisetum telmateia), wildlicz alpejski (Diphasiastrum alpinum), wroniec widlasty (Huperzia selago), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), widłak goździsty (Lycopodium clavatum), paprotkę zwyczajną (Polypodium vulgare), paprotnik kolczysty (Polystichum aculeatum), paprotnik Brauna (Polystichum braunii), paprotnik ostry (Polystichum lonchitis) i podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant). Ostatni z nich charakteryzuje się nietypowym dla polskich paproci rozdziałem liści zarodnionośnych i asymilacyjnych - ciemnozielone, tworzące rozetę liście są odpowiedzialne za fotosyntezę, zaś te, które wyrastają ze środka rozety i szybko brązowieją pełnią funkcje zarodnionośne.

Zaskakuje także duża liczba storczyków, których w Babiogórskim Parku Narodowym występuje 11 gatunków. Obok często spotykanych kukułek: Fuchsa (Dactylorhiza fuchsii) i szerokolistnej (D. majalis) odnaleźć tutaj można dwa gatunki kruszczyków (szerokolistny Epipactis helleborine i błotny E. palustris), gółkę długoostrogową (Gymnadenia conopsea), gołka białawego (Leucorchis albida), dwa gatunki lister (sercowata Listera cordata i jajowata L. ovata), gnieźnika leśnego (Neottia nidus-avis), podkolan biały (Plathanthera bifolia) i storczycę kulistą (Traunstainera globosa).

Wysokość Babiej Góry warunkująca obecność pięter wysokogórskich, tj. piętra subalpejskiego i alpejskiego sprawia, że naturalnym jest występowanie wśród gatunków objętych ochrona prawną roślin związanych z najwyższymi położeniami górskimi. Grupa ta reprezentowana jest przez 12 gatunków: zawilec narcyzowy (Anemone narcissiflora), goździk okazały (Dianthus speciosus), widlicz alpejski (Diphasiastrum alpinum), omieg górski (Doronicum austriacum), goryczka kropkowana (Gentiana punctata), gołek białawy (Leucorchis albida), gnidosz Hacqueta (Pedicularis hacquetii), sosna górska (kosodrzewina - Pinus mugo), paprotnik ostry (Polystichum lonchitis), rojnik górski (Sempervivum montanum) i niebielistka trwała (Swertia perennis).

Na stokach Babiej Góry spotkać można 4 gatunki ujęte w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. Są to gatunki o wyraźnie ograniczonym zasięgu w Polsce i jako takie w skali kraju uznane zostały za zagrożone. Spośród nich krytycznie zagrożone (kategoria zagrożenia - CR) są rogownica alpejska (Cerastium alpinum), występująca wyłącznie na Babiej Górze oraz okrzyn jeleni (Laserpitium archangelica), stanowiący symbol Babiogórskiego Parku Narodowego, poza Babią Górą rosnący na izolowanym stanowisku w Beskidzie Śląskim. Dwa pozostałe gatunki tzn. występujący także w Tatrach gnidosz Hacqueta (Pedicularis hacquetii) i spotykany w kilku pasmach Beskidu Żywieckiego i Beskidu Śląskiego tojad mocny morawski (Aconitum firmum subsp. moravicum) uznane zostały za narażone (kategoria zagrożenia - VU).

Bogactwo i zróżnicowanie siedlisk przyrodniczych znajduje swoje odzwierciedlenie w mnogości organizmów zwierzęcych, jakie zasiedlają zbocza najwyższej w polskich Beskidach góry. Fauna Babiej Góry liczy blisko 4500 gatunków i podgatunków, co stanowi 14% fauny Polski. Pomimo, że na omawianym obszarze niewiele jest gatunków, o których można by powiedzieć, że są ograniczone w swoim występowaniu wyłącznie do Babiej Góry, wartość fauny tego terenu należy uznać za wysoką. Jest to związane ze specyfiką terenu, która sprawia, że ponad 70 gatunków zwierząt stwierdzonych na Babiej Górze to gatunki wysokogórskie, a co za tym idzie ich zasięg w Polsce ma wysoce ograniczony charakter.

Wartość fauny babiogórskiej znajduje potwierdzenie w liczbie gatunków objętych ochroną prawną. 188 gatunków zwierząt (4% fauny babiogórskiej) podlega ochronie, zarówno ścisłej, jak i częściowej. Spośród tej liczby 3/4 to kręgowce, w ogromnej większości ściśle chronione. Ich występowanie na obszarze Babiogórskiego Parku Narodowego jest związane z charakterem tego obszaru i historią jego użytkowania. Niedostępność terenów szczególnie wyraźna na stoku północnym, która uniemożliwiała jego gospodarcze bądź osadnicze wykorzystanie pozwoliła na zachowanie lasów w stanie wysoce naturalnym. Predysponuje to te obszary do bycia swoistym matecznikiem dla wielu rzadkich gatunków zwierząt, w tym także dla rzadkich w innych częściach Polski dużych ssaków.

Szereg gatunków zwierząt żyjących na Babiej Górze to zwierzęta zagrożone w skali kraju, co upoważnia umieszczenie ich w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Spośród bezkręgowców w zestawieniu tym ujęte zostały: krytycznie zagrożone (kategoria zagrożenia - CR) kowalina łuskoskrzydła (Lacon lepidopterus), klecanka rdzaworożna (Polistes gallicus) i Mesogona acetosellae, zagrożone (kategoria zagrożenia - EN) biegacz Fabrycjusza (Carabus fabricii) i nadobnica alpejska (Roslia alpina) oraz narażona (kategoria zagrożenia - VU) trajkotka czerwona (Psophus stridulus). Należy zaznaczyć, że wspomniana wyżej nadobnica alpejska ujęta została w wydanej w roku 2003 "Monografii fauny Babiej Góry", jednak jej ostatnie stwierdzenie na omawianym obszarze pochodzi z 1917 roku.

Wśród kręgowców występujących na Babiej Górze znajduje się 25 gatunków zagrożonych w skali kraju, ujętych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Reprezentują one różne kategorie zagrożenia: krytycznie zagrożone (kategoria CR): głuszec (Tetrao urogallus) i żołędnica (Eliomys quercinus); zagrożone (kategoria EN): cietrzew (Tetrao tetrix) i żbik (Felis silvestris); narażone (kategoria VU): dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus) i gniewosz plamisty (Coronella austriaca); bliskie zagrożenia (kategoria NT): głowacz pręgopłetwy (Cottus poecilopus), traszka grzebieniasta (Triturus cristatus), dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos), płochacz halny (Prunella collaris), puchacz (Bubo bubo), wilk (Canis lupus), ryś (Lynx lynx), niedźwiedź (Ursus arctos), mroczek pozłocisty (Eptesicus nilssonii), koszatka (Dryomys nitedula) oraz popielica (Glis glis); najmniejszej troski (kategoria LC): traszka karpacka (Lissotriton montandoni), puszczyk uralski (Strix uralensis), włochatka (Aegolius funereus), sóweczka (Glaucidium passerinum), mroczek posrebrzany (Vespertilio murinus) i darniówka tatrzańska (Microtus tatricus). Obecność dwóch z nich budzi pewne wątpliwości, chodzi mianowicie o puchacza i żbika. Pierwszy z nich jest gatunkiem zalatującym jedynie na teren Parku, natomiast żbik nie był stwierdzany na Babiej Górze przez ostatnie kilka dekad. Na uwagę zasługuje natomiast żołędnica, dla której Babia Góra jest jedynym obecnie miejscem występowania w Polsce.

1. Babiogórski Park Narodowy

Został utworzony w 1954 roku, jednak już w 1933 roku na tym terenie utworzono "Rezerwat na Babiej Górze". Pow. Parku wynosi 33,92 km². Symbolem parku jest okrzyn jeleni. Położony jest w woj. małopolskim. W parku występują piętra roślinne: regiel dolny porośnięty jest przez buczynę karpacką, regiel górny to głównie wysokie świerki, w piętrzę kosodrzewiny występuje jarzębina i ziołorośla, w piętrze alpejskim występuje endemiczna rogownica alpejska, kosmatka brunatna. W parku opisano 500 gatunków roślin naczyniowych, 200 gatunków mchów, a także wiele gat. porostów i glonów. Wśród babiogórskiej fauny występuje 105 gat. ptaków, m.in. puszczyk uralski, płochacz halny. Wśród ssaków występują: jeleń, niedźwiedź brunatny, wilk, ryś, koszatka, orzesznica.

2. Białowieski Park Narodowy

Powstał w 1932 r. jako "Park Narodowy w Białowieży". W 1947 r. został reaktywowany. Symbolem parku jest żubr. Położony jest w woj. podlaskim, na terenie Puszczy Białowieskiej. Pow. Parku wynosi 105.02 km². Jest wpisany wraz z częścią białoruską na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości. W parku występuje naturalny las. Można wyróżnić w nim 20 gatunków lasów m.in. grądy, łęgi, olsy, bory mieszane, bory świeże i bory bagienne. Wśród flory parku jest 4 500 gatunków roślin, z czego 728 gatunków to rośliny naczyniowe, 277 gatunków to porosty, około 3000 gatunków to grzyby. Do szczególnie rzadkich roślin należą: arnika górska, fiołek bagienny, kosaciec syberyjski i pełnik europejski. W parku żyje około 12 000 zwierząt. Większość stanowią bezkręgowce. Najsłynniejszym jest żubr, ssak, którego populacja w parku została odbudowana.

3. Biebrzański Park Narodowy

Powstał w 1993 roku. Jego powierzchnia wynosi 592,23 km². Symbolem parku jest batalion. Park położony jest w woj. podlaskim. Wśród roślinności występują relikty glacjalne, m.in.: brzoza niska, wierzba lapońska, , gniadosz królewski, skalnica torfowiskowa, turzyca strunowa. Obszar parku położony jest w dolinie rzeki Biebrzy i Narwi. Jest to teren bagienny i torfowiskowy. Stanowi doskonałe warunki dla bytowania ptaków, głównie błotno- wodnych. Zaobserwowano tu 271 gat. ptaków, z czego 181 to gatunki lęgowe. Wśród nich występują: dubelt, , rybitwa małoskrzydła, rybitwa czarna, , orlik grubodzioby, orlik krzykliwy, orzeł przedni, wodniczka.

4. Bieszczadzki Park Narodowy

Powstał w 1973 roku. Położony jest w woj. podkarpackim. Powierzchnia wynosi 292,02 km². Symbolem parku jest ryś. 80% powierzchni parku stanowią lasy, głównie naturalne. Zauważyć można piętrowy układ roślinności. Wyróżnia się piętro pogórza, piętro regla dolnego i połoniny. W parku występuje około 760 roślin naczyniowych, w tym 30 gat. wschodniokarpackich. Do roślin endemicznych dla Karpat Wschodnich należą:pszeniec biały, lepnica karpacka, przywrotnik turkulski. Do roślin wysokogórskich zalicza się: zawilec narcyzowy, widłak alpejski, prosiennicznik jednogłówkowy. W parku jest też około 350 gat. porostów, 250 gat. mchów i 1000 gat. grzybów(jednym z nich jest endemit, odgiętka wetlińska). Wśród 230 gat. kręgowców występujących w parku są: niedźwiedź brunatny, wilk, ryś, żubr, żbik, bóbr, wydra, jeleń, łoś, sarna, dzik, derkacz, orzeł przedni, puszczyk uralski.

5. Park Narodowy Bory Tucholskie

Został utworzony w 1996 roku. Zajmuje powierzchnię 47, 98 km². Położony jest w woj. kujawsko-pomorskim. Symbolem parku jest głuszec. Jest to krajobraz sandrowy, w którym występują wydmy śródlądowe. Na terenie parku jest 21 jezior, w tym 4 jeziora lobeliowe- Wielkie, Małe Gacno, Nierybno, Głuche. Z tym typem jezior związana jest specyficzna roślinność: lobelia jeziorna, poryblin jeziorny, brzeżyca jednokwiatowa, widłak torfowy, widłak goździsty. Tereny te porasta głównie bór sosnowy, bór chrobotkowy. W parku występuje ok. 800 gat. roślin naczyniowych, 200 gat. porostów, w tym: chrobotki, brodaczki, włostki. Na terenie parku występuje 144 gat. ptaków, z czego 108 to lęgowe: puchacz, żuraw, bąk, bielik, zimorodek, głuszec. W planach parku jest reintrodukcja głuszca. Wśród kręgowców wyróżnić można występujące tu nietoperze: karlik większy, gacek brunatny, nocek duży, nocek rudy i nocek Natterera.

6. Drawieński Park Narodowy

Został utworzony w 1990 r. Zajmuje powierzchnię 113,42 km². Położony jest w woj. zachodniopomorskim. Symbolem parku jest wydra. Na terenie parku występuje ok. 869 gat. roślin naczyniowych. Wiele z nich jest pod ścisłą ochroną, m.in. chamedafne północna, rosiczki, storczyki, żurawina drobnolistkowa, turzyca bagienna, wawrzynek wilczełyko. Występuje również ok. 200 gat. mchów i 210 gat. grzybów. Teren parku porastają: buczyna pomorska, grądy, bory sosnowe, kwaśne lasy bukowo- dębowe. Bogatą faunę stanowi 30 gat. ryb, w tym troć wędrowna, 13 gat. płazów, 7 gat. gadów, w tym żółw błotny, 129 gat. ptaków i 40 gat. ssaków. Wśród nich są jelenie, dziki, sarny, bobry, borsuki i jenoty.

7. Gorczański Park Narodowy

Został założony w 1981 roku. Zajmuje powierzchnię 70,30km². Położony jest w woj. małopolskim. Zajmuje centralne pasmo Gorców z Turbaczem i Gorcem. Symbolem parku jest salamandra plamista. W Gorcach występuje 940 gat. roślin naczyniowych, 250 gat. mchów, 530 gat. porostów i 116 gat. wątrobowców. W samym parku występuje ok. 85% wymienionej wyżej roślinności. Są wśród nich gatunki alpejskie i subalpejskie. 95% pow. parku porasta las. Występują piętra roślinne: regiel dolny, regiel górny. W parku występuje buczyna karpacka, bór świerkowy wysokogórski, bór świerkowo- jodłowy, ziołorośla, łąki mietlicowo- mieczykowe.

Spośród zwierząt występuje 46 gat. ssaków w tym ryś, niedźwiedź brunatny, wilk, ptaki- kobuz, trzmielojad, jastrząb, kuraki leśne gady: jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, padalec, żmija zygzakowata i zaskroniec i płazy: traszki, salamandra plamista, żaby, ropuchy i kumak górski.

8. Park Narodowy Gór Stołowych

Został założony w 1993 roku. Jego powierzchnia wynosi 63,39 km². Położony jest w woj. dolnośląskim, na obszarze Sudetów. Na jego terenie występuje 650 gat. naczyniowych, w tym 46 jest pod ochrona, 272 gatunków mchów, 112 gatunków wątrobowców. Na terenie parku występuje buczyna, bory oraz unikatowe torfowisko wysokie. Wśród ssaków można spotkać orzesznice, popielice, koszatkę, ryjówkę górską, a wśród ptaków: włochatkę, jarząbka, słonkę, bociana czarnego, trzmielojada, kobuza, kowalika i kopciuszka.

9. Kampinoski Park Narodowy

Został założony w 1959 roku. Zajmuje powierzchnię 385,44 km². Położony jest w woj. mazowieckim. Symbolem parku jest łoś. Nieodzownym elementem parku są wydmy i obszary bagienne. W parku znajduje się około 1245 gat. roślin naczyniowych, w tym 69 objętych ochroną. Zaliczane są do nich: brzoza czarna, chamedafne północna, wężymord stepowy, wisienka kwaśna, zimoziół północny. W parku występuje również 120 gat. mchów, 25 gat. wątrobowców, 150 gat. porostów. Do zespołów roślinnych zaliczane są: bory świeże, grądy, lasy olchowe. Fauna parku obejmuje ok. 16000 gat. Najwięcej jest owadów- 2030 gatunków i ptaków 200 gatunków. W parku reintrodukowano łosia, bobra i rysia.

10. Karkonoski Park Narodowy

Został założony w 1959 roku. Zajmuje powierzchnię 55,76 km². położony jest w woj. dolnośląskim. Symbolem parku są trzy świerki na tle Śnieżki. Z przyrody nieożywionej na terenie parku występują ostańce, gołoborza i kotły polodowcowe. W parku występuje 650 gat. roślin naczyniowych, 450 gatunków mszaków, 400 gatunków porostów. Do roślin endemicznych zalicza się skalnicę bazaltową i dzwonek karkonoski. W Karkonoszach występują pietra roślinne z buczyną sudecką i świerczyną górnoreglową. Fauna parku liczy około 100 gatunków kręgowców. Wśród ptaków reliktem jest czajka mornel. Spośród 40 gat. ssaków 16 gat. to nietoperze. Na terenie parku reintrodukowano muflona.

11. Magurski Park Narodowy

Utworzony został w 1995 roku na terenie woj. podkarpackiego w Beskidzie Niskim. Zajmuje pow. 194,36 km². Symbolem parku jest orlik krzykliwy. W parku występuje ok. 800 gat. roślin naczyniowych, 45 z nich to gatunki górskie. Piętra roślinne stanowią: buczyna karpacka, bory jodłowe, bory jodłowo- świerkowe, olszyna i łęgi. W parku występują również murawy kserotermiczne z roślinnością ciepłolubną. Fauna parku jest bardzo bogata. Występuje 137 gat. ptaków(108 lęgowych), m.in. orzeł przedni, orlik krzykliwy, trzmielojad, bocian czarny, puszczyk uralski, puchacz, 35 gat. ssaków: niedźwiedź brunatny, ryś, żbik, wilk. Wśród bezkręgowców na terenie parku występują: niepylak mnemozyna, paź żeglarz, paź królowej, nadobnica alpejska i kozioróg bukowiec.

12. Narwiński Park Narodowy

Został założony w 1996 roku. Zajmuje pow. 73,50 km². Położony jest w woj. podlaskim. Ochroną objęty jest teren bagienny w dolinie rzeki Narwi. Występuje tu ok. 200 gat. roślin naczyniowych, w tym 13 jest chronionych: kosaciec syberyjski, podkolan biały. storczyk krwisty, wielosił błękitny, Na terenie parku występują szuwary trzcinowe, roślinność wodna, łąki, ziołorośla i lasy. Jest to ostoja dla 179 gat. ptaków, w tym 149 lęgowych. Głównie są to: rokitniczka, potrzos, brzęczka, trzcinniczek, krzyżówka oraz kropiatka, zielonka, rybitwa czarna, bąk, błotniak stawowy, dubelt, batalion. Występuje tu ok. 40 gat. ssaków, w tym bóbr i łoś.

13. Ojcowski Park Narodowy

Został założony w 1956 roku. Zajmuje powierzchnię 21,46 km². Położony jest w woj. małopolskim. Symbolem parku jest nietoperza tle ruin zamku. Jest to fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowski. Występują w nim jurajskie wapienie, ostańce, jaskinie. Najsłynniejsza w parku jest maczuga Herkulesa i Jaskinia Łokietka. W parku występuje 1000 gat. roślin naczyniowych, wśród nich 50 to gatunki górskie, 100 to gatunki ciepłolubne. Jest również 110 gat. mszaków, 73 gat. wątrobowców, 370 gat. porostów i 1140 gat. grzybów. Zbiorowiska roślinne w parku to bory mieszane z jodła, świerkiem i sosną, buczyna karpacka, lęgi, grądy, las jaworowy, murawy kserotermiczne. Na terenie parku żyje około 12000 gat. zwierząt, w tym borsuki, orzesznice, gronostaje, 15 gat. nietoperzy i 134 gat. ptaków, w tym górski pluszcz.

14. Pieniński Park Narodowy

Został założony w 1932 roku. Powierzchnia parku wynosi 23,48 km². Położony jest w woj. małopolskim. Symbolem parku są Trzy Korony. Park położony jest w polskiej części Pienin. Występuje tu około 1100 gatunków roślin naczyniowych, 400 gat. glonów, 330 gat. mchów, 440 gat. porostów, 1200 gat. grzybów. Na terenie parku występują endemity i relikty geograficzne: mniszek pieniński, pszonek pieniński, chryzantema Zawadzkiego. Przeważa buczyna karpacka, jaworzyna, ciepłolubne murawy. Na terenie parku żyje około 6500 gat. zwierząt, w tym 160 gatunków ptaków i 61 gatunków ssaków. Do rzadkich ptaków należą: bocian czarny, dzięcioł trójpalczasty, dzięcioł czarny puchacz, pomurnik, nagórnik, sóweczka.

15. Poleski Park Narodowy

Został założony w 1990 roku. Zajmuje powierzchnie 97,32 km². Położony jest w woj. lubelskim. Symbolem parku jest żuraw. Występuje w nim 928 gatunków roślin naczyniowych, 60 z nich podlega ochronie gatunkowej. Wśród nich są: brzoza niska, wierzba lapońska, gniadosz królewski, lepnica litewska, rosiczka długolistna. W parku występują torfowiska niskie, przejściowe i wysokie. Lasy stanowią bory sosnowe i brzeziny bagienne oraz olsy. Przewagę stanowią zbiorowiska szuwarowe i wodne. Faunę stanowi 146 gat. ptaków, w tym orzeł bielik, orzeł przedni, brodźce, gęś gęgawa, orlik grubodzioby, 12 gat. płazów, 6 gat. gadów, w tym żółw błotny, 35 gat. ssaków, w tym karlik większy, gronostaj, wilk, wydra.

16. Roztoczański Park Narodowy

Został utworzony w 1974 roku. Jego powierzchnia wynosi 84,83 km². Położony jest w woj. lubelskim na Wyżynie Lubelskiej. Symbolem parku jest tarpan. Występuje w nim 750 gat. roślin naczyniowych, w tym zimoziół północny, 190 gat. ptaków, w tym dzięcioł czarny i białogrzbiety, trzmielojad, krótkoszpon, rybołów. Na terenie parku występuje około 400 drzew będących pomnikami przyrody. Na terenie parku spotyka się zbiorowiska łąkowe(wilgotne), torfowiska, buczynę karpacką, bór jodłowy. Park położony jest w dolinie rzeki Wieprz, występują tu skały wapienne, piaski i less.

17. Słowiński Park Narodowy

Został utworzony w 1967 roku. Pow. parku wynosi 186,18 km². Symbolem parku jest orzeł przedni. W parku zachowany jest krajobraz nadmorski, polodowcowy z ruchomymi wydmami( najwyższe do 40 m na Mierzei Łebskiej przesuwają się 5-30 m/rok). Występuje tu 850 gat. roślin naczyniowych, w tym 50 objętych ochroną. Są to m.in. mikołajek nadmorski, rukwiel nadmorska, honkenia piaskowa. Spotyka się tu sosnowy bór bażanowy składający się z bażyny czarnej i wrzosu zwyczajnego i torfowiska oraz muliste, płytkie jeziora nadbrzeżne: Gardno i Łebsko . Spośród zwierząt występują tu jelenie, sarny, dziki, jenoty, wydry, gronostaje.

18. Świętokrzyski Park Narodowy

Został utworzony w 1950 roku. Zajmuje powierzchnię 76,26 km². Symbolem parku jest jeleń ze znakiem krzyża. Położony jest w woj. świętokrzyskim. Teren parku obejmuje najstarsze w Europie góry ze skał osadowych, nazywane górami fałdowymi. Jest to pasmo Łysogór. Znajdują się tu gołoborza, czyli podszczytowe zgrupowania głazów. Występuje tu bór jodłowy i buczyna karpacka. flora parku składa się z 129 gatunków porostów, 190 gatunków mszaków, 670 gat. roślin naczyniowych 49 z nich to rośliny chronione. Do roślin objętych ochroną należą m.in. kosaciec syberyjski, pełnik europejski, pióropusznik strusi, narecznica szerokolistna. Bogata fauna parku obejmuje 4210 gat. zwierząt, w tym 187 gat. chronionych.

19. Tatrzański Park Narodowy

Został utworzony w 1954 roku. Zajmuje pow. 211,64 km². Symbolem parku jest kozica. Położony jest w woj. małopolskim. Teren parku obejmuje Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie. Są to góry zbudowane z granitów i wapieni. Występują tu piętra roślinne: regiel dolny (do 1250 m n.p.m.)- lasy jodłowo-bukowe, regiel górny (do 1550 m n.p.m.)-bory świerkowe, kosówka i traworośla (do 1800 m n.p.m.). Najwyższe piętro alpejskie składa się z turni. Flora parku składa się z 1000 gat. roślin naczyniowych, 200 gat. wątrobowców, 600 gat. mszaków, 700 gat. porostów, 900 gat. glonów. Fauna jest bardzo bogata. Wiele gatunków jest rzadkich, objętych ochroną. To m.in. kozice, świstaki, rysie, wilki, niedźwiedzie brunatne i ptaki: orzeł przedni, płochacz halny, pomurnik, sokół.

20. Park Narodowy "Ujście Warty"

Jest najmłodszym z parków polskich. Został utworzony w 2001 roku. Zajmuje pow. 80,38 km². Położony jest w woj. lubuskim w historycznej delcie ujścia Warty do Odry. Symbolem parku jest gęś gęgawa. W parku jest ok. 400 gat. roślin naczyniowych. Park jest jednym z najważniejszych stanowisk lęgowych w Polsce. Spośród 245 gat. ptaków, 160 gat. jest lęgowych. Należą do nich m.in. perkozy, kaczki(8 gat.), chruściele, ptaki siewkowe. Do zagrożonych wyginięciem należą: wodniczka, derkacz, rycyk, żuraw, bąk, bączek, rybitwa czarna. Zimuje tu łabędź krzykliwy i orzeł bielik.

21. Wielkopolski Park Narodowy

Utworzony został w 1957 roku. Zajmuje pow. 75,84 km².Położony jest woj. wielkopolskim. Symbolem parku jest sowa puszczyk. W paku dominuje krajobraz polodowcowy, głównie są to utwory morenowe(moreny czołowe), rynny i jeziora eutroficzne z roślinnością wodna i bagienną. W parku jest ok. 1100 gat. roślin naczyniowych, 200 gat. mszaków, 150 gat. porostów, 350 gat. glonów, 400 gat. grzybów wyższych. Największy procent stanowi sosna zwyczajna. W parku jest ok. 3000 gat. bezkręgowców, w tym koziróg dębosz, jelonek rogacz. Wśród kręgowców jest ok. 40 gat. ssaków, 190 gat. ptaków, w tym zimorodek, dzięcioł czarny, kraska, kania czarna, błotniak stawowy, 5 gat. gadów, i płazy nizinne.

22. Wigierski Park Narodowy

Został utworzony w 1989 roku. Zajmuje pow. 150,86 km². Symbolem parku bóbr europejski. Położony jest w woj. lubuskim. Ochronie podlega krajobraz polodowcowy: moreny czołowe, jeziora (Wigry, Czarna Hańcza i inne) i wydmy. Flora parku to: 1000 gat. roślin naczyniowych, 200 gat. mchów i wątrobowców, 300 gat. porostów. Nie ma tu buka, rzadko występuje grab. Zbiorowiska roślinne mają charakter borealno- kontynentalny- grad trzcinnikowy, bór subborealny, lasy bagienne, bory świeże, torfowiska wysokie i przejściowe. Fauna parku to 1700 gat. zwierząt, w tym 46 gat. ssaków, 202 gat. ptaków, 12 gat. płazów, 5 gat. gadów.

23. Woliński Park Narodowy

Został utworzony w 1960 roku. Zajmuje pow. 109,37 km². położony jest w woj.. zachodniopomorskim. Zajmuje fragment wyspy Wolin. Symbolem parku jest orzeł bielik. Jest to krajobraz polodowcowy ze wzgórzami morenowymi, jeziorami i brzegami klifowymi. W parku występuje ok. 1300 gat. roślin naczyniowych, w tym nadmorskie: honkenia piaskowa, rukwiel nadmorska, solanka kolczysta, wydmuchrzyca piaskowa. Występuje tu również buczyna. Park jest ostoją dla wielu ptaków(230 gat.) m.in. bielika, biegusa zmiennego, wodniczki, muchołówki małej. Spośród rzadkich ssaków morskich występują tu foka szara i morświn.