Prawo Ante’a(Irvin Ante,stomatolog,Toronto) - Suma powierzchni ozębnej korzeni wszystkich
zębów filarowych powinna być równa lub większa od tej powierzchni zmierzonej na zębach
uzupelnianych mostem.
• Lączna pow.ozębnej drugiego przedtrzonowca i drugiego trzonowca(A2p + A2m) jest większa od pow.ozębnej zęba uzupelnianego mostem tj.pierwszego trzonowca(A1M)
• Lączna pow, ozębnej pierwszego przedtrzonowca i drugiego trzonowca(A1p +A2m)jest prawie
równa pow. Ozębnej zębów uzupelnienia mostem(A2p+A1M).
Lączna pow.ozębnej zębów uzupelnianych mostem (A2p+A1m)przekracza wartość pow.ozębnej kla i drugiego przedtrzonowca(Ac+A2 M).wykonanie mostu w tej syt.stanowi duze ryzyko dla zębów filarowych.
Rodzaje filarów zebowych:
I.Klasa: pierwsze i drugie zeby trzonowe, kly w zuchwie i szczece
II.Klasa: siekacze centralne w szczece i zeby przedtrzonowe gorne i dolne
III.Klasa: siekacze dolne i siekacze gorne boczne
Cechy idealnego zeba filarowego:
- zab zywy/-zdrowe przyzebie/-dobra higiena/-odpowiednie uksztaltowanie korony/-stosunek czesci kornowej do korzeniowej 2:3 (idealne 1:2; min.1:1 )/-konfiguracja + ksztalt korzenia: szeroko/-rozstawione korzenia, dlugie, zakrzywione(>wieksza pow. ozebnej)/-przekroj korzenia: owalny/-korzenie szersze w wymiarze wargowo językowym niż w wymiarze przyśrodkowo dalszym mają korzystniejszy kształt od korzeni okrągłych/-nie powinien wykazywać patologicznej ruchomości/-zęby jednokorzeniowe, wykazujące na RTG nieregularny kształt korzenia lub ich zakrzywienie w okolicy przyszczytowej są bardziej wartościowymi filarami od zębów z idealnie zbieżnym kształtem korzenia/-zęby boczne z korzeniami szeroko rozstawionymi zapewniają lepsze podparcie ozębnowe niż zęby z korzeniami zbieżnym, zlanymi/-im ściany korony są dłuższe i bardziej równoległe, tym lepsze warunki retencji/- im dluższy i lepiej rozbudowany korzeń tym bardziej przydatny jako filar
PODZIAŁ MOSTÓW:
w zaleznosci od ich umiejscowienia w luku zebowym:
-Boczne (w bocznym odcinku łuku zębowego)
-Przednie (w odcinku przednim)
-Przednio-boczne (zarówno przednim jak i bocznym)
-Okrężne (umiejscowione w przednim i obu bocznych odcinkach łuku)
w zaleznosci od rozmieszczenia filarów w stosunku do przesla
-Dwubrzeżne - kiedy przęsło znajduje się pomiędzy dwoma zakotwiczeniami
-Jednobrzeżne - kiedy zakotwiczenie znajduje się z jednej strony przęsła
-Dwubrzeżno-jednobrzeżne
Ze wzgledu na uzywany material
-Jednolite (w całości wykonane z jednego materiału) np. metalowe, akrylowe, porcelanowe
-Niejednolite (wykonane z różnych materiałow – licowane) np. metalowo-porcelanowe, met-akrylowe
Ze wzgledu od ksztaltu na przekroju poprzecznym
-Soczewkowate – przekrój przęsła na kształt dwuwypukłej soczewki lub soczewki skośnie ściętej (tzw. przęsło soczewkowate skośne). Stosowany w odcinkach bocznych i przednich obu szczęk
-Sercowate – przekrój zbliżony do serca. Stosowane rzadko w bocznych odcinkach żuchwy przy zaniku wyrosta zębodołowego i wysokich filarach (mostach kładkowych)
Ze wzgledu na stosunek dosluzowej powierzchni przesla do wyrostka zeb.
-Kładkowe – powierzchnia dośluzówkowa przęsła znajduje się w pewnej odległości od wyrostka, co umożliwia utrzymanie go w dobrym stanie higienicz. Stosow jedynie w odc. tylno-bocznym żuchwy
-Szczelinowe – głównie wykonywane w przednim i przednio-bocznym łuku. Zbliżenie przęsła do bł. śluz uwarunkowane jest względami estetycznymi i fonetycznymi (świszczenie). Szczelina max. 2mm
-Siodełkowate – mające wklęsła powierzchnie dośluzową, na której gromadzą się reszki pokarmowe, a z upływem czasu płytka nazębna.
Ze wzgledów higieniczno-profilaktycznych nalezy unikac stosowania takich przesel!
Ze wzgledu na wielkosc i ksztalt powierzchni zujacej przesla
-Aktywne – szerokość przęsła i wys. guzków odtworzona wg. budowy anatomicznej
-Ograniczonej aktywności – zwężony wymiar przedsionkowo-językowy i obniżoną wysokość guzków
-Pasywne – których przęsło zostało wyłączone z kontaktu okluzyjnego
Przęsła - Podział :
podział ze względu na kształt przekroju poprzecznego przęsła
-soczewkowate- przekrój ma kształt dwuwypukłej soczewki lub soczewki skośnie ściętej ( tzw. Przęsło soczewkowate skośne); stosowane w odc. Bocznych obu szczęk
-sercowate- przekrój zbliżony do serca; stosowane rzadko w bocznych odcinkach żuchwy przy zaniku wyrostka zębodołowego i wysokich filarach (mostach kładkowych)
Ze względu na stosunek dośluzowej powierzchni przęsła do wyrostka zębodołowego:
-kładkowe- pow. dośluzówkowa znajduje się w pewnej odległości od wyrostka, co umożliwia utrzymanie go w dobrym stanie higienicznym. Stosowane jedynie w odc. Tylno- bocznym żuchwy
-szczelinowe- głównie wykonywane w przednim i przednio- bocznym łuku. Zbliżenie przęsła do błony śl. Uwarunkowane jest względami estet. I fonetycznymi. Szczelina max 2 mm
-siodełkowate- wklęsła pow.dośluzowa, w której gromadzą się resztki pokarmowe a z czasem płytka nazębna. Należy unikać stosowania
Ze względu na wielkość i kształt powierzchni żującej przęsła:
-aktywne- szerokość przęsła i wysokość guzków odtworzona wg budowy anatomicznej
-ograniczonej aktywności- zwęzony wymiar przedsionkowo- język., obniżona wysokość guzków
-pasywne- przęsło zostało wyłączone z kontaktu okluzyjnego
6 warunków jakie musza spełniać przesla:
- dokładna i subtelna adaptacja do grzbietu wyrostka zębodołowego
- kontakt na policzkowej części wyrostka
- bardzo staranne wypolerowanie
- brak ostrych brzegów
- właściwy kształt strony dosluzowej
- właściwa długość, szerokość i kształt
Wykonanie mostu:
Wizyta I
-Wywiad
-Badanie pacjenta- zewnątrz i wewnątrzustne
-Badania dodatkowe
-Ustalenie wskazań do zastosowania określonego mostu i jego projektowanie
-Ewentualne dodatkowe zabiegi ( zdjęcie kamienia, likwidacja kontaktów przedwczesnych, wyrównanie powierzchni zgryzowej
-Przygotowanie zębów filarowych pod określony rodzaj koron protetycznych (szlifowanie)
-Pobranie wycisków oszlifowanych zębów z całym łukiem zębowym oraz wycisku zębów przeciwstawnych
-Rejestracja zwarcia
-Zabezpieczenie zębów koronami ochronnymi
-Wycisk i kęsek zwarciowy oraz informacje zanotowane w karcie laboratoryjnej przesyła się do pracowni, gdzie technik na ich podstawie wykonuje most
Wizyta II
-Kontrola poprawności wykonania laboratoryjnego mostu
-Przemycie mostu alkoholem lub wodą
-Usunięcie z jamy ustnej korony/ mostu tymczasowego (ochronnego)
-Wprowadzenie mostu na zęby filarowe i sprawdzenie zwarcia
-Dobór koloru olicowania (mosty licowane)
Kontrola poprawności wykonanego mostu Sprawdzamy:
-Poprawność przylegania koron do stopni na zębach filarowych
-Jakość powierzchni stycznych z zębami sąsiednimi
-Kontakty zwarciowe z zębami przeciwstawnymi
-Poprawność kształtu koron i przęsła
-Jakość wykończenia ( obróbki i polerowania mostu)
II etap pracy laboratoryjnej.
Końcowy etap pracy klinicznej
-Sprawdzenie mostu w jamie ustnej
-Ponowne wymycie i osuszenie mostu
-Izolacja zębów filarowych od śliny
-Osadzenie mostu (cement)
Mosty typu Rochette’a- nazywane perfrowanymi ze względu na perforacje w skrzydełkach szkieletu mostu, majaca zapewnic retencje mech masy kompozytowej w celu lepszego utrzymania mostu na zebach filarowych. Nie rozległe. Zęby filarowe-korzystny kształt anatom. by zapenic przyleganie.
Tylko w przednich zebach. Most adhezyjny.
Most typu Maryland- utrzymanie mostu 3-krotnie mocniejsze niż w mostach perforowanych. Rozszerzenie wskazan na odcinki boczne i tylne łuku zebowego. Zamiast łaczenia mech zastosowane elektrochemiczne wytrawianie powierzchni metalowych, przylegających do zeba filarowego. Most adhezyjny.
POSTĘPOWANIE POD WKŁAD KK:
Wywiad i badanie kliniczne.
Opracowanie powierzchni nośnej korzenia (kamienie diamentowe o kształcie walca i tarczy na turbinie). W zębach górnych przednich i bocznych ze względów estetycznych powierzchnie przedsionkowa opracowujemy skośnie w kierunku dziąsła (wchodzi pod dziąsło), podniebienne zaś prostopadle do osi zęba. Granica miedzy nimi wypada w środku kanału korzeniowego. W reszcie zębów prostopadle. Wskazane jest opracowanie korony ze stopniem pod wkład, aby: zwiększyć retencję, poprawić proporcje części koronowej do korzeniowej oraz zmniejszyć niebezpieczeństwo rozłamania się korzenia.
Opracowanie kanału korzeniowego. Aby zwiększyć powierzchnie przylegania i lepiej rozłożyć przenoszone siły powinno się opracować kanał w kształcie teleskopu. Dopuszczalne jest opracowanie zbieżne, ale z tępym zakończeniem. Przekrój kanału powinien być owalny – zapobiega przemieszczeniom rotacyjnym wkładu oraz powinien mieć wykonane stopnie przeciwdziałające silom pionowym. Kanał opracowujemy w przypadku gutaperki udrażniaczami i poszerzaczami, a gdy jest wypełniony cementem i wiertłami różyczkowymi i szczelinowymi. Idziemy za jasnym punktem w korzeniu i zawsze kontrola ze zdjęciem RTG. Końcowego opracowania dokonujemy szczelinowcami o płaskim zakończeniu.
Modelujemy wkład metoda bezpośrednią lub pośrednią.
Metoda bezpośrednia – przestrzykujemy kanał wodą w celu izolacji i wprowadzamy uplastyczniony wosk, dociskamy upychadłem, następnie uzupełniamy bryłą uplastycznionego wosku, której część wnika do kanału a z reszty formuje się część koronową. Pacjent zwiera zęby – wolna przestrzeń powinna wynosić od 0,6-1,5mm w zależności od grubości korony. Należy uważać na zachowanie odpowiedniej szerokości schodka (korona lana 0,6, korony złożone 1,3mm). Końcowa czynność polega na wprowadzeniu do kanału przez cały wkład rozgrzanego kawałka drutu, aby docisnąć wkład do ścian kanału, polaczenia dwóch elementów w jedna całość, stworzenia uchwytu, którego część będzie służyła potem do utworzenia kanału odlewowego. Innym sposobem jest użycie szybkopolimeru lub kształtek z akrylu. Kształtki odpowiednio doszlifowujemy i potem wkładamy do kanału z warstwa wosku lepkiego i modelowego. Wyjmujemy gotowa odbitkę.
Metoda pośrednia – w metodzie tej większa część pracy należy do technika, lekarz pobiera wycisk, kęsek zwarciowy i wycisk zębów przeciwstawnych. W latach ubiegłych wykonywano wycisk korzenia masa termoplastyczna lub silikonowa w pierścieniu i następnie wycisk sytuacyjny gipsem. Pierścień odgrywał role, jak nic retrakcyjna.
Aktualnie wyciski wykonuje się masami elastycznymi 2 metodami:
Dwuetapowa dwuwarstwowa – wkładamy nic retrakcyjną do kieszonki, do kanału korzenia dostosowuje się pałeczkę z drutu o średnicy mniejszej niż kanału i wysokości krótszej niż wysokość zębów sąsiednich. Pobieramy następnie wycisk masą o większej prężności, np. Optosil. Wyjmujemy nic retrakcyjną. Wprowadzamy masę o mniejszej prężności do kanału, na żeby sąsiednie i do wnętrza pierwszej warstwy wycisku. Wkładamy łyżkę do jamy ustnej.
Jednoetapowy dwuwarstwowy – lekarz usuwa nici retrakcyjne. Wprowadzamy do kanału korzenia masę o niskiej prężności, wprowadzamy pałeczkę, ostrzykujemy powierzchnie nośną oraz żeby sąsiednie. Wprowadzamy łyżkę z masa o wysokiej prężności.
+ kesek i wycisk zębów przeciwstawnych i kolor
Sprawdzenie poprawności wykonania i cementowanie wkłady koronowo-korzeniowego:
- przyleganie do ścian ubytku
- gładkość przejścia metalowej podbudowy w powierzchnię zęba
- położenie części koronowej w stosunku do zębów sąsiednich i przeciwstawnych
Etapy kliniczne wykonywania koron:
1.Wywaid i badanie/2.badania pomocnicze/3.pobranie wycisku w celu sporządzenia korony ochronnej./4.znieczulenie zeba i preparacja przez oszlifowanie/5.pobranie wycisku oszlifowanego zeba oraz wycisku zebow przeciwstawnych, rejestracja zwarcia/6.zabezpieczenie oszlifowanego zeba i osadzenie korony tymczasowej/7.osadzenie korony tymczasowej/8.oddanie wyciskow do technika/9.sprawdzenie korony w JU i osadzenie korony na stale
ROLA PROFILAKTYKI w leczeniu protetycznym
Właściwie przeprowadzone leczenie i rehabilitacja prot., polegające na odbudowie braków uzębienia i zapewnieniu prawidłowej czynności narządu żucia, zapobiega również zaburzeniom całego ukł. stomatognatycznego i poszczególnych jego części. Prawidłowo wykonane uzup prot jest nie tylko czynnikiem leczniczym, ale również zapobiegającym schorzeniom, jakie mogą powstać w trakcie jego użytkowania ( zgryz urazowy, próchnica, periodontopatie, chor bł śluzowej, uszkodzenie miazgi)
Uszczelnienie tylnej granicy protezy całkowitej górnej ma na celu:
-sprawia że siły poziome i skośne nie będą pozbawiały protezy utrzymania/-uszczelnia przepływ powietrza miedzy protezą i tkankami/-zapobiega przedostawaniu się resztek pokarmowych pod plytę/-zmniejsza odruch wymiotny/-poprawia samopoczucie pacjenta/-jest niezbędne bo podczas polimeryzacji na skutek skurczu powst szczelina miedzy płytą pr a podł
Określenie przestrzeni na tylnej granicy podniebienia twardego podlegającego uszczelnieniu można dokonac następującymi sposobami:
-met. Fonetyczna - pacjent ma wymawiać litery A i H – podniebienie miękkie unosi się i opada tworząc granice między podniebieniem twardym i miękkim
-met laryngologiczna – zaciskanie nozdrzy pacjenta i kazanie mu wydmuchiwac powietrze przez nos – obniża się podniebienie miękkie i uwidacznia granica
-met dotykowa – kuleczką obmacuje się podniebienie dostrzegając granicę
Głowna metoda uszczelniania – przez podskrobanie modelu roboczego
Nożykiem protetycznym robi się uszczelnienie o kształcie klina podstawą zwróconego ku tyłowi; podstawa ta jest cieńsza w linii pośrodkowej, a grubsza w okolicy stoków podniebiennych
Odciążenia – mają na celu oszczędzenie miejsc mało podatnych i wrażliwych na ucisk.
Odpowiednie stosowanie odciążeń pozwala na planowe rozkładanie sił żucia, przenoszonych przez płytę protezy na poszczególne części podloża
Miejsca które się odciąża: - wał podniebienny, -ostre brzegi zębodołu powstałe po usunięciu zz, -linia skośna wew i zew w żuchwie, -kresa żuchwowo-gnykowa, -otwór bródkowy, -przerośnięta brodawka przysieczna, -otwory podniebienne większe, -grzebien koguci
Metoda – pogrubianie modelu roboczego w miejscach wymagających odciążenia (wykonywane w laboratorium na etapie puszkowania; lekarz na wizycie z kontrolą próbnej protezy zakreśla zasięg odciążenia na modelu roboczym i podaje cyframi liczbę listków folii jaka powinna być później nalepiona na te miejsca
ODCIAŻENIE PLYTY PROTEZY
Plyte można ograniczyc po uprzedniej analizie: podloza kostnego, stanu tk miękkich, ilości, jakości i rozmieszczenia uzebienia resztkowego
Mozliwosc ograniczenia plyty zalezy od:
-ksztaltu podniebienia-tylko podniebienie srednio wysklepione,kształtu wyrostka zębodołowego-dobrze zachowane, wysokie, rownolegle/ kształtu guzow szczeki, podatności tk miękkich, rodzaju zebow przeciwstawnych, właściwego przygotowania jamy ustnej do protezowania
Warunki ograniczenia plyty protezy w odcinku przednim:
-braki skrzydlowe, dobrze zachowane guzy szczeki i wyr zębodołowy, niewyczuwalny szew podniebienny, blona sluz sprezysta, odporna na ucisk, obecność zebow w odc przednim, podniebienie twarde sredniowysklepione
Zalety ograniczenia plyty w odc przednim:
-poprawa wymowy, wieksza przestrzen dla jezyka, lepsze czucie smaku, wzrost pow rozcierania kesa pokarmowego, przeciwdziałania stomatopatiom, ochrona przyzebia-odciazenie brodawki podniebiennej, przyspieszona adaptacja do uzupełnienia protetyczn.
Warunki ograniczenia plyty protezy w odcinku tylnym:
Braki w odc przednim, dobrze wysklepione podloze z niewyczuwalnym szwem podnieb, dobrze wykształć wyr zębodół i guzy szczeki,sprezysta bl sluzowa
Zalety ograniczenia plyty w odc tylnym:
-zmniejszenie odruchu wymiotnego, szybsza adaptacja do uzup.prot., lepsze odczuwanie smaku, temp spozywanych pokarmow, odciazenie ujscia nerwu podniebiennego
-Naprawa pękniętej płyty prot- sprawdzenie przyczyny pęknięcia, jeżeli pęknięcie w linii pośrodkowej podczas jedzenia – lekarz sprawdza prawidłowość odciążenia wału podniebiennego oraz warunki zwarciowe(już po naprawieniu)naprawa: tworzywo akrylowe szybko polimeryzujące w kąpieli wodnej pod ciśnieniem
Złamanie płyty protezy-proteza złamana w więcej niż 2 miejscach – nie naprawiamy; 1) kontrola wzajemnego przylegania powierzchni złamania (pacjenci często użytkują protezę jeszcze jakiś czas po złamaniu, ścierają brzegi złamania pilnikiem, przez co proteza nie nadaje się do naprawy) 2) odłamy protezy łączy się lepkim woskiem, trwałość wstępnego połączenia należy wzmocnić przez zastosow drucików lub drewnianych pałeczek przyklejonych woskiem do pow łuku zębowego 3) spłukanie protezy zimną wodą, wypełnienie gipsem dośluzowej cz. Protezy, ukształtowanie podstawy modelu 4) po utwardzeniu gipsu zdejmuje się protezę z modelu, którego pow. Powleka się izolatorem algin 5) za pomoca kamieni karborundowych lub metal frezów poszerza się linię złamania do ok. 2mm, brzegi odłamów opracowuje się skośnie 30stop, brzegi szorstkie, odtlusczone6)opracowane miejsce wypełnia się szybkopolimeryzuj ciastem akrylowym, pokrywa się folią celofanową i uciska się opuszką palca7) polimeryzacja w puszczce do polimeryzacji szybkopolimerem pod ciśneiniem 2-3 atmosfer, w roztw NaCl (wprowadza się tam naprawianą protezę na modelu), po zamknięciu naczynie wkłada się pod prasę i uciska, by uzyskac odpowiednie ciśnienie 8)opracowanie naprawianej protezy i oddanie pacje
Dostawienie zęba, który wypadł-dostosowanie zęba do zagłębienia w protezie, oczyszczenie mechaniczne zęba i zaglębienia w protezie, wprowadzenie do zagłębienia niewielkiej ilości niezbyt gęstego ciasta akrylowego, wprowadzenie zęba do zagłębienia i dociśnięcie, po utwardzeniu, usunięcie nadmiarów polimeru, wygładzenie i polerowanie protezy
Dostawienie brakującego zęba- pobranie kęska zwarciowego w okolicy usuniętego zęba(uplastyczniony wałek woskowy, wprowadza się do j.u w której jest proteza, wosk obejmuje brakujący ząb i dwa sąsiednie, pacjent zwiera zęby w okluzji centralnej), kęsek umieszcza się w zimnej wodzie, pobiera się wycisk wraz z protezą oraz wycisk zębów przeciwst,dobór koloru zęba: gdy znajduję się w odc przednim a proteza odbudowuje braki skrzydlowe, wszystko jest wysłane do pracowni, technik przy użyciu akrylu szybkopolimeryzującego dostawia ząb do protezy, przy oddaniu sprawdzamy protezę w zwarciu centralnym,likwidujemy ewentualne przeszkody zgryzowe, zeszlifowując go frezem, następnie polerujemy gumką
Podścielenie protez- warunki do podścielenia:1. błona śluz j.u. zdrowa, gładka, bez uszkodzeń, fałdów,2. wysokość zwarcia prawidłowa, lub nieco obniżona, powierzchnie zwarciowe zębów sztucznych o prawidł kont okludalnych 3. płyta protezy pokrywa zasięgiem cały obszar pola protetycznego 4. estetyka, wymowa w protezie są akceptowane przez pacjenta i lekarza5.pacjent dostosował się do protezy, brak parafunkcji
Metoda bezpośrednia:uzupełnienie w j.u. wewnętrznej strony protezy szybko polimeryzującym akrylem; niewielkie zaniki wyrostka zębodołow, drobne niedokł w przylegan płyty protezy,nie wymaga pozbawienia pacjenta protezy na okres 1-3dni,
1) podścielenie protezy pastą o małej prężności (np. pasta wyciskowa)sprawdza się czy materiał podścielający nie zmienił war oklud oraz czy płyta protezy dobrze przylega, po silnym zwarciu zębów materiał podścielający będzie zalegał tam gdzie są zaniki, zakreśla się te miejsca ołówkiem 2) usunięcie pasty, zeszlifowanie miejsc, w których zalegała pasta, na obżerzach robi się rowek który w kilku miejscach się perforuje różyczką,3)nałożenie ciasta akrylowego i włożenie do buzi pacjenta, gdy ciasto przestaje być plastyczne polimeryzacja wykonywana jest pod strumieniem cieplej wody4)usunięcie nadmiarów akrylu, który wypłynął na zewn warstwę protezy, wyrównanie i wypolerowanie, zalecenia: przetrzymywanie protezy w nocy w wodzie utlenionej w celu wypłukania resztek monomeru
Metoda pośrednia: w j.u. wykonuje się wyciski, które są zamieniane w laborat na tworzywo; 24h-3 dni nie użytkować protez przed wizyta, masaże błony śl codzienny,
Rozległe zaniki, protezy pooperacyjne, brak przylegania do podłoża i stabilizacji
Wykonanie:1) zanotowanie wysokości zwarcia i położenie żuchwy w stos do szczęki 2) przy protezie górnej – uszczelnienie pierwotne tylnej granicy protezy-masa termoplastyczna, lub szybkopolimer, 3)usunięcie podcieni,miejsc nadmiernego ucisku (1-2mm)usunięcie tworzywa ze strony niepolerowalnej (2mm), zostawienie 3-4 pkt ustalających dawną odległość płyty 4)czynnościowe ukształtowanie pobrzeży masą termoplastyczną lub silikonową 5)wycisk czynnościowy – usunięcie nadmiaru materiału, sprawdzenie czy proteza nie prześwituje od str. Wewn (powtórzyć wycisk!) 6)oddanie wycisków do lab, technik wykonuje modele, osadza w puszcze, puszkuje metodą odwrotną, wymienia materiał wyciskowy na akryl 7)oddanie protez pacjentowi,korygując kontakty i wys zwarcia
Test Herbsta dla szczęki szerokie otwarcie ust (obustr od guza wyrostka zębodołowego do okolicy II zęba trzonowego), ułożenie warg jak przy gwizdaniu (wargowo w obrębie zębów od kła do kła), ruchy mimiczne, szeroki uśmiech (obustr przedsionkowo od II trzonowca do I przedtrzonowa)
Test Herbsta dla żuchwy szerokie otwarcie ust (od trójkąta zatrzonowcowego do I trzonowca), oblizywanie wargi górnej i dolnej ( -II-), dotykanie końcem języka błony śluz policzków (od kła do II przedtrzonowa), wysuwanie języka ponad wargę górną (zęby sieczne przyśrodkowe), ułożenie warg jak przy gwizdaniu (od kła do kła)
-aby umożliwić prawidłowe użytkowanie protez, należy tak ustawiać zęby, aby pow przedsionk zębów siecznych dolnych były na tyle odsunięte od pow język zębów przednich górnych, ile wynosi ich głębokość zachodzenia na siebie
-pow przedsionkowa wału zw stanowi obwód łuku zęb, a pow zwarciowa wału dolnego podstawę, w stos do której ustawia się pow sieczne i żujące; el pomocniczym jest płytka metalowa lub szklana, którą przykłada się do pow zwarcia górnego wzornika
-pierwszy ustawia się ząb sieczny przyśr górny, którgo wieksza częśc pow przedsionk powinna przebiegac zgodnie z krzywizną wału zw; brzeg sieczny dotyka całą pow do płytki kontrolnej
-następnie ustawia się ząb sieczny przyśr strony przeciwnej; siekacze powinny być przedzielone linią środkową zaznaczoną na wałach wz; osie długie z.s.przyśr. powinny być zbieżne ku dołowi
-zęby sieczne g. Boczne,nie kontaktują się z płytką, ustawia się je dystalnie do siecznych przyśr.
-nastepnie obustronnie kły, ich kolec sieczny dotyka płytki zgryz., pow przyśr kontaktuje sięz bocznymi z.s., a odśrodkowa z linią kłów zazn na wałach zw, tworząc zagięcie łuku z.; oś skierowana dośrodkowo
-zęby b. Trzon i przedtrz ustawia się zgodnie przebiegiem krzywej komp, pierwszy g.z. przedtrz prostopadle do pł zwarcia wałów, guzek policzkowy styka się z nią, guzek podnieb odsunięty na odl ok. 1mm
-2.z.przedtrz ma oś jak 1., kontaktuje się z płaszczyzna zw obydwoma guzkami
-1.ząb trzon oś długą ustawioną nieco odśrodk, i do pow zwarcia dotyka tylko guzkiem podnieb przyśr, pozostałe guzki odsunięte na odl 1-2 mm
-2 ząb trzon nie dotyka pow żuj do pow zwarcia, stanowi przedłużenie nachylenie z.1.; odsunięty od zwarcia na 1-3 mm
zęby dolne:
-najpierw 1. ząb trzon, powinien kontaktować na 1/3 pow żującej z 2. z.przedtrzon, a na 2/3 przylegać do 1. z.trzon,górnego
-następnie siekacze przyśr d., oddzielone linią srodk.
-potem kły, nie kontaktujące sięw pozycji spoczynk z zębami g, ich oś pochylona dojęzyk a szyjka wychylona na zewnątrz, w celu uniknięcia wyważania należy zeszlifować dośrodk brzeg kła gornego i odśrodk kła dolnego
-z.s.b. w luce miedzy kłem a z.s.przyśr.
-dolne zęby przedtrzon w dokładnym kontakcie z zębami g., każdy z nich kontaktuje sięz dwoma z.przeciwst.; guzek policzk 2.z.przedtrzon usttawiony poza grzbietem wyrostka, kontaktujac się z 1.z.trz. i 2.przedtrzon, 1 ząb przedtrz kontaktuje się z odśr pow kła g i przyśr 1.z.przedtrz
-2 z. Trzon kontaktuje się z dwoma z. Trzon g.
CZYNNIKI JATROGENNE I ICH WPŁYW NA WYNIK LECZENIA KORONAMI PROT.
a)podrażnienie termiczne miazgi- na skutek pracy turbiną bez przerw i chłodzenia, używania nadmiernych obrotów wiertarki lub tępych wierteł. Podrażnienie termiczne powoduje przekrwienie miazgi, które może przechodzić w jej stan zapalny-bóle, następnie dochodzi do jej martwicy, ząb trzeba wówczas przeleczyć kanałowo. jeśli dojdzie do tego po zacementowaniu korony trzeba będzie ją zdjąć lub trepanować ząb przez koronę-zniszczenie uzupełnienia protetycznego. Podrażnienia termiczne i związane z nimi zmiany w miazdze powstają również pod wpływem bodźców termicznych z pokarmów lub powietrza przy niezabezpieczeniu zębiny po oszlifowaniu korony (dlatego stosuje się preparaty zamykające kanaliki zębinowe-Tubulitec i korony tymczasowe).
b)nieprawidłowe opracowanie zęba (nadmierne oszlifowanie lub nieprawidłowy kształt kikuta po oszlifowaniu)- nadmierne oszlifowanie nie zapewnia odpowiedniej grubości warstwy zębiny między miazgą i koroną protetyczną więc nie ma dostatecznej ochrony miazgi przed czynnikami drażniącymi-mogą również powstawać zapalenia i martwice. Nieprawidłowy kształt kikuta po oszlifowaniu nie zapewnia odpowiedniego jednego toru wprowadzania korony na podłoże ,mogą być możliwe jej przemieszczenia na podłożu, co powoduje nieprawidłowe przenoszenie sił żucia prowadząc do odcementowywania się korony, braku szczelności brzeżnej, przeciążeń aparatu zawieszeniowego zęba.
c)uszkodzenie przyzębia brzeżnego podczas szlifowania-może skutkować brakiem odpowiedniej preparacji brzeżnej (stopień),złym przyleganiem korony w okolicy przyzębia brzeżnego, niedokładnym odwzorowaniem tej okolicy na wycisku= niedokładne wykonanie korony.
d)nieodpowiedni stopień preparacji – może prowadzić do uszkadzania przyzębia brzeżnego podczas żucia, braku integracji brzegu korony z zębem (miejsca retencyjne dla płytki i kamienia- dochodzi do zapaleń i zaników przyzębia), nieodpowiedni stopień do typu korony lub niedokładnie opracowany może powodować pęknięcie korony np.: pełnoceramicznej w czasie aktu żucia i pogarsza estetykę uzupełnienia
e)brak korony tymczasowej – pozostawienie nieosłoniętej „rany zębinowej”-zapalenia miazgi w wyniku działania czynników termicznych i bakteryjnych. Niezabezpieczenie kikuta koroną może prowadzić też do jego przemieszczeń (w kierunku zębów sąsiednich lub przeciwsta) i zmian w dziąśle.
f)niezabezpieczenie zębiny po oszlifowaniu- drażnienie miazgi-opisane przy poprzednich punktach
g)nieprawidłowe ukształtowanie ścian korony- nadmierne wypukłości są miejscami retencyjnymi dla resztek pokarmowych i płytki bakteryjnej, zbyt małe wypukłości powodują urażanie przyzębia brzeżnego przez pokarmy podczas żucia.Obie sytuacje prowadzą do uszkodzenia przyzębia brzeżnego. Nieodpowiedni kontur korony utrudnia samooczyszczanie przez ślinę, policzki i język.
h)nieprawidłowo ukształtowana powierzchnia żucia- może prowadzić do niedociążenia (przy zbyt zredukowanej pow. Żucia) lub przeciążenia (przy zbyt aktywnej pow. żucia o wyraźnie zaznaczonych guzkach, zbyt wysokiej koronie) – powoduje to powstawanie zapaleń miazgi(przewlekłych lub ostrych) i przyzębia, w efekcie może dojść do utraty zęba
brak lub nadmiernie rozbudowane punkty styczne – brak ochrony brodawki między zębowej(brak punktów stycznych) lub stworzenie miejsc retencyjnych dla resztek
Analiza wycisku czynnościowego:
szczeka : 1.wedzidelko wargi gornej odbite jest w ksz rowka/2.odbicie bl sluzowej w cz wargowej i policzkowej przedsionka okresla granice zasiegu wyc w tej okol/3.grzbiet wyr tworzy row zębodołowy/4.guzy wyr zębodół daja zgrubienie na Krancach rowu zębodół/5.doleczki podnieb tworza zwykle 2 symetryczne wyniosłości na tylnej granicy podniebienia twardego/6.granica przejscia podniebienia twardego w miękkie daje zwykle gładkie odbicie/7.szew podniebienny tworzy roznego rodz zagłębienia biegnące w cz srodk podniebienia/8.brodawka sieczna tworzy regularne zagłębienia w srodku przedniego odc wycisku
zuchwa: 1. Przyczepy więzadeł kształtują rowki/2.obrzeza bl.sluzowej przedsionka bardziej wyrazne/ 3.linia skosna zewn przedstawia się jako niewielkie zagłębienie /4.okolica przestrzeni pozatrzonow wyst jako gruszkowata wkleslosc, stanow zakoncz zagłęb zębodół/5.faldy podjezyk tworza gładkie, jednakowe zagłęb po obu str linii pośrodkowej/6.przyczepy mm zuchw-gnyk tworza rowek/7.wedzidelko jezyka odbija się zwykle w postaci niewielk zagłęb lub bruzdy/8.przestrzen pozazuchwowa tworzy wyrazna wynislosc