Liryczność w edukacji językowej klas I-III

"Czegoś mi się chce" Danuta Wawiłow

1. Początkowi zwierzenia towarzyszy poczucie pewnej nienormalności samopoczucia.

2. Nieokreśloność pragnień ( nie tego i nie tamtego, może tego, może tamtego, sama nie wiem czego) przyjmuje kształt absurdalnych i skrajnie przekornych, całkiem niewykonalnych pomysłów.

3. Retoryczne pytanie mające postać apostrofy do kogoś bliżej nieokreślonego, niewiadomego.

4. Żartobliwe spiętrzenie nonsensu w wyliczance, użycie dziecięcych kolokwializmów "liścik", "kropnie", wzmocnione rymem "okropnie",

5. Żartobliwy ton dzięki składni:

-eliptyczne zdanie - "bo nie mogę"

-onomatopeiczne - "ciach"

-główne pragnienie wyrażone zdaniem bezpodmiotowym , uderzające brakiem
precyzji semantycznej- "czegoś mi się chce"

-typowe dziecięce zdrobnienia

-wiersz miarowy: regularny tok akcentowy, jednakowa liczba sylab, regularny układ rymów,

- miarowość wiersza trocheicznego - prosta, tworzona z sylab przemiennie akcentowanych, wersy ośmiozgłoskowe, tok skoczny-taneczny,

-tekst nadaje się do wykonania estradowego z towarzyszeniem ruchu, tańca

Liryka (gr. λυρικóς, lyrikos – odnoszący się do liry) – jeden z trzech rodzajów literackich, obok dramatu i epiki. Obejmuje utwory, których głównym przedmiotem przedstawienia są przeżycia wewnętrzne, przekazywane za pośrednictwem wypowiedzi monologicznej (rzadziej dialogu), odznaczającej się subiektywizmem, podporządkowanej funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej języka. Centralnym elementem utworu lirycznego jest tzw. podmiot liryczny. Niezależnie od gatunku język liryki oznacza się (w porównaniu z dramatem i epiką) wysokim zmetaforyzowaniem.

- liryzm, poetyczność, romantyczność, marzycielskość, melancholijność, nastrojowość, sentymentalność, uczuciowość, tkliwość

Subiektywizm - Kierowanie się w działaniu i ocenie faktów i zjawisk wyłącznie osobistymi względami, upodobaniami, uprzedzeniami. Cecha charakteryzująca postawę, która prowadzi do jednostronnej i nieobiektywnej oceny rzeczywistości. Przedstawianie i ocenianie czegoś wyłącznie z własnego punktu widzenia.

Monolog (z języka greckiego monologos - „mówiący do siebie„), wypowiedź jednego podmiotu literackiego o charakterze autonomicznym i samodzielnym (w przeciwieństwie do dialogu), zwykle ciągła. Wyróżnia się: monolog liryczny, jako wyraz i zapis przeżyć oraz refleksji tzw. podmiotu lirycznego w poezji.

Monolog wewnętrzny odtwarza myśli, przeżycia i uczucia bohatera, głównie w utworach prozy epickiej o charakterze psychologicznym.

opis przeżyć wewnętrznych to:

• opis stanu uczuciowego człowieka, który w różnych sytuacjach reaguje w indywidualny sposób;

• przy redagowaniu takiego opisu należy się wczuć w przeżycia tej osoby i wysnuć odpowiednie wnioski na podstawie jej reakcji i zachowań;

• do opisu własnego stanu wewnętrznego potrzebna jest umiejętność analizowania odczuć i reakcji;

• opis przeżyć wewnętrznych zredagujemy po zaistnieniu następujących sytuacji: zakochanie, stres z powodu czegoś, radość z czegoś, respekt przed kimś, niepokój o coś, o kogoś, troska o kogoś itp.

Konkluzja

W utworze literackim wszystkie informacje o tym, kto mówi, do kogo, kim jest, co przeżywa i w jakiej sytuacji , zawarte są w wypowiedzi postaci. Ta postać może sama przekazać wszystko wprost, bez pośrednictwa narratora, albo musimy o wszystkim dopiero wnioskować. Wypowiedź postaci mówiącej pozwala nam "zajrzeć" do jego wenętrzna, poznać jej uczucia i problemy.