Podaj schemat postępowania w leczeniu głębokiej próchnicy w siekaczu pierwszym dolnym – ubytek klasy III wg Blacka (kolejne czynności, używane instrumenty, zastosowane leki i materiały). Ząb prawidłowo ustawiony w łuku. Ubytek próchnicowy nie jest widoczny w badaniu przedmiotowym. Ubytek stwierdzono na podstawie zdjęcia RTG.
-badanie podmiotowe i przedmiotowe
- analiza warunków zgryzowych
- wybór materiału (kompozyt) i metody rekonstrukcji tkanek
- usunięcie złogów nazębnych
- dobór koloru – w świetle naturalnym i sztucznym, wilgotny ząb
- badanie żywotności zęba
- jeśli żywy, znieczulenie jest wymagane
- otwarcie ubytku – takie usunięcie twardych tkanek zęba umozliwiające dotarcie do ogniska próchnocowego w zębinie (stworzenie dobrej widoczności wnętrza ubytku oraz łatwe manewrowanie narzędziami), otwarcie od strony językowej
• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, płomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub z węglików spiekanych
• Ocena stanu brodawki zębowej zawartej w przestrzeni międzyzębowej
• Otwarcie od powierzchni językowej (ze względów estetycznych)
• Aby nie uszkodzić powierzchni stycznej sęba sąsiedniego można wprowadzić metalowy pasek do przestrzeni międzyzębowej i ucisnąć go klinem wsuniętym od strony leczonego zęba
- nadanie zarysu ubytkowi – linia zamknieta, ograniczająca wejście do ubytku (linia styku materiału wypełniającego ze szkliwem)
• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, plomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub węglików spiekanych
• Zarys ubytku na powierzchni stycznej powinien mieć kształt trójkąta, podstawą zwrócony do brodawki międzyzębowej
• Narożnik sieczny nie może byc zlokalizowany w miejscu punktu stycznego! (utrudnia to oczyszczanie)
• Obowiązuje oszczędne opracowanie tkanek
- usunięcie próchnicowo zmienionej zębiny
• Ręcznie – ekskawatorem ostrym lub podostrzonym
• Maszynowo – wiertarka kątnicowa, 30000 obr/min. W PRAWO!, chlodzenie wodno powietrzne, bez nacisku, z przerwami, maksymalnie krótki czas zabiegu
• Wiertła ostre, o odpowiedniej wielkości (mniejsze od średnicy ubytku), różyczkowe
• Najpierw usuwamy zębinę próchnicową ze ściany dodziąslowej
• Następnie ze ścian bocznych
• Na koncu ze ściany dokomorowej (po zmianie wierteł na jałowe)
- nadanie kształtu oporowego – nadanie takiego kształtu ubytkowi, aby ściany zeba wraz z wypełnieniem mogły skutecznie przeciwdzialać silom żucia. Zapewnia odporność na zgniatanie i równoważenie powstających podczas żucia naprężen.
• Łagodne przejście ścian
• Możliwe jest pozostawienie szkliwa niepodpartego zebiną (tylko od strony wargowej)
• Należy brać pod uwagę względy estetyczne
• Należy usunąć nawisy szkliwa w miejscach obciążenia zgryzowego! (kąt sieczny)
- wyrównanie brzegów ubytku
• Kompozyty nie wymagają gładzenia brzegów szkliwa
- nadanie kształtu retencjnego – sposób uformowania ścian oraz brzegów ubytku, aby zapewnić wypelnieniu odporność na siły wyważania (przeciwdziałanie wypadaniu wypełnienia)
• Zukośnienie brzegu ubytku (zwiększenie efektywności wytrawiania, korzystny jest kierunek działania kwasu w stosunku do ułożenia pryzmatów, usuwa się powierzchowną warstwę szkliwa bezpryzmatycznego i szkliwa bogatego we fluoroapatyty, zwiększenie powierzchni przylegania wypełnienia do tkanek zeba, poprawa efektu kosmetycznego – łagodne przejście wypełnienia w tkanki zeba)
• Nacięcia retencyjne, jaskółczy ogon, ćwieki okołomiazgowe - rzadko
- przemycie i osuszenie ubytku – celem jest usunięcie nieczystości i resztek, wiórów zebinowych, sliny lub krwi z ubytku
• Odizolowanie zeba od dostępu śliny (ślinociąg, lignina, koferdam)
• Przemycie płynem z użyciem jałowej kuleczki z waty (0,9%NaCl, woda destylowana w temperaturze 37 stopni, 0,2% roztwór glukonianu chlorheksydyny)
• Osuszenie ubytku (dmuchawka ręczna, dmuchawka w unicie z ciepłym powietrzem, jałowa watka)
• Zakaz suszenia głębokim, silnym strumieniem sprężonego powietrza – powoduje przemieszczenie jąder odontoblastów do kanalików zębinowych, obumarcie miazgi i ból
- wypełnienie ubytku
Podkład leczniczy, a następnie izolacyjny.
• Trawienie szkliwa – kwas ortofosforowy 37%, 15-40s
• Trawienie zębiny – kwas ortofosforowy 37%, 15-20s
• Obfite płukanie wytrawiacza (ok. 1 min.)
• Suszenie
• Nałożenie bondu
• Rozdmuchanie resztek bondu
• Naświetlanie 20s
• Nałożenie paska celuloidowego + klin
• Przylożenie do odbudowywanej powierzchni
• polimeryzacja
- opracowanie wypełnienia
• narzędzia ręczne
• finiry o gładnim, nietnącym koncu
• diamenty o drobnym nasypie
• krążki ścierne
• paski ścierne
• gumki ścierne + pasta polerska
• kątnica typu Profin
Podaj schemat postępowania w leczeniu próchnicy głębokiej w trzonowcu dolnym – ubytek klasy II wg Blacka (kolejne czynności, używane instrumenty, zastosowane leki i materiały).
- badanie podmiotowe i przedmiotowe
- analiza warunków zgryzowych
- wybór materiału (amalgamat) i metody rekonstrukcji tkanek
- usunięcie złogów nazębnych
- badanie żywotności zęba
- jeśli żywy, znieczulenie jest wymagane
- otwarcie ubytku – takie usunięcie twardych tkanek zęba umozliwiające dotarcie do ogniska próchnocowego w zębinie (stworzenie dobrej widoczności wnętrza ubytku oraz łatwe manewrowanie narzędziami)
• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, płomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub z węglików spiekanych
• Ocena stanu brodawki zębowej zawartej w przestrzeni międzyzębowej
• Otwarcie od powierzchni żującej
• Aby nie uszkodzić powierzchni stycznej sęba sąsiedniego można wprowadzić metalowy pasek do przestrzeni międzyzębowej i ucisnąć go klinem wsuniętym od strony leczonego zęba
- nadanie zarysu ubytkowi – linia zamknieta, ograniczająca wejście do ubytku (linia styku materiału wypełniającego ze szkliwem)
• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, plomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub węglików spiekanych
• Zarys ubytku na powierzchni żującej wymuszony jest przez przebieg bruzd i zagłębień
• W przeszłości wykonywano tzw. Poszerzenie zapobiegawcze – włączenie do zarysu ubytku aktualnie zdrowych, ale podatnych na próchnicę miejsc jako sposób zapobiegania próchnicy wtórnej
• Zarys ubytku na powierzchni stycznej powinien mieć kształt trapezoidalny, romboidalny, podstawą zwrócony do brodawki międzyzębowej
• Zarys ubytku powinien na każdej powierzchni być dostępny dla zabiegów higienicznych, by nie dopuścić do odkładania się w tych miejscach płytki nazębnej
• Konieczne jest wyprowadzenie zarysu ubytku z przestrzeni międzyzębowych do nisz międzyzębowych
• Ściana dodziąsłowa powinna znajdować się poniżej punktu stycznego
- usunięcie próchnicowo zmienionej zębiny
• Ręcznie – ekskawatorem ostrym lub podostrzonym
• Maszynowo – wiertarka kątnicowa, 30000 obr/min. W PRAWO!, chlodzenie wodno powietrzne, bez nacisku, z przerwami, maksymalnie krótki czas zabiegu
• Wiertła ostre, o odpowiedniej wielkości (mniejszej od średnicy ubytku), różyczkowe
• Najpierw usuwamy zębinę próchnicową ze ściany dodziąslowej
• Następnie ze ścian bocznych
• Na końcu ze ściany dokomorowej (po zmianie wierteł na jałowe)
- nadanie kształtu oporowego – nadanie takiego kształtu ubytkowi, aby ściany zeba wraz z wypełnieniem mogły skutecznie przeciwdzialać silom żucia. Zapewnia odporność na zgniatanie i równoważenie powstających podczas żucia naprężen.
• Łagodne przejście ścian wewnętrznych ubytku
• Przebieg ściany ubytku w obrębie szkliwa powinien być zgodny z przebiegiem pryzmatów
• Przyleganie amalgamatu i szkliwa zęba musi być w jednej płaszczyźnie pod kątem 180 stopni
• Powierzchnia dodziąsłowa szersza niz wlot ubytku – minimum 2 mm szerokosci
• Płaska ściana dodziąsłowa (możliwość wyrównania podkładem)
- wyrównanie brzegów ubytku
• Dokładne wygładzenie brzegów szkliwa (zabezpieczenie przed wystąpieniem szczelin wokół wypełnienia)
• Wiertarka niskoobrotowa, ale można też turbiną
• Wiertła – stożki, płomyki diamentowe czy karborundowe, białe kamienie Arkansas, dyski ścierne o małej abrazyjności
- nadanie kształtu retencjnego – sposób uformowania ścian oraz brzegów ubytku, aby zapewnić wypelnieniu odporność na siły wyważania (przeciwdziałanie wypadaniu wypełnienia)
• Wiertarka kątnicowa, wiertła różyczkowe, gwiazdkowe, odwrócone stożki
• Powierzchnia zgryzowa: podcięcie ścian tak, aby stworzyć lekko zbieżny ich układ w kierunku wlotu ubytku (ściany boczne przynajmniej prostopadłe do dna), płaskie dno ubytku (można wyrównać podkładem), rowki retencyjne w obrębie zębiny daleko od szkliwa i miazgi, ćwieki okołomiazgowe
• Powierzchnia styczna: preparacja ubytku w kształcie trapezu, podstawa zwrócona w kierunku brodawki zębowej, rowki retencyjne na ścianach bocznych, powierzchnia dodziąsłowa szersza niż wlot do ubytku – minimum 2mm, płaska ściana dodziąsłowa, dozwolone jest wykonanie zukośnienia wewnętrznego lub rowka retencyjnego o,5-0,7 mm od powierzchni zeba, ćwieki okołomiazgowe – obowiązkowo
- przemycie i osuszenie ubytku – celem jest usunięcie nieczystości i resztek, wiórów zebinowych, sliny lub krwi z ubytku
• Odizolowanie zeba od dostępu śliny (ślinociąg, lignina, koferdam)
• Przemycie płynem z użyciem jałowej kuleczki z waty (0,9%NaCl, woda destylowana w temperaturze 37 stopni, 0,2% roztwór glukonianu chlorheksydyny)
• Osuszenie ubytku (dmuchawka ręczna, dmuchawka w unicie, jałowa watka)
• Zakaz suszenia głębokim, silnym strumieniem sprężonego powietrza – powoduje przemieszczenie jąder odontoblastów do kanalików zębinowych, obumarcie miazgi i ból
- wypełnienie ubytku
• Poprawne założenie kształtki i klina – zapobiega wtloczeniu materiału podczas kondensacji do przestrzeni międzyzębowej
• Pierwsza warstwa materiału podkładowego tylko na część dokomorową (leczniczy – na bazie wodorotlenku wapnia – działanie stymulujące)
• Druga warstwa podkładu na obszar zębiny (izolacyjny, np. polikarboksylowy) – odporny na zgniatanie
• Rozrobienie amalgamatu
• Wypełnianie ubytku – rozpoczęcie kondensacji amalgamatu od części stycznej upychając materiał w kąty i narożniki
• Kondensacja porcjami we wszystkie zachyłki
• Łagodne przejście materialu w sciany ubytku
• Następnie wypełniamy powierzchnię zgryzową
• Modelujemy guzki i bruzdy na powierzchni okluzyjnej
- opracowanie wypełnienia
• Dostosowanie do warunków zgryzowych (amalgamat traci plastyczność po ok. 4min.)
• Użycie kalki zgryzowej
• Nadmiary odcinamy ekskawatorem, nakładaczem płaskim, zgłębnikiem, skalpelem
• Gładzenie powierzchni za pomocą watki
• Polerowanie amalgamatu po 24h (gumki do polerowania 4-6tys. Obr/min)
Pacjent powinien wstrzymac się od jedzenia ok. 1h i koniecznie zgłosić się na polerowanie wypełnienia, by zapobiec korozji.
Napisz krótko co rozumiesz pod pojęciem:
Aseptyka- – jest to postępowanie mające na celu zapobieganie zakażeniu, poprzez ochronę pacjenta i lekarza przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Dotyczy właściwego przechowywania sterylnych: przedmiotów, leków, materiałów, stosowania odkażonych materiałów dla każdego pacjenta, używania sprzętu jednorazowego, odpowiedniego niszczenia materiału skażonego, przestrzegania higieny osobiste, używania barier ochronnych w postaci rękawiczek, masek i fartuchów ochronnych
Odkażanie– jest to proces w przebiegu którego następuje zniszczenie poza ustrojem chorego określonych drobnoustrojów ( form wegetatywnych bakterii, prątków gruźlicy, grzybów i wirusów), lecz na ogół nie ich postaci przetrwalnikowych. Odnosi się do wody, powietrza, pomieszczeń, przedmiotów itp. i często skierowany jest przeciwko określonemu zarazkowi.
PUWp- określa liczbę powierzchni zębów stałych, dotkniętych próchnicą (P), wypełnionych (W), i usuniętych z powodu próchnicy (U).
Guzek aktywny- w zębach górnych przedtrzonowych i trzonowych są to guzki podniebienne a w dolnych policzkowe, wchodzą one w bruzdę międzyguzkową zębów przeciwstawnych w zgryzie
Brzeg sieczny- wolna powierzchnia zębów siecznych, korona w tym miejscu jest najszersza, służy do odgryzania kęsów
Punkt styczny- jest to punkt styku między dwoma sąsiadującymi zębami
Ząb 22- siekacz drugi górny stały lewy
Ząb 1+-siekacz pierwszy górny prawy stały
Ząb -8 trzonowiec trzeci dolny lewy stały
caries subruens- próchnica podminowująca
ubytek typu MOD- ubytek klasy II wg Blacka, obejmujący powierzchnie: mezjalną, dystalną i żującą.
dno ubytku- jest to ściana ubytku równoległa do jego wlotu (znajduej się naprzeciwko wlotu ubytku) (?)
Zróżnicuj zmiany które występują w szkliwie i zębinie po zastosowaniu wytrawiania 37% kwasem ortofosforowym.
Szkliwo – wytrawianie powoduje zupełne rozpuszczenie powierzchownej warstwy na głębokość 10um i wytworzenie warstwy porowatości sięgającej 5-50um w głąb szkliwa. Wzór rozpuszczonej powierzchni ma charakter „plastra miodu” – rozpuszczenie pryzmatów szkliwa z pozostawieniem nienaruszonej substancji międzypryzmatycznej. Prawidłowo przeprowadzone wytrawianie szkliwa nie powoduje istotnej utraty minerałów, utrata ta zostaje również szybko wyrównana w procesie remineralizacji w ciągu kilki dni. Czas wytrawienia dla kwasu ortofosforowego 37% - 30-40sek (z. mleczne 90-120sek, z. martwe 60sek.)
Zębina – wytrawienie zębiny ma za zadanie jej uzdatnienie prze: usunięcie warstwy mazistej, otwarcie kanalików zębinowych, częściową demineralizację powierzchniowej warstwy zębiny około i międzykanalikowej odsłaniając w ten sposób sieć włókien kolagenowych. Do jej wytrawienia wymagany jest krótszy czas – 15sek kwasem ortofosforowym. Nie należy jej przesuszać, powinna zostać lekko wilgotna.
Podaj zasady opracowania i wypełniania ubytku niepróchnicowego pochodzenia znajdującego się w korzeniu zęba. Uwzględnij materiały zastosowane do jego wypełniania.
Wymień możliwie powikłania, które mogą wystąpić w trakcie usuwania zębiny próchnicowej.
-obnażenie miazgi przy nieostrożnym opracowaniu maszynowym
-przegrzanie miazgi przy szybkim opracowywaniu maszynowym lub pracy tępymi wiertłami
-zainfekowanie miazgi przy pracowaniu niesterylnymi wiertłami w obrębie ściany dokomorowej
-niecałkowite usunięcie zębiny próchnicowej w wyniku czego po założeniu wypełnienia następuje dalszy proces chorobowy – próchnica wtórna
-uszkodzenie zęba sąsiedniego
-uszkodzenie tkanek miękkich
-nadwrażliwość pozabiegowa
-pozostawienie próchnicowej zębiny w zachyłkach
Wymień powikłania, które mogą wystąpić w takcie zakładania wypełnienia z amalgamatu w ubytku kl. I wg Blacka.
-połknięcie amalgamatu przez pacjenta
-dostanie się amalgamatu do szczeliny dziąsłowej lub przestrzeni międzyzębowej
-zawilgocenie w trakcie wypełniania – wtórna rozszerzalność
-podrażnienie miazgi
-odłamanie ścian zęba
Zróżnicuj procedury: lakowanie, rebonding i impregnacja.
Lakowanie – jedna z metod profilaktyki próchnicy polegająca na aplikacji laku na powierzchni bruzd i zagłębień nie zajętych próchnicą w zębach trzonowych i przedtrzonowych po uprzednim dokładnym oczyszczeniu, opłukaniu, osuszeniu i wytrawieniu ich powierzchni. Pozwala na trwałą izolację trudno dostępnych do oczyszczenia powierzchni od środowiska jamy ustnej.
Materiały stosowane do lakowania:
-laki szczelinowe: zawierające fluor (w postaci szkła fluoro-krzemowego – helioseal F, w postaci fluorku sodu – fissurit F, ultraseal XT), nie zawierające fluoru (cyjanoakrylany, poliuretany, żywice BIS-GMA: chemoutwardzalne – Adaptic-Glaze, Contact-Resin, Evicrol-Fissur, Lumicon, Oralin, Kerr, Delton, Epoxylite 9075, Concise BWSS; światłoutwardzalne – Alpha-Seal, Nuva-Seal, Helioseal, Saga-Sealant, Espe-717, TP-2206, Estilux-Glaze)
-glassjonomery
-cermety
-kompomery
-płynne kompozyty
Wskazania do lakowania:
-całkowicie wyrżnięte zęby trzonowe stałe u dzieci z wysokim ryzykiem próchnicy
-zęby trzonowe i przedtrzonowe z głębokimi, trudnymi do oczyszczenia bruzdami
-zęby trzonowe i przedtrzonowe dzieci niepełnosprawnych
Technika przeprowadzenia zabiegu:
-mechaniczne oczyszczenie bruzd z osadu – pasta, szczoteczka
-dokładne wypłukanie oczyszczonej powierzchni – dmuchawka wodno-powietrzna
-odizolowanie zęba od dostępu śliny – koferdam, wałki ligniny
-osuszenie pola zabiegu – dmuchawka unitu
-wytrawienie bruzd – kwas ortofosforowy 37% przez 30 – 45 sek
-dokładne wypłukanie wytrawiacza (30-45 sek)
-osuszenie wytrawionej powierzchni
-aplikacja laku (pędzelkiem, aplikatorem dołączonym do preparatu)
-utwardzenie laku – lampa polimeryzacyjna (40 sek)
-kontrola zwarcia – kalka zgryzowa
-kontrola wykonania zabiegu
-kontaktowa fluoryzacja lakowanej powierzchni i okolicznych tkanek poddanych działania wytrawiacza
-okresowa kontrola (jeśli konieczne połączona z reaplikacją laku).
Rebonding – inaczej uszczelniacz, jest to nałożenie żywicy w miejscu styku wypełnienia z tkanką zęba na powierzchni po założeniu wypełnienia. Płynna żywica może wpłynąć w szczelinę spowodowaną przez skurcz polimeryzacyjny i w ten sposób zmniejszyć ryzyko powstawania próchnicy wtórnej.
Techniki rebondingu:
-nakładanie żywicy po ostatecznej polimeryzacji materiału
-nałożenie żywicy po założeniu wypełnienia i usunięciu nadmiaru materiału, a następnie spolimeryzowanie żywicy
-zastosowanie żywicy po 2-3 tygodniach po ponownym wytrawieniu brzegów ubytku
Impregnacja – przesycenie próchnicowo zmienionych twardych tkanek zęba środkami chemicznymi działającymi bakteriobójczo i mineralizująco, co powoduje utwardzenie uprzednio rozmiękłych mas (dochodzi do wiązania części organicznych tkanek zęba w związki bardziej odporne na działanie czynników próchnicotwórczych).
Wskazania:
-zęby mleczne w przypadku próchnicy powierzchownej, niemożności założenia wypełnienia z powodu dużej rozległości ubytku, zachowania pacjenta
Preparaty:
-związki silikonowe (tresilan, cervin)
-30-50% roztwór chlorku cynkowego (strącalnik: 10 % żelazocyjanek potasu)
-albargina
-10-30% roztwór azotanu srebra – przebarwiają powierzchnię zęba (strącalniki: 20% glukoza, eugenol, 4% hydrochinon, 6%kwas pyrogalusowy, płyn Lugola, T-ra iodi, światło lampy polimeryzacyjnej)
-amoniakalny roztwór azotanu srebra
Technika zabiegu:
-przygotowanie ubytku – usunięcie rozpadłych tkanek zęba, oczyszczenie z osadu, wygładzenie powierzchni i obrzeża ubytku)
-izolacja od dostępu śliny i ochrona przyzębia
-odtłuszczenie i osuszenie ubytku
-wtarcie środka impregnującego – 30-60sek
-osuszenie
-zwilżenie strącalnikiem
-wypłukanie resztek
-zabieg powtarza się trzykrotnie na tej samej wizycie
-powtarzanie zabiegu na kolejnych wizytach w odstępach tygodniowych
Zabieg impregnacji należy przeprowadzać z dużą ostrożnością ze względu na żrące właściwości środków impregnujących (może dojść do uszkodzenia tkanek miękkich jamy ustnej pacjenta, oczu lekarza).
Wymień do czego wykorzystujemy kalkę zgryzową.
-informacja o miejscach kontaktu zębów przeciwstawnych - sprawdzenie warunków okluzyjnych
-informacja o tym, czy guzki nośne są odpowiedzialne za utrzymanie wysokości zwarcia – kontrola wysokości zwarcia
-sprawdzenie czy zęby antagonistyczne są w kontakcie wielopunktowym, nie płaszczyznowym
-wykrycie nieprawidłowości po wypełnieniu ubytku – jeśli zbyt wysokie, należy dodatkowo opracować – dopasowanie w zgryzie
-wskazanie miejsc wywierania największych sił żucia (przeciążenia)
Wymień wskazania do stosowania zabiegu remineralizacji.
-próchnica początkowa
- odwapnienie szkliwa
-próchnica cementu
-skłonność do próchnicy
-ubytki nie próchnicowego pochodzenia