Wykład 6
Obywatel UE- czynne i bierne prawo wyborcze, ma prawo podjąć pracę, ma prawo zamieszkać na terenie innego państwa UE, nie ma obowiązków wobec UE
Prawa Człowieka
Prawami człowieka zajmowali się filozofowie, myśliciele czy moraliści.
Czasy Rewolucji Francuskiej- zaczęto mówić o prawach wszystkich, akty te były jednak skierowane tylko do społeczeństwa francuskiego
Lata 60. XIXw.- prawa dzieci, dzieci w tym okresie były traktowane, jako własność rodziców, tak jak np. krowa
Po I wojnie światowej traktaty mniejszościowe
Naród- pojęcie powstało w okresie Rewolucji Francuskiej, w społeczności międzynarodowej nie ma jednej definicji narodu
Prawo petycji – możliwość zwrócenia się do Ligi Narodów
Po II wojnie światowej zaczęto traktować prawa człowieka jak prawa indywidualne
XIXw. / XXw. – zaprzeczenie teorii o odkrywaniu przez człowieka i przez Boga, pojawienie się teorii pozytywistycznych
W państwach komunistycznych prawa człowieka były ograniczone.
Chiny- silna władza jest powszechnie akceptowana od stuleci i wszyscy muszą się z nią liczyć
12.12.1948r.- Zgromadzenie Ogólne ONZ zawiera Powszechną Deklarację Praw Człowieka, 11 państw wstrzymuje się od głosu: m.in. Polska, ZSRR, Chiny, RPA, Arabia Saudyjska
1966r.- ONZ pospisuje konwencje i poddaje je pod ratyfikację poszczególnym członkom ONZ
Pakt Praw Politycznych
Pakt Praw Społecznych, Kulturalnych i Gospodarczych
1948r. – prawo zwyczajowe
1966r.- wiążące dla tych państw, które ratyfikowały konwencje
Regionalne systemy ochrony praw człowieka – najlepszy w Europie: Europejski System Ochrony Praw Człowieka ( Rada Europy, UE, OBWE)
1951r.- opracowanie tekstu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, konwencja weszła w życie w 1953r. ( Polska- 19 I 1993r.), poza konwencją Białoruś, która nie jest demokratycznym państwem
Europejski Trybunał Praw Człowieka
Afrykański Trybunał Praw Człowieka
Amerykański System Ochrony Praw Człowieka
Arabski System Ochrony Praw Człowieka
W krajach azjatyckich nie ma regionalnego systemu ochrony praw człowieka.
___________________________________________________________________________
Współczesne systemy ochrony praw człowieka dzielą się na następujące elementy:
system powszechny (międzynarodowy), regionalny (odnosi się do poszczególnych kontynentów) i wewnątrzkrajowy.
Podstawę systemu powszechnego stanowi działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych, Rada Praw Człowieka w Genewie i Międzynarodowy Trybunał Karny.
System regionalny odnosi się do poszczególnych kontynentów.
Afryka posiada system afrykański, który nadzoruje Komisja Praw Człowieka i Ludów składająca się z 11 członków, oraz jej organ pomocniczy Afrykański Trybunał Praw Człowieka i Ludów. Komisja Praw Człowieka i Ludów rozpatruje sprawozdania z realizacji Afrykańskiej Karty Praw Człowieka i Ludów.
Ameryka posiada system interamerykański, który opiera się na Amerykańskiej Konwencji Praw Człowieka. Gwarantem przestrzegania praw obywatelskich jest również Komisja Praw Człowieka i Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka.
Półwysep arabski posiada system arabski oparty na religii islamskiej oraz Arabskiej Karcie Praw Człowieka, gwarantem przestrzegania praw jest także Komitet Ekspertów Praw Człowieka.
W Europie funkcjonuje system europejski, który jest oparty na działalności trzech instytucji:
Rady Europy, Unii Europejskiej oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE dawne KBWE).
Bardzo istotną rolę w ochronie praw człowieka odgrywają organizacje pozarządowe. Mogą one uczestniczyć w pracach Komisji Praw Człowieka, instytucjach OBWE oraz UE, które mają podobną misję. Podstawą prawną współpracy z ONZ jest art. 71 Karty Narodów Zjednoczonych. Najstarszą organizacją pozarządową z siedzibą w Genewie broniącą praw człowieka jest Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, który występuje na terenach państw muzułmańskich pod nazwą Czerwony Półksiężyc. Inne pozarządowe organizacje to Amnesty International, Międzynarodowa Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Human Rights Watch.
Współcześnie problem ochrony praw człowieka jest równie ważny jak w chwili powoływania pierwszej organizacji tj. w 1945 roku. W dalszym ciągu istnieje wiele państw np. Białoruś, gdzie prawa człowieka są nie respektowane zgodnie z obowiązującymi międzynarodowymi konwencjami (stąd udział obserwatorów międzynarodowych chociażby podczas ostatnich wyborów prezydenckich na terenie tego kraju). Innym powodem ważności monitorowania realizacji praw człowieka jest nienawiść rasowa, etniczna, czy dyskryminacje ze względu na płeć. Warto jednak zauważyć, ze warunkiem rozwoju pokoju, ładu społeczno gospodarczego i demokracji jest przestrzeganie praw człowieka i obywatela.