PEDAGOGIKA SPOŁECZNA

1. Tematyka wykładów:

1. Miejsce pedagogiki społecznej wśród innych nauk pedagogicznych.

2. Prekursorzy i czołowi reprezentanci pedagogiki społecznej:

• Helena Radlińska;

• Aleksander Kamiński;

• Ryszard Wroczyński.

1. Przedmiot i podstawowe zadania pedagogiki społecznej. Główne obszary zainteresowań pedagogiki społecznej.

2. Rola i zadania pedagogiki społecznej wobec aktualnych problemów współczesności.

3. Podstawowe pojęcia z zakresu pedagogiki społecznej:

   • struktura i funkcje rodziny

   • model rodziny dawnej i współczesnej – porównanie

   • typy postaw rodzicielskich i ich wpływ na kształtowanie osobowości dziecka

   • znaczenie rodziny dla jednostki i społeczeństwa

   • zjawisko patologii i dewiacji w życiu rodziny

• Otoczenie;

• Środowisko naturalne;

• Środowisko społeczne;

• Środowisko kulturowe;

• Partycypacja społeczna;

• Siły społeczne;

• Diagnoza społeczna.

1. Tematyka ćwiczeń:

1. Główne elementy środowiska wychowawczego. Środowisko życia i przestrzeń życiowa człowieka:

• rodzina

• szkoła

• środowisko lokalne

• grupy rówieśnicze

• instytucje kulturalne

• instytucje opiekuńcze

• instytucje socjalne

• organizacje i stowarzyszenia społeczne

• środki masowej komunikacji.

1. Rodzina jako podstawowy komponent środowiska wychowawczego:

   • struktura i funkcje rodziny;

   • model rodziny dawnej i współczesnej – porównanie;

   • typy postaw rodzicielskich i ich wpływ na kształtowanie osobowości dziecka;

   • znaczenie rodziny dla jednostki i społeczeństwa;

   • zjawisko patologii i dewiacji w życiu rodziny.

2. Środowisko lokalne i jego oddziaływania wychowawcze

• pojęcie, struktura i funkcje środowiska lokalnego

• zakres i właściwości oddziaływań wychowawczych w środowisku lokalnym

• środowisko miejskie i wiejskie – charakterystyka.

1. Rola formalnych i nieformalnych grup rówieśniczych w procesie wychowania.

• pierwotne i wtórne grupy rówieśnicze;

• mechanizmy funkcjonowania grup rówieśniczych;

• rola grup rówieśniczych w socjalizacji jednostki – szanse i zagrożenia.

1. Miejsce pracy socjalnej w pedagogice społecznej - rola i zadania pracownika socjalnego.

2. Środki kultury masowej i ich funkcje wychowawcze

   • książka i prasa;

   • radio;

   • telewizja;

   • komputer;

   • Internet.

NETOHOLIZM – uzależnienie od Internetu objaw psychicznej choroby XXI wieku, objawiającej się nagminnym i niczym nieusprawiedliwionym pociągiem do korzystania z zasobów Internetu.

HIKIKOMORI – niewidzialni, samotni. Zamykają się we własnych pokojach na kilka miesięcy, a bywa, że i na kilka lat. Odcinają kontakt ze światem, który wydaje im się wrogi i nie wart poznania

LITERATURA:

1. Matyjas B., Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska, Wyd. Żak, Warszawa 2008

2. Pilch T., Lepalczyk I. (red.): Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie, Wyd. Żak, Warszawa 1995.

3. Lalak D., Pilch T. (red.): Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wyd. Żak, Warszawa 1999

4. Radziewicz-Winnicki, M., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.

5. Kawula S. (red.): Pedagogika społeczna dokonania-aktualności-perspektywy. Podręcznik akademicki dla pedagogów, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2001

6. Adamski F.: Edukacja, rodzina, kultura. Studia z pedagogiki społecznej, Wyd. UJ, Kraków 1999.

7. Winkler M., Pedagogika społeczna, Wyd. GWP, Gdańsk 2009

8. Matyjas B., Biała J. (red.), Rodzina jako środowisko pracy socjalnej. Teoria i praktyka, Kielce 2007.

9. Bauman Z., Życie na przemiał, Kraków 2004.

10. Marynowicz-Hetka E.: Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, PWN, Warszawa 2006, tom 1 i 2

11. Pilch T. „Encyklopedia XXI wieku

12. Czasopismo: Pedagogika Społeczna, Sygnały Troski

Janusz Korczak „ Dziecko to nie zadatek na człowieka, a pełnowartościowy człowiek”

Janusz Korczak urodzony w Warszawie 22-07-1878 to wybitny polski pedagog, publicysta, pisarz, lekarz i działacz społeczny żydowskiego pochodzenia. Był oficerem Wojska Polskiego, założycielem Domu Sierot w Warszawie. (…) Henryk Golszmit, bo tak brzmiało jego prawdziwe nazwisko (…) zginął najprawdopodobniej 6 sierpnia 1942 w Treblince. W 2012 r. przypada siedemdziesiąta rocznica jego śmierci.” Organizatorami Roku Korczaka jest Rzecznik Praw Dziecka i Zespół Międzyresortowy. Partnerami: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, którego oddziałem jest Ośrodek Dokumentacji i Badań Korczakianum oraz Instytut Książki i Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka. 

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA wykład 2

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE OSOBOWOŚĆ CZŁOWIEKA:

1. Zadatki wrodzone ( geny) – mają wpływ na osobowość lecz nie determinują ją do końca. Decydują o rzeczach ważnych z punktu widzenia osobowości człowieka:

• Temperament;

• Zdolności.

1. Środowisko ( rodzina, jej struktura, sytuacja materialna, wykształcenie rodziców, aktywność zawodowa lub jej brak, szkoła do jakiej chodziliśmy, grupa rówieśnicza, środowisko wirtualne);

2. Wychowanie ( zasady, metody, formy style wychowania, atmosfera wychowawcza, wzory osobowe wychowawcy);

3. Aktywność własna ( zabawa, nauka, praca).

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA wykład 3

PODSTAWOWE ŚROGOWISKA WYCHOWAWCZE

FUNKCJE RODZINY:

• Prokreacyjna;

• Opiekuńcza;

• Wychowawcza;

• Socjalizacyjna;

• Ekonomiczna (materialno – bytowa).

CECHA	REAKCJA (+) IN PLUS	REAKCJA (-) IN MINUS LUB BRAK REAKCJI
Cenność (drogocenny – dziecko).	Pozytywne emocje, okazywanie troski, uczuć.	Egoizm, egocentryzm, brak uczuć, pozbawienie zdrowia, życia.
Bezbronność (każdy jest bezbronny).	Troska o życie i zdrowie, świadomość autonomiczności jednostki.	Przemoc.
Zależność (dzieci od rodziców).	Realizacja zadań wynikających z roli rodzicielskiej.	Wypominanie potrzeb.
Niedojrzałość.	Dawanie wymagań na miarę możliwości i wieku rozwojowego.	Infantylizowanie dziecka.
Niedoskonałość.	Bezwarunkowa pełna akceptacja.	Brak akceptacji, porównywanie osób, wypominanie wad, odrzucenie.

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA wykład 4

UPROSZCZONY MODEL DIAGNOZY ŻYCIA RODZINEGO

OBSZARY DIAGNOZY

SYTUACJI RODZINNEJ

POTRZEBY MOŻLIWOŚCI CZYNNIKI

ROZWOJOWE ZASPOKAJANIA RODZINNE I

DZIECKA POTRZEBY DZIECKA ŚRODOWISKOWE

W RODZINIE

Ocena stanu zdrowia; Ocena jakości podstawowej Rozpoznanie historii

opieki nad dzieckiem; rodziny;

Ocena możliwości

rozwoju intelektualnego Ocena zaspokajania Ocena stylu jej

i poznawczego; potrzeby bezpieczeństwa; funkcjonowania;

ocena poziomu Ocena

Ocena rozwoju emocji potrzeb emocjonalnych. warunków

i zachowania; mieszkaniowych;

Ocena sytuacji

Ocena poczucia ekonomicznej.

tożsamości.

SCHEMAT ROZPADU RODZINY

NAPIĘCIE KONFLIKTY DEZINTEGRACJA DEPRYWACJA

DYSFUNKCJONALNOŚĆ ROZPAD

FORMALNY NIEFORMALNY

Dezintegracja – życie pod jednym dachem jak obcy sobie ludzie;

Deprywacja – nie zaspakajanie potrzeb.

Rodzicielski plan wychowawczy.

Różnice pomiędzy naturalnym pierwotnym środowiskiem wychowawczym ( rodziną), a środowiskiem adopcyjnym:

RODZINA NATURALNA	RODZINA ADOPCYJNA
SĄ WIĘZY KRWI;	BRAK WIĘZÓW KRWI;
SPOSÓB WEJŚCIA DZIECKA DO RODZINY (AKT URODZENIA);	ORZECZENIE SĄDU;
NATURALNY SPOSÓB POWSTANIA;	FORMALNO – ORGANIZACYJNY CHARAKTER;
NIE MA TAJEMNICY ADOPCJI.	ISTNIEJE KWESTIA TAJEMNICY ADOPCJI.

EGZAMIN:

Jakie zadania realizuje rodzina w funkcji opiekuńczej:

• Dach nad głową;

• Odzież;

• Pozytywne emocje.

Jakie zadania realizuje rodzina w funkcji wychowawczej:

• Przykład rodzica;

• Przekazywanie właściwego systemu wartości;

• Poświęcanie czasu.

Jakie zadania realizuje rodzina w funkcji socjalizacyjnej:

• Uczenie systematyczności, uczenia się, mobilizacji do szkoły;

• Jak wypełniać role w zbiorowości ucznia, kolegi.

Wymień i scharakteryzuj cztery grupy czynników determinujących osobowość człowieka (dziecka):

• Geny;

• Środowisko ( miejsce urodzenia, miejsce pochodzenia, struktura rodziny, wykształcenie rodziców, aktywność zawodowa rodziców);

• Wychowanie ( zasady, metody, formy, style wychowania, atmosfera wychowawcza);

• Aktywność własna jednostki ( zabawa, nauka, praca).

Syndrom BBB ( bieda, bezdomność, bezrobocie).