egzamin z bio dz 2

]1.Co to jest różnorodność biologiczna ? na jakich poziomach organizacji rozpatruje się różnorodność ?

Różnorodność biologiczna– oznacza zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji, to zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią. Dotyczy ona różnorodności w obrębie gatunku (różnorodność genetyczna), pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów. Bioróżnorodność jest często stosowanym określeniem dla sumy gatunków lub ekosystemów analizowanych lub porównywanych obszarów.

Może być rozpatrywana na różnych poziomach organizacji życia:

- populacyjny i gatunkowy ( zmienność genetyczna)

- gatunkowy ( liczba gatunków)

- poziom biocenotyczny ( liczba zbiorowisk)

2.Co to jest różnorodność gatunkowa biocenozy? Jakie są jej wskaźniki? co to jest bogactwo gatunkowe ? (przykłady)

Różnorodność gatunkowa danego obszaru jest miarą zarówno liczby obecnych tam gatunków, jak i ich względnej liczebności. Wskaźniki różnorodności gatunkowej zawierają dwie podstawowe jej składowe czyli bogactwo gatunkowe i równomierność.

Bogactwo gatunkowe – liczba gatunków roślin, zwierząt, grzybów ,sinic, które występują w danej biocenozie, wpływa na strukturę biocenozy (równomierność, różnorodność ) Istnieją biocenozy bardzo ubogie i bogate w gatunki. Najbogatsze florystycznie są te biocenozy pojawiające się w środowiskach heterogennych zmieniających się w przestrzeni, w których występuje dużo mikrosiedlisk (np. jeżeli mamy las, w którym struktura jest bardzo prosta – mamy drzewa i runo, mało spotyka się kłód, powalonych drzew, pniaków, to środowisko tego lasu jest ubogie w mikrosiedliska. Jeżeli mamy las o zróżnicowanych gatunkach (młode, stare), o zróżnicowanej strukturze pionowej – dużo powalonych drzew, runo, pniaki, krzewy – to ma on bardziej zróżnicowane siedlisko, będzie tu więcej gatunków).

2a. Prawa biocenotyczne Thienmanna :

  1. Im środowisko stwarza bogatszą ofertę abiotyczna i biotyczną, czyli im więcej gatunków może egzystować w pobliżu swojego optimum, tym większą jest liczba gatunków; każdy gatunek jest reprezentowany przez niewielka liczbę osobników.

  2. Im uboższa jest oferta środowiskowa, im bardziej jest odległa od optimum większości gatunków, tym mniejsza jest liczba gatunków lecz występują one w znacznych liczebnosciach.

3.Porównaj wskaźniki różnorodności gatunkowej biocenozy :

Wskaźniki różnorodności gatunkowej biocenozy zawierają dwie podstawowe jej składowe, czyli bogactwo gatunkowe i równomierność :

Wyróżniamy trzy wskaźniki różnorodności :

Wskaxnik Simpsona $D = \frac{1}{\sum_{}^{}{p_{i}}^{2}}$, pi proporcja gatunku ‘i’ w całej próbie

Wskaźnik Shanonna –Weinera $H = - \sum_{}^{}{\left( p_{i} \right)(lnp_{i}\ )}$ , pi- proporcja gatunku i w całej próbie

Wskaźnik Margalefa $I = \frac{S - 1}{\text{ln\ N}}$ , S – liczba gatunków, N – liczna osobników

Wskaźniki różnią się względnym znaczeniem przykładanym do bogactwa gatunkowego, równomierności czy wielkości próby. W każdym przypadku obszary z mała liczba gatunków, spośród których niektóre SA pospolite lub dominujące maja stosunkowo niski wskaźnik różnorodności. Obszary w wieloma gatunkami charakteryzują się wysoka różnorodnością.

4. Porównaj różnorodność gatunkową dwóch biocenoz i podaj która z nich charakteryzuje się większą różnorodnością.

Chryste ….

  1. Co to jest bogactwo gatunkowe i równomierność? Jak te cechy wpływają na różnorodność gatunkową ?

Liczba gatunków jest prostą miarą różnorodności biocenozy. Najbogatsze florystycznie są te biocenozy pojawiające się w środowiskach heterogennych zmieniających się w przestrzeni, w których występuje dużo mikrosiedlisk (np. jeżeli mamy las, w którym struktura jest bardzo prosta – mamy drzewa i runo, mało spotyka się kłód, powalonych drzew, pniaków, to środowisko tego lasu jest ubogie w mikrosiedliska. Jeżeli mamy las o zróżnicowanych gatunkach (młode, stare), o zróżnicowanej strukturze pionowej – dużo powalonych drzew, runo, pniaki, krzewy – to ma on bardziej zróżnicowane siedlisko, będzie tu więcej gatunków).

W środowiskach heterogennych żaden z gatunków nie osiąga absolutnej dominacji. Liczebności różnych gatunków są mniej więcej wyrównane – sprzyja to różnorodności gatunkowej. W tych siedliskach oddziaływania międzygatunkowe są mało znaczne. Jeśli środowisko jest zróżnicowane, nie ma wyraźnego dominanta, jest obniżona konkurencja to taka biocenoza jest bogata pod względem gatunkowym.

Przykładem bardzo bogatych biocenozlasy tropikalne. Na może występować 180 gatunków drzew (w Polsce – kilkanaście). Najuboższymi zbiorowiskamibory sosnowe bagienne (drzewostan budowany przez sosnę na podłożu torfowym). Średnio bogatymi zbiorowiskami leśnymi są lasy grądowe – eutroficzne, czyli żyzne lasy porastające gleby brunatne o średniej wilgotności, których drzewostan jest mieszany, głównie dębowo – gradowo – lipowy. Ubogie są zbiorowiska występujące w warunkach ekstremalnych (pustynie, wydmy, wulkany, lądolód).

Równomierność – osobniki między gatunkami są rozłożone równomiernie, jeżeli przy jednakowej liczbie gatunków jeden zdecydowanie dominuje to różnorodność biocenozy jest mniejsza niż w przypadku, gdy wszystkie gatunki będą miały zbliżoną liczebność.

5a. Przedstaw bogactwo gatunkowe Polski na różnych przykładach:

Przykładem bardzo bogatych biocenozlasy tropikalne. Na może występować 180 gatunków drzew (w Polsce – kilkanaście).

Lasy strefy klimatu umiarkowanego – za najbogatsze lasy należy uznać ciepłolubne dąbrowy (drzewostan zbudowany z dębu; zajmują siedliska ciepłe – są odpowiednio oświetlone). W takim lesie na rośnie 120 – 140 gatunków roślin. Bogatymi są również ciepłolubne zarośla termiczne – na rośnie 86 gatunków roślin.

Najuboższymi zbiorowiskamibory sosnowe bagienne (drzewostan budowany przez sosnę na podłożu torfowym). Na rośnie 16 – 24 gatunki.

Średnio bogatymi zbiorowiskami leśnymi są lasy grądowe – eutroficzne, czyli żyzne lasy porastające gleby brunatne o średniej wilgotności, których drzewostan jest mieszany, głównie dębowo – gradowo – lipowy; 40 – 60 gatunków roślin.

Ubogie są zbiorowiska występujące w warunkach ekstremalnych (pustynie, wydmy, wulkany, lądolód). Na morenie dennej jednego z lodowców liczba wszystkich występujących gatunków wynosi 15. Na morskich murawach porastających wydmy (gatunki psammofilne) występuje średnio 7 gatunków roślin.

  1. Porównaj różnorodność biologiczną alfa, beta, gamma. Podaj przykład.

Różnorodność alfa – jest mierzona w obrębie jednostkowego obszaru tej samej biocenozy (np. płat lasu, jezioro, łąka ).

Różnorodność beta – gradient różnorodności mierzony na podstawie danych zbieranych w poprzek ekotonu lub wzdłuż gradientu środowiskowego ( np. od łąki do lasu)

Różnorodność gamma – tempo z jakim różnorodność zmienia się wraz ze zwiększeniem obszaru, różnorodność dużego obszaru, regionu geograficznego zawierającego wiele ekosystemów i zbiorowisk.

  1. Co to jest biochora ? Podaj klasyfikację biochor…

Biochora – obszar zajmowany przez biocenozę. Duża jednostka w obrębie biosfery obejmująca szereg zbliżonych biotopów o specyficznym składzie gatunkowym biocenoz.

Mogą być:

- duże lub małe wydłużone - duże lub małe różnokształtne

- małe wydłużone

8 . Omów problem granic biocenozy uwzględniając koncepcję ekotonu.

Jeśli czynniki biotyczne i abiotyczne dwóch biocenoz różnią się od siebie, to wyznaczenie granic nie sprawia kłopotów (np. las, łąka). Sytuacja komplikuje się, gdy te różnice nie są zbyt jasne, kiedy różnice czynników abiotycznych (gleb) nie są zbyt ostre. Składnikiem który wyznacza granice jest fitocenoza. Wyznaczenie granic byłoby proste, gdyby kres jednej biocenozy był początkiem innej – gdyby w przyrodzie poszczególne gatunki byłyby wyraźnie odgraniczone. W wielu przypadkach obserwuje się inne zjawisko – gdy granice są nieostre. Wynika to z rozmieszczenia gatunków wzdłuż gradientu środowiskowego.W przyrodzie można obserwować modele rozmieszczenia gatunków wzdłuż gradientu środowiskowego.

Są biocenozy o bardzo wyraźnych granicach – rozmieszczenie diskontinium

Rys.

Stopniowe przejście (bardzo częste w przyrodzie) – kontinium

Rys.

Stopniowe diskontinium

Rys.

Koncepcja ekotomu – koncepcja kontaktowania się biocenozy i ekosystemu.

  1. Co to jest ekoton ? Podaj podstawowe typy ekotonów .

EKOTON – strefa przejścia między 2 biocenozami, ekosystemem. Charakteryzuje się tym, że znajdują się w niej dwie sąsiadujące ze sobą biocenozy. Zamieszkują go organizmy charakterystyczne dla obu biocenoz (efekt styku) oraz takie, które są swoiste tylko dla tej strefy. Obszary te charakteryzują się więc dużą bioróżnorodnością. Populacje ekotonu mogą być liczniejsze niż sąsiadujących ekosystemów. Przykładami są: miedzawybrzeże a także strefa rozdzierająca łąkę od lasu lub lasu i stepu.

Trzy rysuneczki tutaj powinny być, te same, które były na ekologii

Pomiędzy biocenozami można wyróżnić 5 sytuacji:

  1. granice są mało widoczne – przejście ma charakter stopniowy

  2. granice wyraźne i ostre

  3. przejście między biocenozami ma charakter pasa o różnej szerokości, w którym są elementy obu zbiorowisk (1)

  4. przejście nie ma charakteru ciągłego ani ostrego tylko mozaikowo – wyspowy (3)

  5. nowe przejściowe zbiorowisko na granicy przejścia dwu zbiorowisk.

  1. Opisz wzorce rozmieszczenia gatunków oraz modele zróżnicowania roślinności wzdłuż gradientu środowiskowego.

Składnikiem który wyznacza granice jest fitocenoza. Wyznaczenie granic byłoby proste, gdyby kres jednej biocenozy był początkiem innej – gdyby w przyrodzie poszczególne gatunki byłyby wyraźnie odgraniczone. W wielu przypadkach obserwuje się inne zjawisko – gdy granice są nieostre. Wynika to z rozmieszczenia gatunków wzdłuż gradientu środowiskowego.

W przyrodzie można obserwować modele rozmieszczenia gatunków wzdłuż gradientu środowiskowego:

  1. Co oznacza charakterystyczny skład gatunkowy biocenozy? Jakie grupy gatunków wyróżnia się w biocenozie ze względu na ich amplitudę ekologiczną i optimum fitocenotyczne?

Skład gatunkowy jest podstawową cechą każdego zbiorowiska. Zbiór gatunków ma skład charakterystyczny – lista gatunków wchodzących w skład biocenozy jest specyficzna i zawiera gatunki, które są związane z danym układem warunków siedliskowych oraz które są związane różnymi powiązaniami biocenotycznymi. Mogą tu być gatunki, które wytrzymują zależności i oddziaływania między gatunkami i przystosowują się do warunków siedliskowych.

Charakterystyczny skład gatunkowy jest powtarzalny w przestrzeni i czasie – na podobnych siedliskach, które się powtarzają w przestrzeni w tym samym regionie geograficznym występuje ten sam typ biocenozy (ten sam skład gatunkowy). Powtarzalność składu gatunkowego biocenozy wskazuje na to, że biocenotyczne struktury gatunkowe nie mają charakterystycznych przypadków. Zbiory gatunków, które tworzą daną biocenozę są najlepiej dostosowane do warunków środowiskowych, w których występują.

W składzie gatunkowym każdej biocenozy (pod względem amplitudy ekologicznej) można wyróżnić następujące gatunki:

  1. obligatoryjne – występują w danym typie biocenozy i nie przechodzą do innych

  2. towarzyszące – mogą występować w danej biocenozie, ale również w innych typach biocenoz. Mają szeroką amplitudę ekologiczną lub ich optimum przypada w innej biocenozie. Dzielą się na:

    • przenoszące – występują w innych biocenozach, ale ich optimum występowania jest w danym typie biocenozy

    • fakultatywne – właściwe dla innych biocenoz. Mają optimum występowania w innych typach biocenoz, ale obligatoryjnie występują w danej biocenozie

    • obojętne – występują z równą częstością w wielu typach biocenoz.

  1. Opisz jaka jest amplituda ekologiczna gatunków charakterystycznych , przenoszących i obojętnych względem amplitudy ekologicznej danego typu biocenozy?

Gat.charakterystyczne maja szeroką amplitudę ekologiczna lub ich optimum przypada w innej biocenozie. Dzielą się na :

- przenoszące – występują w innych biocenozach ale ich optimum występowania jest w danym typie biocenozy,

- fakultatywne – właściwe dla innych biocenoz, mają optimum występowania w innych typach biocenoz, ale obligatoryjnie występują w danej biocenozie

- obojętne – występują z równą częstością w wielu typach biocenoz.

13. Co to jest struktura dominacji w biocenozie ? podaj zależność pomiedzy liczba gatunków a liczebnością każdego z nich ?

Gatunki , które wpływają decydująco na biocenozę nazywamy dominantami. Jeśli te gatunki w sposób zdecydowany wpływają na sposób życia innych gatunków to nazywamy je edyfikatorami, np. drzewa w lesie.

Dominanty wpływają na przepływ energii. Duża liczba gatunków rzadkich wpływa na różnorodność gatunkową biocenoz.

Struktura dominacji

Bardzo ważną cechą są stosunki ilościowe między populacją i poszczególnymi gatunkami w biocenozie, czyli tzw. Struktura dominacji. Jest powtarzalna – każda biocenoza ma swoją własną strukturę dominacji.

Rys. Zależność między liczbą gatunków a liczebnością każdego z nich w biocenozie.

14.Co to jest forma wzrostu roślin ? wymień i opisz formy wzrostu ?

Do określania form wzrostu wykorzystuje się:

Najważniejsze formy wzrostu:

  1. drzewa – rośliny zdrewniałe przekraczające wysokości, od ziemi mają jedną zdrewniałą łodygę rozgałęziającą się na danej wysokości. Zalicza się tu również formy, które mają łodygę nie zdrewniałą zakończoną pióropuszem liści (palmy).

  2. krzewy – mniejsze rośliny o łodygach zdrewniałych, o wysokości poniżej , od ziemi mają kilka łodyg, które się rozgałęziają

  3. krzewinki – małe krzewy, do wysokości (borówki, wrzos, żurawina)

  4. półkrzewy – typ architektury krzewów. Różnią się tym, że górna część łodyg jest zielna, a dolna – zdrewniała (np. Żarnowiec miotlasty)

  5. rośliny zielne – mają nie zdrewniałe łodygi – zielne, pokrojem przypominają trawy (paprocie, rośliny trawiaste)

  6. zioła – rośliny zielne, ale nie trawiaste i nie paprocie. Przede wszystkim to rośliny kwiatowe o blaszkowatych liściach. Ze względu na długość życia dzielą się na:

    • jednoroczne

    • dwuletnie

    • wieloletnie (byliny) – przeżywają okres niekorzystny w postaci kłączy, bulw lub cebul.

  7. rośliny pnące i liany – rośliny wijące się, czepne, które wykorzystują inne rośliny jako podporę (powój, chmiel)

  8. epifyty – wykorzystują inne rośliny jako miejsce przyczepne. Nie wykorzystują rośliny – gospodarza

  9. rośliny plechowate – organizmy, których ciało nie jest zróżnicowane na organy (glony lądowe, wątrobowce, mchy, porosty i grzyby (nie są roślinami).

  1. Co to jest forma życiowa roślin ? Opisz

System Raunkiaera jest to powszechnie stosowany system klasyfikacji form życiowych roślin, to przykład klasyfikacji niesystematycznej. Raunkiaer dzieli rośliny według sposobu, w jaki przeżywają niekorzystną porę roku, szczególną rolę przypisując rozmieszczeniu i ochronie pąków spoczynkowych. Wyróżniono w oparciu o te kryteria takie typy form życiowych:

W różnych strefach klimatycznych proporcje między formami życiowymi są różne.

  1. Co to jest spektrum biologiczne biocenozy ? porównaj spektra łąki i lasu

spektrum biologiczne- udział różnych form życiowych roślin w składzie florystycznym zbiorowiska roślinnego lub we florze danego obszaru; wyrażane w procentach; np. udział drzew, roślin jednorocznych.

Brak porównania !

  1. Struktura przestrzenna biocenozy ? omów rodzaje :

Struktura przestrzenna biocenozy to określone rozmieszczenie względem siebie osobników poszczególnych gatunków danej populacji w obrębie siedliska. Rozmieszczenie równomierne w warunkach naturalnych występuje rzadko. Uwarunkowane jest jednorodnością środowiska, która sprawia, iż odległości między osobnikami są w miarę jednakowe, np. u roślin przykładem jest rozmieszczenie traw tworzących łan lub kaktusów. 

Struktura przestrzenna może być:

  1. pionowa – prostopadle do powierzchni

  2. pozioma – równolegle do powierzchni.

Struktura przestrzenna pionowa i pozioma biocenoz lądowych i wodnych różni się od siebie.

  1. Co to jest struktura pionowa biocenozy ?

Struktura pionowa – wyróżnia się warstwowością, przedstawia ją diagram Hulta.

W najbardziej skomplikowanej biocenozie (leśnej) wyróżnia się:

  1. korony drzew (drzewa) – warstwa A. Dzieli się na: A1 (wysokie), A2 (średnie), A3 (niskie)

  2. warstwa podszytu – warstwa B (krzewy)

  3. warstwa zielna – warstwa C (rośliny zielne, paprocie, rośliny trawiaste, zioła krzewinki, niskie krzewy, siewki drzew)

  4. warstwa przyziemna – warstwa D (mszaki – mchy, wątrobowce; porosty, glony, grzyby)

C + D = RUNO

Biocenozy krzewiaste – np. zbiorowiska łąkowe – warstwy:

Struktura pionowa jest również rozbudowywana pod ziemią – korzenie.

Znaczenie struktury pionowej dla organizmów w niej żyjących:

  1. rośliny modyfikują środowisko, zwłaszcza drzewa

np. światło słoneczne: 10% - odbijane

79% - dociera do drzew wysokich

7% - dociera do drzew niższych

2% - do warstw przyziemnych

2% - do krzewów.

Im wyżej większe słońce i temperatura, a mniejsze stężenie CO2 i wilgotność (zawartość wody w powietrzu).

  1. zwierzęta specjalizują się w wykorzystywaniu warstwowości. Wykorzystują korony, pnie, warstwę podszytu, runo.

  2. z każdą warstwą związane są gatunki roślinne i zwierzęce.

  1. Struktura przestrzenna pozioma i dlaczego powstaje? Opisz strukture pozioma olsu(?)

Charakteryzuje ona się :

  1. mozaikowatością – wyraża się skupianiem się osobników w pewnych miejscach biochory. Wynika to z:

    • niejednorodności środowiskowej (są różne elementy)

    • miejsc zaburzeń (np. gdy przewróci się drzewo).

  2. strefowością – bardzo dobre jest wykształcona na ekotomie – przejściu między dwoma biocenozami. Są : biocenoza A, pas mieszany biocenozy A i C, biocenoza C, pas mieszany biocenozy C i B, biocenoza B.

Jest wykształcona w przypadku zbiorowisk bagiennych – w zależności od głębokości wody:

Olsy są związane z terenami bagiennymi z poziomem wody od kilku do kilkudziesięciu centymetrów. Ma zwykle charakterystyczną kępkowo -dolinkową strukturę runa - na kępach wokół szyi korzeniowej olszy rosną gatunki borowe, w dolinkach przynajmniej okresowo wypełnianych wodą - rośliny bagienne. Olsy mają najczęściej kępkowo- mozaikową strukturę.

  1. Co to jest warstwowość ?

Wszystkie rośliny osiągają pewną wysokość i mają określoną postać, tak że przy zgrupowaniu się ich w jedno zbiorowisko, przestrzeń odpowiadająca poszczególnym gatunkom jest podzielona na warstwy. Im liczniejsze są warstwy, tym wyższą organizację ma zbiorowisko roślinne.

W zbiorowiskach leśnych w naszych warunkach zazwyczaj wyróżniamy cztery następujące warstwy:

W zespołach leśnych dwie ostatnie warstwy nazywamy runem.

Warstwowość jest przejawem konkurencji biologicznej o światło. Dolne warstwy w wielowarstwowych zbiorowiskach mają zazwyczaj niedostatek światła, mniejsze amplitudy wahań temperatury i wilgotności powietrza oraz słabsze działanie wiatru. Są one chronione przez warstwy wyższe, a tym samym od nich uzależnione. Dlatego też mogą w nich rosnąć rośliny, które bez osłony tej nie wyżyłyby na danym stanowisku. Z drugiej strony i dolne warstwy nie są bez wpływu na warstwy górne, oddziałują bowiem zarówno przez występujące tam rośliny wyższe, jak i świat drobnoustrojów, na tworzenie się próchnicy i w ogóle na stosunki glebowe oraz na odnawianie się zespołu.

Niezależnie od warstwowości nadziemnej, także i podziemne części roślin układają się w warstwy dochodzące do rozmaitej głębokości. Warstwowość korzeni ma duże znaczenie, zwłaszcza w zbiorowiskach łąkowych i polnych.

  1. Co to jest diagram Hulta ? narysuj diagram Hulta dla dwóch biocenoz .

Diagram Hulta przedstawia strukturę pionową biocenozy, konkretniej to udział procentowy gatunków w poszczególnych warstwach roślinnych

  1. Wymień elementy struktury fizycznej lasu, jak powstają? Co to są stratocenozy i merocenozy?

STRATOCENOZY – ugrupowania, zbiorowiska gatunków związane z określoną warstwą. Jest to warstwa w strukturze pionowej, z którą związane są określone gatunki zwierząt i roślin.

MEROCENOZY –część biocenozy , zespół organizmów zasiedlających wycinek srodowiska

Elementy fizycznej struktury lasu :

-kłoda zawieszona -podstawa pnia drzewa -kępa

-pień drzewa -mała kłoda -zagłębienie

-duża kłoda -tarcza korzeniowa

-woda - drewno drzew stojących martwych

-gleba,sciólka, humus - drewna stojące martwe

-podrost drzew,krzewy - zagłębienie powykrotowe

  1. Wymień i opisz procesy ekologiczne różnicujące strukturę fizyczną lasu :

Saltacja wykrotowa drzew –element składowy dynamiki stoku zalesionego.

Działalność zwierząt.

  1. Porównaj strukturę fizyczna lasu pierwotnego i gospodarczego:

W lesie pierwotnym ustala się dynamiczna równowaga pomiędzy populacjami zasiedlających go gatunków, a także równowagowa postać piramidy wieku w obrębie populacji poszczególnych gatunków .Drzewostan lasu pierwotnego starzeje się w sposób naturalny, zaś martwe drzewa są rozkładane przez saprotrofy. Powstałe w starodrzewie luki są szybko zasiedlane przez samosiejki (tak zwany nalot).

Zróżnicowanie gatunków flory i fauny w lasach pierwotnych jest znacznie wyższe, niż w uprawach leśnych ( czyli w lasach gospodarczych ) , a zwłaszcza monokulturach.

W lasach gospodarczych równowaga pomiędzy populacjami jest zachwiana, jest to spowodowane ingerencją człowieka w prawa natury.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Egzamin - bio, WSFiZ - Psychologia, I semestr, BPZ - Biopsychologia
Mikrobiologia pyt egzamin, BIO, MIKRO, MIKROBY
lista na egzamin-1, BIO, Diagnostyka Laboratoryjna, biochemia kliniczna, biochemia kliniczna
obowiązujące przepisy do zajęć i egzaminu, paralizatory, Dz
obowiązujące przepisy do zajęć i egzaminu, konwoje, Dz
Dz U Nr 135 Poz 1140 W sprawie szkolenia i egzaminowania osób maj cych dostp do materiałów wybuchowy
2012.12.13 Ćwiczenie12 Karty pracy, Lekarski I rok ŚUM, biologia, biologia egzamin, biologia 3 blok,
Matematyka ściagi egzamin, Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Studia licencjackie - Zarządzanie - Zar
pyt umcs 030930c, PRAWO MI˙DZYNARODOWE PUBLICZNE ˙ pytania egzaminacyjne
obowiązujące przepisy do zajęć i egzaminu, NORMATYW rozporządzenie, Dz
obowiązujące przepisy do zajęć i egzaminu, NORMATYW rozporządzenie, Dz
2012.11.30 Biologia molekularna konspekt bloku 3, Lekarski I rok ŚUM, biologia, biologia egzamin, bi
BIO z forum odp , Wojskowo-lekarski lekarski umed łódź giełdy i materiały I rok, Biologia medyczna,
Pytania egzaminacyjne Biofizjologiczne podstawy zachowania Część II, Psychologia, psychologia stosow
Testy z biochemii z poprzednich lat cd, technologia żywności, biochemia, bio chemia egzamin
bio egzamin notatki(1), ochrona środowiska PB
Sciagi Miŕdzynarodowy Ruch Turystyczny-egzamin, Międzynarodowy Ruch Turystyczny

więcej podobnych podstron