Daria Krupnik, grupa 20A
Płaszczyzna podparcia. Równowaga, warunki, rodzaje.
Płaszczyzna podparcia-płaszczyzna w której ciało człowieka jest podparte, tzn. posiada stały kontakt ciała z podłożem. Płaszczyzna podparcia zmienia się wraz z ontogenezą. Dziecko w trakcie rozwoju uczy się przyjmować coraz wyższe pozycje zmniejszając tym właśnie płaszczyznę podporu. Im mniejsza płaszczyzna podparcia, tym człowiek jest mniej stabilny.
Równowaga-zdolność do zachowania stabilnej pozycji ciała w różnych warunkach. Dzięki równowadze jesteśmy w stanie swobodnie się przemieszczać i wykonywać różnorodne czynności, nie narażając się przy tym na upadki. Równowaga ciała ludzkiego w pozycji stojącej, jako zjawisko czynne(wymaga siły mm., które mają przezwyciężyć rotacyjne składowe grawitacji) i dotyczące struktury wysoce niestabilnej, wymaga precyzyjnej i skoordynowanej kontroli newrowej oraz współpracy wzroku, ucha wewnętrznego, móżdżku a także innych części OUN.
Ciało ludzkie jest złożonym biomechanizmem utworzonym z pięciu łańcuchów kinematycznych, a każdy z tych łańcuchów składa się z wielu połączonych stawami segmentów. Dla każdego segmentu ciała muszą zostać zrównoważone siły grawitacji. Spoczywające segmenty na podobnych elementach usytuowanych od siebie niżej, stanowią powierzchnie podparcia. Stan równowagi wymaga neutralizacji zarówno prostolinijnych, jak i rotacyjnych składowych siły grawitacji. Wymaga to następujących czynników:
Linia grawitacji przebiegała przez wszystkie odpowiednie środki ciężkości indywidualnych segmentów ciała
Wszystkie środki ruchu w stawach znalazły się w linii grawitacji
Linia ciężkości całej struktury padała na powierzchnię czy pole podparcia.
Jeśli zostaną spełnione powyższe warunki, struktura pozostanie w równowadze biernej, grawitacyjnej. Wszystkie prostolinijne obciążenia grawitacyjne będą zerowe, ponieważ będą przechodziły przez środki ruchu w stawach. Nie jest jednak możliwe zachowanie biernej równowagi ciała. Ani środki ciężkości różnych części ciała, ani środki ruchu w stawach między nimi nie mogą być sprowadzone do przebiegu z wspólną linią ciężkości ciała.
W pozycji stania siła grawitacji rozwija składowe rotacyjne, które muszą być zneutralizowane przez aktywny opór sił mięśniowych. Aby ocenić wielkość składowych rotacyjnych a zarazem wielkość przeciwsił neutralizujących, trzeba wiedzieć gdzie znajdują się środki ciężkości i środki rotacji różnych segmentów ciała poruszających się względem siebie i ich relacje do wspólnej linii środka ciężkości struktury.
Aby ciało, złożone z segmentów było stabilne, środki ciężkości każdego segmentu muszą leżeć możliwie jak najbliżej linii pionowej w obrębie płaszczyzny podparcia-nie mogą jej przekroczyć. Są dwa czynniki wpływające na stabilność. Im większa jest płaszczyzna podparcia, tym więcej trzeba użyć siły aby zaburzyć równowagę i przemieścić linie grawitacji poza płaszczyznę podparcia. Po drugie, im niżej usytuowany jest środek ciężkości, tym dłuższy jest łuk, jaki zaburzająca równowagę siła musi zakreślić, zanim przeniesie środek ciężkości poza płaszczyznę podparcia.
Warunki grawitacyjnej równowagi nigdy nie mogą być spełnione. Dlatego równowaga ciała ludzkiego jest zawsze czynna, wymaga siły mięśni, które mogą przezwyciężyć rotacyjne składowe siły grawitacji. Siły mięśniowe w walce z rotacyjnymi obciążeniami grawitacyjnymi wspomaga wiele czynników:
Elastyczność kręgosłupa wraz zachowanymi krzywiznami, które tak się dostosowują, ze linia grawitacji pada zwykle na powierzchnie podparcia całej struktury. Gdy linia grawitacji pada poza płaszczyznę podparcia, równowaga ciała może nie być zachowana.
Podstawa podparcia może zostać zwiększona poprzez odwiedzenie, zgięcie lub wyprost w stawie biodrowym, co zmienia ułożenie KD. Przy staniu ze złączonymi stopami powierzchnia podparcia jest pow. Dwóch stóp, lecz przy rozstawieniu płaszczyzna podparcia ulega rozszerzeniu, a pow. wzrasta na tyle, ze linia ciężkości trafia na nią.
Rodzaje równowagi:
statyczna
dynamiczna
Równowaga statyczna-utrzymanie jakiejś pozycji w bezruchu (np. stojącej, stania jednonóż, na rękach czy na głowie)
Równowaga dynamiczna-utrzymanie stabilnej pozycji ciała będącego w ruchu (np. bieg, chód, zmiany kierunku)