Wprowadzenie do techniki !!!
1. Technika- całokształt środków i czynności wchodzących w zakres działalności ludzkiej, związanych z wytwarzaniem dóbr materialnych; celowy, racjonalny, oparty na teorii sposób wykonywania prac w jakiejś dziedzinie;
Technologia- metoda wytwarzania produktów określonego rodzaju, nauka stosowana w procesach wytwarzania produktów z materiałów wyjściowych;
Nauka- przejście od doświadczenia do myślenia;
Innowacja- wprowadzenie czegoś nowego, nowatorstwo;
Rekonstrukcja- odtworzenie zniszczonego zabytku na podstawie zachowanych planów, projektów, fotografii lub szkiców;
Regeneracja- odzyskiwanie wartościowych substancji, energii lub przywrócenie zużytym substancją ich pierwotnych właściwości; odnawianie, naprawianie uszkodzonych lub zużytych maszyn, przyrządów lub ich części;
Recykling- wykorzystywanie zasobów odpadów wtórnych w przemyśle;
Siła- wielkość wektorowa opisująca się iloczynem masy i przyspieszenia;
Praca- Wielkość skalarna mierzona iloczynem wartości siły, długości drogi i cosinusa kąta zawartego między kierunkiem siły działania;
Energia- zdolności ciała lub układu ciał do wykonywania pracy przy przejściu z jednego stanu do drugiego;
Moc- jest to stosunek wykonywanej pracy do czasu jej wykonywania;
Skalar- wielkość, która charakteryzuje jedynie wartość liczbową ( masa, pole, objętość );
Wektor- wielkość, poza swoją wartością liczbową ma kierunek i zwrot oraz może być przedstawiona geometrycznie ( ciężar, prędkość, naprężenia );
2. Jednostki:
a) siła- Niuton ( N )
b) praca- Dżul ( J )
c) moc- Wat ( W, kW )
d) temperatura- Celsjusz ( C ), Kelwin ( K ), Farenheit ( F )
e) ciśnienie- Paskal ( Pa, MPa ), Bar ( Bar )
f) energia- Dżul ( J, kJ )
3. Naprężenie- stosunek wartości siły normalnej N do pola przekroju S; Siła powoduje naprężenie, które powodować może odkształcenie lub zniszczenie;
Dzielimy na:
a) naprężenie normalne- siła działa prostopadle do powierzchni;
b) naprężenie styczne- siła działa pod kątem do powierzchni, siłę można rozłożyć na dwie składowe ( prostopadłą, równoległą );
Wzór: δ = F/s
Jednostka: 1Pa = 1N/1m2, 1MPa = 1MN/m2 = 1N/mm2
4. Wytrzymałość na rozciąganie- naprężenie odpowiadające największej sile rozciągającej Fm uzyskanej w czasie statycznej próby rozciągania, odniesionej do pierwotnego przekroju poprzecznego tej próbki;
Twardość- opór jaki stawia materiał podczas próby wciskania w niego innego materiału;
Udarność- polega na złamaniu jednym uderzeniem młota wahadłowego próbki z karbem- uderzenie młota z przeciwległej strony karbu, mierzona jest praca potrzebna do złamania, materiały plastyczne mogą nie ulec całkowitemu złamaniu, KU, KV lub KCU, KCV;
5. Pochodzenie człowieka:
a) australopithecus- żył 4 miliony lat temu,
b) australopitek- szkielet pochodzi sprzed 3 milionów lat, zwany Lucy, znaleziony w Etiopii,
c) Homo habilis- 2,5 miliona lat temu,
d) Homo erectus- 2 miliony lat temu, 1,9 miliona lat temu pojawił się w Azji, 1,6 miliona lat temu- najstarsze ślady posługiwania się ogniem, milion lat temu Homo erectus dociera do Europy;
e) Homo sapiens- sprzed 200tys. lat najstarsze ślady,
g) Homo sapiens sapiens- sprzed 135tys. najstarsze ślady;
6. Epoki materiałowe:
-Epoka kamienna,
-Epoka brązu,
-Epoka żelaza,
-Epoka krzemu,
7. Źródła metali (przykłady):
-rudy tlenkowe
10. Stopy żelaza z węglem mają ogromne znaczenie w technice. Podział ich wiąże sie z zawartością węgla. Stopy o zawartości węgla do 0,008% (praktycznie do 0,05% C) określane są mianem żelaza technicznego.
11.Konwektorowy proces, proces otrzymywania stali z ciekłej surówki (zwykle z dodatkiem złomu stalowego i topników); polega na usuwaniu z surówki domieszek (krzem, mangan, węgiel, fosfor, siarka) przez ich utlenianie w wysokiej temperaturze (świeżenie); proces konwektorowy przeprowadza się w konwertorach; odbywa się bez dostarczania ciepła z zewnątrz (wzrost temperatury jest wywołany wydzielaniem się ciepła w reakcji utleniania) i w b. krótkim czasie (czas wytopu kilkudziesięciu ton stali wynosi ok. 20 min).
12. Maszyny-mechanizm, lub zespół mechanizmów połączonych ze sobą w sposób umożliwiający wykonanie pacy mechanicznej;
Normalizacja- to działalność polegająca na analizowaniu wyrobów, usług i procesów w celu zapewnienia:
-funkcjonalności i użyteczności,
-zgodności (kompatybilności) i zamienności,
-bezpieczeństwa użytkowania,
-ograniczenia (zbędnej) różnorodności.
Wyniki tych analiz podawane są do publicznej wiadomości pod postacią norm lub przepisów technicznych.
Etapy normalizacji to:
a) klasyfikacja, czyli grupowanie według podobieństwa cech charakterystycznych dla produktu,
b) unifikacja, czyli ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych części maszyn w celu umożliwienia ich zamienności,
c) typizacja, czyli ujednolicenie konstrukcji w celu uproszczenia produkcji (i obniżenia kosztów) oraz ułatwienia eksploatacji,
d) certyfikacja - postępowanie, w którym strona trzecia daje pisemne zapewnienie o tym, że produkt, proces lub usługa spełnia określone wymagania;
13. Podstawowe techniki wytwarzania w budowie maszyn:
a) odlewnictwo,
b) obróbka plastyczna, (walcowanie wzdłużne, poprzeczne, skośne, kucie swobodne, matrycowe, ciągnienie, wyciskanie współbieżne, przeciwbieżne, dwukierunkowe, poprzeczne),
c) obróbka skrawaniem, (toczenie, frezowanie, wiercenie, struganie i dłutowanie, powiercenie, przeciąganie i przepychanie),
14. Pojęcia odlewnicze:
a) Odlew- przedmiot wykonany przez odtworzenie modelu sporządzonego z nietrwałej masy (glina, wosk) za pomocą techniki odlewniczej. Powszechnie stosowany jest odlew gipsowy do wykonania kopii słynnych rzeźb, a także odlew kamienny z mieszaniny spoiwa i mielonego kamienia oraz odlew metalowy,
b) Model- system założeń, pojęć i zależności między nimi pozwalający opisać (zamodelować) w przybliżony sposób jakiś aspekt rzeczywistości. Na ogół wyrażany w języku matematyki (tzw. model matematyczny), gdyż taki sposób zapisu daje możliwość jego doświadczalnego sprawdzenia,
c) Rdzeń- element odtwarzający główne kształty wew. odlewu; wykonywany z masy formierskiej na formierkach lub (ręcznie) w rdzennicach,
d) Rdzennica- jest to skrzynka dzielona na pół, mająca odpowiedni kształt, służąca do wykonywania rdzeni odlewniczych. Rdzennica umożliwia nadanie rdzeniowi odpowiedniego, żądanego kształtu. Nasypuje się do niej masę formierską, wytwarza się rdzeń. Tak uzyskany rdzeń wkłada się do formy odlewniczej posiadającej kształt wcześniej uzyskany przez model. Rdzennice wykonuje się z: lipy, olchy, brzozy. Rdzennice do masowej produkcji rdzeni wykonywane są z metalu najczęściej z żeliwa, aluminium lub żywic epoksydowych.
15. Charakterystyka obróbki skrawaniem:
-możliwość nadawania wyrobom różnorodnych kształtów i własności, często nieosiągalnych innymi metodami,
-oszczędność materiału, przy małej ilości odpadów zwłaszcza w produkcji seryjnej i masowej,
16. Charakterystyka obróbki plastycznej:
-mniejsza ilość opadów w porównaniu do obróbki skrawaniem,
-zmniejszenie pracochłonności,
-lepsze właściwości mechaniczne materiału po obróbce plastycznej,
-łatwość automatyzacji,
17. Ważniejsze wydarzenia w historii techniki:
- od początków do 3000 p.n.e. od narzędzi metalowych do pierwszych wyrobów metalowych,
- 3000 - 650 p.n.e. Ośrodki wczesnych cywilizacji,
- 650 - 300 p.n.e. Świat helleński: Nauki przyrodnicze wyprzedziły technikę,
- 300 p.n.e. - 400 n.e. Imperium Rzymskie: akwedukty i drogi- symbole technicznego rozkwitu techniki,
- 1750 - 1840 n.e. Rewolucja przemysłowa w Wielkiej Brytanii, produkcja maszynowa- rozpoczęła się nowa era,
- 1840 - 1900 n.e. Na drodze do wielkoprzemysłowej produkcji masowej,
- 1900 - 1940 n.e. zespalanie się badań i techniki,
- 1940 - n.e. prace badawcze i nowoczesne technologie;
18. Wynalazki w średniowieczu:
- koło wodne,
- okulary,
- zegar mechaniczny,
- druk,
- proch strzelniczy,