Technikum mechatroniczne	Pracownia urządzeń mechatronicznych
Nr. ćw: 1	Temat: Pomiary wałków
Nr. ucznia: 08	Imię i nazwisko: Sioła Maciej
Data wyk.: 14.XI.2011r.	Data odebrania:

I. Cel ćwiczenia

Zapoznanie się ze sposobami pomiaru średnic oraz ze sprawdzaniem błędów kształtu wałka, a także przyswojeniu umiejętności posługiwania się stosowanymi narzędziami pomiarowymi.

II. Wyposażenie

- dwa wałki

- suwmiarka uniwersalna (z dokładnością 0,02 ; z dokładnością 0,05)

- mikrometr o zakresie pomiarowym 0 - 25 mm z dokładnością 0,01

- mikrometr o zakresie pomiarowym 25 - 50 mm z dokładnością 0,01

- optimetr

III. Wiadomości uzupełniające

Wyznaczanie błędów kształtu wałka

1. Błędy walcowości przejawiają się jako odchylenia rzeczywistego kształtu walcowego od geometrycznego kształtu walcowego.

Najczęstszymi błędami kształtu walcowego: baryłkowość, zwężowość, wygięcie, stożkowatość.

Baryłkowość lub zwężowość polega na nieprosto liniowości tworzących walca, które są wypukłe lub wklęsłe a średnica jest w przybliżeniu jednakowa na jego skrajach a większa lub mniejsza w środkowej jego części

- Błąd wygięcia przedmiotu polega na tym, że tworzące walca są wygięte podobnie jak jego rzeczywista oś, a średnica walca mierzona w jego środkowych i skrajnych częściach są w przybliżeniu jednakowe

- Błąd stożkowatości polega na tym, że tworzące jego są prostoliniowe lecz średnice na przeciwległych końcach są różne

Stożkowatość określa się jako stosunek większej d₁ i mniejszej d₂ średnicy do ich odległości L

1. Błędy okrągłości

Wałek w swoim przekroju poprzecznym jest obardzony błędami okrągłości. Należą do nich: graniastość (wielołukowość) i owalność.

Kontrola graniastości: do której wykorzystuje się pryzmę oraz czujnik. Wałek obraca się wokół jego osi o kąt 360^o

Kontrola owalności: do pomiaru owalności najwygodniej jest umieścić wałek w przyrządzie kłowym. Obracając wałek odczytuje się wskazania czujnika. Na podstawie tych wskazań można odpowiednio w dużym powiększeniu na papierze milimetrowym wykreślić kształt przekroju poprzecznego wałka. Owalność wałka będzie różnicą między dwoma średnicami d _max– d_min.

IV. Przebieg ćwiczenia

Pomiar graniastości wałka:

1. Sprawdzenie optimetra

2. Ustalić punkt 0 odniesienia wałka ustawionego w pryzmie

3. Obracając wałek wokół osi dobrać osiem punktów pomiarowych. Pomiary należy wykonac w trzech różnych przekrojach wałka

4. Sporządzić wykres nieokrągłości wałka na papierze milimetrowym przyjmując dla średnicy skalę 2:1, a dla odchyłek 1000:1

V. Wyniki pomiarów

a.) wałek 1

Numer pomiaru	Suwmiarka	Mikrometr
	0,05 [mm]	0,02 [mm]
1 (początek wałka)	20 [mm]	20,01 [mm]
2 (środek wałka)	20 [mm]	20,01 [mm]
3 (koniec wałka)	20 [mm]	20,01 [mm]

L = 120 [mm]

= (19,93 – 19,53) :12 = 0,4 : 12 = 0,03 [mm]

Z tego wynika, że wałek jest stożkowaty.

b.) wałek 2

Numer pomiaru	Suwmiarka	Mikrometr
	0,05 [mm]	0,02 [mm]
1 (początek wałka)	26,05 [mm]	26,09 [mm]
2 (środek wałka)	26,10 [mm]	26,10 [mm]
3 (koniec wałka)	26,15 [mm]	26,08 [mm]

c.) wałek (3) mierzony optimetrem

	1	2	3	4	5	6	7	8
es	0	0	0,002				0
ei	0	0		0,001	0,004	0,004	0	0,005

VI. Uwagi i wnioski.

Pomiar wałka wykonywany za pomocą suwmiarek i mikrometra pozwolił nam na stwierdzenie jakie mogą być zróżnicowane wymiary po kilku próbach mierzenia w tych samych miejscach. Dowodzi to o błędach kształtu i błędach przyrządów pomiarowych.