TYFLOPEDAGOGIKA

Prowadzący: dr. hab., prof. APS Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz

mgr Aleksandra Broncel

Rodzaj zajęć: 30 godz. wykładów, 30 godz. ćwiczeń

Warunki zaliczenia: obecność, sprawozdania z hospitacji, kolokwium, egzamin

Kontakt: [e-mail]

tel: [phone].

Cele przedmiotu:

Student posługuje się pojęciami i specjalistycznym językiem z zakresu tyflopedagogiki. Zna definicje i klasyfikacje niewidzenia i słabowzroczności. Zna koncepcje, cele oraz zadania i zasady tyflopedagogiki. Potrafi określić przyczyny niepełnosprawności oraz konsekwencje wynikające z uszkodzenia analizatora wzroku oraz czynniki warunkujące różne potrzeby i możliwości osób niepełnosprawnych wzrokowo. Student potrafi określić najczęstsze problemy wynikające z braku lub poważnego uszkodzenia wzroku oraz zna sposoby ich przezwyciężania. Zna historię kształcenia osób z dysfunkcją wzroku oraz współczesne tendencje w nauczaniu niewidomych i słabowidzących. Potrafi wskazać organizacje i fundacje na rzecz pomocy osobom niewidomym i słabowidzącym oraz obszary działań PZN.

Treści programowe:

1. Tyflopedagogika w systemie nauk: tezy i koncepcje, cele oraz zadania i zasady tyflopedagogiki.

2. Definicje niewidzenia i słabowzroczności w ujęciu medycznym, psychologicznym, pedagogicznym i funkcjonalnym.

3. Dane statystyczne dotyczące populacji osób z dysfunkcją wzroku w Polsce i na świecie.

4. Przyczyny niepełnosprawności wzrokowej i następstwa funkcjonalne wynikające z braku lub poważnego uszkodzenia wzroku.

5. Konsekwencje wynikające z uszkodzenia analizatora wzroku (konsekwencje fizyczno-zdrowotne, orientacyjno-poznawcze, psychospołeczne).

6. Znaczenie kompensacji w edukacji i rehabilitacji osób z dysfunkcją wzroku.

7. Historia kształcenia osób niewidomych na świecie i w Polsce.

8. Wady i zalety segregacyjnego systemu kształcenia – działalność ośrodków szkolno-wychowawczych dla dzieci niepełnosprawnych wzrokowo w Polsce.

9. Współczesne tendencje w tyflopedagogice.

10. Czynniki warunkujące różne potrzeby i możliwości osób niepełnosprawnych wzrokowo. Specyfika pracy z osobami z dysfunkcją wzroku w różnym wieku (dzieci, młodzież, dorośli, seniorzy).

11. Osoby niewidome i słabowidzące z niepełnosprawnością złożoną.

12. Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych wzrokowo.

13. Działalność PZN oraz innych organizacji i fundacji na rzecz pomocy osobom niewidomym i słabowidzącym.

14. Osoby niewidome i słabowidzące jako twórcy i odbiorcy kultury.

Literatura obowiązkowa:

1. Grzegorzewska M. (1989), Wybór pism. IWZW, Warszawa, rozdziały: Struktura wyobrażeń surogatowych u niewidomych, s. 88-100, Struktura psychiczna zmysłu przeszkód, s. 107-115, Analiza wartości rewalidacyjnych metody ,,ośrodków pracy”, s. 250-273;

2. Jakubowski S. (red.) Poradnik Dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. MEN, Warszawa;

3. Kuczyńska-Kwapisz J. (red.) (1996) Rehabilitacja niewidomych i słabowidzących. Tendencje współczesne. CPP-P MEN, Warszawa;

4. Majewski T. (2003) Początki szkolnictwa specjalnego dla dzieci niewidomych. Szkoła Specjalna nr 1, APS, Warszawa;

5. Paplińska M. (red.) (2008) Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości. Uniwersytet Warszawski, Warszawa; dostępny na stronie www.braille.pl/index.php?body=publikacje;

6. Sękowski T. (2001) Psychologiczne aspekty rehabilitacji zawodowej osób niewidomych zatrudnionych w warunkach pełnej i częściowej integracji. UMCS, Lublin, s. 13-60;

7. Walthes R. (2007), Tyflopedagogika. GWP, Gdańsk, rozdziały 4-6, s.76-150.

Literatura uzupełniająca:

1. Kuczyńska-Kwapisz J. (2001) Edukacja dzieci niewidomych i słabo widzących w Polsce – historia, teraźniejszość i wizje przyszłości. Szkoła Specjalna nr 2, APS, Warszawa;

2. Łobacz E. (2006) Współczesne tendencje w edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych wzrokowo. Szkoła Specjalna nr 5;

3. Paplińska M. (2008) Dzieci z niepełnosprawnością złożoną a ich waniliowi rówieśnicy. W: Gorajewska D. (red.) Poznajemy ludzi z niepełnosprawnością. Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji. Warszawa, s. 66-73;

4. Paplińska M. (2008) Dotknąć sztuki – człowiek niewidomy w muzeum. W: Dyskursy Pedagogiki Specjalnej - Człowiek (dziecko, młodzież, dorośli...) z niepełnosprawnością w systemie edukacji i rehabilitacji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn;

5. Paplińska M., Wałachowska M. (2007), Nowe technologie informacyjne w edukacji i rehabilitacji osób niewidomych i słabowidzących Nasze Forum Kwartalnik pedagogiczno-terapeutyczny NR 1-2(25-26)/2007, s. 41-49;

6. Sękowski T. (2008), Brak wzroku jako sytuacja trudna i jej wpływ na osobowość i funkcjonowanie społeczne człowieka. W: Czerwińska M., Dederko T. (red.) Niewidomi w świecie książek i bibliotek. Polski Związek Niewidomych, Kielce, s. 10-19;

7. Wojnarska A. (1996) Kompensacja poznawcza u niewidomych – przegląd zagadnień teoretycznych. Przegląd Tyflologiczny nr 1-2/95, s. 41-47.