M. Przetacznikowa „Psychologia wychowawcza”

Rozdział 16 Trudności w uczeniu się szkolnym

Co decyduje o dużym znaczeniu problemu trudności w uczeniu się szkolnym?

Ważne jest:

kim jest uczeń jaka jest szkoła jakie są stosowane środki

czy wymagania są dostosowane

do zróżnicowanych możliwości uczniów

o pojawieniu się i rozwiązaniu trudności decyduje przede wszystkim system szkolny:

-to w jakim stopniu uwzględniane są różnice indywidualne między uczniami

-to jak trafny jest proces diagnozy, selekcji i oddziaływań

na powyższe wpływają warunki ekonomiczno-społeczne rozpatrywane w różnych wymiarach:

rodzina

środowisko lokalne

szkoła

kraj

Nasilające się trudności w uczeniu się prowadzą u wielu osób do zaburzeń zachowania

Wymień przyczyny trudności w uczeniu się i scharakteryzuj ich objawy.

1. czynniki ekonomiczno-społeczne

2. czynniki biologiczno-psychologiczne

3. czynniki pedagogiczne

-mają charakter kompleksowy czyli o wystąpieniu trudności nie decydują najczęściej pojedyncze czynniki lecz złożone ich układy

Objawy trudności w uczeniu się

Ad a) Trudności związane z czynnikami ekonomiczno-społecznymi

złe warunki materialne

-niedożywienie

-nieprawidłowa dieta

-ciasnota mieszkaniowa

-przeciążenie nadmiarem obowiązków

powoduje to: nieprawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny, zły stan zdrowia dzieci

poziom kulturalny rodziców

badania wykazują związek miedzy wykształceniem rodziców, a nasileniem trudności szkolnych

ponieważ: gorsze warunki rozwoju psychicznego dzieci i stosunek rodziców do zadań dziecka chodzi o uczęszczanie do szkoły

ruchy migracyjne ludności

-powstają enklawy-czyli grupy mniejszościowe żyjące w znacznym odosobnieniu społecznym.

-różnice regionalne-między miastem a wsią przeniesienie z jednej szkoły-na wsi do drugiej w mieście rodzi nierzadko problemy

Ad b)Trudności związane z właściwościami ucznia

1. zły stan fizyczny dzieci

2. zaburzenia dynamiki procesów nerwowych

3. zaburzenia lateralizacji

4. nierównomierność rozwoju poszczególnych funkcji

5. niska inteligencja

6. nieprawidłowy wybór drogi kształcenia

1) -niski wskaźnik wzrostu i ciężaru ciała

- częściej występują niektóre schorzenia

2)-nadpobudliwość psychoruchowa:

*wzmożona ruchliwość

*natychmiastowe reagowanie

*zła koncentracja uwagi

-zahamowanie -mają przeważnie opinie niezdolnych

*powolność w sferze ruchowej, poznawczej

*niełatwy kontakt

*stan utrudnionego odbioru informacji, myślenia i porozumiewania się

-chwiejność procesów nerwowych –szybko pojawiające się znużenie

3)czyli kształtowanie się przewagi funkcjonalnej jednej strony ciała nad drugą

-praworęczni

-leworęczni

-osłabiona-nie ma wyraźnej przewagi jednostronnej

-lateralizacja skrzyżowana-dominuje ręka prawa, a jest ogólna lewostronność ciała

4)brak pełnej harmonijności, w zakresie jednych z nich dziecko rozwija się szybciej w zakresie innych wolniej

-funkcje analizatora wzrokowego w obrębie procesów analizy i syntezy

-funkcja motoryczna-opóźniony rozwój ruchowy

-wybiórcze obniżenie sprawności manualnej-uczenie się pisania i rysowania

5)przeniesienie do odrębnej klasy, w której są zróżnicowane oddziaływania dydaktyczne dostosowane do poziomu dziecka

6)niedostateczne uwzględnienie zainteresowań i zdolności kierunkowych

Ad c) trudności związane z oddziaływaniami dydaktycznymi

W jaki sposób można zapobiegać trudnościom, mając na uwadze 3 podstawowe rodzaje ich przyczyn?

zapobieganie trudnościom musi być:

-wielotorowe

-wymienione i kategoryzowane czynniki nie działają w izolacji

zapobieganie trudnościom związanym z czynnikami ekonomiczno-społecznymi

polega przede wszystkim na:

Niezbędna jest popularyzacja wiedzy psychologicznej i pedagogicznej, która by sprawiła ze potrzeby były by zaspakajane w sposób możliwie pełny i prawidłowy. prócz zaniedbań widać także źle rozumianą nadgorliwość.

zapobieganie trudnościom związanym z właściwościami ucznia

może dokonywać się dwutorowo:

-niedopuszczanie do wystąpienia niekorzystnych cech np. zły stan fizyczny, zaburzenia dynamiki procesów nerwowych. W konsekwencji takiego postępowania zmniejszą się trudności w nauce szkolnej.

-organizowanie różnego rodzaju ćwiczeń korekcyjnych, których celem jest likwidacja istniejących niekorzystnych właściwości, bywa zalecany przy zaburzeniach lateralizacji.

sposoby oddziaływań profilaktycznych i terapeutycznych bywają różnorodne

-pierwsze mają charakter oddziaływań bardziej ogólnych

-drugie przybierają postać zabiegów specjalistycznych

pierwszy nie wymaga szczególnych kwalifikacji

drugie-jeśli nie są prowadzone bezpośrednio przez specjalistów to pod ich kierunkiem i ścisłą kontrolą

zapobieganie trudnościom związanym z oddziaływaniami dydaktycznymi

I tor

poprzez działania zmierzające do udoskonalenia systemu oświatowo- wychowawczego i podwyższenie pedagogicznych kwalifikacji nauczycieli.

Upowszechnienie przedszkola oraz merytoryczne i organizacyjne powiązania go ze szkołą.

Prawidłowe uregulowanie systemu oddziaływań na szczeblu przedszkolnym.

II tor

likwidowanie najczęściej popełnianych błędów.

Potrzebna jest nauczycielom znajomość psychologicznych prawidłowości uczenia się i nauczania, rozwój i indywidualne właściwości ucznia

Opracowała: Katarzyna Jaćmierska