Dominika Dziadkiewicz semestr I gr. B Technik usług kosmetycznych

Tkanka chrzęstna, tłuszczowa żółta i brunatna – opisz budowę, funkcję oraz wpływ na organizm człowieka

Tkanka chrzęstna jest tkanką typową dla kręgowców, tworzy np. szkielet ryb chrzęstnoszkieletowych czy też szkielet płodu ssaków, ale występuje także u bezkręgowców, np. u głowonogów tworząc puszkę osłaniającą mózg. Chrząstka spełnia głównie zadanie mechaniczne, stanowi w organizmie formę przejściową np. tkanki kostnej (np. rosnące i kostniejące kości długie) albo występuje jako stała część szkieletu (np. chrząstki nosa, tchawicy, małżowiny usznej).

Tkanka chrzęstne nie jest unaczyniona (odżywianie zachodzi dyfuzyjnie z łącznotkankowej ochrzęstnej) ani unerwiona. W dojrzałej postaci składa się z istoty międzykomórkowej w której zanurzone są włókna białkowe oraz elementy komórkowe. Z tych ostatnich najliczniejszą grupę stanowią komórki chrzęstne – chondrocyty. Grupy kilku komórek chrzęstnych leżących obok siebie wypełniają jamki chrzęstne w istocie podstawowej.

W wypadku urazu mechanicznego, w okolicy uszkodzenia, chondrocyty przekształcają się w komórki chrząstkogubne, które rozpuszczają chrząstkę. Pewna część komórek chrzęstnych przekształca się jednocześnie w komórki chrząstkotwórcze (chondroblasty). Pozwala to na uzupełnienie ubytków w tej tkance.

Jeżeli substancja międzykomórkowa zawiera włókna sprężyste, tkanka chrzęstna nosi nazwę sprężystej i ta nie ulega kostnieniu, gdy zaś pozbawiona jest tych włókien, nazywa się tkanką chrzęstną szklistą. Większość kości powstaje w wyniku kostnienia tej tkanki, ale nie wszystkie chrząstki szkliste kostnieją (np. nie kostniejąca przegroda nosa, końce żeber i zrąb tchawicy). Istnieje jeszcze tkanka chrzęstna włóknista, z której zbudowane są m. in. chrząstki (dyski) międzykręgowe.

Tkanka chrzęstna

Tkanka chrzęstna szklista tworzy szkielet wszystkich kręgowców w okresie zarodkowym (u większości dość szybko zastępowana jest przez tkankę kostną). U ryb chrzęstnoszkieletowych i dwudysznych chrząstka szklista stanowi jednocześnie podstawowy materiał budulcowy szkieletu form dorosłych. W szkielecie dorosłego człowieka chrząstka szklista buduje powierzchnie stawowe (jest bardzo odporna na ścieranie) i przymostkowe części żeber. Występuje także w części chrzęstnej nosa, nagłośni i oskrzelach.

W półprzezroczystej, mlecznolśniącej istocie podstawowej znajdują się liczne grupy chondrocytów, a między nimi – włókna kolagenowe.

Tkanka chrzęstna szklista

Tkanka chrzęstna sprężysta występuje w małżowinie usznej ssaków. Współtworzy też część chrząstek krtani i nagłośni. W istocie podstawowej zanurzona jest bardzo delikatna siateczka włókien elastycznych, nadających właściwości sprężyste wykorzystywane w subtelnych układach związanych z rezonansem akustycznym. Chrząstki sprężyste nie ulegają mineralizacji.

W substancji podstawowej tkanki chrzęstnej włóknistej licznie występują grube pęczki włókien kolagenowych. Nadaje to tkance bardzo dużą wytrzymałość na zerwanie. W związku z tym występuje ona w miejscach przyczepu ścięgien do kości, współtworzy także krążki międzykręgowe w kręgosłupie.

Tkanka chrzęstna sprężysta

Dwie tkanki tłuszczowe

Dla zwykłego śmiertelnika tkanka tłuszczowa to tkanka tłuszczowa, ale dla zrozumienia omawianych tu spraw musimy dowiedzieć się, że istnieją dwa rodzaje tkanki tłuszczowej – biała i brunatna. Jednym z ważnych zadań obu tkanek jest zapobieganie spadkowi temperatury ciała poniżej 36,6 °C, jednak obie robią to w zupełnie inny sposób, ponieważ zadaniem białej tkanki tłuszczowej jest utrzymanie ciepła poprzez wytworzenie zewnętrznej warstwy izolacyjnej, natomiast zadaniem brunatnej tkanki tłuszczowej jest wytworzenie ciepła w wyniku spalania tłuszczu.

Tkanka tłuszczowa żółta utworzona jest przez ściśle przylegające do siebie komórki tłuszczowe (lipocyty), które mają kształt kulek wypełnionych tłuszczem. Kuleczka tłuszczu spycha jadro oraz resztki cytoplazmy na obwód. W początkowym etapie rozwoju tkanka tłuszczowa ma wygląd ziarnisty, w postaci maleńkich kropelek tłuszczu, które w późniejszym czasie zlewają się w jedną dużą kulę, która wypełnia całą komórkę. U starszych zwierząt lipocyty posiadają żółtawe zabarwienie co związane jest z obecnością pigmentu należącego do typu karotenoidów. Komórki tłuszczowe otoczone są przez naczynia włosowate oraz włókna łącznotkankowe.

Funkcje tkanki tłuszczowej żółtej:

 chroni organizm oraz narządy przed urazami mechanicznymi, np. ochrania nerki

 chroni organizm przed utratą ciepła

 jest materiałem zapasowym organizmu.

Występowanie tkanki tłuszczowej żółtej:

obecna jest w oczodole

występuje w tkance podskórnej (tworzy tzw. podściółkę tłuszczową)

pokrywa dookoła nerki oraz naczynia krwionośne.

Tkanka tłuszczowa brunatna zbudowana jest z licznych wakuoli tłuszczowych, które są rozmieszczone w sposób równomierny w cytoplazmie. W cytoplazmie przy użyciu mikroskopu elektronowego wykazano również obecność licznych mitochondriów. Komórki zaopatrzone są w kuliste jądra oraz otoczone są cienką błoną podstawną. Krople tłuszczu posiadają ciemne zabarwienie, co świadczy o dość dużej ilości pigmentu.

Tkanka tłuszczowa brunatna jest:

 gruczołem o wydzielaniu wewnętrznym

 producentem ciepła w organizmie.

tkanka tłuszczowa brunatna jest spotykana :

 u niemowląt , a szczególnie u gryzoni, gdzie występuje stale między łopatkami, w obrębie nerek i szyi

 u osobników dorosłych spotykana jest rzadko – np.: w torebce nerkowej

 obecna także u ptaków

 duże ilości tej tkanki można spotkać u zwierząt zasypiających na zimę.