Pochodzenie człowieka
Odtwarzanie przebiegu antropogenezy zapoczątkował już Darwin. W swoim dziele „O pochodzeniu człowieka” (1871) wykazał, że najbliższymi krewnymi człowieka są małpy człekokształtne. Dokonał tego wyłącznie dzięki anatomii porównawczej oraz obserwacjom zachowań współczesnych gatunków naczelnych. Trafnie przy tym się domyślił, że kolebką ludzkości była Afryka, gdyż tam żyją małpy najbardziej podobne do człowieka – szympans i goryl.
Dopiero następne pokolenia badaczy zdołały zebrać materiały wykopaliskowe dokumentujące przebieg ewolucji człowieka. Badaniem skamieniałości praczłowieka, narzędzi itp. zajmuje się paleoantropologia. Od niedawna badacze ewolucji człowieka wykorzystują nie tylko kopalne szczątki ale i zdobycze biologii molekularnej. Porównanie podobieństw i różnic w materiale genetycznym oraz sekwencji aminokwasów w białkach w różnych populacjach ludzkich umożliwia bowiem niezależne sprawdzenie pokrewieństw i wędrówek różnych grup ludzi. Wszystkie te metody się uzupełniają, jednak luki w zapisie kopalnym i niemożność zastosowania metod molekularnych dla dawno wymarłych istot przedludzkich powodują, że nasza wiedza na temat rodowodu człowieka jest wciąż niepewna i nowe odkrycia ciągle zmuszają do uzupełnienia dotychczasowych hipotez.

Człowiek rozumny

Człowiek rozumny to jedyny występujący współcześnie gatunek z rodzaju człowiek (Homo) zamieszkujący całą Ziemię.

Człowiek anatomicznie współczesny powstał 200–150 tysięcy lat temu w Afryce. Mniej więcej 100 tysięcy lat temu dotarł na Bliski Wschód, ok. 60 tys. lat temu do Australii, a prawie 40 tys. lat temu do Europy (był to tzw. kromaniończyk, czyli człowiek z Cro Magnon – od nazwy stanowiska archeologicznego we Francji).

Do tego gatunku zalicza się obecnie:
- człowieka współczesnego
- człowieka kromaniońskiego - którego uważa się za anatomicznie identycznego z człowiekiem współczesnym
- człowieka współczesnego starszego - który wykazuje pewne nieznaczne różnice z człowiekiem współczesnym i został wyodrębniony jako osobny podgatunek.

Trwają również spory, czy człowiek neandertalski, który zamieszkiwał Europę podczas ostatniego zlodowacenia jest podgatunkiem człowieka rozumnego (i należy go nazywać Homo sapiens neanderthalensis), czy osobnym gatunkiem (Homo neanderthalensis).