Ferdydurke (Witold Gombrowicz)
• CZAS I MIEJSCE AKCJI: prawdopodobnie w roku 1937 lub wcześniej; akcja
pierwszej części rozgrywa się w czasie jednego dnia w szkole; część druga to głównie
wydarzenia dziejące się na stancji, gdzie mieszka Józio, w domu Młodziaków; zaś
część trzecia dzieje się w ziemiańskim dworku ciotki Józia; wydarzenia obejmują dwa
dni; pod koniec Józio porywa Zosię i obydwoje uciekają;
• BOHATEROWIE:
Józio Kowalski – trzydziestolatek, który ma za sobą debiut
literacki; nieżyczliwe przyjęcie jego twórczości spowodowało w nim chęć wrócenia do
niedojrzałości; pojawiający się nagle profesor Pimko zabiera go do szkoły by poddać
go procesowi „upupienia”; bohater zachowuje rolę obserwatora; Józio nie potrafi
przeciwstawić się silniejszej osobowości Pimki; staje się staromodnym młodzieńcem zakochanym w nowoczesnej Zucie; gdyż rodzice Zosi i ona sama go odrzucają stara się
wyzwolić; udaje mu się w końcu obnażyć nieautentyczność Młodziaków i zmusić ich do
wyjścia z formy; pod koniec jednak ucieka z córką gospodarza – Zosią; i wpada w sidła
miłości;
Profesor T.Pimko – belfer, który ubezwłasnowolnia Józia i porywa
go do szkoły; jest biegły w „upupianiu” i w „zdrabnianiu”; uczniów chce utrzymać w
stanie niewinności i niedojrzałości; celem działania profesora jest zatrzymanie dzieci
w fazie dzieciństwa; doskonale manipuluje młodzieżą jednak w końcu pada spiskowi
Józia; sam jest zakochany w młodej Zucie; zostaje skompromitowany jako przyjaciel
Młodziaków i autorytet nauczycielki;
Zuta Młodziakówna – 16lat; wysportowana; bezczelna i
nowoczesna; nikt nie zmusza jej do nauki ani nikt nie próbuje jej wychowywać;
doprowadza swój wizerunek do perfekcji;
Joanna i Witold Młodziakowie – rodzice Zuty; całe ich życie jest
sztuczne, podporządkowane przyjętej konwencji;
Miętus – szkolny kolega Józia; klnie, pije, „chodzi na kobiety”;
szukając jedynie własnej autentyczności, czyli postępując zgodnie z prawami młodości,
narusza feudalny porządek i hierarchię wartości;
• POJĘCIA WPROWADZONE PRZEZ GOMBROWICZA:
formy – konwencje i schematy którym ulega człowiek;
gęby – jest ona doprawiana człowiekowi przez otoczenie;
upupienia – popadnięcie w niedojrzałość;