1.Jaki jest nadrzędny cel edukacji w wieku wczesnoszkolnym? Jakie obszary w rozwoju ucznia powinny być stymulowane?
Nadrzędnym celem edukacji w wieku wczesnoszkolnym jest:
wielostronny, harmonijny rozwój osobowości
przygotowanie do dalszej nauki
a także do udziału w życiu społecznym i kulturalnym.
Ważne jest zatem stymulowanie ucznia w jego rozwoju:
- intelektualnym,
- moralnym,
- społecznym,
- estetycznym
- emocjonalnym
- fizycznym.
2. Rola i zadania edukacji polonistycznej w nauczaniu wczesnoszkolnym.
W okresie wczesnej edukacji szczególną rolę społeczną odgrywa język ojczysty. Służy on realizacji takich istotnych celów, jak:
-zdobywanie wiedzy rzeczowej
-kształtowanie określonych umiejętności, które pozwalają na sprawne posługiwanie się językiem ojczystym w mowie i piśmie.
Edukacja wczesnoszkolna obejmuje również kształcenie zintegrowane.
Nazwa edukacja wczesnoszkolna, zgodnie z podstawą programową, dotyczy klas rozpoczynających naukę w szkole od 1 września 2009 roku.
3. Jakie funkcje pełni język jako składnik mowy i dlaczego wpisane są one w aktywność językową?
A zatem język jako jeden ze składników mowy pełni określone funkcje.
Realizacja zadań związanych z myśleniem i mową, które zostały nazwane przez Zenona Klemensiewicza „wypowiedzeniotwórczymi” odbywa się dzięki funkcjom języka:
-komunikatywnej
-symbolicznej
-ekspresywnej
-impresywnej.
Funkcje języka są wpisane w aktywność językową.
I też rola edukacji polonistycznej w procesie kształcenia
wynika z funkcji, jakie mowa ojczysta pełni w rozwoju dziecka.
1. Funkcja symboliczna i komunikacyjna
Zdolność języka do zastępowania symbolami słownymi zjawisk otaczającego świata jest realizowana przez dwie funkcje:
-symboliczną nazywaną reprezentacyjną, poznawczą.
Służy ona poznawaniu rzeczywistości i jej reprezentacji w umyśle.
Zadanie przekazywania informacji i wymiany myśli z innymi ludźmi spełnia funkcja komunikacyjna.
Funkcja symboliczna języka – polega na przedstawianiu , tj. reprezentacji rzeczywistości pozajęzykowej przy użyciu symboli, czyli znaków językowych.
Ma ona charakter konwencjonalny, tzn. że nie istnieje żaden związek między podobieństwem znaku językowego a jego znaczeniem.
-funkcję komunikacyjną – jest realizowana w codziennej mowie, gdy przekazujemy sobie informacje.
Dziecko wykorzystuje obie funkcje, nazywa, określa lub opisuje otaczający je świat (przedmioty, zjawiska, osoby), wzbogaca słownictwo, informuje odbiorcę o treści wypowiedzi.
4.Dlaczego język służy jako narzędzie myślenia?
dziecko zaczyna spostrzegać i wyodrębniać przedmioty dzięki temu, że poznaje je równocześnie z mową.
Język służy więc jako narzędzie myślenia. Stanowi podstawę kształtowania pojęć, sądów i rozumowania.
Proces poznania jest jednak możliwy dzięki temu, że człowiek stworzył znaki językowe, które są odzwierciedleniem obserwowanej rzeczywistości.
Wprowadzanie dziecka w świat symboli językowych – stanowi cel wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej.
5. Co to są cele ogólne i cele szczegółowe? Jak się je dzieli? Proszę je przedstawić.
W całej strukturze procesu edukacji, tzn.
- na szczeblu propedeutycznym zintegrowanego nauczania
-na poziomie podstawowym
-na poziomie gimnazjalnym
-na poziomie średnim
wyodrębnia się:
-cele ogólne i cele szczegółowe.
Cele ogólne wskazują:
- podstawę
-kierunki dążeń edukacji
Są przedstawione w dokumentach prawnych i ministerialnych, np.
podstawach programowych dla danego poziomu nauczania , zamieszczonych w Dzienniku Ustaw.
Cele ogólne związane są z długoterminową, jednolitą polityką oświatową państwa oraz z określonymi standardami wymagań na końcu danego etapu kształcenia, tzn. wymaganiami egzaminacyjnymi.
Są zatem obowiązkowe.
Ogólne sformułowanie celów cechuje:
-postulatywność
-deklaratywność
-nieokreśloność.
Na podstawie celów głównych opracowywane są:
- programy nauczania
-podręczniki
-szczegółowe plany pracy (rozkład materiału nauczania).
Cele szczegółowe są różnorodne, zależą od:
- koncepcji programowej autorów,
- projektu ujęcia,
-doboru materiału
w podręcznikach oraz w praktyce.
Musi je poprzedzać dokładna analiza celów ogólnych.
Od ich realizacji, np.
- dobrej umiejętności czytania
- i rozumienia tekstu
- czy sprawności mowy
zależą wyniki szkolne dziecka na wyższych poziomach nauki:
-na szczeblu podstawowym, gimnazjalnym, licealnym aż po akademicki i w przyszłej pracy zawodowej.
Cele szczegółowe dzieli się na następujące kategorie:
-cele poznawcze
Cele poznawcze mają związek z wiedzą rzeczową zdobywaną podczas procesu kształcenia, tj. przyswajania konkretnych informacji, opanowywania pojęć, faktów i reguł
-cele kształcące
Cele kształcące obejmują podstawowe umiejętności i techniki niezbędne w toku dalszej pracy umysłowej, np.
ogólną sprawność językową
umiejętność czytania i pisania
rozumienia tekstów
zdolność komunikatywnego wypowiadania się w określonych sytuacjach
zdolność myślenia i aktywnej obserwacji zjawisk.
Cele poznawcze i kształcące określane są często jako cele dydaktyczne.
Dotyczą one wiedzy i umiejętności osiąganych w procesie nauczania.
-cele wychowawcze.
Dotyczą etycznego wymiaru edukacji, kształtowania postaw wobec innych, otaczającego świata, społeczeństwa, dzieł kultury i środowiska przyrodniczego.
Cele nauczania mogą stanowić jedno z narzędzi oceny pracy ucznia, jeśli ich sformułowanie określa dokładnie efekt tej pracy.
11. Na jakich poziomach myślenia znajdują się dzieci w klasach I-III i dlaczego taka wiedza jest istotna dla nauczyciela?
Dla dzieci w wieku przedszkolnym charakterystyczne jest myślenie przedoperacyjne. Następnie , mniej więcej w wieku 6-8 lat, zaczynają się rozwijać operacje konkretne, związane jednak bardzo ściśle z czynnościami na przedmiotach (tzw. manipulacjami) oraz ze spostrzeganiem. Operacje konkretne stanowią niezbędny etap przygotowawczy dla rozumowania abstrakcyjnego. Dopiero na wyższym poziomie rozwoju kształtują się operacje formalne, w których występuje rozumowanie dedukacyjne. Wysuwane są hipotezy, których prawdziwość sprawdzana jest przez zestawienie przesłanek.
Operacja myślowa - wg J. Piageta - jest to czynność umysłowa wewnętrzna, umożliwiająca łączenie przeciwstawnych czynności w jedną całość. Pamiętać należy przy tym, iż czynność wewnętrzna w przeciwstawieniu do praktycznej czynności zewnętrznej
wykonywana jest w umyśle i może dotyczyć uprzednich spostrzeżeń (wyobrażeń), stów (sądów) i symboli, natomiast czynność zewnętrzna wykonywana jest na przedmiotach i związana jest bezpośrednio ze spostrzeganiem.
Odwracalność - to specyficzna cecha operacji, która łączy wzajemnie odwrotne czynności w jedną czynność umysłową (całość).
Do podstawowych czynności decydujących o przebiegu procesu myślenia zalicza się analizę i syntezę, abstrakcję, uogólnienia i wreszcie systematyzację. Na podstawie tych czynności myślowych tworzą się pojęcia. W związku z przyswojeniem pojęć i zapoznaniem się z ich nową treścią rozwijają się procesy myślowe, zjawiają się nowe sposoby rozumowania i dowodzenia, nowy stosunek do zjawisk, co z kolei pozwala na ujęcie treści pojęcia w sposób coraz bardziej złożony. W toku nauki szkolnej pod kierunkiem nauczyciela zasób pojęć i wyobrażeń dziecka stale się powiększa oraz przekształca. Według Piageta koniecznym warunkiem do kształtowania się pojęć jest osiągnięcie odwracalności myślenia. Jak wykazały badania psychologiczne, odwracalność myślowa osiągalna jest bardzo powoli w okresie stadium operacji konkretnych.
12.W jakich działach programowych są ujęte zagadnienia edukacji polonistycznej w dotychczasowych programach?
Nie znalazłam tego
13. Jak należy rozumieć sprawność językową i co się na nią składa?
Sprawność językowa jest celem kształcenia. W tym względzie obowiązują wytyczne Ministerstwa Edukacji Narodowej zawarte w podstawie programowej z 1999 roku.
Z zadań ogólnych określonych w podstawie programowej zostały wyprowadzone treści i działania edukacyjne w czterech zakresach:
mówienie: rozmowy- swobodne, spontaniczne wypowiedzi uczniów, opowiadanie , i opisywanie, recytowanie wierszy i prozy, zabawy, gry dramowe i teatralne,
słuchanie: uważne słuchanie wypowiedzi innych , odbiór programów radiowych i telewizyjnych, słuchanie baśni, opowiadań i legend, w tym własnego regionu jako inspiracji do do słownego i pozasłownego wyrażania treści i przeżyć
czytanie: czytanie głośne sylab, wyrazów, zdań, i tekstów, czytanie ciche ze zrozumieniem, sięganie do różnych źródeł informacji i technologii informacji, w tym korzystanie z czytelni i biblioteki szkolnej
pisanie: pisanie liter, łączenie liter w sylaby, pisanie wyrazów, zdań, przepisywanie wyrazów, zdań, tekstów powiązane z uzupełnianiem i przekształcaniem, pisanie swobodnych tekstów, życzeń, zaproszeń, listów, opowiadań, i opisów, pisanie z wykorzystaniem elementarnych zasad pisowni.
14. Dlaczego młodszy wiek szkolny jest okresem intensywnego rozwoju procesów metapoznawczych i metajęzykowych?
Czytanie i pisanie jest formą językowego porozumiewania się, które już u swych początków wymaga niezwykle złożonych umiejętności. Co zatem decyduje o sukcesie w opanowaniu tych ważnych czynności?
Dojrzałość do nauki czytania i pisania stanowi integralną część dojrzałości szkolnej i oznacza osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, który czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie czytania i pisania.
Czytanie i pisanie stanowią czynność językową (formę komunikacji opartą na języku), czynność metajęzykową opartą na świadomości relacji druk - słowo, świadomości relacji głoska - litera i świadomości środków językowych użytych do formowania wypowiedzi i ich kontroli, a także czynność metapoznawczą wymagającą świadomej kontroli procesów poznawczych zaangażowanych w czytanie, a zwłaszcza w rozumienie tekstu.
Dojrzałość do nauki czytania i pisania posiada swoje specyficzne komponenty związane z faktem, że czytanie i pisanie są formą porozumiewania się językowego, którego substancją jest pismo, czyli linearny ciąg znaków graficznych rządzących się swoistymi dla danego języka regułami. Specyficzne więc dla czytania i pisania są świadomość językowa i świadomość pisma.
15. cechy rozwojowe dziecka przypadające na dwie fazy młodszego wieku szkolnego.
Wymieniane są istotne cechy rozwojowe, które przypadają na dwie główne fazy młodszego wieku szkolnego:
FAZA PIERWSZA – obejmuje 7-8 lat.
Odznacza się szeregiem złożonych zjawisk związanych z przekraczaniem progu szkolnego i wymaga od dziecka dużego wysiłku psychicznego i fizycznego:
-rozwój procesów poznawczych, dzieci uczą się nimi kierować , są w coraz większym stopniu zdolne do koncentracji uwagi, spostrzegania i obserwacji
-rozwijają się funkcje sfery poznawczej: analiza i synteza wzrokowa, słuchowa i kinestetyczno-ruchowa. Osiągnięcie odpowiedniego poziomu tych sprawności jest warunkiem podjęcia nauki czytania i pisania.
-przyswojenie pojęcia liczby i podstawowych arytmetycznych działań.
-uczestnicząc w życiu społecznym uczą się współpracy i współdziałania.
FAZA DRUGA -obejmuje lata 9- 10 i charakteryzuje się następującymi cechami:
-intensywny rozwój mowy we wszystkich płaszczyznach i myślenia w kierunku zwiększonej aktywności i samodzielności
-wzrost sprawności posługiwania się językiem – postrzeganie języka jako środka komunikacji i przedmiotu poznania
-wzrost zasobu słownictwa
-sprawne posługiwanie się czytaniem i pisaniem
-dalszy rozwój pojęć matematycznych
-wzrost operacji logicznych myślenia i opanowanie pierwszego zespołu operacji konkretnych
-dalszy rozwój myślenia w kierunku coraz większego uwewnętrzniania
-zmiany w zachowaniu społecznym.
16. Co oznacza proces interioryzacji?
Interioryzacja, uwewnętrznienie, proces rozwojowy, polegający na przekształcaniu się czynności zewnętrznych w wewnętrzne czynności umysłowe.
Interioryzacja występuje najwyraźniej we wczesnych okresach rozwojowych, kiedy to do przebiegu czynności potrzebne są ruchy zewnętrzne i bezpośrednia obecność przedmiotów materialnych, np. dziecko uczące się dodawać, początkowo posługuje się w formą ruchową przesuwając i grupując przedmioty, następnie przechodzi do operacji werbalnych, kiedy przedmioty zastępuje słowami. Kolejny etap to właśnie interioryzacja, kiedy dodawanie odbywa się w myśli bez żadnych ruchów i słów.
17. Jakie zmiany zachodzą w rozwoju mowy dziecka w młodszym wieku szkolnym?
W rozwoju mowy dziecka w wieku wczesnoszkolnym można wyróżnić dwa kierunki:
-pierwszy kierunek wyraża się w rozszerzaniu funkcji symbolicznej mowy i w coraz wyraźniejszym związku z myśleniem.
Następuje włączanie mowy do działania. Wyraża się to w umiejętności myślowej analizy sytuacji, uświadomienia sobie celu działania, obmyślenia planu jego realizacji i środków do tego celu prowadzących.
„staje się jednym z ważnych dla rozwoju dziecka kierunków przeobrażeń, dokonujących się w wieku szkolnym w funkcjach mowy” (Wołoszynowa, 1975, s. 593).
- drugi kierunek rozwoju mowy obejmuje proces jej interioryzacji.
Wymagają tego sytuacje szkolne. Prowokują one ucznia do skupionego rozwiązywania zadania i zmuszają do skierowania uwagi „ do wewnątrz”, dotyczą myśli i wyobrażeń w związku z aktualnym zadaniem poznawczym.
Dziecko opanowuje nowe formy komunikacji językowej- mowa pisana.
Przyswaja wiadomości z zakresu gramatyki. Rozwijają się wszystkie płaszczyzny języka.
Wypowiedzi dzieci coraz częściej odnoszą się do zagadnień związanych ze zdobywaniem wiedzy i uczeniem się, co wpływa na rozwój słownictwa
Zmiany, jakie zachodzą w rozwoju mowy u dzieci w młodszym wieku szkonym można ująć w następujących nurtach:
- pojawienie się nowej postaci mowy- mowy pisanej i rozpoczęcie wzajemnego procesu oddziaływania obu odmian mowy, poznanie całego zestawu środków leksykalnych, składniowych, gramatycznych, ortograficznych, interpunkcyjnych, służących do wyrażania uczuć, przeżyć i doznań za pomocą komunikatów pisanych; poznanie sposobów konstruowania różnych form wypowiedzi pisemnej.
- nabywanie umiejętności czytania
- opanowanie gramatycznej struktury języka
- duży przyrost zasobu słownictwa.
18. Jakie treści gramatyczne w klasach początkowych obejmują główne działy nauki o języku?
Treści gramatyczne przewidziane do realizacji w klasach początkowych obejmują główne działy nauki o języku:
-fonetyka
-słowotwórstwo
-nauka o częściach mowy
-fleksja
-składnia.
W zakresie fonetyki uczniowie poznają i wyróżniają:
-głoski
-litery
-sylaby
-samogłoski
-spółgłoski.
W zakresie słowotwórstwa znajduje się:
- grupowanie wyrazów pokrewnych
- dobieranie wyrazów o znaczeniu przeciwnym
- poprawne łączenie wyrazów w związki frazeologiczne.
Nauka o częściach mowy dotyczy:
-wprowadzania pojęć i wyróżniania na podstawie kryterium znaczeniowego: rzeczownika, czasownika, przymiotnika, przysłówka, liczebnika, przyimka, spójnika.
Ćwiczenia w składni obejmują:
-konstruowanie zdań i równoważników zdań
-przekształcanie jednej formy w drugą
-wyróżnianie typów zdań
-wyróżnianie podmiotu i orzeczenia
-rozwijanie zdań pojedynczych
-posługiwanie się zdaniami złożonymi z właściwym wykorzystaniem wskaźników zespolenia.
19. zakres fonetyki, słowotwórstwa oraz nauki o częściach mowy i składni.
Treści gramatyczne przewidziane do realizacji w klasach początkowych obejmują główne działy nauki o języku:
-fonetyka
-słowotwórstwo
-nauka o częściach mowy
-fleksja
-składnia.
W zakresie fonetyki uczniowie poznają i wyróżniają:
-głoski
-litery
-sylaby
-samogłoski
-spółgłoski.
W zakresie słowotwórstwa znajduje się:
grupowanie wyrazów pokrewnych
dobieranie wyrazów o znaczeniu przeciwnym
poprawne łączenie wyrazów w związki frazeologiczne.
Nauka o częściach mowy dotyczy:
-wprowadzania pojęć i wyróżniania na podstawie kryterium znaczeniowego: rzeczownika, czasownika, przymiotnika, przysłówka, liczebnika, przyimka, spójnika
20. Co oznacza pojecie brak swoistości słowotwórczej?
Rezultatem tego jest powstawanie ciągów składniowych, elementów niepowiązanych logicznie z błędnie wyrażonymi stosunkami i związkami zachodzącymi między członami zdań.
Wiąże się to z sytuacyjnością myślenia, brakiem umiejętności wartościowania treści i ubogim zasobem środków językowych.
21. Dlaczego nie powinno się oddzielać ćwiczeń gramatycznych od innych ćwiczeń?
Poznawanie zjawisk językowych przez dzieci powinno mieć charakter kompleksowy i nie może być oderwane od dotychczasowej wiedzy dziecka o języku.
Wiedza o języku, zwłaszcza ta, która dotyczy gramatyki, przekazywana w edukacji początkowej ma często charakter scholastyczny. Jest oderwana od konkretnych sytuacji, w których można ją zastosować.
Z tego powodu ćwiczeń gramatycznych nie powinno się oddzielać w sposób sztuczny od innych ćwiczeń językowych.
Uważa się, że:
- wskutek braku powiązań teorii z praktyką w nauczaniu podstaw systemu gramatycznego języka polskiego,
- wskutek braku ćwiczeń , które polegałyby na zastosowaniu reguł i norm gramatycznych do języka dziecka –
w późniejszych latach nauki szkolnej pojawiają się błędy, których uczeń nie identyfikuje i nie jest w stanie ich wyeliminować.
22. język mówiony i pisany.
Dziecko pisze tak, jak mówi. Wyrobione już u dziecka formy mowy ustnej określają początkowo strukturę jego mowy pisemnej.
Jako kryterium podziału na język mówiony i język pisany należy przyjąć funkcję substancjalną.
Postać mówiona ma charakter prymarny, natomiast postać pisana -sekundarny.
Współczesna polszczyzna występuje w dwóch zasadniczych odmianach:
-mówionej i pisanej.
Warto dodać, że język pisany pełni funkcję wyłącznego wyznacznika języka ogólnego, natomiast język mówiony istnieje również pod postacią gwary i języków mieszanych.
Nie ma odrębnego systemu języka pisanego i mówionego. Różnice dotyczą:
-funkcjonowania jego składników cząstkowych wariantów,
-bogactwa repertuaru środków leksykalnych i syntaktycznych,
-struktur na poziomie wypowiedzi,
-funkcjonalnego obciążenia tych czy innych środków językowych.
Przyjmuje się, że mowa i pismo to dwa odrębne procesy, dwa różne sposoby generowania komunikatów.
Zapis to nie tylko środek utrwalania mowy. Jest to rodzaj przekazu, który dokonuje zmiany w strukturze komunikatu.
Jeśli uznajemy odrębność obu procesów, to również ich produkty, czyli teksty powinny być uznane za odmienne.
Różnice i podobieństwa pomiędzy językiem mówionym a pisanym dotyczą:
-treści i formy językowej
-odmiennego kanału przepływu informacji
-różnej substancji
-inne mechanizmy psychologiczne, warunkujące percepcję i zrozumienie tekstów w piśmie i w mowie.
23. Nowy język.
Kształcenie językowe w młodszym wieku szkolnym powinno służyć poznaniu możliwości operowania językiem i opanowaniu umiejętności sprawnego posługiwania się nim w toku porozumiewania się z otoczeniem dla osiągnięcia określonego celu.
Po przekroczeniu progu szkoły mowa dziecka nie przestaje się doskonalić jako narzędzie komunikacji społecznej, oprócz tego dziecko opanowuje „Nowy język” - czytanie i pisanie, poznaje gramatyczną stronę języka.
24. Jakich etapów należy przestrzegać w kształceniu i doskonaleniu umiejętności pisania w klasach I-III?
Zamierzone efekty nauczania w każdym roku nauki w klasach młodszych wskazują na konieczność przestrzegania pięciu etapów nabywania, kształcenia i doskonalenia umiejętności pisania. Są nimi:
odwzorowanie
przepisywanie
pisanie z pamięci
pisanie ze słuchu
pisanie samodzielne.
25, Jakie gatunki wypowiedzi dziecko poznaje w klasach I-III. Dlaczego one składają się na sprawność językową?
W zakresie opanowania umiejętności komunikacyjnych w języku pisanym sprawność językową dziecka wyznaczają umiejętności niezbędne do posługiwania się wymienionymi przez program nauczania gatunkami wypowiedzi, takimi jak:
-list
-zaproszenie
-zawiadomienie
-ogłoszenie
-opowiadanie
-opis.
W ramach odtwarzania i tworzenia akcentuje się rolę opowiadania, w tym opowiadania twórczego na podstawie tekstu, filmu, przedstawienia teatralnego, audycji radiowej, programu telewizyjnego, opartego na własnych , obserwacjach, doświadczeniach, przeżyciach. Umiejętności komunikacyjne to także znajomość wyznaczników gatunkowych, czyli cech budowy, formy, stylu, poprawności i niezbędnych do wyrażenia treści środków artystycznych.
26. Jakie metody kształcenia sprawności językowej uczniów wymienia A. Dyduchowa? Proszę je pokrótce scharakteryzować:
A. Dyduchowa wyróżnia następujące metody kształcenia sprawności językowej uczniów:
-metodę analizy i twórczego naśladowania wzorów
-metodę instrukcji i norm
-metodę praktyki pisarskiej
-metodę przekładu intersemiotycznego
-metodę okazjonalnych ćwiczeń sprawnościowych.
Metoda analizy i twórczego naśladowania wzorów: polega na stosowaniu przez nauczyciela i uczniów w kształceniu językowym utworów literackich lub specjalnie przygotowanych tekstów.
Metoda norm i instrukcji: wykorzystuje świadomie zdobytą wiedzę z zakresu konstruowania wypowiedzi. Podstawę stanowi instruktaż, za pomocą którego przekazuje się uczniom wiedzę wykorzystaną później w praktycznej kompozycji wypracowania.
Metoda przekładu intersemiotycznego: dotyczy zamiany jednego systemu znaków na inny, np. tekstu literackiego na rysunek , obraz, melodię, gest i rytm.
Metoda praktyki pisarskiej polega na swobodnym pisaniu tekstów przez uczniów na wybrane , ulubione tematy.
27.Co to są ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne. Proszę wymienić rodzaje ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych.
Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne ściśle wiążą się z wszystkimi działami nauczania języka polskiego, szczególnie bliskie są ćwiczeniom w mówieniu i pisaniu.Ich wartość polega na wprowadzaniu do czynnego i biernego słownika dziecka nowych wyrazów, zwrotów i fraz.
Do najważniejszych rodzajów ćwiczeń slownikowo-frazeologicznych w klasach najniższych należą:
1.wprowadzanie nazw przedmiotów, zjawisk, ich cech, czynności oraz wyrażeń i zwrotów określających stosunki przestrzenne i czasowe
2.wyjaśnianie niezrozumiałych wyrazów i zwrotów.
3.Gromadzenie wyrazów, zwrotów i i wyrażeń zastępczych
4.zestawianie słownictwa o znaczeniu podobnym
5.dobieranie wyrazów o znaczeniu przeciwstawnym
6.grupowanie wyrazów wokół określonych tematów
7.zestawianie rodzin wyrazów pokrewnych
8.dobieranie wyrazów o znaczeniu nadrzędnym i podrzędnym
9.wyrażanie podanej treści za pomocą prostych porównań i pzrenośni.
28. Jak scharakteryzował R. Więcławski metody analityczno –syntetyczne nauki czytania?
1.Metody analityczno-syntetyczne o charakterze wzrokowym (wizualnym).
Biorą one za podstawę wyraz oraz analizę wzrokową. Napisany wyraz rozbiera się na poszczególne elementy składowe, czyli litery i przyporządkowuje im odpowiedniki fonetyczne.
Łączenie wyodrębnionej litery z innymi literami pozwala na odczytanie wyrazu. Przebieg nauki czytania charakteryzuje się przejściem od analizy wzrokowej, przez analizę słuchową do syntezy.
Zadania nauczyciela i uczniów sprowadzają się do takich czynności: wyodrębnienie z wyrazu podstawowego zapisanego na tablicy danego znaku graficznego w postaci litery, przyporządkowanie określonej literze dźwięku- analiza słuchowa, łączenie danej litery z innymi i odczytywanie przez dzieci określonych wyrazów – synteza.
2. W metodach o charakterze fonetycznym naukę rozpoczyna się od słuchowego wyodrębniania wyrazu, który jest poddawany rozkładowi na głoski. Poznanie struktury dźwiękowej wyrazu znacznie wyprzedza w czasie wyodrębnianie symboli graficznych. Każdej głosce zostaje przyporządkowany kolorowy kartonik zamiast symbolu litery. Tok pracy metodycznej przebiega od analizy słuchowej przez analizę wzrokową do syntezy.
3.Ostania odmiana metod analityczno-syntetycznych ma charakter funkcjonalny, tzn. łączy w sobie obie poprzednie. Podstawę stanowi tu zarówno dźwiękowa, jak i graficzna budowa wyrazu. Nauka czytania opiera się na tzw. relacji funkcjonalnej, czyli doborze odpowiednich metod , które wspierają poziom rozwoju różnych funkcji psychicznych.
29. Dlaczego stosowanie metod analityczno-syntetycznych w nauce czytania poprzedza globalne rozpoznawanie słów?
Ze względu na konieczność rozszerzenia pola czytania poprzez sylabę częściowo wykorzystuje się nawet metody globalne. Analiza wyrazu dokonywana jest wówczas od wyrazu przez sylabę do litery i głoski, a synteza w odwrotnej kolejności: od litery (głoski), przez sylabę do wyrazu. Stosowane współcześnie metody analityczno-syntetyczne poprzedza globalne rozpoznawanie wyrazów oraz próby ich syntezy w okresie przedszkolnym. Wprowadzane wyrazy podstawowe nie powinny być również traktowane jako jedynie materiał do wyodrębniania liter, powinny być bardziej utrwalane i kilkakrotnie powtarzane w różnych formach gramatycznych i zestawieniach tekstu.
30.Jakie najbardziej znane elementarze dla uczniów klas I-III wymienia się obecnie?
Obecnie do najbardziej znanych podręczników dla uczniów rozpoczynających edukację szkolną można zaliczyć:
-M Lorkowej „Elementarz pierwszej klasy (1993)
-A, Czochary i I. Tarkowskiej „Mój pierwszy elementarz” (od 1995 )
-Wesoła szkoła” red. S. Łukasik, H. Petkowicz, H Dobrowolska i inni. (1998)