STAROŻYTNOŚĆ:

1. Sofokles Król Edyp – dramat antyczny ( bohater tragiczny, klątwa, ze zabije ojca i będzie ze swoja matka , na koniec wydłubuje sobie oczy )

2. Homer Iliada – epos bohaterski ( o koniu trojańskim , wojna trojańska, pięta Achillesa, Parys nie chciał oddać Heleny , jabłko „dla najpiękniejszej” )

3. Homer Odyseja – epos grecki ( powrót Odyseusza z wojny trojańskiej do Itaki )

4. Sofokles Antygona – dramat, tragedia (chciała pochować brata ale zostawała zamknięta w grobowcu gdzie się zabiła a za nią Hajmon przebił się mieczem, na końcu zabija się też Eurydyka- żona Kreona który wydał rozkaz)

 

ŚREDNIOWIECZE:

1. Dante Alighieri Boska Komedia (podróż piekło czysciec raj )

RENESANS:

1. Szekspir: Makbet – dramat elżbietański (szekspirowski) (przepowiednie wiedźm, makbet zabija Banka i Makdufa, jego żona wariuje on widzi duchy, na koniec ginie z rąk Makdufa )

 BAROK:

1. Molier: Świętoszek – komedia ( Tartuffe oszukuje wszystkich , ojciec daruje mu swoja córkę Mariannę mimo że ta kocha Walerego, podkochuje się także w żonie Orżena , akcja z dokumentami itp. kończy się jednak ślubem Marianny z Walerym)

 

OŚWIECENIE: brak

ROMANTYZM:

1. Mickiewicz - Dziady cz. III -  dramat romantyczny (Konrad , wielka improwizacja, towarzystwo stolikowe i przy drzwiach ,mesjanizm – polska powinna się poświęcić jak Chrystus na krzyżu , prometeizm – poświecenie jak Prometeusz, pomoc, poświecenie dla narodu)

2. A. Mickiewicz- Pan Tadeusz – epopeja narodowa (Jacek Soplica- ksiądz robak –bohater romantyczny – przechodzi metamorfozę (od zakochanego do patrioty )

3. J. Słowacki – Kordian – dramat romantyczny (wędrowiec , twory z gara – przywódcy, krytyka mesjanizmu , podróżuje w parku, na Mont Blanc na koniec chce zabijać cara aż on zostaje skazany , trafia do szpitala psychiatrycznego gdzie jeden uważa ze jest krzyżem Chrystusa a drugi atlasem, kompozycja otwarta nie wiemy czy zginie czy nie)

4. Z. Krasiński: Nie-boska komedia - dramat romantyczny ( obraz rewolucji pokazany w negatywny sposób )

5. Goethe: Cierpienia młodego Wertera - powieść epistolarna (lotta, w formie listów, bohater werteryczny - płaczliwy, wrażliwy, popełnia samobójstwo)

 POZYTYWIZM:

1. Eliza Orzeszkowa-fragmenty Nad Niemnem - powieść realistyczna (mogiły , praca organiczna i u podstaw, Justyna-emancypantka )

2. B. Prus – Lalka - powieść realistyczna (praca u podstaw i organiczna – Wokulski, emancypacja – Helena Stawska, asymilacja Żydów –szlangbaumowie. Romans Izabeli (odrzuca go chce tylko jego pieniędzy ) i Wokulskiego. )

3. H. Sienkiewicz – Potop - powieść historyczna (Kmicic zmienia się w Babinicza zrehabilitowany zakochany w Oleńce )

4. M. Konopnicka – Mendel Gdański – nowela (antysemityzm, mendel wychowuje wnuka Kubusia który jest dyskryminowany w szkole – Żyd)

5. E. Orzeszkowa – Gloria victis – nowela (wiatr i drzewa opowiadają historie mogiły , kompozycja ramowa )

6. B.Prus: Kamizelka – nowela (żona zwężała kamizelkę chorego męża, on myślał ze zdrowieje , oszukiwali się nawzajem , z miłości)

7. Fiodor Dostojewski ‘Zbrodnia i kara’ – powieść ( Raskolnikow zabija lichwiarke i jej siostrę po czym zaczyna chorować do przyznania się namawia go Sonia, zostaje skazany na 8 lat na Syberii jedzie z nim Sonia )

 

 

MŁODA POLSKA:

1. Żeromski: Ludzie bezdomni – powieść (realizm, naturalizm, symbolizm , Tomasz Judym, lekarz chce pomagać, porzuca wygodne życie i Joasie )

2. Wyspiański: Wesele - dramat symboliczny ( wesele w bronowickiej chacie, autor pisze to na podstawie wesela na którym naprawdę kiedyś był . Pojawiają się zjawy i wiele symboli (złoty róg ,chochoł ) Wernyhora przychodzi do gospodarza z rozkazem rozpoczęcia powstania i daje złoty róg który miał nawoływać do powstania ale Jasiek go zgubił, nie udaje się zryw n-w bo wszyscy są piani a jasiek gubi róg a chochoł wszystkich usypia )

3. Reymont: Chłopi – powieść (Maciej Boryna z Jagna – miała wielu kochanków z antkiem w sianie Boryna ich podpalił , kończy wywieziona na gnoju, tradycje życie w zgodzie z ziemią, świętami )

4. J. Conrad – Jądro ciemności – powieść (przyjaciele siedza na statku i jeden z nich Marlow zaczyna opowiadać historie podróży w głąb Afryki rzeką Kongo, Kurtz chory traktowany jak bóstwo a czarni traktowani jak więźniowie i ci gorsi , wszystko o kość słoniowa kurtz ginie mówiąc „zgroza zgroza” )

 

XXsto LECIE MIĘDZYWOJENNE:

1. Witold Gombrowicz: Ferdydurke - powieść awangardowa ( 30 letni Józio walczy z formą trafia do szkoły później do młodziaków a na końcu do Hurleckich „gęba” - sposób odbierania przez innych ludzi, maski społeczne„forma” - konwencje, schematy, które jednostka przyjmuje jako wzór zachowania. Człowiek, według Gombrowicza, zawsze musi wyrażać się w jakiejś formie;„pupa” - dzieciństwo, niedojrzałość;„upupienie” - wepchnięcie lub popadnięcie w niedojrzałość, infantylizacja;„zielony” - niedojrzały, niedorosły;„łydka” – młodość swoboda erotyczna, nowoczesność )

2. S.Żeromski: Przedwiośnie - powieść polityczna (Cezary baryka-rozpieszczony, ogarnia się dopiero po śmierci matki (zerwany pierścionek ) , 3 propozycje naprawy RP, kończy się marszem na Belweder gdzie Cezary maszeruje osobno – niezdecydowanie )

3. Z.Nałkowska: Granica - powieść psychologiczna (schemat bolebozanski –zdrada zony , życie byle jak. Zenon mial romans z Justyna nawet gdy zaręczył się z Elżbieta , przekraczanie granic : moralnej-zdrada, aborcja, oblanie kwasem Zenona przez Justynę )

 

LITERATURA WSPÓŁCZESNA:

1. Gustaw Herling Grudziński: Inny Świat – literatura dokumentalna (zapis doświadczeń narratora-bohatera z pobytu w sowieckim łagrze. Grudzinski odzyskał wolność i zapisał to co przeżył. Tytuł książki sugeruje odmienność, inność świata łagrów. Ukazane są różne przypadki degradacji ludzi . Trzeba było stać się człowiekiem złagrowanym , a więc akceptującym prawa rządzące w zniewolonej i zdegradowanej rzeczywistości. Podział na 3 kotły , trupiarnia, dom swidanji (spotkan z rodzina ) )

2. Hanna Krall – Zdażyc przed Panem Bogiem – reportaż ( wywiad Hanny Krall z Edelmanem , tytuł – oszukać Boga i uchronić od śmierci – Edelman-lekarz , numerki życia , trucie dzieci , przewartościowanie wartości , wybranie sobie momentu śmierci )

3. Albert Camus – Dżuma – powieść parabola – pretekst do głębszych przemyśleń ( to zło to wojna to kataklizm i kara , jak II wojna ludzie zamknięci jak w gettcie , szczury zaczynaja i kończą )

4. Sławomir Mrożek – Tango – dramat absurdu ( Artur chce żyć pożądnie a jego rodzice chca być nowoczesni, nie maja jakichkolwiek zasad , matka ma kochanka ojciec jest niepoważny , babcia nagle umiera i w dzień jego ślubu z Alą. Na koniec okazuje się ze Ala też spała z Edkiem , Artur chcąc go zabić sam zostaje zabity. Akcja kończy się tańcem tanga ( najgłupsi będę rządzić i prowadzić )Edka z Eugeniuszem w marynarce Artura. Konflikt pokoleń, groteska(absurd))