Politechnika Świętokrzyska w Kielcach

Geodezja i kartografia

Opłata planistyczna

Co to jest opłata planistyczna?

Opłata planistyczna, która jest tematem naszej prezentacji to opłata z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego uchwaleniem bądź zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tzw. renta planistyczna), ustalana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.).

W uproszczeniu:

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta zobowiązany jest ustawowo do pobierania jednorazowej opłaty planistycznej będącej wynikiem wzrostu wartości nieruchomości powstałej w związku z uchwaleniem planu miejscowego lub jego zmiany. Muszą oni pobierać jednorazową opłatę planistyczną w przypadku, gdy właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa nieruchomość w drodze czynności cywilnoprawnej - aktem notarialnym (przeniesienie prawa własności) przed upływem 5 lat od dnia, w którym plan lub jego zmiana stały się obowiązujące. Opłata ta jest dochodem własnym gminy.

Obowiązek w zakresie opłacenia renty planistycznej nakłada przepis art. 36 ust. 4 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.).

Mówi on, że „ jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości” A także, że opłata ta jest dochodem własnym gminy, a wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30 % wzrostu wartości nieruchomości.

Opłaty planistycznej, zgodnie z art. 36 ust. 4a ww. ustawy, nie pobiera się w przypadku nieodpłatnego przeniesienia przez rolnika własności nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego na następcę w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo przepisów w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Renty strukturalne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 wydanych na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Zaś w przypadku zbycia przez następcę nieruchomości przekazanych przez rolnika cytowane przepisy stosuje się odpowiednio.

Kiedy gmina może pobrać opłatę planistyczną?

Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym opłata planistyczna stanowi formę uczestnictwa gminy w zyskach, jakie przynosi zbycie nieruchomości. Pod warunkiem jednak, że jej wartość wzrosła w wyniku zmiany statusu gruntu w związku z uchwaleniem nowego lub zmianą dotychczasowego planu zagospodarowania przestrzennego.

By gmina mogła pobrać rentę planistyczną muszą być spełnione określone warunki (nie wystarczy samo uchwalenie planu miejscowego). A konkretnie muszą być jednocześnie spełnione cztery przesłanki:

1. musi nastąpić wzrost wartości nieruchomości w wyniku uchwalenia nowego lub zmiany dotychczasowego planu miejscowego,

2. musi zostać w planie miejscowym określona stawka procentowa wzrostu wartości nieruchomości, stanowiąca o wysokości renty planistycznej,

3. nieruchomość musi zostać zbyta przez dotychczasowego właściciela lub użytkownika wieczystego przed upływem pięciu lat, licząc od dnia, w którym zaczął obowiązywać nowy lub zmieniony plan zagospodarowania przestrzennego,

4. nie ma miejsca przypadek opisany w art. 36 ust. 4a ww. ustawy powodujący zwolnienie od renty planistycznej.

Wysokość opłaty

Zasady ustalania i naliczania opłaty planistycznej zawarte są również w Ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 ze zmianami].

Oblicza się ją jako procent wzrostu wartości. Warunkiem jej pobrania jest zbycie nieruchomości przed upływem 5-ciu lat od zmiany lub uchwalenia planu miejscowego. Po tym terminie opłaty nie nalicza się.

Wielkość opłaty planistycznej można określić wzorem:

OP = S% x (W₂ -W₁)

gdzie:
OP - opłata planistyczna
S% - stawka procentowa uchwalana przez Radę Gminy
W₁ - wartość nieruchomości przed uchwaleniem lub zmianą planu
W₂ - wartość nieruchomości po uchwaleniu lub zmianie planu

Wzrost wartości nieruchomości (W₂ - W₁) stanowi różnicę pomiędzy wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po zmianie lub uchwaleniu nowego planu miejscowego, a jej wartością określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia obowiązującego przed tą zmianą lub uchwaleniem planu miejscowego. Jest pobierana od całego obszaru objętego nowym planem lub zmianą powodującą wzrost wartości.
Wysokość stawki procentowej uchwala jest przez każdą z gmin w przedziale 0% do 30% różnicy wartości 1 i 2.

Wartości W₁ i W₂ określa się przyjmując poziomu cen z dnia zbycia nieruchomości, a stanu z dnia wejścia w życie nowego planu miejscowego lub jego zmiany.

Czy może odszkodowanie?

Może dojść również do zmniejszenia wartości nieruchomości w związku ze zmianą lub uchwaleniem nowego planu miejscowego. Wówczas właściciel nieruchomości, która utraciła z tych powodów dotychczasowe walory użytkowe, może żądać od gminy:

• wykupu tej nieruchomości,

• działki zamiennej,

• odszkodowania.

Odszkodowanie wypłacane jest w pełnej wysokości różnicy wartości nieruchomości przed i po zmianie planu.

A kiedy zwrot opłaty?

Opłata planistyczna podlega zwrotowi na rzecz aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości zgodnie z art. 36 ust. 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego, w części lub w całości.

Bibliografia:

1. USTAWA z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.