Poznań, dnia 12.01.2015 r.

ZATWIERDZAM

dowódca 3 kompani szkolnej OSP

kpt. Krzysztof CYDZIK

PLAN – KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z obrony przed bronią masowego rażenia

z 31,32 grupą 3 kompanii szkolnej OSP w dniu 15.01.2015 r.

I. TEMAT 1/2: Broń jądrowa i radiologiczna.

II. CELE ZAJĘĆ:

• Zapoznać:

• z charakterystyką broni jądrowej i radiologicznej;

• z czynnikami rażenia broni jądrowej;

• z wpływem skażenia promieniotwórczego na organizm ludzki;

• z charakterystyką broni radiologicznej;

• z oznakami zewnętrznymi użycia broni radiologicznej;

• z poziomami zagrożenia radiacyjnego o znaczeniu operacyjnym i poziomu niskiego napromienienia;

• z zasadami postępowania żołnierzy w przypadku użycia przez przeciwnika broni radiologicznej.

III. FORMA: zajęcia teoretyczne.

IV. CZAS: 45 min.

V. MIEJSCE: blok 22 sala 210.

VI. ZAGADNIENIA:

1. Charakterystyka broni jądrowej.

2. Czynniki rażenia broni jądrowej.

3. Wpływ skażenia promieniotwórczego na organizm ludzki.

4. Charakterystyka broni radiologicznej.

5. Oznaki zewnętrzne użycia broni radiologicznej.

6. Poziomy zagrożenia radiacyjnego o znaczeniu operacyjnym i poziomu niskiego napromienienia.

7. Zasady postępowania żołnierzy w przypadku użycia przez przeciwnika broni radiologicznej.

VII. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE:

• na 3 dni przed zajęciami zatwierdzić plan - konspekt;

• zapoznać się z tematem, celami, literaturą i uwarunkowaniami organizacyjnymi zajęć;

• w czasie zajęć zadawać pytania śródlekcyjne celem sprawdzenia zrozumienia przekazywanych treści przez szkolonych;

• w czasie zajęć przestrzegać ustaleń zawartych w metodyce szkolenia;

• najważniejsze treści podawać do zanotowania;

• w czasie zajęć zwracać uwagę na porządek i dyscyplinę.

VIII. LITERATURA:

• „Obrona pododdziałów przed bronią masowego rażenia w działaniach bojowych (pluton, kompania, batalion) - Podręcznik"  - Chem. 277/78;

• „Program szkolenia podstawowego Sił Zbrojnych RP” – Szkol. 866/2013;

• „Instrukcja o działalności szkoleniowo – metodycznej” – Szkol. 816/2009.

IX. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO-TECHNICZNE:

• Rzutnik multimedialny 1 szt.

• Laptop 1 szt.

• Prezentacja 1 szt.

X. ORGANIZACJA ZAJĘĆ:

• wykład informacyjny.

11. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

Kategorycznie zabraniam:

• oddalać się z miejsca zajęć bez mojej wiedzy i zgody;

• wykonywać czynności innych niż nakazane przeze mnie.

XII. INNE (DODATKOWE):

Nie dotyczy.

XIII. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TAKTYCZNĄ:

Nie dotyczy.

XIV. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

CZĘŚĆ WSTĘPNA (5 min.)

Rozpoczęcie zajęć:

• przyjęcie meldunku;

• sprawdzenie obecności;

• zadanie pytań kontrolnych;

• podanie tematu, celu i organizacji zajęć.

CZĘŚĆ GŁÓWNA (35 min.)

ZAGADNIENIE 1 (5 min.)

Charakterystyka broni jądrowej.

Bronią jądrową nazywamy: środki walki, które wykorzystują energię jądrową; Energią jądrową nazywamy energię uzyskaną w wyniku reakcji rozpuszczenia jąder pierwiastków ciężkich lub syntezy jąder pierwiastków lekkich.

Broń jądrowa dzieli się ze względu na rodzaj wykorzystywanej w niej reakcji jądrowej na jedno, dwa i trój fazową;

Broń jądrowa jest najsilniejszym środkiem masowego rażenia. Rażące działanie broni jądrowej polega na wykorzystaniu energii wyzwalającej się podczas reakcji jądrowych o charakterze wybuchowym. Wybuch jądrowy jest to błyskawiczne wyzwolenie się energii wewnątrzjądrowej w wyniku łańcuchowej reakcji rozszczepienia jąder ciężkich lub termojądrowej reakcji syntezy jąder lekkich albo reakcji rozszczepienia naturalnego uranu przez szybkie neutrony, powstające podczas termojądrowej reakcji syntezy. Reakcje te występują w ładunkach amunicji jądrowej i ładunkach jądrowych rozszczepienia (uran – 235, pluton – 239, uran – 233), ładunkach termojądrowych „ rozszczepienie – synteza – rozszczepienie” (uran – 238).Moc wybuchu jądrowego oraz jego działanie rażące określa się za pomocą równoważnika trotylowego. (według ciężaru ładunku trotylu którego energia wybuchu byłaby równa energii określonego wybuchu jądrowego).

Równoważnik trotylowy oznacza się skrótem Kt (kilotona) lub Mt (megatona). Wybuch broni jądrowej o sile 1 Kt równa się wybuchowi tysiąca ton trotylu, a wybuch bomby o mocy 1 Mt odpowiada wybuchowi miliona ton trotylu.

Rozróżnia się następujące rodzaje wybuchów jądrowych:

• Na dużej wysokości.

• Powietrzne (wysokie, niskie).

• Naziemne.

• Podziemne.

• Nawodne.

• Podwodne.

• Na przeszkodach wodnych.

Niektóre rodzaje wybuchów jądrowych.

ZAGADNIENIE 2 (5 min.)

Czynniki rażenia broni jądrowej.

Do zasadniczych czynników rażenia towarzyszących wybuchowi jądrowemu zalicza się:

a) falę uderzeniową, na której powstanie przypada około 50% energii wybuchu. W strefie reakcji jądrowej powstaje nie tylko niesłychanie wysoka temperatura lecz również gigantyczne ciśnienie rzędu miliardów atmosfer. Rozgrzane i silnie sprężone gazy rozszczepiając się powodują sprężenie coraz to nowych i dalszych warstw powietrza. Powstaje fala uderzeniowa. Rozprzestrzenia się ona w powietrzu z prędkością przekraczającą prędkość dźwięku, a następnie przechodzi w falę dźwiękową. Rażące działanie fali uderzeniowej wynika ze wzrostu ciśnienia w jej czole (nadciśnienie) i ruchu podstawowego mas powietrza w stosunku do powierzchni ziemi (ciśnienia dynamicznego). Fala uderzeniowa razi nie zabezpieczonych ludzi, burzy i niszczy budowle naziemne oraz urządzenia gospodarki komunalnej. Działanie fali uderzeniowej na ludzi nie ukrytych może być bezpośrednie i pośrednie. Porażenia bezpośrednie są spowodowane działaniem szybko zmieniającego się ciśnienia oraz dużą prędkością powietrza w fali uderzeniowej. Porażenia pośrednie mogą być wywołane wskutek działania fali, to jest przez odłamki zburzonych budowli i inne przedmioty unoszone przez czoło fali uderzeniowej. Rażące działanie fali uderzeniowej na ludzi znajdujących się w okryciach (budowlach ochronnych) jest znacznie mniejsze.,

b) promieniowanie cieplne – około 30% energii wybuchu. Kula ognista, powstająca w miejscu wybuchu jądrowego, jest źródłem promieniowania cieplnego. Składa się ono z widzialnej części widma, promieniowania nadfioletowego (ultrafioletowego) i podczerwonego. Promieniowanie cieplne rozprzestrzenia się na duże odległości z prędkością około 300 tyś. km/s (a wiec fala uderzeniowa nadchodzi później niż promieniowanie cieplne). Pochłaniane jest przez przedmioty znajdujące się nawet w znacznych odległościach od wybuchu, co powoduje ich nagrzanie, zwęglenie lub palenie się, zależnie od wielkości impulsu oraz czasu działania energii cieplnej. Wielkość impulsu zależy od: odległości od wybuchu, jego rodzaju i mocy oraz przejrzystości atmosfery. Promieniowanie cieplne powoduje oparzenia skóry (I, II, II stopnia – w zależności od cal/m²), a towarzyszące mu silne promieniowanie świetlne także porażenie wzroku (oślepienie).

c) promieniowanie przenikliwe – około 5 – 10% energii wybuchu. Jest to strumień neutronów i promieniowania gamma działający w momencie wybuchu jądrowego. W wyniku jonizacji i aktywacji wywołuje destruktywne skutki biologiczne. Jest poważnym zagrożeniem dla organizmów żywych. Rażące działanie promieniowania przenikliwego na organizmy żywe zależy od energii dawki promieniowania pochłoniętej przez organizm. W chwili oddziaływania promieniowania przenikliwego człowiek nie odczuwa żadnego bólu, nie występują też żadne widoczne zmiany w organizmie. Stopień choroby popromiennej u ludzi zależy od wielkości sumarycznej dawki promieniowania, czasu napromieniowania, wielkości powierzchni ciała, która została napromieniona oraz indywidualnych właściwości organizmu. Promieniowanie przenikliwe dość szybko maleje wraz ze zwiększaniem się odległości od miejsca wybuchu. Wynika to z rozproszenia promieniowania w atmosferze. Jego strumień słabnie w zależności od gęstości i grubości materiału. Dlatego też działanie tego promieniowania można osłabić przez zastosowanie osłon.

d) promieniotwórcze skażenie, na które przypada również 5 – 10% energii wybuchu (tu wartości procentowe przyjęto dla rozkładu energii przy wybuchu naziemnym). Skażenie promieniotwórcze powietrza, terenu i akwenu powodują substancje promieniotwórcze stanowiące produkty rozszczepienia lub nierozszczepioną część ładunku jądrowego oraz izotopy sztuczne, powstałe w rejonie wybuchu na skutek aktywacji pierwiastków znajdujących się w glebie, wodzie itp. Największe skażenie promieniotwórcze towarzyszy naziemnym (nawodnym) i podziemnym (podwodnym) wybuchom jądrowym, ponieważ w składzie pyłu promieniotwórczego wypadającego na śladzie obłoku znajdują się ogromne ilości izotopów sztucznych, wzbudzonych strumieniem neutronów z reakcji jądrowej i zassanych wraz z masami ziemi do atmosfery. Pierwiastki promieniotwórcze zawarte w pyle, podczas swego naturalnego rozpadu wydzielają: promieniowanie alfa, beta i gamma. Niebezpieczeństwo oddziaływania tych rodzajów promieniowania wynika ze zdolności jonizacji otaczającego środowiska, a wiec i materii organizmów żywych.

Promieniowanie alfa ma największą zdolność jonizacji. Jednakże jego przenikanie przez różne materiały jest ograniczone (promieniowanie to jest zatrzymywane przez kartkę papieru), a zasięg – rzędu kilku centymetrów (w powietrzu do 10 cm). Promieniowanie to jest niebezpieczne w przypadku spożywania produktów skażonych substancjami alfapromieniotwórczymi.

Promieniowanie beta to strumień elektronów (ściśle – elektronów i pozytonów).Jego zasięg w powietrzu jest rzędu setek metrów. Zdolność jonizacji tego promieniowania w porównaniu z promieniowaniem alfa jest znacznie mniejsza. Szczególnie niebezpieczne jest bezpośrednie oddziaływanie promieniowania beta na nie osłonięte części ciała, prowadzi bowiem do poparzeń skóry. Odzież ochronna nie zabezpiecza przed tym promieniowaniem. Promieniowanie gamma, w odróżnieniu od promieniowania alfa i beta, ma charakter fali elektromagnetycznej. Jego zdolność jonizacji materii jest też mniejsza. Charakteryzuje się jednak bardzo dużym zasięgiem i dużą przenikalnością przez różne materiały. Dlatego ten rodzaj promieniowania jest brany pod uwagę przy wykonywaniu urządzeń ochronnych, nie pomija się również promieniowania natychmiastowego wybuchu jądrowego.

Skażenie promieniotwórcze, czy to powstałe w wyniku wybuchu jądrowego, czy też w efekcie awarii np. elektrowni jądrowych lub innych urządzeń z substancjami radioaktywnymi, w efekcie jest podobne, różni się tylko rodzajem uwolnionych substancji radioaktywnych. Efekt osiadania pyłu promieniotwórczego prowadzi do promieniotwórczego skażenia terenu i znajdujących się na nim obiektów oraz produktów i źródeł wody.

e) impuls elekromagnetyczny (jest to krótkotrwałe pole elektromagnetyczne powstające podczas wybuchów jądrowych). Każdemu wybuchowi jądrowemu towarzyszy impuls elektromagnetyczny, powstający na skutek tworzenia się w otaczającej przestrzeni pola elektromagnetycznego, które powoduje przepięcia w przewodach i kablach napowietrznych, podziemnych liniach łączności, antenach radiostacji i liniach elektroenergetycznych, wywołując krótkotrwałe zakłócenia w pracy lub trwałe uszkodzenia niektórych elementów. W wyniku tych czynników ludność może ulec porażeniu, a obiekty uszkodzeniu lub zniszczeniu. Stopień porażenia lub zniszczenia (uszkodzenia) zależy przede wszystkim od mocy i rodzaju wybuchu, wytrzymałości obiektów na działanie czynników rażących, a także od warunków atmosferycznych oraz ukształtowania i pokrycia terenu. Stopień strat i zniszczeń zależy od odległości od miejsca wybuchu jądrowego, rodzaju wybuchu i mocy ładunku.

ZAGADNIENIE 3 (5 min.)

Wpływ skażenia promieniotwórczego na organizm ludzki.

Promieniotwórcze skażenie terenu zależy głównie od mocy i rodzaju wybuchu, warunków atmosferycznych, w których następuje skażenie, a także od czasu, jaki upłynął od chwili wybuchu. Na charakter i stopień skażenia ma również wpływ ukształtowanie terenu, rodzaj gleby w rejonie wybuchu, masywy leśne i inne czynniki. W pierwszej chwili po wybuchu jądrowym produkty rozszczepienia, część ładunku, która nie wzięła udziału w reakcji oraz części powłoki ładunku jądrowego znajdują się w kuli ognistej w stanie lotnym. Po wybuchu naziemnym świecąca sfera styka się z powierzchnią ziemi, której wierzchnia warstwa topi się i miesza z promieniotwórczymi produktami powstałymi podczas wybuchu. W strefie kilkuset metrów od środka wybuchu roztopiona powierzchnia ziemi po ochłodzeniu tworzy warstwę promieniotwórczego żużlu o wysokiej aktywności. Znaczna część roztopionej i rozdrobnionej ziemi oraz uniesiony w górę pył mieszają się z izotopami promieniotwórczymi i zostają zassane do obłoku. Obłok promieniotwórczy unosi się na wysokość od kilku do kilkudziesięciu kilometrów, przemieszcza się z wiatrem i stopniowo rozprzestrzenia w powietrzu. Z obłoku opadają substancje promieniotwórcze tworząc na kierunku przemieszczania się obłoku pas terenu skażonego zwany śladem obłoku promieniotwórczego. Rozmiary śladu obłoku promieniotwórczego zależą przede wszystkim od mocy ładunku jądrowego i prędkości wiatru. Może on po wybuchach dużej mocy osiągać długość kilkuset i szerokość kilkudziesięciu kilometrów. Ukształtowanie terenu i różnorodność warunków atmosferycznych powoduje nierównomierność skażenia na śladzie obłoku. Podczas przebywania w strefie opadania pyłu promieniotwórczego lub w terenie skażonym może nastąpić porażenie ludzi w wyniku oddziaływania substancji promieniotwórczych.

Substancje te mogą powodować porażenie wskutek napromieniowania zewnętrznego oraz w wyniku przedostania się do organizmu z powietrzem, pożywieniem i wodą. W obu przypadkach mogą wywołać chorobę popromienną. Substancje promieniotwórcze, które dostały się na skórę, mogą powodować jej porażenie. Porażenie żołnierzy podczas wybuchów jądrowych najczęściej jest spowodowane wspólnym działaniem fali uderzeniowej, promieniowania cieplnego i promieniowania przenikliwego. Czynniki te powodują porażenia kombinowane żołnierzy - uszkodzenia mechaniczne ciała, poparzenia, oślepienie i chorobę popromienną.

Do czynników rażących broni jądrowej należy również impuls elektromagnetyczny. Podczas wybuchów jądrowych w otaczającej przestrzeni powstają krótkotrwałe pola elektromagnetyczne, które wzbudzają prądy elektryczne i przepięcia w przewodach oraz kablach napowietrznych i podziemnych linii łączności, a także w antenach radiostacji i liniach elektroenergetycznych. Podczas naziemnych i niskich powietrznych wybuchów jądrowych w strefie o promieniu kilku kilometrów od miejsca wybuchu powstające przepięcia mogą spowodować przebicie izolacji przewodów i kabli oraz elementów aparatury i urządzeń, utrudniając lub uniemożliwiając dowodzenie za pomocą technicznych środków łączności przewodowej i radiowej

Czas trwania skażenia promieniotwórczego terenu wynosi od kilku godzin do kilku tygodni, a nawet miesięcy i lat – czas ten zależy od trwałości (czasu połowicznego zaniku) pierwiastków promieniotwórczych wchodzących w skład opadu oraz rodzaju emitowanego przez nie promieniowania. Skażenie powstałe w chwili opadania substancji (pyłów) promieniotwórczych z pierwotnego źródła (np. obłoku wybuchu jądrowego) jest nazywane pierwotnym. Natomiast skażenie powstałe w wyniku przebywania w terenie skażonym lub na skutek zetknięcia się ze skażonymi przedmiotami nazywamy skażeniem wtórnym. Zmienność wiatru powoduje że miejsca wystąpienia skażenia oraz jego intensywność nie dają się przewidzieć. Wykrywanie skażeń promieniotwórczych:

• metoda chemiczna – oparta na zmianie zabarwienia pewnych substancji chemicznych pod wpływem promieniowania, wykorzystano tę cechę w dozymetrach chemicznych;

• metoda fotograficzna – oparta na zjawisku zaczerniania kliszy fotograficznej pod wpływem napromieniowania;

• metoda luminescencyjna (scyntylacyjna) – zastosowana w rentgenoradiometrach, wykorzystuje świecenie określonych substancji chemicznych pod wpływem promieniowania;

• metoda jonizacyjna – wykorzystano jonizację substancji napromieniowanych: w radiometrach – do pomiaru stopnia skażenia i rentgenometrach do pomiaru mocy dawki.

Wszystko, co zostanie skażone, nie nadaje się do spożycia, praktycznie na skażonym obszarze nie ma środków do życia. Wszelkie zboża i rośliny uprawne giną lub napromieniowane same stają się jego źródłem. Ludzi, zwierzęta gospodarskie oraz żywność szczelnie opakowaną (np. puszki) z terenów mniej skażonych poddaje się dezaktywacji i przewozi poza obszar skażony.

ZAGADNIENIE 4 (5 min.)

Charakterystyka broni radiologicznej.

Brudna bomba to określenie na rodzaj broni radiologicznej, której działanie polega na rozrzuceniu materiału radioaktywnego na dużej przestrzeni przy pomocy konwencjonalnych materiałów wybuchowych. Powoduje to skażenie promieniotwórcze terenu. Ze względu na łatwość konstrukcji takiej bomby, istnieje niebezpieczeństwo użycia jej przez organizacje terrorystyczne.

Materiał promieniotwórczy z wybuchu brudnej bomby zostałby rozproszony na dużym obszarze, przez co natężenie promieniowania byłoby niewielkie, a większość ewentualnych ofiar śmiertelnych zginęłaby od wybuchu ładunku konwencjonalnego. Powszechne obawy przed promieniowaniem spowodowałyby jednak znaczącą dezorganizację oraz pociągnęły za sobą duże koszty usunięcia skażenia.

Broń radiologiczna to broń wykorzystująca pierwiastki radioaktywne powodująca najczęściej promieniotwórcze skażenie terenu. Ponieważ broń tego typu jest łatwa w konstrukcji, istnieje możliwość wykorzystania jej przez terrorystów do dezorganizacji

Do takich bomb znakomicie nadaje się stront-90, ponieważ jest silnie radioaktywny, a jego okres połowicznego rozpadu wynosi aż 29 lat. Jego drugą zaletą jest to, że w systemie przekładańca do eksplozji potrzeba mniej materiału wybuchowego. W tym systemie stosuje się budowę sferyczną - woda - stront-90 - woda . Pomiędzy wodą a strontem stosuje się kruchą osłonę np. szkło. Mała eksplozja ładunku wybuchowego kruszy izolację i następuje reakcja:

Sr + 2H₂O → Sr(OH)₂ + H₂

która przybiera formę wybuchu.

ZAGADNIENIE 5 (5 min.)

Oznaki zewnętrzne użycia broni radiologicznej.

W pierwszym okresie działania zakażania biologicznego powstały najczęściej pojedyncze oderwane od siebie ogniska zakażenie, łączące siew miarę rozwoju choroby w łańcuchach epidemicznych i epizootenicznych . Oznakami używania broni biologicznej są ,, głuche`` wybuchy bomb, obecność w miejscach wybuchu kropel cieczy i dużych odłamku oraz pojawienia się większej liczby gryzoni, insektów, kleszczy lub organizmów wcześniej niespotykanych nas danym terenie.
Czynnikami utrudniającymi szybką lokalizację rejonów zakażeń są: utajniony okres rozwoju chorób zakaźnych ; przemieszczanie się ludzi na duże odległości jeszcze przed ujawnieniem się zakażenia; wtórne; trudności w ujawnieniu niektórych nosicieli choroby zakaźnej.

Przed zakażeniem chronią tylko indywidualne i zbiorowe środki ochrony przed skażeniami, w celu ochrony ludzi przed zakażeniami przeprowadza się również szczepienia ochronne. Po wyjściu z terenu ( tylko ze zwolnieniem władz sanitario- epidemiologicznych) należy przeprowadzić zabiegi, dezynfekcje ubioru, obuwia i innych rzeczy. Rany i zadrapania należy zabezpieczyć przed drobnoustrojami. Do czasu przeprowadzenia całkowitych zabiegów sanitarnych nie wolno jeść, pić i palić papierosów. Wodę można pić tylko po trzydziestominutowym gotowaniu. W przypadku zaobserwowaniu zmian chorobowych należy natychmiast zwrócić się do lekarza.

Konwencja z dnia 26 marca 1975 rok zakazuje przeprowadzenia badań produkcji i gromadzenia zapasów broni chemicznej i biologicznej oraz nakazuje jej niszczenia.
Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że jedyną skuteczną formą ochrony przed bronią biologiczną jest zapobieganie jej produkcji i magazynowaniu. Niestety, nie istnieje dotąd system umożliwiający skuteczne egzekwowanie prawa międzynarodowego w tym zakresie. Jednym z efektów tego stanu rzeczy jest ciągłe posiadanie broni biologicznej przez państwa, które ratyfikowały konwencję o zakazie jej składowania. Łatwość, z jaką można wyprodukować znaczne ilości drobnoustrojów chorobotwórczych, budzi obawy, że niebawem broń biologiczna trafi w ręce terrorystów. Zdaniem specjalistów, największe zagrożenie istnieje właśnie z tej strony.

„Brudna bomba” podobnie jak bomba jądrowa należy do BMR, jednak jej użycie jest zgoła odmienne i polega na dyspersji radioizotopów z użyciem konwencjonalnych środków wybuchowych może doprowadzić do rozprzestrzenienia na znacznym obszarze materiałów promieniotwórczych.

Skażenie promieniotwórcze terenu zajmuje szczególne miejsce wśród czynników rażenia broni radiologicznej („brudnej” bomby), gdyż spowodowane przez nie porażenia mogą występować w ciągu wielu dni, tygodni, a nawet w dłuższym okresie, rzędu miesięcy lub lat. Substancje promieniotwórcze, w odróżnieniu od bojowych środków trujących i substancji biologicznych, mogą oddziaływać nie tylko w przypadku dostania się na powierzchnię skóry lub do wnętrza organizmu (przez drogi oddechowe lub rany), lecz również na odległość. Charakter skażeń (trwałość w przywieraniu do podłoża) wymaga zastosowania specjalnych technik dekontaminacyjnych – polegających na usuwaniu skażeń tzw. związanych i niezwiązanych z podłożem.

ZAGADNIENIE 6 (5 min.)

Poziomy zagrożenia radiacyjnego o znaczeniu operacyjnym i poziomu niskiego napromienienia.

Omawiam poziomy zagrożenia radiacyjnego o znaczeniu operacyjnym i poziomu niskiego napromienienia.

ZAGADNIENIE 7 (5 min.)

Zasady postępowania żołnierzy w przypadku użycia przez przeciwnika broni radiologicznej.

Likwidacja skażeń polega na usunięciu substancji promieniotwórczych, zniszczeniu lub usunięciu środków trujących i biologicznych z powierzchni skóry, błon śluzowych oczu, nosa i ust oraz na dezaktywacji, odkażaniu i dezynfekcji uzbrojenia i sprzętu wojskowego, umundurowania i oporządzenia oraz innych środków materiałowych.

Natychmiastowa, częściowa i całkowita likwidacja skażeń

Natychmiastowa likwidacja skażeń odbywa się jeszcze w terenie skażonym. Celem jest zminimalizowanie liczby porażonych, ochrona ich życia oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się skażeń. Wykonują ją samodzielnie żołnierze natychmiast po wykryciu skażenia (bez przerywania wykonywania zadania bojowego) na rozkaz dowódcy pododdziału.

Jeśli dojdzie do jednoczesnego skażenia substancjami promieniotwórczymi, środkami trującymi i biologicznymi, to najpierw odkaża się środki trujące na powierzchni ciała i umundurowania, następnie środki biologiczne, a na końcu skażenia substancjami promieniotwórczymi.

Częściowa likwidacja skażeń może odbyć się w terenie skażonym jeżeli jest dostęp do nieskażonej wody. Jej celem jest zredukowanie zagrożenia wynikającego z możliwości kontaktu ze skażonymi ludźmi i sprzętem ,a także ograniczenie rozprzestrzeniania się skażenia. Proces ten realizują indywidualni żołnierze i pododdziały etatowym sprzętem i środkami podręcznymi. Obejmuje te części sprzętu, materiałów i terenu, które mogą stanowić wtórne źródło skażeń w wyniku stykania się z nimi lub odparowywania środków trujących. Wykonywana jest na rozkaz dowódcy pododdziału w czasie przerw w prowadzeniu działań bojowych.

Całkowita likwidacja skażeń ma na celu zredukowanie potrzeby korzystania z indywidualnego sprzętu ochronnego, a także przywrócenia pełnej zdolności bojowej skażonym pododdziałom. Wykonuje się ją po wyjściu z terenu skażonego (maksymalnie do 5 godzin od wystąpienia skażenia) własnymi środkami i sprzętem. Wykorzystuje się do tego celu pokładowe urządzenia do likwidacji skażeń oraz pakiety odkażające i dezaktywacyjne. Żołnierze powinni umyć całe ciało ciepłą wodą z mydłem.

W wypadku wystąpienia masowych skażeń całkowita likwidację skażeń przeprowadzają pododdziały przeciwchemiczne bezpośrednio w ugrupowaniu lub na punktach likwidacji skażeń.

Dezaktywacja – usuwanie substancji promieniotwórczych z uzbrojenia i sprzętu wojskowego, żywności, odzieży, terenu (obmiatanie pyłu promieniotwórczego z powierzchni ciała, uzbrojenia i sprzętu wojskowego lub zmywanie wyżej wymienionych powierzchni nieskażoną wodą, roztworami dezaktywacyjnymi).

Odkażanie – usuwanie, niszczenie środków trujących z uzbrojenia i sprzętu wojskowego, żywności, odzieży, terenu (zmywanie z powierzchni środków trujących przy pomocy pakietów do odkażania).

Dezynfekcja – niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych i ich form przetrwalnikowych w określonym środowisku zewnętrznym.

Przy natychmiastowej i częściowej likwidacji skażeń usuwa się lub niszczy substancje promieniotwórcze, środki trujące i biologiczne z odkrytych części ciała, części uzbrojenia i sprzętu wojskowego, które żołnierz będzie dotykał. Przy całkowitej likwidacji skażeń usuwa się wyżej wymienione substancje i środki z całego ciała oraz uzbrojenia i sprzętu wojskowego.

CZĘŚĆ KOŃCOWA (5 min.)

Zakończenie zajęć:

- omówienie zajęć;

- zadania pytań kontrolnych;

• odpowiedzi na ewentualne pytania słuchaczy;

• wskazanie błędów i niedociągnięć oraz sposobu ich usunięcia;

• zadanie na naukę własną;

• zakończenie zajęć.