1. OSOBA BEZROBOTNA W ROZUMIENIU PRAWA.

KOMU PRZYSŁUGUJE PRAWO DO ZASIŁKU?

Tytułem wstępu należy wyjaśnić, kim w świetle prawa RP jest osoba bezrobotna.¹

Osobą bezrobotną może być osoba będąca obywatelem Polskim lub- pod pewnymi warunkami – również cudzoziemcem o ile:

• nie jest zatrudniona i nie wykonuje innej pracy zarobkowej,

• poszukuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,

• jest zdolna o gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej (jeśli jest osobą niepełnosprawną – w połowie wymiaru tego czasu pracy),

• nie uczy się w szkole (oprócz szkoły dla dorosłych lub szkoły wyższej w systemie wieczornym, zaocznym lub ekstermistycznym)

• ukończyła18 lat,

• nie ukończyła 60 lat – kobieta lub 65 lat – mężczyzna,

• nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego,

• nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej, (w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny [Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.]), o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe,

• nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej (z pewnymi wyjątkami)

• nie podjęła pozarolniczej działalności od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności,

• nie podlega na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia społecznego rolników,

• nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary pozbawienia wolności,

• nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,

• nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego,

Powiatowe urzędy pracy prowadzą rejestrację bezrobotnych. Rejestracja bezrobotnych i poszukujących pracy następuje po przedstawieniu przez te osoby dokumentów niezbędnych do ustalenia ich statusu i uprawnień. Wymogi, stawiane osobie chcącej się zarejestrować, wskazane są wyraźnie w przepisach rozporządzenia w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy. Osoba taka zgłasza się, w celu dokonania rejestracji, do powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na zameldowanie w miejscu pobytu stałego lub czasowego, a jeżeli nie jest zameldowana – do powiatowego urzędu pracy, na którego obszarze działania przebywa. Osoba taka przedkłada do wglądu pracownikowi powiatowego urzędu pracy dokonującemu rejestracji potrzebne dokumenty (np. dowód osobisty, świadectwa szkolne, świadectwa pracy).

Rejestracja bezrobotnego następuje w dniu przedłożenia dokumentów, po poświadczeniu przez bezrobotnego własnoręcznym podpisem prawdziwości danych i oświadczeń zamieszczonych w karcie rejestracyjnej. W przypadku gdy bezrobotny był już zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy, ponowna rejestracja polega na wprowadzeniu do rejestru nowych danych lub aktualizacji istniejących.

Przepisy regulują także szczegółowo, w jaki sposób zostaje się pozbawionym statusu bezrobotnego. Dokładne informacje o tym są przekazywane bezrobotnym w dniu rejestracji w powiatowym urzędzie pracy.

Organem, który został wyposażony przez ustawodawcę w kompetencje pozwalające udzielać obywatelom pomocy w zakresie zatrudnienia, przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego skutków jest starosta (prezydent miasta) lub powiatowy urząd pracy, działający z upoważnienia starosty (prezydenta miasta). Rozstrzygnięcie wydane przez starostę w formie decyzji (w sprawach dotyczących nadania/pozbawienia statusu bezrobotnego i zasiłku) nie jest ostateczne. Przysługuje od niego możliwość wniesienia odwołania do właściwego terytorialnie wojewody. Od decyzji wojewody można wnieść skargę do właściwego terytorialnie wojewódzkiego sądu administracyjnego. Pouczenie o przysługujących obywatelowi prawach jest częścią decyzji administracyjnej.

1. KOMU PRZYSŁUGUJE PRAWO DO ZASIŁKU.

Konstytucja w art. 67 ust. 2 stanowi, że:

Art. 67.

1. Obywatel ma prawo (…)

2. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków

utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy

określa ustawa.

Obowiązujące stawki, kwoty i wskaźniki (stan prawny na dzień 1 września 2011r.)
OBOWIAZUJACE STAWKI, KWOTY, WSKAZNIKI

I. Zasiłki, stypendia, dodatki, świadczenia. [w złotych]
1. Zasiłki dla bezrobotnych przyznane od 01.01.2010r.:
podstawowy(100%) - w okresie pierwszych trzech miesięcy - w okresie kolejnych miesięcy posiadania prawa do zasiłku
obniżony (80%) - w okresie pierwszych trzech miesięcy - w okresie kolejnych miesięcy posiadania prawa do zasiłku
podwyższony (120%) - w okresie pierwszych trzech miesięcy - w okresie kolejnych miesięcy posiadania prawa do zasiłku Uwaga zasiłki dla bezrobotnych przyznane przed 01.01.2010 r. są wypłacane w wysokości i przez okres wynikający z dotychczasowych przepisów  (po waloryzacji 610,70 zł – obwieszczenie Ministra pips z 31 maja 2011 r. M.P. Nr 42, poz.465)

Tab. Polski ranking 10 zawodów wg największej liczby absolwentów, stan w końcu 2009 r.

Nazwa zawodu	Bezrobotni	Absolwenci wśród bezrobotnych(%)
	absolwenci	ogółem
Sprzedawca	4826	130187
As. ekonomiczny	3410	43603
Kucharz małej gastronomii	3126	12292
Mechanik pojazdów samochodowych	2486	12389
Technik mechanik	2334	31500
Pedagog	2292	9684
Ekonomista	2264	18445
Technik żyw. I gosp. Dom.	2227	13268
Specjalista administr. Publ.	1652	8195
Fryzjer	1442	7336

Tab. 2 Liczba bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych w latach 2009-2010

Grupy zawodów	Liczba bezrobotnych ogółem	Wzrost w stosunku do analogicznego okresu 2009
	2009	2010
	W liczbach bezwzględnych	W %
ogółem	1658650	1843921
Przedstawiciel władz publ. I wyżsi urzędnicy i kierownicy	7401	10191
Specjaliści	124820	144655
Technicy i średni personel	240796	259332
Pracownicy biurowi	60783	72161
Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy	197938	231761
Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy	37571	37555
Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy	411811	454410
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń	76909	84187
Pracownicy przy pracach prostych	154260	176266
Siły zbrojne	939	942
Bez zawodu	345420	369461

Tab. 3 Zawody i specjalności w których zarejestrowano najwięcej bezrobotnych.

Zawody i specjaliści	Liczba bezrobotnych ogółem wg stanu w końcu I półrocza	Wzrost w stosunku do analogicznego okresu 2009
	2009	2010
	W liczbach bezwzględnych	W %
Sprzedawca	114736	135436
Ślusarz	41189	45796
Asystent ekonomiczny	40044	41009
Krawiec	33559	34085
Murarz	27405	31857
Robotnik gospodarczy	24426	29985
Kucharz	27662	29536
Robotnik budowlany	22806	29371
Technik mechanik	28183	29051
Pracownik biurowy	23949	27071

POŚREDNICTWO PRACY

Pośrednictwo pracy polega na udzielaniu pomocy bezrobotnemu i poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnieniu oraz pracodawcom w znalezieniu odpowiednich pracowników. Innymi słowy- na połączeniu podaży pracy z popytem na nią, stanowiąc mechanizm rynku pracy ułatwiający jego zrównoważenie

4 zasady pośrednictwa pracy:

• Dostępność usług pośrednictwa dla wszystkich osób poszukujących pracy i dla wszystkich pracodawców

• Dobrowolności- wolnego od przymusu korzystania z niego zarówno przez poszukujących jak i chcących ich zatrudnić

• Równości- obowiązku organów pośrednictwa udzielenia pomocy wszystkim poszukującym bez względu na narodowość czy przynależleźność

• Jawności- podania do wiadomości bezrobotnym i poszukującym pracy każdego wolnego zgłaszanego miejsca pracy

Pośrednictwo pracy polega w szczególności na:

• udzielaniu pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych;

• pozyskiwaniu ofert pracy;

• udzielaniu pracodawcom informacji o kandydatach do pracy, w związku ze zgłoszoną ofertą pracy;

• informowaniu bezrobotnych i poszukujących pracy oraz pracodawców o aktualnej sytuacji i przewidywanych zmianach na lokalnym rynku pracy;

• inicjowaniu i organizowaniu kontaktów bezrobotnych i poszukujących pracy z pracodawcami;

• współdziałaniu powiatowych urzędów pracy w zakresie wymiany informacji o możliwościach uzyskania zatrudnienia i szkolenia na terenie ich działania;

• informowaniu bezrobotnych o przysługujących im prawach i obowiązkach.

1. FUNDUSZ PRACY

Głównym źródłem finansowania usług i instrumentów rynku pracy i świadczeń pieniężnych z tytułu pozostawania bez pracy jest Fundusz Pracy. Jest to państwowy fundusz celoey, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw pracy.

Przychodami Funduszu pracy są w szczególności:

1. Obowiązkowe składki na Fundusz pracy,

2. Dotacje budżetu państwa,

3. Środki pochodzące z budżetu UE na współfinansowanie projektów finansowych z Funduszu Pracy

4. środki pochodzące z budżetu UE, przeznaczone na współfinansowanie działań z zakresu udziału polskich publicznych służb zatrudnienia w EURES

Składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, opłacają pracodawcy i inni płatnicy składek na ubezpieczenie społeczne za swoich ubezpieczonych za okres trwania obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Wysokość składki określa corocznie ustawa budżetowa.

Płatnicy składek ubezpieczeniowych za zatrudnione osoby opłacają składkę na Fundusz Pracy – obowiązek ten reguluje ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU nr 99, poz. 1001 ze zm.). Obowiązek taki występuje gdy są spełnione łącznie dwie przesłanki:

podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – w przeliczeniu na okres pełnego miesiąca – musi odpowiadać co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu,

istnieją obowiązkowe ( a nie dobrowolne) ubezpieczenia emerytalno – rentowe.

Jak widać pracodawca ma obowiązek opłacać za pracownika składkę na Fundusz Pracy jedynie wtedy, gdy kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Przy czym dla:

pracownika w I roku pracy wynagrodzenie to wynosi co najmniej 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

osób wykonujących pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania wynosi co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

---

1. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 1001) tekst jednolity z dnia 9 kwietnia 2008 r. (Dz. U. Nr 69, poz. 415), art. 2.↩