• Cel przekształcania obrazów : W przeszłości i obecnie powstają programy i filmy w różnych formatach. Wynika to z wybranej technologii dostosowanej do sposobu i miejsca prezentowania audycji czy filmu (kino,telewizja,internet). Aby udostępnid widzom program przy pomocy innego medium trzeba dostosowad jego format. Zmiana formatu dotyczy materiałów, filmów czy audycji archiwalnych i realizowanych obecnie. W jednej audycji mogą byd wykorzystywane materiały zrealizowanych w różnych fomatach.

• Letterbox : Przekształcenie, które dostosowuje obraz panoramiczny (szerokiego) do węższego ekranu poprzez dodanie czarnych pasów na górze i dole ekranu. Letterbox jest bardzo popularny np. do konwersji obrazu 16:9 na obraz w formacie 4:3 lub kinowego 2,39:1 do formatu 16:9. Przekonwertowany obraz z formatu 16:9 na format 4:3 letterbox jest obrazem w formacie 4:3

• Sygnalizacja formatu obrazu : W celu uniknięcia uciążliwego, ręcznego przełączenia ustawieo formatów w odbiorniku wprowadzono sygnały nadawane wraz z audycją telewizyjną, które automatycznie przełączają formaty w odbiorniku. Sygnały te mogą również sterowad konwertorami formatów ( ARC ). WSS – Wide Screen Signalling; AFD – Active Format Description

• Standardy telewizyjne : Standard – to zestaw parametrów, które musi spełniad urządzenie, aby było zgodne (kompatybilne) z innymi wytworami techniki. Standardy opisywane są przez odpowiednie normy. Standardy tworzone są przez odpowiednie instytucje lub przez producentów sprzętu lub oprogramowania. Często powstają kokurencyjne standardy, które walczą ze sobą o zdobycie rynku (rozpowszechnienie) np. Blu-ray i HD-DVD.

• Rozwój standardów telewizyjnych : Rozwój standardów telewizyjnych wynika z postępu technicznego, wdrożenia nowych technologii i konkurencji, których celem jest dostarczenie lepszego produktu. Przykładem rozwoju telewizji związanego ze zmianą standardów jest przejście od telewizji czarno-białej do telewizji kolorowej czy nadawanej multipleksów cyfrowych. Widz zyskuje lepszą jakośd obrazu czy dźwięku albo większy wybór programów.

• Standardy telewizyjne – parametry Wybrane parametry standardów telewizyjnych : Ilośd linii poziomych (625 lub 525) ilośd obrazów wyświetlanych w ciągu 1 sekundy (częstotliwośd odświeżania) – np. 50Hz, 60Hz. Wybieranie międzyliniowe lub progresywne szerokośd pasma system fonii ( mono, stereo, dwukanałowy, Nicam) format od razu poziomy bieli, czerni, sygnałów synchronizacji.

• Standardy telewizji czarno – białej : Powstało kilkanaście standardów telewizyjnych, z których kilka rozpowszechniło się. Oznacza je się literami. Najważniejsze standardy: 625B, 625G, 625D, 625K, 525M. W Polsce używany jest system 625 D,K.

• Telewizja kolorowa : Rozwój techniki umożliwił powstanie telewizji kolorowej. Zaprezentowane wcześniej standardy zostały poszerzone przez dodanie informacji o kolorze. Powstały trzy konkurencyjne systemy telewizji kolorowej: PAL NTSC Secam

• Kompatybilnośс – to cecha standardu lub urządzenia dzięki której nowa wersja jest zgodna z poprzednią lub na odwrót. Systemy telewizji kolorowej PAL, NTSC, Secam są kompatybilne ze standardami telewizji czarno-białej. Oznacza to, że telewizory kolorowe potrafią bez problemu wyświetlid obraz czarno-biały, a starsze, czarno-białe odbiorniki mogą wyświetlid audycje kolorowej jako czarno-białe. Ta cecha umożliwiła rozwój telewizji kolorowej.

• NTSC : National Television System Committee – amerykaoski Krajowy Komitet ds. Systemu Telewizyjnego opracował w 1953 roku system NTSC złośliwie tłumaczony jako Never The Same Color. Rozpowszechniony głównie w Amerykach ( USA, Kanada, Meksyk i wiele innych) oraz Japonii, Korei Południowej. Cechy: 525 linii 27,97klatek na sekundę ( częstotliwośd odświeżania 59,94Hz) problemy z przekłamywaniem barw.

• PAL : Phase Alterating Line – system opracowany w Niemczech w 1967 roku jako ulepszenie systemu NTSC. Używany Głownie w Europie zachodniej, Afryce , Australii ( w Polsce od 1995r). Cechy: 625 linii 25 obrazów na sekundę.

• Secam : Sequentiel couleur a memoire – francuski system opracowany w 1956 roku, używany od 1967 roku głównie we francji i w krajach socjalistycznych również w Polsce do 1995 roku. Cechy 625 linii 25 klatek na sekundę trudności z obróbka – koniecznośd dekodowania sygnału np., do miksowania.

• Telewizja cyfrowa : Technika cyfrowa zrewolucjonizowała telewizja. Dzięki niej znaczenie polepszyło jakośd obrazu i dźwięku ( brak szumów, degradycji sygnału przy przegraniach, montażu). Aby uzyskad sygnał cyfrowy należy sygnały analogowe za pomocą przetworników analogowo-cyfrowych przetworzyd na postad cyfrową.

• Rozdzielczośс : Każdy obraz cyfrowy posiada jakąś rozdzielczośd, która możemy dokładnie wyznaczyd. Rozdzielczośd jest to parametr określający liczbę pikseli z których składa się obraz. Wyrażany jest w pikselach lib liniach na dana jednostkę np. cal, szerokośd czy wysokośd obrazka lub ekranu.

• Rozdzielczosc telewizora CRT : Rodzielczosc pionową wyrażamy jako ilośс widocznych linii poziomych jaką możemy wyświetlid na ekranie. Aby określiс rozdzielczośd poziomą telewizora z kineskopem lampowym, wyświetlamy na nim pionowe paski, na przemian białe i czarne. Zwiększamy ich ilośd, aż do momentu kiedy zaczną się zlewad ze sobą. Największa liczba rozróżnialnych pasków pionowych określa rozdzielczośd poziomą ekranu. Rozdzielczośd ekranów „sterowanych cyfrowo” (monitory komputerowe, płaskie telewizory, wyświetlacze telefonów, cyfrowych aparatów itd.) mają określoną, niezmienną dla danego typu rozdzielczośс.

• Sygnał SDStandard Definition – cyfrowa wersja sygnału analogowego PAL lub NTSC. Rodzaje sygnału SD: ♥ 720x576i, 25 klatek na sekundę, 4:3 lub 16:9 (rozdzielczośd 4:3 i 16:9 jest taka sama!); ♥ 720x480i, 29,98 klatek na sekundę

• HDTV High Definition TV – telewizja wysokiej rozdzielczości czyli rozdzielczośdi wyższej niż standardowa (PAL lub NTSC). Odmiany HDTV: ♥ 720p/ 24,25,30,50 lub 60 (1280 x 720 pikseli); ♥ 1080i/ 50 lub 60 (1920 x 1080 pikseli). W HDTV obraz jest w formacie 16:9

• Rodzielczośd sygnału SD i HD : Telewizja standardowej rozdzielczości SD: ♥ 720 pikseli x 576 widocznych linii = 414 720 pikseli (ok. 0,4 Mpx). Telewizja wysokiej rozdzielczości HD: ♥ 1920 pikseli x 1080 linii = 2 073 600 pikseli (ok. 2 Mpx).

• Rozdzielczośd telewizorów : Obecnie w handlu dominują telewizory o ekranach zdolnych do wyświetlania obrazów z maksymalną rozdzielczością: ♥ 1280 x 720 pikseli – HD Ready; ♥ 1920 x 1080 pikseli – Full HD. HD Ready i Full HD są to nazwy marketngowe.

• Kompresja sygnału cyfrowego : Kompresja jest to działania polegające na zmniejszaniu ilości bitów potrzebnych do wyrażenia danej informacji np. obrazu lub dźwięku. Przy kompresji stratnej informacja nie jest całkowicie zgodna z oryginałem, ale zastosowanie odpowiednich algorytmów powoduje, że człowiek nie zauważa różnicy. Kompresja sygnałów cyfrowych jest koniecza ze względu na ogromną ilośd informacji, którą należałoby zapisad, obrobid czy przesład gdyby jej nie zastosowano.

• Kompresja – korzyści i wady: Dzięki zastosowaniu kompresji potrzebujemy mniejszej ilości pamięci, mniejszej mocy obliczeniowej do obróbki sygnału cyfrowego, trasy przesyłowe mogą mied mniejszą przepustowośd, można przesład kilka sygnałów równocześnie. Im większa kompresja tym niższe koszty. Wadą jest, im większa kompresja tym większa degradacja sygnału, co może byd zauważalne przez zmysły człowieka.

• Bit rate sygnału SD : Bit rate czyli przepływnośd, określa prędkośd z jaką sygnał cyfrowy przepływa przez kanał łączności. Jednostką bit rate jest bit na sekundę b/s (kb/s, Mb/s). Bit rate sygnału SD (PAL w wersji cyfrowej) bez kompresji wynosi 270 Mb/s. Ten sam sygnał po kompresji ma przepływnośd w zależności od stopnia kompresji i zastosowanej metody np. 3 Mb/s. Bit rate sygnału HD dochodzi do 3 Gb/s.

• Kodeki wideo : Kodek jest to urządzenie lub program, który przekształca strumieo danych w zadany sposób. Kodeki stosowane do kompresji sygnału wideo: - dv; - mpeg 1; - mpeg2; - mpeg3; - mpeg 4 (H264); - inne (– motion.jpg, jpgeg2000, DivX, Xvid)

• Kompresja DV: Kompresja wykorzystywana w urządzeniach konsumenckich, DV i sprzęcie profesjonalnym: ♥ DVCam – Sony; DVCPro – Panassonic. W sprzęcie DV i DVCam bit rate wynosi 25Mb/s – stopieo kompresji 5:1. Urządzenia DVCPro pracują z 25, 50 lub 100 Mb/s

• MPEG: Moving Picture Experts Group – grupa robocza, której celem było opracowanie standardów kodowania ruchomych obrazów wraz z dźwiękiem. 1991r. – MPEG-1; 1994r. – MPEG-2 ; 1998r. – MPEG-4.

• Kamera Filmowa- urządzenie zdolne do zapisu obrazów w krótkich odstępach czasowych na taśmie filmowej. Na początku istnienia telewizji wykorzystywana była do tworzenia audycji telewizyjnych.

• Kamera Telewizyjna- urządzenie służące do przekształcania obrazów na sygnał elektryczny.

• Kamery studyjne- używane w studiach telewizyjnych i na wozach transmisyjnych, nie rejestrują sygnału wizyjnego, lecz przekazują go do miksera, magnetowidu, nadajnika satelitarnego itp.

• Kamkordery (Kamery ENG)- posiadają wbudowane urządzenie rejestrujące sygnał wizyjny (sygnał foniczny, kod czasowy) na taśmie magnetycznej, dysku optycznym, pamięci flasch, dysku twardym)

• Ogólny Schemat blokowy kamery- Obraz z obiektywu rzutowany jest na element analizujący obraz i przekształcający go na sygnał elektryczny, który zostaje wzmocniony we wzmacniaczach, a następnie poddany obróbce przesłany dalej przez układy wyjściowe.

• Kamery lampowe: Elementem przekształcającym fale świetlne w sygnał elektryczny w pierwszych kamerach były lampy. Ikonoskop-lampa skonstruowana przez Wladimira Zworkina(1889-1982) (RCA) i wykorzystywana w kamerach w latach 30-stych i 40-stych. Ortikon ; Vidicon ; Plumbikon ; I inne stosowane w kamerach aż do początku lat 90-tych.

• Charge Coupled Device (CCD) – półprzewodnikowe urządzenie elektroniczne, wykorzystujące efekt fotoelektryczny- uwolnione pod wpływem padającego światła nośniki, dziury i elektrony, gromadzą się w kondensatorach. Ładunek zgromadzony w kondensatorach jest proporcjonalny do ilości padającego światła i zostaje przekształcony w sygnał elektryczny.

• Kamery CCD Charakteryzują się większą czułością niż lampową, dzięki temu można znacznie ograniczyd ilośd światła potrzebnego do oświetlenia np. Studio. Zapewniają również lepszą jakośd obrazka i rozdzielczośd.

• Kamery CCD i 3CCD kamery profesjonalne wykorzystują do tworzenia obrazu kolorowego 3 przetworniki CCD- dla każdego koloru składowego RGB wykorzystywany jest osobny przetwornik. W kamerach amatorskich zwykle jest jeden przetwornik CCD, który odpowiada za przetwarzanie wszystkich kolorów równocześnie, tak jak w aparatach cyfrowych.

• Przetworniki CCD- o jakości obrazu decyduje m.in. wielkośd przetworników, którą podaje się jako długośd ich przekątnej. W kamerach Broadcast najczęściej jest to 2/3 cala lub 1/2 cala. W kamerach amatorskich wielkośd przetwornika to np. 1/4 lub 1/8 cala.

• Podstawowe funkcje kamery- Na prawidłowe przetworzenie obrazu na sygnał elektryczny mają wpływ różne regulacje dostępne w kamerach. NAJWAŻNIEJSZE Z NICH TO: Ostrośd ; Ekspozycja ; Balans bieli i czerni oraz regulacja kolorów. I wiele innych jak regulacja gammy, wzmocnienia parametrów matrycy.

• Ostrośc- Ostrośc w kamerach telewizyjnych (broadcast) zawsze ustawiana jest ręcznie. Kamery te nie posiadają automatyki regulacji ostrośd AF. Niektóre kamery profesjonalne (oraz kamery amatorskie) wyposażone są w układy automatyki.

• Ekspozycja- może byd regulowana ręcznie lub automatycznie. Na ekspozycję ma wpływ ustawienie przesłony w obiektywie i regulacje dostępne w kamerze ( wzmocnienie, filtry szare). Operator kamery może kontrolowad prawidłowe ustawienie parametrów ekspozycji za pomocą tzw. Zebry widocznej w wizjerze. W kamerach studyjnych parametry ekspozycji kontrolowane są zdalnie.

• Balans Bieli- w aparatach cyfrowych i kamerach telewizyjnych- funkcja umożliwiająca dostosowanie parametrów i ich układów elektronicznych do panujących warunków Oświetlenia. Kamery profesjonalne (nie wszystkie) wyposażone są w filtry kolorowe.

• Temperatura barwowa światła określana jest przez porównanie barwy tego światła ze światłem emitowanym przez ciało doskonale czarnego o danej temperaturze . Jednostką temperatury barwowej jest Kelwin (K). Światło świeczki- 2800 K ; Światło żarówki- 3200 K ; Światło dzienne- 6500 K.

• OBIEKTYWY STOSOWANE W KAMERACH: standardowe; szerokokątne; długoogniskowe.

• GŁĘBIA OSTROŚCI: parametr stosowany w fotografii i kinematografii określający zakres odległości w którym przedmioty sprawiają wrażenie ostrych. Duża głębia ostrości sprawia, że większość filmowanych czy fotografowanych obiektów jest ostra. Mała głębia ostrości umożliwia wyodrębnienie obiektu na nieostrym tle ("filmowa głębia ostrości")

• Głębia ostrości zależy od: - wartości przesłony w obiektywie ; - wielkości przetwornika ; - ogniskowej obiektywu ; - odległości obiektu od przetwornika.Wielkość przetwornika, ogniskowa obiektywu oraz odległość obiektu od przetwornika wpływa na wielkość odwzorowania (stosunek rzeczywistej wielkości do wielkości obrazu obiektu na przetworniku). Uzyskanie małej "filmowej" głębi ostrości możliwe jest przy użyciu kamer z dużym przetwornikiem i "jasnym" obiektywem.

• FILMOWANIE LUSTRZANKAMI: Wprowadzenie na rynek aparatów fotograficznych z dużymi przetwornikami zdolnych do nagrywania wideo filmowania spowodowało, że wiele osób na całym świecie zaczęło ich używać zamiast kamery. Duży przetwornik (w lustrzankach APS-C zbliżony wielkością do klatki filmowej Super 35) umożliwił, w połączeniu z jasnymi obiektywami, uzyskanie nagrań z małą głębią ostrości.

• WADY I ZALETY FILMOWANIA LUSTRZANKAMI: Zalety lustrzanek: - duży przetwornik - jakość obrazu jak w bardzo drogich kamerach.Wady: - ergonomia - aparaty przystosowane są do fotografowania a nie do filmowania; - regulacje dostosowane do robienia zdjęć; - rolling shutter ; - zmiana odwzorowania przy zmianie ogniskowej obiektywu; - brak płynnej przysłony.

• OSPRZĘT DODATKOWY DO LUSTRZANEK: uchwyt (rig); follow focus; lupa i ekran.

• STATYWY: Niezbędnym wyposażeniem kamery jest statyw. Statywy studyjne mają większy udźwig niż statywy używane przez ekipy ENG, zwykle są wyposażone w pneumatyczny lub hydrauliczny system zmiany wysokości. Statywy ENG wykonane są z lekkich i wytrzymałych materiałów np. stopów metali lub włókien węglowych. Kamera umieszczona jest na głowicy zapewniającej płynny ruch we wszystkich kierunkach.

• SYGNALIZACJA: Kamery wyposażone są w czerwone lampki (diody) których świecenie oznacza włączenie nagrywania w kamkorderze. Sygnalizacja w kamerach studyjnych informuje, że kamera została wybrana na mikserze ("wmiksowana") przez realizatora wizji.

• KAMKORDERY Z ZAPISEM NA TAŚMIE MAGNETYCZNEJ: U-matic - system wykorzystujący taśmę o szerokości 3/4 cala umieszczoną w kasecie, rozpowszechniony w 1976 roku; Betacam i Betacam SP - najpopularniejszy system taśmowy, obecnie w użyciu pozostały przede wszystkim magnetowidy, (1982 r, taśma o szerokości 1/2 cala); Digital Betacam - cyfrowy zapis na taśmie 1/2 cala (1944r); HDCAM - zapis sygnału HD (1440x1080) - 1997 r.; HDCAM SR - system zapisu do wysokobudżetowych programów HD

• Kamkordery wykorzystujące do nagrania taśmę o szerokości 1/4 cala: DVCAM - profesjonalna wersja systemu miniDV (1996r); DVCPro - odmiana systemu promowana przez firmę Panasonic; DVCPro 50 i DVCPro 100 (HD) - systemy pozwalające uzyskać lepszą jakość i rodzielczość HD; HDV - kamkordery produkowane przez Sony, JVC i Canona rejestrujące w formatach 720p, 1080i i 1080p

• Kamkordery zapisujące na dyskach optycznych: XDCam - rodzina kamkorderów firmy Sony wykorzystujących dyski optyczne o pojemności 23GB lub 50GB. Zapis na dyskach realizowany jest w formie plików MPEG 2 lub DV. Kamkordery XDCam mogą pracować w trybie SD lub HD. Produkowane są również modele XDCam EX na karty pamięci SxS.

• Kamkordery z pamięcią FLASH: Opracowanie pamięci flash oferującyh duże prędkości zapisu, duże pojemności oraz zastosowanie algorytmów kompresji pozwoliło na wykorzystanie tych nośników w kamerach. Zapis na kartach pamięci bardzo rozpowszechnił się w kamkorderach amatorskich. Również w kamerach profesjonalnych staje się coraz bardziej popularny.

• Kamkordery z pamięciami FLASH: Kamkordery firmy Sony: XDCam EX - zapis na kartach SxS (ExpressCard); NXCam i AVCHD - Memory Stick Pro i SD/SDHC/SDXC. Kamkordery firmy Panasonic: AVCCAM - karty SD; P2 HD - karty P2

• Telekino: W telewizji do zapisu i emisji materiałów filmowych używano taśmy filmowej. W Stanach Zjednocznonych istniała potrzeba emitowania programów telewizyjnych z przesunięciem czasowym, aby w różnych strefach czasowych audycje zaczynały się o tej samej porze. Z tego powodu wiele firm prowadziło prace nad urządzeniem elektronicznym zdolnych do zapisu i odtwarzania sygnału telewizyjnego. Kinescope – system realizacji programów emitowanych na żywo polegający na zapisie na taśmie filmowej za pomocą kamery ustawionej przed monitorem telewizyjnym. System ten stosowano zanim skonstruowano magnetowidy.

• Magdetowidy – w latach 50tych wyprodukowano pierwsze magnetowidy. ♥ VTR – Video Tape Recorder – magnetowid zapisujący na taśmie nawiniętej na szpuli (1956 r.); ♥ VCR – Video Cassette Recorder – magnetowid wykorzystujący na taśmie umieszczonej w kasecie (1971 r.).

• Zapis sygnału wizyjnego na taśmie magnetycznej – pasmo sygnału wizyjnego (kilka MHz) jest wielokrotnie wyższe niż pasmo sygnału fonicznego, przez co nie można zastosowad do jego zapisu metody znanej z magnetofonu, ponieważ taśma musiała by przesuwad się z bardzo dużą prędkością. Magnetowidy wyposażono w mechanizm z głowicą umieszczoną na wirującym dysku, dzięki czemu prędkośd głowicy względem taśmy jest duża.

• Pierwsze magnetowidy: W 1956 roku amerykaoska firma Ampex Corporation zaprezentowała magnetowid z wirującymi głowicami – zapis helikalny (ukośnie ścieżki na taśmie magnetycznej). Magnetowidy Ampex’a wykorzystywały do zapisu taśmę o szerokości 2 cale, utrzymywanej nad bębnem z głowicami za pomocą poduszki powietrznej – koniecznośd użycia kompresora. System ten zrewolucjonizował rynek sprzętu telewizyjnego, rozpoczynając erę powszechnego stosowania magnetowidów.

• Magnetowidy z zapisem na taśmie 1” : Typ B : Firma Bosch Fernseh wyprodukowała magnetowidy na taśmę o szerokości 1”, które rozpowszechnione były w Europie. Zapisywały sygnały wizyjne composite (Secam, PAL), dwie ścieżki dźwiękowe oraz kod czasowy.

Dodatkowa (bardzo droga) opcja pozwalała uzyskad stop-klatkę, odczyt ze zmienną prędkością. Magnetowidy BCN używane były od 1976 roku do początku lat 90tych, kiedy zostały zastąpione przez Betacamy.

Typ C : Magnetowidy tego systemu wyprodukowane przez firmę Ampex były rozwinięciem systemu A. Magnetowidy typu C używane w studiach TV. W USA, ale również np. przez TVP, oferowały bardzo dobrą jakośd zapisu. Stosowany były przez około 20 lat.

VCR : Magnetowidy VTR wykorzystujące taśmę nawiniętą na szpuli zostały wyparte przez urządzenia rejestrujące na taśmie magnetycznej umieszczonej w kasecie, które były wygodniejsze w użyciu. Większośd systemów oferowała kasety w dwóch wielkościach.

Magnetowidy „VCR” : Analogowe: U-matic (taśma ¾), Betacam i Betacam SP; Cyfrowe: Digital Betacam, Betacam SX, MPEG IMX, HDCAM, HDCAM SR, DVCam i DVCPro

• Kompatybilnośd magnetowidów: Ze względu na dużą ilośd systemów zapisu, analogowych i cyfrowych, firmy produkujące magnetowidy zaoferowały modele, które mogą odczytywad nie tylko zapis swojego formatu, ale również innych formatów wykorzystujących kasety o tych samych rozmiarach np. niektóre modele Digital Betacam odtwarzają taśmy nagrane w standardzie Betacam SP. Dzięki takim rozwiązaniom, stacje telewizyjne mogą korzystad z różnych formatów posiadając mniejszą ilośd (drogiego) sprzętu. Kasedy przeznaczone do poszczególnych magnetowidów oznaczane są odpowiednimi opisami (logo) i wyróżniane są za pomocą kolorowych obudów.

• Rodzaje magnetowidów: Recordery – magnetowidy rejestrujące i odtwarzające sygnały, stosowane są w studiach, wozach transmisyjnych, zestawach montażowych do montażu i zapisu audycji telewizyjnych; Playery – może wyłącznie odtwarzad sygnały, używane są do emisji programów, jako magnetowidy „podające” w zestawach montażowych, jako przeglądówki. Produkowane są również urządzenia dedykowane do połączenia z komputerowymi montażami nieliniowymi (NLE).

• Magnetowidy amatorskie: Powstały dwa liczące się i konkurujące ze sobą systemy zapisu do zastosowao domowych. Betamax i VHS. Pomimo, że Betamax zapewniał lepszą jakośc zapisu, „wojnę systemów” wygrał VHS ze względu na niższą cenę. Obecnie magnetowidy wychodzą z użycia, zastępowane są przez urządzenia (nagrywarki) zapisujące na dyskach twardych.

• Zapis na dyskach optycznych : Firma Sony wprowadziła na rynek urządzenia rejestrujące na dyskach optycznych – XDCAM i XDCAM HD. Zaletą dysków optycznych jest możliwośd wielokrotnego zapisu (1000 razy), szybki dostęp do dowolnego fragmentu nagrania, wadą – ograniczona pojemnośd.

• Zapis na taśmie, a zapis plikowy : Zapis sygnałów wizyjnych i fonicznych na taśmie (analogowy lub cyfrowy) jest zapisem liniowym – sceny zapisane są jedna po drugiej. W zapisie plikowym (na dysku, pamięci flash) nagranie jest w formie klipów – nagranie od startu do zatrzymania nagrania tworzy osobny plik.

• Zapis plikowy: W zapisie plikowym stosuje się kompresje sygnałów cyfrowych (np. MPEG-2, MPEG-4, DV), a także zapis bez kompresji. Zapis plikowy na dyskach czy pamięciach typu flash umożliwia szybki dostęp do dowolnego klipu, kasowanie dowolnego klipu. Poszczególne pliki nie musza byd fizycznie zapisywane jeden po drugim.

• Przegrywanie (kopiowanie) materiałów: W zapisie plikowym można przegrywad materiały wizyjne i foniczne np. w celu wgrania do komputera montażowego w czasie krótszym niż rzeczywisty czas trwania materiału. Niektóre komputerowe systemy montażowe umożliwiają montaż bez przegrywania plików – korzystają wprost z nośników oryginalnych.

• Rejestracja sygnałów fonicznych: Magnetowidy (rejestratory dyskowe lub na pamięd flash) zapisują, oprócz sygnałów wizyjnych, również fonię – zwykle od 2 do 8 ścieżek dźwiękowych. Przy zapisie mogą byd stosowane układy redukcji szumów (Dolby B,C). Betacam SP- rejestruje dźwięk w postaci analogowej: 2 ścieżki wzdłużne i 2 ścieżki poprzeczne. Magnetowidy cyfrowe zapisują fonię w postaci cyfrowej – niektóre systemy np. DVCam umożliwiają wybór ilości i jakości rejestrowanych kanałów dźwiękowych.

• Kod czasowy: Każdy magnetowid zapisuje kod czasowy – informację opisującą każdą ramkę materiału filmowego lub dźwiękowego. Kod czasowy ma postad: godzina : minuta : sekunda : ramka. Kod czasowy jest podstawową informacją wykorzystywaną do montażu i opisu programów telewizyjnych. Kod czasowy może byd zapisany jako czas rzeczywisty.

• LTC i VITC: Na taśmie mogą byd zapisywane dwa rodzaje kodu Czasowego: LTC – kod czasowy wzdłużny, zapisywany jako osobna Ścieżka wzdłuż taśmy. VITC – kod czasowy poprzeczny, zapisywany przez głowice wizyjne.

• Postprodukcja – etap produkcji filmow, audycji radiowych, lub telewizyjnych, rozpoczyna sie po zakonczeniu procesu filmowania lub nagrywania. Na produkcje skladaja sie: - montaz wizji i fonii; -nagrania narratora, komentarzy i efektow; -efekty specjalne; -dodanie napisow i grafiki.

• Montaz liniowy – proces montazu obrazu i dzwieku,, zapisanych sekwencyjnie ( jeden material po drugim), najczesciej zarejestrowanych na tasmie magnetycznej

• Montaz nieliniowy (NLE non-linear editing)- system mnontazu ktory umozliwia dostep do dowolnej ramki klipu bez koniecznosci odtwarzania czy przewijania. W systemi montazu nieliniowego nie ma koniecznosci nagrywania zmotnowanego materialu na nowy nosnik

• Monta z off-line – montaz przeprowadzony na kopii materialu. Montaz off-line jest tanszy i chroni przed przypadkowym znisczeniem oryginalnego materialu. Wynikiem montazu off-line jest lista montazowa EDL(Edit Decision List), ktora jest wykorzystywana do wlasciwego montazu.

• Cechy montazu telewizyjnego: Urzadzenia do montazu audycji telewizyjnych umozliwaja: -precyzyjne ciecia z dokladnoscia do jednej ramki; -niezalezny montaz wizji i dzwieku; -montaz wielu sciezek dzwiekowych; -uzyskanie stop-klatki, zwolnien, przyspieszen.

• Assemble – dogranie , montaz polegajacy na nagrywaniu kolejnych fragmentow audycji jeden po drugim. W trakcie montazu typu assemble nagrywana jest wizja, fonia , kod czasowy i sciezka sterujaca.

• INSERT: Insert –wgranie, montaz polegajacy na nagrywaniu wizji, fonii lub kodu czasowego pomiedzy istniejace fragmenty montowanej audycji. Wgranie kasuje nagrany wczesniej w danym miejscu sygnal.

• Insert i Assemble Dogranie (assemble) stosujemy do „ukladania” kolejnych ujec, aby utworzyc news czy innego rodzaju telewizyjna. Wgranie (insert) pozwala nie ilustracje dzwiekiem lub obrazem tresci zawartych w audycji telewizyjneh

• Rodzaje przejsc pomiedzy ujeciami: W trakcie montazu mozemy wybrac w jaki sposob nastepuje zmiana jednego ujecia na drugie: -ciecie (cut); -przenikanie (dissolve); -efekt (wipe).

• Montaz liniowy dwumaszyny: -Montaz liniowy dwumaszynowy sklada sie z dwoch magnetowidow; -podajacego(player’a) -nagrywajacego (recorder’a). I urzadzenia sterujacego (urzadzeniem sterujaceym czasem jest recorder). Montaz dwumaszynowy umozliwia assemble, insert bez zadnych efektow (Cut)

• Montaz liniowy wielomaszynowy: Montaz liniowy wielomaszynowy sklada sie z: -recodera; -co najmniej dwoch playerow; -miksera wizji; -miksera fonii; -urzadzenia sterujacego. Player’y moga byc roznych typow co znacznie powieksza mozliwosci montazu. Zastosowanie mikserow umozliwia zastosowanie efektow, dodanie napisow i grafiki.

• Montaz liniowy wlasciwosci: Montaz liniowy pozwala na zmontowanie audycji telewizyjnej z dokladnoscia co do jednej klatki. Oferuje duza szybkosc dzialania, montaz nieliniowy pozwala na zmontowanie audycji w krotszym czasie niz montaz nieliniowy. Koszty utrzymania montazu liniowego sa wieksze niz montazu nieliniowego ze wzgledu na ilosc potrzebnego sprzetu.

• Montaz nieliniowy: Etapy postprodukcji z uzyciem systemu montazu nieliniowego: -wgranie materialow na dysk twardy (maciez dyskow); -montaz; -nagranie zmontowanego materialu na nosnik lub przeslanie do serwera emisyjnego.

• Wgrywanie materialow: Wgranie materialo realizuje sie za pomoca magnetowidu (player’a) odtwarzajacego nosniki, na ktorych zostal nagrany material zrodlowy. W zaleznosci do wyposazenia magnetowidu i komputera, uzywa sie do ich polaczenia: composite, component, SDI, FireWire. Magnetowidy wykorzystujace do rejestracji zapis w formie plikow (np.XDCam) mozna polaczyc z komputerem Ethernetem lub FireWire

• Montaz nieliniowy : Montaz nieliniowy realizuje sie za pomoca komputera z odpowiednimi oprogramowaniem. Komputer moze byc wyposazony w wejscia i wyjscia wizyjne i foniczne , sterowanie zewnetrznego miksera audio. Montaze nielinowe czesto wyposazone sa w zewnetrzne glosniki odsluchowe i monitory telewizyjne ( oprocz monitorow komputerowych)

• Timeline: Timeline – jest to sposob prezentacji roznych zdarzen w porzadku chronologicznym. W programach do montazu timeline prezentuje graficznie poszczegolne sceny (ujecia), przejscia pomiedzy nimi (efekty), sciezki dzwiekowe, grafike.

• Nagranie zmontowanych materialow: Zmontowane audycje telewizyjnie nagrywane sa na zewnetrzne nosniki, tasmy lub dyski optyczne.

Wykorzystywane sa do tego magnetowidy polaczone z odpowiednia karta komputerowa polaczeniami analofowymi lub cyfrowymi. Mozliwy jest rowniez eksport plikow z gotowym programem przez siec ehernet lub FireWire

• Beztasmowa produkcja audycji telewizyjnych: Beztasmowa produkcja audycji telewizyjnych to proces postprodukcji, od wgrania materialow zdrodlowych az do emisji zmontowanych audycji bez uzycia tasm magnetowidowych ( lub innych nosnikow). Caly ten proces przebiega przy zastosowaniu nielinowych systemow montazu oraz serwerow emisyjnych

• INGEST – proces wgrywania (digitalizacji) materiałów źródłowych do macierzy dyskowych. W trakcie tego procesu może dokonywana byd kompresja, dodawany opis audycji (metadane), konwersja formatu obrazu. Ingest może odbywad się z różnych źródeł magnetowidów, również przy uzyciu połączeo sieciowych (import plików). W trakcie igestowania może byd tworzona kopia niskiej rozdzielczości (Proxy), którą mogą wykorzystywad dziennikarze na swoich stanowiskach w NewsRoomie do przeglądania materiałów i tworzenia listy EDL.

• MACIERZ DYSKOWA: Macierz dyskowa – zestaw dysków twardych, na których zapisywane są materiały do montażu i zmontowane audycje. Jest tak skonstruktowane, że usterka jednego dysku nie powoduje utraty danych, uszkodzone dyski można wymieniad w trakcie pracy macierzy. Macierz dyskowa połączona jest z montażami nieliniowymi za pomocą połączeo sieciowych.

• MONTAŻE: Montaże – nieliniowe montaże komputerowe połączone do macierzy dyskowej, pozwalają na zmontowanie audycji, dodanie grafiki, komentarzy. Zmontowane audycje są wysyłane do emisji (playout’u) lub nagrywane na zewnętrzne nośniki (archiwum lub kopia bezpieczeostwa).

• STANOWISKA DZIENNIKARSKIE: Komputery na stanowiskach dziennikarskich umożliwiają odtwarzanie wersji Proxy materiałów źródłowych, wstępny montaż, tworzenie listy EDL, wizytówek oraz redagowanie tekstu do montowanego materiału. Na tych stanowiskach można również wgrywad materiały do macierzy dyskowej oraz nagrywad komentarze. Komputery te umożliwiają przeglądanie depesz PAP.

• PLAYOUT: Playout – serwer emisyjny wraz z komputerem sterującym. Zmontowane materiały przesyłane są plikowo do serwera, z którego są odtwarzane w trakcie emisji. Komputer sterujący zarządza odtwarzaniem poszczególnych klipów, ich kolejnością, kontroluje czas, a także steruje komputerem graficznym (wizytówki). Playout może byd wykorzystywany do archiwizacji audycji.

• PROGRAMY DO MONTAŻU NIELINIOWEGO: -AVID; - FINAL CUT; - ADOBE PREMIERE; - GRASS VALLEY EDIUS; - SONY VEGAS.

• Studio telewizyjne - pomieszczenie przystosowane do realizacji audycji telewizyjnych, posiadające odpowiednie wyposażenie i zaplecze techniczne. W skład wyposażenia technicznego wchdzę urzędzania wizyjne, foniczne , klimatyzacyje, łączności oraz oświetlenie. Zaplecze studia to: garderoby, sale prób, magazyny rekwizytów, pomieszczenia, pomieszczenia w których wykonuje się dekoracje

• Oświetlenie: Każde studio telewizyjne wyposażone jest w reflektory zapewniające właściwe oświetlenie studia. Reflektory sterowane są z reżyserki oświetlenia. Dodatkowo można zastosowad oświetlenie efoktowne, które instaluję się w zależności od potrzeb konkretnego programu.

• Klimatyzacja: Wyposażenie studia telewizyjnego w odpowiednio wydajną klimatyzację zapewnia utrzymanie właściwej temperatury (reflektory wydzielają dużo energii cieplnej). W przy niskich temperaturach zewnętrznych klimatyzacja pozwala na ogrzanie studia

• Urządzenia wizyjne: Studyjne urządzenia wizyjne: -mikser wizyjny; -kamery; -magnetowidy, urządzenia rejestrujące i odtworzające; -grafika komputerowa; -mikser efektów cyfrowych i inne; -teleprompter.

• Mikser wizyjny - urządzenie elektroniczne umożliwiające przełączanie wizyjnych sygnałów wejściowych dodawanie efektów kluczowanie, dodawanie napisów czy grafiki. Miksery mogą przyjmową sygnały analogowe (composite component) lub cyfrowe SDI, HD-SDI. Sygnały wejściowe muszą byd sfazowane.

• Podstawowe komponenty miksery wizyjnego: -listwy Program i Preview; -manetka sterująca (T-bar, Fader Bar); -listwa Key Bus, klucze łuminacyjne i chrominacyjne; -DSK; -DVE; -pamięd sekwencji macro, konfiguracji miksera.

• Program/Preset: Listwy Program i Preset to dwa szeregi przycisków, zktórych każdy odpowiada jednemu wejściu miksera, Źródło wybierane na listwie Program przełączane jest na wyjście miksera. Listwa Preset służy do przygotowania następnego źródła, które ma byd przełączene na wyjście miksera. Przełączanie może wykonywane „na ostro”, przez przenikanie „dissolve” lub przez efekt „patte wipe”. Sterowanie przełączania - manetką lub przyciskami (cut, mix)

• Kluczowanie: Jednym z podstawowych zadao miksera jest kluczowanie czyli nakładanie na obraz pewnego fragmentu z innego obrazu. W zależności od rodzaju sygnału kluczującego wyróżniamy klucz luminacyjny i klucz chromianacyjny

Klucz luminacyjny - najczęściej stosowany rodzaj kluczowania, w którym sygnał klucza tworzony jest na podstawie luminacji treści obrazu lub luminacji zewnętzrnego sygnału (key). Klucz luminacyjny używany jest do dodawania do treści obrazka, napisów, grafiki, logo itp.

Klucz chrominacyjny (Choma key) - rodzaj kluczowania, w kórym sygnał klucz generowany jest na pordstawie chrominacji treści obrazka np. na podstawie koloru niebieskiego lub zielonego. Ten rodzaj kluczowania stosowany jest między innymi do ralizacji prognozy pogody

• Budowa mikserów wizyjnych: Trzy listwy: Program, Prest i Key Bus tworzą razem podstawową częśd miksera zwaną Program/Preset (PiP). Większe miksery posiadają więcej takich części (poziomów) nazywnych Mix/Effects (M/E) z kolejnymi numerami: M/E1, M/E2 itd. Każdy poziom miksera pozwala na niezależne miksowanie sygnałów źródłowych co pozwala uzyskad skoplikowane efekty wizualne

DVE - Digital Video Effects - funkcja miksera umożliwiająca zaawansowaną obróbkę sygnałów wizyjnych np. pomniejszanie czy powiększanie obrazka, ruch obrazka na ekranie, efekt przewracania stron w książce i wiele innych.

DSK - downstream keyer - klucz miksera umożliwiająca dodawanie grafiki (napisów). Klucz ten jest dodawany po listwie P/P czyli na koocu drogi sygnału w mikserze (po wykonaniu wszystkich operacji). Klucz DSK posiada swoje przyciski Cut i Mix

Cleen Feed - jest to wyjście miksera przed dodaniem klucz DSK. Wysjcie Cleec Feed używane jest do nagrania audycji bez napisów lub emisji „Wersji międzynarodwej”

• Programowanie miksera: Miksery wizyjne posiadają duże możliwości konfiguracyjne umożliwiające dostosowanie jego funkcji do danej audycji. Konfigurację miksera można zapisad w pamięci wewnętrznej lub na zewnętrznym nośniku. Grafika w telewizji tworzona jest przy życiu odpowiedniego oprogramowania zainstaowanego na komputerze posiadającym wejścia i wyjścia sygnałów wizyjnych

• Character generator (OG) - specjalizowane urządzenie do tworzenia napisów i grafiki stosowane w studio i w wozach transmisyjnych. Generatory napisów stosowane są do reaizacji audycji „na żywo” i programów rejestrowanych np. do wizytówek, prostej grafiki czy do realizacji prognozy pogody. W mikserze wizyjnym często podłączony jest do klucz DSK. Grafika 3D jest jedną z dziedzin grafiki komputerowej zajmującą się wizualizacją obiektów przestrzennych, w przeciwieostwie do grafiki 2D, która zajmuje się obróbką obrazów 2D. Grafikę 3D wykorzystuje się do tworzenia czołówek, reklam, nie należy jej mylid z wyświetlaniem ekranów na obrazach 3D

• Kanał Alfa - jest to kanał, który defiiuje przezroczystośd obszarów grafiki i jest zapisywany razem z wartościami RGB. W systemach 32 bitowych, 24 bity definują (po 8 bitów na każdy kolor) i 8 bitów dla kanału alfa. Nie wszystkie rodzaje plików mogą zapisywad kanał alfa np. jpg.

• Inne systemy graficzne: Specjalistyczne systemy graficzne wykorzystywane są w realizacji grafiki w teleturniejch czy relacjach sportowych. Wirtualne studio - to kombinacja rzeczywistych obrazów z rzeczywistego studia z grafiką 3D generowaną komputerowo, połączonych na mikserze za pomocą klucza chrminacyjnego.

• STRUKTURA OŚRODKA TELEWIZYJNEGO

Centralny Pokój aparatury (CPS),Główny Pokój Komutacji(GPK)-głowne zadania: przyjmowanie sygnałów z zewnątrz; wysyłanie(emisja) sygnałów ; przełączanie sygnałów wewnątrz ośrodka na potrzeby produkcji i emisji programów telewizyjnych; kontrola i pomiary.

• ODBIÓR SYGNAŁÓW: W CPA realizowane jest przyjmowanie sygnałów: odbiór sygnałów satelitarnych; odbiór sygnałów światłowodowych; odbiór sygnałów z łączy mikrofalowych. Sygnały te przekazywane są do emisji, do studio, ingestu i rejestracji do produkcji programów. Sygnały mogą byd przekazywane z innych ośrodków, wozów transmisyjnych, redakcji zamiejscowych i wozów satelitarnych.

• WYSYŁANIE SYGNAŁÓW: Wysyłanie sygnałów odbywa się głównie przy użyciu łączy światłowodowych. -sygnały z Emisji do nadajników; -przekazy materiałów lub audycji do innych ośrodków;-przekazy unilateralne.

• KOMUTACJA SYGNAŁÓW: Komutacja - łączenie się że urządzeo w celu przekazywania sygnałów pochodzących z róznych źródeł do odbiorców np. z odbiornika satelitarnego do studia. Do komutacji stosuje się krosownice wizyjne i foniczne ręczne i automatyczne.

• KROSOWNICA RĘCZNA | KROSOWNICA AUTOMATYCZNA : Krosownica automatyczna na dowolne wyjście może przełączyd sygnał z dowolnego wejścia wybranego za pomocą pulpitu sterującego. Krosownica posiada wiele wejśd i wyjśd np 16x16.512x512,HD-SDI i inne (kod czasowy ASI). Krosownice można łączyd kaskadowo , wejścia z wyjściami co umożliwia realizację audycji telewizyjnych na dużych imprezach np.Olipmiadach

• SYNCHRONIZACJA: Sygnały wizyjne , które są miksowane na mikserach muszą byd zsynchronizowane.Urządzenia telewizyjne jak np. magnetowidy, kamery, syntezatory znaków, grafiki, posiadają wejścia do podłączenia sygnałów odniesienia (ref video), dzięki czemu sygnały wychodzące są zsynchronizowane. Sygnał odniesienia black burst jest to sygnał PAL , bez żadnej treści(czero) wytwarzany przez generator synchro.

• SYNCHRONIZATORY: Synchronizacja sygnałów np z łacz wozów transmisyjnych

• ŁĄCZNOŚс: W Centralnym Pokoju Aparatury znajdują się urządzenia zapewniające łącznośc konieczną do realizacji programów "na żywo" lub przekazów: interkom; czterodruty; hybrydy telefoniczne; telefony przewodowe i komórkowe; radiotelefony

• EMISJA Emisja - realizuje przekaz programów do nadajników. Audycje telewizyjne mogą byd oddtwarzane z magnetowidów czy serwerów emisyjnych lub "na żywo" ze studia lub z wozu transmisyjnego. W Emisji dodawane są sygnały telegazety, logo,grafika(np znaczki wiekowe)

• NEWS ROOM: News Room-miejsce pracy dziennikarzy tworzących program informacyjny. News Room może byd wykorzystywany do nadawania tych programów, zamiast studio.WykoRzystywany w ten sposób News Room posiada wyposażenie w sprzęt takie , jak studio. Dziennikarze tam pracujący mają dostęp m.in do depesz pap ,programów telewizyjnych krajowych i zagranicznych.

• ENG: Electronic News Gathering -pozyskiwanie materiałów telewizyjnych za pomocą urządzeo elektronicznych: kamer reporterskich , wozów transmisyjnych i satelitarnych. Ogólnie cały sprzęt reporterski używany przez ekipy zdjęciowe określany jest jako sprzęt ENG.

• TRANSMISJA: transmisja - dział ośrodka telewizyjnego zajmujący się realizacją audycji telewizyjnych w terenie(czasem również w studio) za pomocą wozów transmisyjnych, łączowych i satelitarnych

• ARCHIWUM: Dział zajmujący się przechowywaniem , opisywaniem i wyszukiwaniem materiałów arhciwalnych. Do zadao tego działu należy również zabezpieczenie cennych materiałów przed ich utratą poprzez przenoszeni ich na nowe nośniki