Zarządzaniem środowiskiem i ekologia

1. Podstawowe pojęcia:

-ekologia - nauka biologiczna o strukturze i funkcjonowaniu żywej przyrody, obejmuje całość zjawisk dotyczących wzajemnych zależności między organizmami i ich zespołami, a ich żywym i martwym środowiskiem.

- ekosystem -układy obejmujący wszystkie organizmy występujące na określonej powierzchni i w określonym czasie (biocenoza) oraz jego nieożywione otoczenie (biotop)

- biosfera - zespół wszystkich organizmów występujących na Ziemi;

sfera zamieszkała przez organizmy żywe (troposfera, litosfera, hydrosfera)

- czynniki abiotyczne - czynniki przyrody nieożywionej takie jak:

• powierzchnia litosfery wraz z jej rzeźbą i składnikami

• hydrosfera

• klimat

Czynniki abiotyczne mają wpływa na rozmieszczenie organizmów zarówno w skali globu jak i w poszczególnych biocenozach

- czynniki biotyczne - oznaczają czynniki środowiska występujące w wyniku oddziaływania żywych organizmów w sposób bezpośredni lub pośredni na inne żywe organizmy. Regulują rozmieszczenie i liczebność populacji roślin i zwierząt, w wyniku oddziaływania jednych organizmów na drugie poprzez, np.: symbiozę, pasożytnictwo, drapieżnictwo, konkurencję wewnątrzgatunkową i międzygatunkową, czynniki chorobotwórcze i inne.

- czynniki antropogeniczne - czynniki związane z każdą formą pośredniego lub bezpośredniego wpływu człowieka na środowisko. Na terenach użytkowych rolniczo jest o całokształt działalności związanej z produkcją roślinną i zwierzęcą.

skutki czynników antropogenicznych:

• zmniejszenie powierzchni użytków rolnych na korzyści gospodarki komunalnej i zabudowy przemysłowej

• skażenie atmosfery, wody, gleby przez przemysł

• zachwianie stosunków wodnych w glebie w skutek pogłębiania rek lub wadliwej melioracji

2. Podstawowe akty prawne - Prawo Polskie

- Ustawa - akt prawny o charakterze ogólnym i powszechnie obowiązującym, uchwalany przez parlament.
Ze względu na treść, formę i moc prawną ustawy w Polsce dzielą się na: zasadnicze (konstytucja) i konstytucyjne oraz zwykłe (które muszą być zgodne z konstytucją); wszystkie pozostałe akty normatywne obowiązujące w kraju (np. rozporządzenia) muszą być zgodne z ustawami.

- Rozporządzenie - akt normatywny, niższego rzędu niż ustawa, wydawany przez organ władzy wykonawczej na podstawie konkretnego upoważnienia zawartego w ustawie, w celu jej wykonania. W Polsce rozporządzenia wydaje: prezydent, Rada Ministrów, prezes Rady Ministrów, ministrowie.

3. Akty prawne UE:

- dyrektywa - akt prawny, za pomocą którego Rada UE lub Komisja Europejska może wymagać od poszczególnych państw członkowskich przyjęcia nowych aktów prawnych lub modyfikacji swych własnych aktów prawnych.

- rozporządzenie w ramach UE - instrument (akt) prawny wydawany przez Wspólnotę (Radę UE lub Komisję); ma charakter ogólny, jest wiążący dla wszystkich państw członkowskich; stosuje się je bezpośrednio (nie wymaga włączenia do krajowego ustawodawstwa danego państwa członkowskiego).

- decyzja - akt prawny wydawany przez Wspólnotę odnoszący się bezpośrednio do konkretnej jednostki, np. firmy w Unii. Wiąże ją prawnie, co oznacza, iż adresat musi wykonać otrzymaną decyzję. Musi zawierać uzasadnienie wydania i kierowana jest do konkretnego adresata.

4. Prawo ochrony środowiska - ważniejsze działy:

a) ochrona zasobów środowiska:

- ochrona powietrza, wód, powierzchni ziemi, przed hałasem, przed polami elektromagnetycznymi

b) pozwolenia

- pozwolenie na wprowadzenie do środowiska substancji lub energii

- pozwolenie na wprowadzenie do środowiska gazów lub płynów do powietrza

- pozwolenie na wprowadzenie do środowiska ścieków do wód lub do ziemi

- pozwolenie na wytwarzanie odpadów

- pozwolenie zintegrowane

c) środki finansowo -prawne

- opłaty za korzystanie ze środowiska

- administracyjne kary pieniężne

5. Organy administracji do spraw ochrony środowiska

- wójt, burmistrz, prezydent - szczebel gminy

- starosta - szczebel powiatowy

- wojewoda - szczebel wojewódzki

- minister właściwy ds. środowiska - szczebel państwowy

- regionalna dyrekcja ochrony środowiska

6. Zasady zrównoważonego rozwoju - to taki rozwój, który respektując wymagania ochrony środowiska zapewnia sprawiedliwe zaspokojenie potrzeb współczesnego społeczeństwa, bez naruszenia możliwości rozwoju i egzystencji przyszłych pokoleń.

1) Solidarność wszystkich ludzi w czasie i przestrzeni

2) Ostrożność, decyzje podejmowane dziś nie mogą ograniczyć działań przyszłych uczestników życia społeczno-ekonomicznego

3) współuczestnictwa, wszyscy podporządkowują się przyjętym zasadą

4) Elastyczność, możliwość wprowadzenia zmian

5) Kompatybilność, zapewnienie równowagi między celami ekonomicznymi, ekologicznymi i społecznymi

6) realności, możliwość realizacji złożonych celów

7. Reguły zrównoważonego rozwoju:

1) Stopa wykorzystania surowców odnawialnych nie powininna przekroczyć stopnia ich regeneracji

2) Stopień wykorzystania surowców nieodnawialnych nie powinien przewyższać odbudowy surowców odnawialnych

3) Stopień emisji szkodliwych substancji nie powinien przewyższać naturalnej pojemności środowiska w zakresie absorpcji

8. Kategorie zasobów środowiska

- zasoby nieodnawialne (kopaliny, surowce mineralne, wody zmagazynowane, powietrze wyższych warstw atmosfery -wwa)

- zasoby częściowo odnawialne (gleby, powietrze właściwej biosfery, wody ekosystemów (zwłaszcza lądowych), wody zmagazynowane w biomasie oraz krążące poprzez nią części układów biocenotycznych w ekosystemach)

- zasoby odnawialne (fauna i flora)

9. Budowa atmosfery Ziemi:

Atmosfera ziemska - mieszania gazów zwanych powietrzem atmosferycznym, oraz zawieszonych w nim cząstek stałych i ciekłych, zwanych aerozolami. Cechą atmosfery jest nieustanna zmienność w czasie i przestrzeni jej parametrów fizycznych.

Składniki atmosfery:

a) stałe:

- azot 78%

- tlen 21%

- gazy szlachetne (argon, hel, neon, wodór)

b) zmienne

- para wodna

- dwutlenek węgla

-dwutlenek siarki

- ozon

- aerozole

Atmosfera wraz z wysokością zmienia swój skład chemiczny i cechy fizyczne – temperaturę, ciśnienie i gęstość powietrza. Zmiany temperatury w przekroju pionowym atmosfery są podstawą wydzielenia warstw, zwanych sferami. Zaczynając od powierzchni Ziemi, w atmosferze wyróżniane są:

a) troposfera - najniższa warstwa, w której skupia się 80% masy powietrza oraz prawie cała para wodna. W warstwie tej zachodzą procesy , które kształtują pogodę i klimat na powierzchni Ziemi. Jej grubość zależy od szerokości geograficznej. Nad równikiem sięga do 17 km, nad biegunami natomiast do 8 km. Wraz ze wzrostem wysokości temperatura powietrza spada średnio o 0,6 ºC co 100 m.

b) Tropopauza-cienka warstwa przejściowa nad troposferą..temperatura powietrza w tej warstwie jest stała i wynosi -80ºC w strefie międzyzwrotnikowej, nad biegunami natomiast dochodzi do -30ºC.

c) stratosfera – sięga do wysokości ok. 50 km i skupia kilkanaście procent gazów atmosferycznych. W górnej części warstwy, pod wpływem promieniowania słonecznego, zachodzi przemiana tlenu w ozon – na wysokości 25-30 km wydzielono strefę ozonową, tzw. ozonosferę. Do wysokości ok. 25 km utrzymuje się temperatura powietrza, ok. –55° C, dopiero powyżej temperatura zaczyna wzrastać i dochodzi do 0° C przy górnej granicy stratosfery. Wzrost temperatury spowodowany jest pochłanianiem przez ozon promieniowania nadfioletowego

d) stratopauza – warstwa o grubości ok. 5 km, temperaturze 0°C i ciśnieniu ok. 0,1-1 hPa;

e) mezosfera – występuje na wysokości 50-85 km. Charakteryzuje się stałym spadkiem temperatury wraz z wysokością do ok. –120°C oraz ciśnieniem ok. 0,01 hPa;
f) mezopauza – warstwa o grubości ok. 5 km, temperaturze ok. –120°C i ciśnieniu 0,001 hPa

g) termosfera – warstwa bardzo silnie rozrzedzonego powietrza na wysokości od 90 km do 500-800 km. Ciśnienie w termosferze jest bardzo niskie i na wysokości 500 km spada do 10⁻⁹ hPa. Temperatura w termosferze gwałtownie wzrasta i na wysokości 200 km osiąga wartość 400° C, a na wysokości 500 km – ponad 1000° C. Wzrost temperatury jest spowodowany pochłanianiem promieniowania słonecznego przez cząsteczkowy azot i tlen – jonizacja gazów. Z tego względu w dolnej części warstwy wydzielono jonosferę, w której dochodzi do odbijania fal radiowych, co umożliwia łączność na całym świecie. Zjonizowane atomy azotu i tlenu świecą. Zjawisko to nazwano zorzą polarną;
h) egzosfera – zewnętrzna, bardzo słabo zbadana, warstwa atmosfery ziemskiej leżąca powyżej termosfery i stopniowo przechodząca w przestrzeń międzyplanetarną. W jej składzie chemicznym zmniejsza się zawartość tlenu i azotu, rośnie natomiast ilość wodoru i helu. Temperatura w egzosferze spada do –273° C. Ogromne rozrzedzenie gazów (ciśnienie spada do 10-10 hPa) pozwala na ujście w przestrzeń międzyplanetarną atomów wodoru, które na wysokości ok. 20 000 km tworzą tzw. koronę ziemską.

10. Co to jest efekt cieplarniany?

a) Jest to wzrost temperatury planety spowodowany zwiększoną koncentracją dwutlenku węgla (lub innych gazów nieprzezroczystych dla podczerwonego promieniowania – tzw. gazów cieplarnianych); jeden z negatywnych skutków skażenia środowiska naturalnego.
Polega na zatrzymywaniu się w atmosferze coraz większych części promieniowania podczerwonego, co prowadzi do ogrzewania się Ziemi. Przypuszcza się, że jest to wynik zmiany zawartości gazów w powietrzu, a szczególnie gwałtownego wzrostu stężenia dwutlenku węgla.

b) przyczyny:

Główną przyczyną efektu cieplarnianego są gazy cieplarniane wytwarzane podczas:

-Wypalanie i wycinanie lasów tropikalnych

-Spalanie paliw kopalnych

-Pożary na szeroką skalę

-Przedostawanie się do atmosfery freonów i halonów, stosowanych niegdyś w urządzeniach chłodniczych, dezodorantach i innych aerozolach.

-Stosowanie azotanów w uprawach rolniczych

-Wszelkiego rodzaju działalność gospodarcza człowieka- fabryki, elektrociepłownie, zakłady przemysłowe, powodujące zwiększoną produkcję i emisję tlenków azotu i siarki

-Górnictwo

-Awarie rafinerii naftowych- węglowodory

-Ogromna ilość śmieci i odpadów

-Wybuchy wulkanów

c) Gazy cieplarniane:

- dwutlenek węgla 50%

- metan 15%

- ozon 12%

- podtlenek azotu 6%

- freony 14%

d)skutki:

-topnienie lodowców Antarktydy

- przesunięcie się strefy klimatycznych w kierunku biegunów

-przekształcenie się stepów i sawann w pustynie

- podniesienie powierzchni wód

- zmiany klimatyczne: susze, powodzie, nawałnice

11. Jak powstają kwaśne deszcze?

Są to odpady atmosferyczne o kwaśnym odczynie pH<5,6, zawierające kwasy: kwas siarkowy i kwas azotowy.

Powstają w wyniku łączenia się kropelek wody z gazowymi zanieczyszczeniami powietrza. Największe znaczenie ma dwutlenek siarki (szacuje się że w Europie jest on w 60% sprawcą kwaśnych deszczy), tlenki azotu, siarkowodór, dwutlenek węgla i chlorowodór. Zanieczyszczenia powietrza pochodzą ze źródeł naturalnych, w przypadku wybuchów wulkanów i pożarów lasów, oraz są wynikiem działalności człowieka - powstają w skutek spalania paliw i procesów przemysłowych.

12.Sposoby usuwania zanieczyszczeń gazowych

a)Procesy fizyczne:

-absorpcja

-adsorpcja

-kondensacja - skraplanie gazów przez ochłodzenie w wyniku izotermicznego sprężenia

b)Procesy chemiczne:

-spalanie termiczne - Jeżeli stężenie węglowodorów w strumieniu gazów odlotowych jest dostatecznie duże; jest bardzo energochłonne

-metody katalityczne:

• -spalanie katalityczne - W przypadku niskich stężeń węglowodorów

• -redukcja katalityczna- stosowana w procesach usuwania tlenków azotu z gazów odlotowych polega na redukcji tlenków azotu za pomocą amoniaku, tlenku węgla lub węglowodorów w obecności katalizatorów.

• - rozkład katalityczny tlenków azotu jest prostą metodą usuwania ich ze strumienia gazów przemysłowych.

13. a)Podstawowe pojęcia związane z absorpcją

- absorpcja - jest to dyfuzyjne przenoszenie cząsteczek substancji z jednej fazy (gazowej) przez granicę faz w objętość drugiej fazy ( cieczy) wywołane gradientem stężenia w obu fazach. Czyli absorpcja polega na pochłanianiu zanieczyszczeń gazowych przez ciecz

- absorbent - ciecz pochłaniająca składnik gazowy

- absorbat - składnik gazowy, który usuwany jest w drodze absorpcji

- absorber – aparat do przeprowadzenia procesu absorpcji

b) czynniki zwiększające szybkość absorpcji

- zwiększenie powierzchni międzyfazowej uzyskuje się rozproszenie jednej fazy w drugiej np. przez zastosowanie bełkotki lub mieszania

- zwiększenie szybkości dyfuzji realizuje się przez odpowiednio długi czas zetknięcia faz oraz przez zwiększenie burzliwości przepływu w obu fazach np. przez gwałtowne mieszanie

- szybkość absorpcji można zwiększyć wykorzystując reakcje chemiczne między składnikiem cieczy, a zanieczyszczeniem gazowym, w wyniku reakcji powinien powstać produkt o odmiennych właściwościach, obojętny dla środowiska

c) rodzaje absorbentów:

- absorbenty powierzchniowe

- błonkowe

- barbotażowe

- natryskowe

- z wypełnieniem

- z wypełnieniem ruchomym

14. Od jakich czynników zależy rozpuszczalność gazów w cieczach?

Rozpuszczalność gazów w cieczach zmienia się w zależności od temperatury, rodzaju gazu i jego ciśnienia oraz rodzaju cieczy.

-wraz ze wzrostem temperatury rozpuszczalność gazu w cieczy maleje

-wraz ze wzrostem ciśnienia rozpuszczalność gazu w cieczy wzrasta

-duża wartość stałej H wskazuje na słabą rozpuszczalność gazu (zanieczyszczenia)w cieczy i tym samym słabą zdolność do absorpcji

15. Metody odsiarczania węgla i spalin.

a) odsiarczanie spalin:

1)metody mokre:

- odpadowe

• wapienna

• wodna

• wapniakowa

- półodpadowe - produktem jest gips

• wapienna z produkcją gipsu

• wapniakowa z produkcją gipsu

• dwualkaliczna z produkcją gipsu

• metoda z absorpcją w roztworze kwasu siarkowego

-bezodpadowe

• amoniakalna

• magnetyzowa

• Wellmana-Lorda

2) metody suche:

-adsorpcja na sorbentach stałych

- iniekcja stałego sorbentu do spalin

- sorpcja w piecu fluidalnym

b) odsiarczanie węgla:

1) odpirytowanie węgla:

- metoda flotacyjna - polega na wykorzystaniu właściwości przylepiania się drobno zmielonych cząstek węgla do pęcherzyków powietrza i wypływania wraz z nimi w postaci piany na powierzchnię

- metoda grawitacyjna - polega na rozdzieleniu węgla i pirytu w specjalnych młynach węglowych i sepatorach

2) usuwanie siarki podczas spalania

16. Budowa i działanie (reakcje) katalitycznego reaktora samochodowego

Samochodowy reaktor katalityczny jest to część układu wydechowego wszystkich współczesnych samochodów osobowych spełniająca funkcję poza silnikowego systemu zmniejszania ilości szkodliwych składników spalin (czyli: niespalone paliwo; produkty niepełnego spalania- sadza, tlenek węgla ; uboczne produkty spalania- tlenki azotu, ditlenek siarki)

Działanie reaktora katalitycznego opiera się na reakcji substancji zawartych w spalinach pod wpływem katalizatora. Optymalne warunki pracy katalizatora dobierane są dzięki sterowaniu silnikiem na podstawie danych z sondy lambda.

Przy silnikach o zapłonie iskrowym najczęściej stosuje się reaktory trójfunkcyjne TWC, które redukują tlenki azotu (NOx) oraz jednocześnie utleniają węglowodory (CH) i tlenek węgla (CO). Aby reakcje te mogły zachodzić równocześnie konieczne jest utrzymywanie współczynnika nadmiaru powietrza na poziomie λ = 1.

Przy silnikach o zapłonie samoczynnym stosowane są reaktory utleniające, które powodują utlenienie związków CH i CO. Jednoczesna redukcja NOx jest w tym przypadku niemożliwa ze względu na fakt pracy tych silników na mieszankach ubogich.

17.Adsorpcja

a)- adsorpcja - zjawisko gromadzenia się jakiejś substancji (adsorbatu) na powierzchni ciała stałego lub cieczy (adsorbentu) ; zachodzi na granicy dwóch faz

- adsorbat - substancja, która ulega związaniu na granicy faz

- adsorbent - substancja na powierzchni której następuje pr. adsorpcji

b) rodzaje adsorpcji

- adsorpcja fizyczna - (fizysorpcji) pomiędzy adsorbatem i adsorbentem istnieją oddziaływania

van der Waalsa

- adsorpcja chemiczna (chemisorpcji) - cząsteczki (lub atomy) łączą się z powierzchnią, tworząc wiązania chemiczne (najczęściej kowalencyjne)

c) sita molekularne (cząsteczkowe)

Są to porowate związki chemiczne mające własność zatrzymywania w wewnętrznych obszarach sieci krystalicznej cząsteczek adsorbatów (adsorpcja), o odpowiednich rozmiarach. Różne sita molekularne posiadają różnej wielkości luki i kanały.
Do najważniejszych sit molekularnych należą: glinokrzemiany (zeolity np. stylbit, natrolit), porowate polimery, szkła, węgiel aktywny.
Sita molekularne używane są do oczyszczania gazów i cieczy, do pochłaniania ze środowiska atomów promieniotwórczych oraz jako wymieniacze jonowe i nośniki katalizatorów.

18. Rodzaje układów dyspersyjnych i ich charakterystyka.

Jest co najmniej dwuskładnikowym układem złożonym z fazy dyspersyjnej (rozpraszającej) i z fazy zdyspergowanej (rozproszonej).

a) zawiesina - mieszanina (układ heterogeniczny) ciało stałe-ciecz, w którym cząstki fazy rozproszonej mają średnicę powyżej 200nm (widoczne są pod mikroskopem, ulegają sedymentacji w ziemskim polu grawitacyjnym)

b) pył - układ koloidalny, w którym fazą rozproszoną jest ciało stałe, a ośrodkiem rozpraszającym jest gaz. Cząstki nie są większe niż 300μm

c) dym - układ heterogeniczny (zaliczany do aerozoli) zawierający cząstki fazy stałej o rozmiarach rzędu 1 µm rozproszone w fazie gazowej.

19. Podział urządzeń odpylających

a) odpylacze suche:

-grawitacyjne - rozdzielenie pod działaniem sił ciężkości; odpylacze noszą nazwę komór osadczych;

- bezwładnościowe - rozdzielenie pod działaniem sił bezwładności; odpylacze bezwładnościowe;

- odśrodkowe - oddzielenie cząstek ciała stałego następuje pod działaniem siły odśrodkowej; odpylacze noszą nazwę cyklonów

- elektrostatyczne - do wydzielenia cząstek ciała stałego wykorzystuje się siły pola elektrostatycznego; odpylacze noszą nazwę elektrofiltrów

- filtracyjne - cząstki ciała stałego są zatrzymywane na przegrodzie porowatej

b) odpylacze mokre - w odpylaczach tego typu wydzielanie pyłu występuje na skutek kontaktu cząstki z powierzchnią cieczy:

- barbotażowe

- płuczki bez wypełnienia

- płuczki z wypełnieniem

- płuczki z wypełnieniem ruchomym

- odpylacze Venturiego

20. Budowa i zasada działania wybranych odpylaczy

a) komory osadcze - działają na zasadzie wykorzystania sił przyciągania ziemskiego; są najprostszymi urządzeniami stosowanymi do wstępnego odpylani gazów. Zapylony gaz z prędkością (16-25 m/s) wpływa do dyfuzora, gdzie jego prędkość zmniejsza się 15-20 krotnie. Wraz z utratą prędkości przepływu gazu i ziaren, zwiększa się wpływ działania na ziarna siły ciążenia. Ziarna poruszają się torami opadającymi, , a jeśli ich masa jest wystarczająco duża mogą w trakcie przepływu przez komorę osadową, opaść do zasobnika pyłu

b) odpylacze inercyjne (bezwładnościowe) - oddzielenie cząstek ciała stałego od gazu następuje pod działaniem sił bezwładności.

c) Odpylacz cyklonowy – odpylacze w których do wytrącenia cząstki pyłu wykorzystuje się siłę odśrodkową, jaką nadaje jej wirujący strumień gazu. Odpylanie polega na wprowadzeniu zassanego do jednostki powietrza w ruch obrotowy wokół jej osi, co powoduje wytworzenie siły odśrodkowej działającej na cząsteczki cięższe od powietrza, czyli drobiny kurzu i piasku powodując i ich osiadanie na ściankach separatora i opadanie do zbiornika na kurz. Charakteryzuje się dużą skutecznością, prostotą konstrukcji, niezawodnością działania.

d) odpylacze filtracyjne - działanie polega na przepuszczeniu gazu przez przegrodę filtracyjną, na której osadzają się cząstki pyłu.

21. Hydrosfera, retencja, transpiracja - znaczenie pojęć; klasy czystości wód

a) -Hydrosfera -powłoka wodna Ziemi. Obejmuje wody występujące w przyrodzie w postaci gazowej, ciekłej i stałej. Hydrosferę stanowią: oceany, morza, jeziora, rzeki, bagna, pokrywa śnieżna, lodowce kontynentalne (lądolody), lodowce górskie, lód gruntowy (trwała marzłoć), wody podziemne oraz para wodna występująca w atmosferze (w troposferze) i skorupie ziemskiej.

Hydrosfera jest tą sferą biosfery, w której powstało życie.

- retencja- zdolność do gromadzenia zasobów wodnych i przetrzymywania ich przez dłuższy czas w środowisku. Rozróżnia się: retencję wodną powierzchniową, czyli zatrzymanie wody w dolinach rzek, jeziorach, zbiornikach retencyjnych, bagnach, a także w postaci lodu i śniegu, oraz retencję wodną podziemną, czyli występującą w skałach podłoża, gdzie tworzą się zbiorniki wody podziemnej, które sprzyjają powstawaniu wód mineralnych.

-transpiracja - czynne parowanie wody z nadziemnych części roślin. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na wielkość transpiracji są światło oraz temperatura. Transpiracja ma podstawowe znaczenie w przewodzeniu wody przez tkanki roślinne, obniża też temperaturę rośliny chroniąc ją przed przegrzaniem.

b) klasy czystości wód:

- klasa I - wody powierzchniowe i podziemne bardzo dobrej jakości; mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę pitną, w przemyśle spożywczym, a także w hodowli ryb łososiowatych

- klasa II - wody powierzchniowe i podziemne dobrej jakości; mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia hodowli zwierząt w wodę, do sportów wodnych i kąpielisk, oraz do celów rekreacyjnych

-klasa III - określane jako zadowalające, służą do zaopatrywania zakładów przemysłowych w wodę, poza tymi zakładami w których wymagana jest I i II klasa czystości

- klasa IV - wody o niezadowalającej jakości

-kasa V -wody o złej jakości

22. Sposoby oceny jakości wody; twardość wody. sposoby zmiękczania

a) – Analiza fizyczna:

• Pomiar temperatury

• Oznaczenie barwy

• Oznaczenie mętności

• Oznaczenie zapachu i smaku

- Analiza chemiczna:

* określenie odczynu pH

*zbadanie przewodności wody jej twardości oraz zawartości CO2 i rozpuszczonego tlenu

* Oznaczenie metali w tym metali silnie toksycznych, przy użyciu specjalnej aparatury oraz dokładnej mineralizacji
próbki
* określenie zawartości związków organicznych

* Badanie bakteriologiczne

b) twardość wody - cecha wody, będąca funkcją stężenia soli wapnia, magnezu i innych metali, które są zdolne do tworzenia soli na wyższym niż pierwszy stopniu utlenienia.

c)Zmiękczanie wody nazywamy procesy prowadzące do całkowitego lub częściowego usunięcia rozpuszczalnych soli wapnia, magnezu oraz niektórych wielowartościowych metali. Metody zmiękczania wody:

-destylacja - daje pełne odmineralizowanie wody, jednak w przemyśle ze względu na wysokie koszty energii cieplnej rzadko znajduje zastosowanie

-metody termiczne - Pod wpływem ogrzewania powyżej 37^oC następuje termiczny rozpad kwaśnych węglanów wapnia i magnezu. Metodą tą można usunąć wyłącznie twardość węglanową.

-metody chemiczne- polegają na wytrącaniu nierozpuszczalnych osadów lub na wiązaniu w związki kompleksowe jonów wapnia i magnezu

-metody fizykochemiczne - Są to metody oparte głównie na zastosowaniu jonitów. Jonity albo wymieniacze jonowe są to ciała stałe nieorganiczne lub organiczne nierozpuszczalne w wodzie, które mają zdolnośc wymiany własnych jonów z jonami otaczającego je roztworu. Reakcja przebiega na powierzchni ziaren jonitu

23.Ścieki - podział, podstawowe etapy oczyszczania.

a) Ścieki są to zużyte ciecze, roztwory, koloidy lub zawiesiny, a także odpadowe ciała stałe odprowadzane za pomocą rurociągów do odbiorników naturalnych jakimi mogą być zbiorniki.

b) podział:

- ścieki przemysłowe - zawierają najczęściej rozmaite związki chemiczne, będące ubocznym produktem procesów technologicznych stosowanych w zakładach przemysłowych

-ścieki bytowo-gospodarcze- pochodzące głównie z gospodarstw domowych, z zakładów użyteczności publicznej, z zakładów pracy i innych

-ścieki rolnicze - pochodzące z osad wiejskich, z przemysłu rolnego, z ferm budowlanych, z obszarów objętych gospodarką rolną i leśną

-ścieki opadowe - powstające z opadów atmosferycznych, które wychwytują w przyziemnych warstwach powietrza pyły, cząstki nieopalonego paliwa i różne substancje stalą oraz gazowe emitowane przez przemysł do atmosfery

c) etapy oczyszczania

- oczyszczanie mechaniczne - polega na usunięciu grubszych zawiesin organicznych i mineralnych oraz ciał pływających. Usuwa się je za pomocą krat, sit, piaskowników, tłuszczowników oraz osadników różnego typu.

- oczyszczanie biologiczne - - usuwanie zanieczyszczeń rozpuszczonych w wodzie przy wykorzystaniu organizmów żywych w procesach mikrobiologicznego rozkładu.

- oczyszczanie chemiczne - - usuwanie głównie związków azotu i fosforu ze ścieków komunalnych oraz innych zanieczyszczeń pochodzenia przemysłowego.

- Usuwanie zanieczyszczeń resztkowych - odnowa wody

24.Różnica między dźwiękiem a hałasem.

Dźwięki są to sygnały dochodzące do nas z otoczenia, rejestrowane organem słuchu. Jest to fala akustyczna rozchodząca się w ośrodku sprężystym lub wrażenie słuchowe wywołane tą falą. Przyjmuje się, że człowiek słyszy dźwięki o częstościach od 16 Hz do 20 kHz.

Hałas - wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne zmysły.

25. Podział dźwięków ze względu na częstotliwość:

- infradźwięki <16Hz - obierane przez ryby i zwierzęta morskie; fale sejsmiczne, rozchodzące się we wnętrzu Ziemi

-dźwięki słyszalne 16-20000Hz

- ultradźwięki >20000Hz - słyszą je psy, nietoperze, delfiny; stosowane w technice, medycynie, komunikacji

26. Jednostki poziomu dźwięku

- Jednostką poziomu głośności L_n jest fon

- jednostką poziomu natężenia dźwięku jest bel (B), ale stosuje si mniejszą jednostkę decybel (dB)

decybel - logarytmiczna jednostka miary równa 1/10 bela

Poziom głośności dowolnego dźwięku w fonach jest liczbowo równy poziomowi natężenia (wyrażonego w decybelach) tonu o częstotliwości 1 kHz, , którego głośność jest równa głośności tego dźwięku

27.Sposoby ochrony przed hałasem

- niepodejmowanie pracy w zakładach w których występuje hałas

-stosowanie nauszników

- odpowiednie ustawienie maszyn, aby dźwięki przez nie emitowane nie nakładały się na siebie i nie nasilały hałasu ogólnego

- zastosowaniu specjalnych ekranów dźwiękochłonnych, paneli, materiałów i ustrojów dźwiękoizolacyjnych i dźwiękochłonnych

28. Strategie ochrony środowiska; strategia CP

a) - zachowawczy – zakłada zachowanie środowiska w niezmienionym stanie przez stosowanie systemu prawnego (nakazów i zakazów), wyznaczającego zasady użytkowania zasobów przyrody, np. umowy o rezygnacji z produkcji artykułów szkodliwych dla środowiska (aerozole, detergenty), ustalanie dopuszczalnych norm zanieczyszczeń, ustanawianie obszarów chronionych (parki narodowe, pomniki przyrody

-technologiczny – polega na usuwaniu ze środowiska metodami technicznymi różnych form zanieczyszczeń oraz zastępowaniu technologii brudnych technologiami czystymi, np. montowanie filtrów, budowa oczyszczalni ścieków, utylizacja odpadów, rekultywacja terenów zdegradowanych;

-planistyczny (kształtowanie środowiska) – polega na planowaniu takich form gospodarczej działalności, które przynoszą środowisku minimalne szkody, np. przejście na rolnictwo ekologiczne.

b) Czystsza Produkcja jest strategią ochrony środowiska polegającą na ciągłym, zintegrowanym, zapobiegawczym działaniu w odniesieniu do procesów, produktów i usług, zmierzającym do zwiększenia efektywności produkcji i usług oraz redukcji ryzyka dla ludzi i środowiska przyrodniczego

29. Model Systemu Zarządzania Środowiskowego wg normy ISO 14001

Przedstawiono w niej wymagania dotyczące tworzenia systemu zarządzania środowiskiem w różnego rodzaju organizacjach niezależnie od jej rodzaju, wielkości oraz warunków geograficznych, kulturowych czy społecznych. Podstawowym zadaniem normy ISO 14001 jest wspomaganie działań związanych z ochroną środowiska oraz ograniczeniem i zapobieganiem zanieczyszczeniom, a kreowany w niej model systemu oscyluje w kierunku ciągłego doskonalenia.

Korzyści związane z wdrożeniem normy ISO 14001:

-Oszczędności związane z gospodarką odpadami, zużyciem energii, wody i opakowań, a także w zakresie stosowania materiałów niebezpiecznych dla zdrowia i środowiska,

-Wzrastające bezpieczeństwo prawne przedsiębiorstwa,

-Większa motywacja i świadomość pracowników,

-Zmniejszenie ryzyka odpowiedzialności cywilnej,

-Planowanie i zapobieganie sytuacjom wypadkowym,

-Polepszenie wizerunku firmy,

-Bezpieczeństwo inwestycji.

30. Cykl Deminga w zarządzaniu środowiskiem

Jest koncepcją z zakresu zarządzania jakością, zwaną inaczej cyklem poprawy; jest to schemat ilustrujący podstawową zasadę ciągłego ulepszania (ciągłego doskonalenia)

Cykl Deminga składa się z czterech etapów:

1)Planowanie - w tym etapie określony zostają sposób działania, który doprowadzić ma do określonego celu jakościowego.

2) Wykonanie - ten etap polega na wykonaniu wcześniej zaplanowanych działań.

3) Sprawdzenie - w tym etapie bada się wyniki wcześniej podjętych działań. Sprawdza się stopień wykonania celów zawartych w planie.

4) Poprawienie - na podstawie wniosków wyciągniętych podczas sprawdzania doskonali się procesy oraz dostarcza pomysły i rozwiązania, które można zawrzeć w kolejnym planie.