Z głowy mądrej sowy
Zgryz bobrowy – ślady ogryzania pozostawione przez bobra na pniu lub gałęzi drzewa.
Hektar – w skrócie ha, to jednostka powierzchni gruntu. Gdy mówimy o 1 hektarze, to mamy na myśli np. kwadrat o bokach: 100 metrów na 100 metrów, czyli o powierzchni równej 10 000 m2.
Narybek – ryby w okresie od rozpoczęcia samodzielnego zdobywania pożywienia (tj. od kilku dni po wylęgu z ikry) do ukończenia pierwszego roku życia. Młode ryby zaraz po wylęgu odżywiają się substancjami pokarmowymi zawartymi jeszcze w jajach, dopiero po ich wyczerpaniu się, muszą same zdobywać pożywienie.
Pierśnica – grubość (średnica) drzewa mierzona na wysokości 1,3 m nad ziemią (na wysokości piersi dorosłego człowieka – stąd nazwa). Dokładne określenie wysokości pomiaru stojącego drzewa pozwala uniknąć nieprawidłowości związanych np. z istnieniem silnych zgrubień pnia przy ziemi, tzw. napływów korzeniowych.
Kuźnia – miejsce, gdzie dzięcioły wykuwają nasiona z szyszek drzew iglastych. Najczęściej jest to zagłębienie wykonane w pniu lub konarze drzewa, w którym ptak umocowuje szyszkę, aby łatwiej dostać się do nasion. Często w tym celu wykorzystywane są również głębokie spękania w korze starych dębów i lip. W „kuźniach” dzięcioły wydobywają też nasiona z orzechów laskowych, żołędzi lub orzeszków grabowych.
Próchnowisko – miejsce, w którym murszeje i rozkłada się tkanka drzewna, np. zagłębienie po obumarłym konarze, wnętrze dziupli.
Torfowisko – podmokły teren, na którym znajdują się pokłady torfu, porośnięte przez rośliny bagienne. Torf powstaje w wyniku niepełnego rozkładu obumarłych roślin bagiennych, który hamowany jest brakiem dostatecznej ilości tlenu przy jednoczesnym nadmiarze wody. W zależności od jakości torfu oraz rodzaju porastającej go roślinności, wyróżniamy trzy rodzaje torfowisk: wysokie, niskie i przejściowe. Torfowiska wysokie spotykamy w zagłębieniach terenu, gdzie woda nie przypływa i nie odpływa - pochodzi ona tylko z opadów (deszcz, śnieg). W wodzie opadowej jest mała zawartość rozpuszczalnych soli mineralnych, dlatego miejsca te porastają rośliny o małych wymaganiach pokarmowych, np. mchy torfowce, bagno zwyczajne, rosiczka. Torfowiska niskie spotykamy obok wolno płynących rzek i strumieni, które zasilają swymi wodami przyległe tereny. Wody te zasobne są w substancje mineralne, dlatego torfowiska niskie porastają rośliny o dużych wymaganiach pokarmowych, np. trzcina, pałka wodna. Torfowiska przejściowe korzystają z obu źródeł wody.
Archeologia - jest nauką, która bada znaleziska odkryte w ziemi. Odkryte i opisane wykopaliska umożliwiają odtworzenie charakteru najdawniejszego osadnictwa, wyglądu broni czy sprzętów codziennego użytku. Archeologia bada nie tylko materialne ślady po minionych społeczeństwach. Zajmuje się też żmudnym porządkowaniem tego, co się wykopało. Decydującą rolę w układaniu tych „puzzli” odgrywa podobieństwo. Zasięg występowania podobieństw jest traktowany jako zasięg funkcjonowania wspólnoty ludzkiej, która te podobieństwa wytwarza. W taki właśnie sposób wyodrębniane są kultury archeologiczne, ich grupy, podgrupy itd.
Hipoteza – to przypuszczenie, że coś, co np. było w przeszłości, najprawdopodobniej wyglądało tak, a nie inaczej. Próbując na przykład dociec, od czego pochodzi nazwa „Białowieża”, nie mamy pewności, jaka jest prawdziwa odpowiedź na to pytanie, lecz w oparciu o zdobyte informacje mamy pewne domysły. Nasze przypuszczenia wymagają jednak sprawdzenia.
EM-K, AG, GK, KZ