Eutektyk (eutektyka, mieszanina eutektyczna) – mieszanina dwóch lub więcej faz krystalicznych o określonym składzie, która wydziela się z roztworów ciekłych lub stopów w określonej temperaturze, zwanej temperaturą eutektyczną. Jest ona na ogół znacznie niższa od temperatury krzepnięcia czystych składników. Kryształy eutektyku są czystymi kryształami składników lub roztworami stałymi o różnych składach. W tym ostatnim przypadku mówi się o eutektykach roztworów stałych. Eutektyki są stałymi odpowiednikami mieszanin azeotropowych.

Przykładem eutektyku jest ledeburyt, który powstaje w układzie żelazo-cementyt przy stałej temperaturze. Przemiana układu żelazo-cementyt zachodzi we wszystkich stopach żelaza z węglem zawierających powyżej 2,11% węgla (żeliwach).

W przypadku ciekłych kryształów eutektyki to takie mieszaniny związków chemicznych, które generują stabilne fazy ciekłokrystaliczne w znacznie szerszym zakresie temperatur niż wyjściowe związki tworzące te mieszaniny. Mieszaniny eutektyczne ciekłych kryształów są powszechnie wykorzystywane w wyświetlaczach.

Zobacz też: stopy metali

Perytektyka - nowa faza powstająca w wyniku swoistej reakcji dwóch różnych, odmiennych faz. Składnik strukturalny stopów powstający w wyniku przemiany perytektycznej, którego tworzenie się rozpoczyna się w charakterystycznym punkcie w dwuskładnikowym układzie równowagi. Faza ciekła, która jest najuboższa w składnik wysokotopliwy, reaguje z fazą stałą najbogatszą w składnik wysoko topliwy, wskutek czego powstaje nowa faza stała o składzie pośrednim. Przemiana ta ma zawsze tę samą temperaturę, która nazywa się perytektyczną. Przykładem utworzonej perytektyki jest np. austenit - międzywęzłowy roztwór stały węgla (cementytu - Fe3C) w żelazie gamma (patrz: wykres_żelazo-węgiel).