5.4.1. PRZEMIANY PRZECHŁODZONEOO AUSTENITU

Najważniejszymi, z punktu widzenia technicznego wykorzystania, przemianami w sto­pach żelaza z węglem są: Ai - przemiana alotropowa żelaza a+feY, a zwłaszcza Aa - prze­miana eutektoidalna.

Przemiana eutektoidalna

W warunkach powolnego nagrzewania (w przybliżeniu odpowiadającym chwilowym stanom równowagi) stal eutektoidalna w temperaturze otoczenia o strukturze dwufazowej

O (P 0.6 0.9 y ^ 1J9 %C Rys. 5.22. Przemiana eutektoidalna w układzie Fe-FcaC

perlitu podlega w stałej temperaturze Aci przemianie (rys. 5.22). Rozpoczyna ją szybka (enancjomorficzna) przemiana alotropowa żelaza a->Y przebiegająca w płytkach ferrytu, z czym związany jest gwałtowny wzrost rozpuszczalności węgla w żelazie z 0,02 do 0,8%. W miarę postępu przemiany alotropowej z płytek ferrytu tworzą się elementy austenitu ubogie w węgiel, w których natychmiast rozpuszczają się sąsiednie płytki cementytu, nasycając austenit do zawartości eutektoidalnej. W ten sposób ziarna perlitu przemieniają się w ziarna austenitu.

W stali przedeutektoidalnej, o zawartości np. 0,4 % C, w temperaturze otoczenia, o struk­turze ferrytyczno-perlitycznej, po nagrzaniu do A<;i perlit w opisany sposób przemienia się w austenit. W; rezultacie natychmiast po przekroczeniu Aci stal ma strukturę ferrytyczno--austenityczną. Dalszemu nagrzewaniu towarzyszy przemiana alotropowa a-+y» zachodząca stopniowo w ziarnach ferrytu, prowadząc do powstawania ziam austenitu ubogich w węgiel. Sąsiedztwo utworzonych wcześniej ziam austenitu o eutektoidalnej zawartości węgla, pro­wadzi w wyniku dyfuzji do ujednorodnienia austenitu. Stosując prawo dźwigni, dla tem­peratury ponad Aci można określić zawartość węgla w austenicie (rys. 5.22). Proces trwa aż do punktu Ac3, w którym stal osiąga jednofazową strukturę austenityczną o zawartości 0,4 % C.

---