Termin Wierzytelność należy do kategorii: windykacja

przysługujące wierzycielowi uprawnienie do domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego lub rzeczowego, w obrocie gospodarczym - wszelkie przewidywane przychody środków pieniężnych z różnych tytułów, np. wypłaconych zaliczek, sprzedaży produktów, wykonanych robót i usług, rozliczeń z budżetem, pracownikami powstanie wierzytelności jest poprzedzona przypływem środków pieniężnych do podmiotu gospodarczego nie wszystkie wierzytelności korzystają z przywileju \"pierwszeństwa\" zaspokojenia przed innymi wierzytelnościami (np. wierzytelności Skarbu Państwa) oraz z różnorodnych form zabezpieczenia i egzekucji

Wierzytelność, przysługujące wierzycielowi uprawnienie do domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego lub rzeczowego, w obrocie gospodarczym - wszelkie przewidywane przychody środków pieniężnych z różnych tytułów, np. wypłaconych zaliczek, sprzedaży produktów, wykonanych robót i usług, rozliczeń z budżetem, pracownikami.

Powstanie wierzytelności poprzedza przypływ środków pieniężnych dopodmiotu gospodarczego. Niektóre wierzytelności korzystają z przywileju pierwszeństwa zaspokojenia przed innymi wierzytelnościami (np. wierzytelności Skarbu Państwa) oraz z różnorodnych form zabezpieczenia i egzekucji.

Wierzytelność - uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia z określonego stosunku zobowiązaniowego przysługujące wierzycielowi wobec dłużnika i składające się z jednego lub wielu roszczeń lub praw kształtujących.

Wierzytelność jest antonimem długu, jeżeli X ma dług wobec Y, to Y ma wierzytelność w stosunku do X. W języku prawniczym sformułowania tego używa się głównie dla scharakteryzowania pozycji wierzyciela.

Występują różne rodzaje wierzytelności, związane z określonym rodzajem działalności, posiadająca określone cechy charakterystyczne np. wierzytelność bankowa, wierzytelność ubezpieczeniowa.

Kategorie wierzytelności

Postępowanie upadłościowe wyróżnia 5 kategorii wierzytelności, podlegających zaspokojeniu z funduszów masy upadłości:

kategoria pierwsza – koszty postępowania upadłościowego, przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości należności alimentacyjne oraz renty za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę, należności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia masy upadłości, należności z zawartych przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości umów, których wykonania zażądał syndyk, należności powstałe z czynności syndyka albo zarządcy oraz należności, które powstały z czynności upadłego dokonanych po ogłoszeniu upadłości, niewymagających zgody nadzorcy sądowego lub dokonanych za jego zgodą;

kategoria druga – przypadające za czas przed ogłoszeniem upadłości należności ze stosunku pracy, należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego, należności alimentacyjne oraz renty za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci i renty z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę, przypadające za dwa ostatnie lata przed ogłoszeniem upadłości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, wraz z odsetkami i kosztami egzekucji;

kategoria trzecia – podatki i inne daniny publiczne oraz pozostałe należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, wraz z odsetkami i kosztami egzekucji;

kategoria czwarta – inne należności, jeżeli nie podlegają zaspokojeniu w kategorii piątej, wraz z odsetkami za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości, z odszkodowaniem umownym, kosztami procesu i egzekucji;

kategoria piąta – odsetki, które nie należą do wyższych kategorii w kolejności, w jakiej podlega zaspokojeniu kapitał, a także sądowe i administracyjne kary grzywny oraz należności z tytułu darowizn i zapisów.

Ponadto wierzytelność nabyta w drodze przelewu lub indosu po ogłoszeniu upadłości, podlega zaspokojeniu w kategorii trzeciej, jeżeli nie podlega zaspokojeniu w kategorii czwartej. Nie dotyczy to wierzytelności powstałej wskutek czynności syndyka albo zarządcy albo czynności upadłego podjętych za zgodą nadzorcy sądowego.

Roszczenie jest to możliwość domagania się od indywidualnie oznaczonej osoby konkretnego zachowania. Zachowanie to może polegać na działaniu, zaniechaniu lub znoszeniu. Osoba, której przysługuje roszczenie, posiada prawo do zwrócenia się do organów państwa o zastosowanie przymusu, gdy osoba lub firma zobowiązana nie spełni świadczenia.

Rodzaje roszczeń
Roszczenia dzielimy na wymagalne (tj. takie, co do których wierzyciel ma prawną możliwość żądania ich zaspokojenia) i niewymagalne.

Terminy przedawnienia
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.

Terminy przedawnienia roszczeń
Rodzaj roszczenia
Roszczenie cywilnoprawne
Roszczenia okresowe (czynsz za wynajem)
Roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
Roszczenia ze stosunku pracy
Roszczenie pracodawcy o naprawienie szkody

PRZYKŁAD
Jan Kowalski sprzedał Andrzejowi Nowakowskiemu obraz olejny i zastrzegł, że dostarczy go w ciągu miesiąca od zawarcia umowy. Andrzej Nowakowski ma z chwilą zawarcia umowy roszczenie do Jana Kowalskiego o dostarczenie obrazu, które stanie się wymagalne dopiero po upływie wspomnianego miesiąca. Jeśli strony ustaliły, że zapłata za dostarczony obraz nastąpi np. w dniu jego wydania, to z kolei roszczenie do Andrzeja Nowakowskiego o zapłatę ceny staje się wymagalne z dniem dostarczenia obrazu.
Te ostatnie to takie, co do których nie zaszły jeszcze wszystkie okoliczności aktualizujące obowiązek świadczenia.
Rozróżniamy roszczenia majątkowe i niemajątkowe. Tylko roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia osoba zobowiązana może uchylić się od obowiązku spełnienia świadczenia, chyba że sama zrzeknie się tego prawa.

Roszczenie, w prawie cywilnym, uprawnienia żądania od oznaczonej osoby konkretnego świadczenia, np. jeżeli ktoś naruszy prawo własności, powstają z tą chwilą określone roszczenie właściciela w stosunku do danej osoby.
Możliwość dochodzenia roszczenia jest ograniczona czasowo. Generalną zasadą jest, że przedawnieniu ulegają wszystkie roszczenia majątkowe (wymierne w pieniądzu), jeśli przekraczają termin 10 lat, a 3 lata dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gosp. Czas przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, np. od dnia zwrotu należnej sumy udzielonej pożyczki.

Roszczenie

Pod pojęciem roszczenia rozumie się w prawie cywilnym materialnym prawo podmiotowe, którego treścią jest uprawnienie do żądania od oznaczonej osoby zachowania się w określony sposób. Jest to jedno z kluczowych i jednocześnie najbardziej spornych pojęć teorii prawa cywilnego, co skutkuje znacznym stopniem ogólności proponowanej definicji. Osobę, której przysługuje roszczenie określa się mianem wierzyciela, zaś ten, na kim ciąży obowiązek zadośćuczynienia roszczeniu nazywany jest dłużnikiem. Kilka roszczeń wynikających z tych samych okoliczności pomiędzy tymi samymi osobami to wierzytelność, albo dług. Pojęć tych można używać zamiennie bacząc, że pierwsze podkreśla raczej prawa wierzyciela, zaś drugie obowiązki dłużnika.

Powstanie roszczenia [edytuj]

Roszczenie ma swoje źródło w licznych zdarzeniach prawnych doniosłych z punktu widzenia przepisów prawa cywilnego. Przykładowo wymienić można prawo własności(roszczenie o wydanie rzeczy właścicielowi), umowę sprzedaży (roszczenie o zapłatę ceny), czyn niedozwolony (roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej deliktem), czy też wręcz same okoliczności faktyczne (roszczenie o przywrócenie naruszonego posiadania).

Rodzaje roszczeń [edytuj]

Uprawnienia wierzyciela mogą mieć bardzo różnorodny charakter. Roszczenia można przykładowo podzielić ze względu na:

charakter obowiązku

roszczenia o działanie (zwrot długu) → roszczenie windykacyjne

o zaniechanie (przestrzeganie ciszy nocnej) → roszczenie negatoryjne

możliwość natychmiastowego żądania spełnienia obowiązku

wymagalne

niewymagalne

możliwość dochodzenia przed sądem

zaskarżalne (zdecydowana większość)

niezaskarżalne (np. roszczenie o wypłatę wygranej z gry lub zakładu prowadzonych bez zezwolenia właściwego organu państwowego)

przedmiot świadczenia

pieniężne

niepieniężne

charakter świadczenia

majątkowe( bezpośrednio związane z interesem majątkowym wierzyciela)

niemajątkowe

zbywalność

zbywalne w drodze cesji

niezbywalne (np. roszczenie o alimenty)

Dochodzenie roszczenia [edytuj]

Do istoty pojęcia roszczenia należy również przyznanie mu ochrony sądowej. Odmowa spełnienia obowiązku przez dłużnika uprawnia wierzyciela do dochodzenia swych praw przed sądem. Sądowe stwierdzenie zasadności roszczenia wierzyciela następuje w formie wyroku, który następnie podlega wykonaniu przez komornika. W wyjątkowych, ściśle przewidzianych przez prawo wypadkach monopol sądu na rozstrzyganie sporu podlega ograniczeniu na rzecz samopomocy polegającej na samodzielnej ochronie własnego prawa.

Wygaśnięcie i przedawnienie roszczenia [edytuj]

Roszczenie wygasa, gdy dłużnik zastosował się do treści obowiązku(np. spłacił dług), został zwolniony przez wierzyciela z obowiązku albo gdy przepis szczególny tak stanowi. Roszczenie wyjątkowo może także wygasnąć wskutek samego upływu czasu. Natomiast co do zasady uchylanie się dłużnika od spełnienia świadczenia i brak odpowiedniej reakcji wierzyciela prowadzi po pewnym okresie do jego przedawnienia. Wprawdzie przedawnione roszczenie nie przestaje istnieć, ale dłużnik zyskuje przed sądem prawo do odmowy spełnienia świadczenia bez żadnych negatywnych konsekwencji. Jeśli jednak spełni je dobrowolnie, to mimo przedawnienia nie może domagać się zwrotu. Roszczenia niemajątkowe oraz roszczenie o wydanie nieruchomości nie przedawniają się nigdy.

 Osobny artykuł: przedawnienie (prawo cywilne).

Roszczenie w rozumieniu formalnym [edytuj]

Roszczeniem w ujęciu procesowym jest każde zamieszczone w pozwie żądanie udzielenia przez sąd ochrony prawnej powodowi. Roszczenie formalne odpowiada roszczeniu cywilnoprawnemu tylko w przypadku powództwa o świadczenie - najczęściej o zapłatę lub o wydanie rzeczy. Poza tym jest pojęciem szerszym, bowiem obejmuje także żądanie potwierdzenia przez sąd skuteczności skorzystania przez powoda ze swojego prawa kształtującego lub zarzutu materialnoprawnego - tak w przypadku powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego. Wreszcie w zakresie pojęcia roszczenia procesowego mieści się nadto prawo żądania sądowej zmiany treści stosunku prawnego w oparciu o szczególny przepis ustawy (np. żądanie waloryzacji) - tak przy powództwach o ukształtowanie.

Ze względu na to, że z jednej strony możliwości sformułowania żądania są ograniczone wyłącznie regułami języka naturalnego, a z drugiej strony dopuszczalne jest podnoszenie zarzutu przedawnienia, zarzutu sprawy w toku oraz zarzutu rzeczy osądzonej, nauka prawa musiała ustalić kryteria tożsamości roszczeń. Roszczenia są tożsame jeśli są jednocześnie jednorodzajowe (takie samo żądanie) oraz oparte na tej samej podstawie faktycznej. Ze względów celowościowych za tożsame uznaje się także roszczenia oparte na tej samej podstawie faktycznej, ale o różnie określonych żądaniach, jeżeli oba żądania zmierzają do tego samego celu (na przykład żądanie ustalenia stosunku prawnego i żądanie świadczenia na podstawie tego stosunku). Zgłoszenie w toku procesu nowego żądania, choćby dającego się zsumować z pierwotnym, ale opartego na dodatkowych okolicznościach faktycznych, jest podniesieniem nowego roszczenia. Skutkuje ono zawisłością sporu z chwilą, w której roszczenie to powód zgłosił na rozprawie w obecności pozwanego, w innych zaś wypadkach - z chwilą doręczenia pozwanemu pisma zawierającego zmianę i odpowiadającego wymaganiom pozwu (art. 193 § 3 kodeksu postępowania cywilnego).

Umowa

 Ten artykuł dotyczy Umowy, kontraktu. Zobacz też: inne znaczenia słowa "kontrakt".

Umowa (łac. contractus) – w prawie cywilnym to zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron, ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Według bardziej szczegółowej definicji umowa to stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków podmiotów składających te oświadczenia woli. Umowy są zawsze co najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi. Występuje jednak wyjątek jednostronny – dotyczy to podpisania weksla.

Oprócz umów w rozumieniu prawa cywilnego istnieją także umowy administracyjne i umowy międzynarodowe. Niniejszy artykuł dotyczy tylko umów cywilnoprawnych.

Umowa w prawie polskim [edytuj]

Umowy w polskim prawie cywilnym reguluje podgałąź prawa cywilnego zwana prawem zobowiązań, której zasadniczy zrąb znajduje się w księdze trzeciej kodeksu cywilnego. Księga ta zawiera zarówno przepisy regulujące kwestie wspólne dla wszystkich umów – związane z ich zawarciem, ważnością, wykonywaniem itp. – jak i przepisy regulujące konkretne typy umów, najczęściej spotykane w obrocie prawnym, na czele ze sprzedażą. Oprócz umów regulowanych przez prawo zobowiązań jest również kilka typów umów regulowanych przez inne podgałęzie prawa cywilnego: prawo rzeczowe (np. umowa o zniesienie współwłasności, umowa o ustanowienie wieczystego użytkowania) i prawo spadkowe (umowa o dziedziczenie, umowa o dział spadku).

Zasada swobody umów [edytuj]

.W prawie polskim od 1990 ponownie obowiązuje wywodząca się jeszcze z prawa rzymskiego zasada swobody umów, wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego:

"strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego"

Oznacza to, że co do zasady strony mogą w ramach swobody umów, nie przekraczając pewnych granic, umówić się o wszystko, co prawo uznaje za podlegające jego uregulowaniom.

Doktrynalny podział umów [edytuj]

Ze względu na obowiązki stron wyróżnia się umowy:

jednostronnie zobowiązujące (np. umowa darowizny) – tylko jedna osoba jest zobowiązana, a druga uprawniona,

dwustronnie zobowiązujące (np. umowa pożyczki) – obie osoby są zarówno zobowiązane, jak i uprawnione do określonych czynności, np. obowiązek wydania przedmiotu pożyczki i uprawnienie do jego uzyskania oraz obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki i uprawnienie do jego odzyskania.

Wśród umów dwustronnie zobowiązujących wyróżnia się umowy wzajemne, w których świadczenie jednej ze stron ma odpowiadać świadczeniu drugiej strony (być jego ekwiwalentem). Przykładem tego typu umów jest np. umowa sprzedaży, w której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść własność rzeczy, a druga strona zobowiązuje się w zamian za to zapłacić odpowiednią cenę.

Umowy dzielą się ponadto na:

nazwane – uregulowane w Kodeksie cywilnym lub innych ustawach (np. sprzedaż, pożyczka, użyczenie, przewóz)

nienazwane – tworzone na zasadzie swobody umów (np. franczyza, factoring, timeshare).

Forma umowy [edytuj]

Prawo może uzależniać skutki prawne umowy od zawarcia jej z zachowaniem określonej formy. Ze względu na formę wyróżnia się umowy zawarte:

w drodze czynności konkludentnych – takich, które nie mogą być uznane za formę ustną, a są zrozumiałe dla stron umowy. Przykładem może być zamówienie dwóch piw przez podniesienie dwóch palców,

ustnie,

w formie pisemnej,

w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem podpisu,

w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem daty,

w formie aktu notarialnego,

w formie przewidzianej ustawą szczególną,

inne, nie występujące w prawie polskim.

Co do zasady przy zawieraniu umów nie jest wymagane zachowanie szczególnej formy, jednakże istnieją liczne wyjątki od tej zasady (np. w prawie polskim umowa przenosząca własność nieruchomości wymaga dla swej ważności formy aktu notarialnego).

Zobacz również: Forma czynności prawnych

Rodzaje umów [edytuj]

umowa adhezyjna

umowa kauzalna

umowa konsensualna

umowa losowa

umowa mieszana

umowa nazwana

umowa nienazwana

umowa nieodpłatna

umowa odpłatna

umowa realna

umowa rozporządzająca

umowa wzajemna

umowa zobowiązująca

Umowy regulowane przez Kodeks cywilny [edytuj]

umowa sprzedaży

umowa zamiany

umowa dostawy

umowa kontraktacji

umowa o dzieło

umowa o roboty budowlane

umowa najmu

umowa leasingu

umowa użyczenia

umowa pożyczki

umowa rachunku bankowego

umowa zlecenia

umowa agencyjna

umowa komisu

umowa przewozu

umowa spedycji

umowa ubezpieczenia

umowa przechowania

umowa składu

umowa spółki

umowa poręczenia

umowa darowizny

umowa renty

umowa adhezyjna

umowa o dożywocie

umowy w zakresie czynności bankowych

.

Umowa o pracę

Umowa o pracę - jeden ze sposobów nawiązywania stosunku pracy. Czynność prawna polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę, w których pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego określonym, a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Rodzaje umów o pracę [edytuj]

Umowy bezterminowe:

na czas nieokreślony

Umowy terminowe:

na czas określony

na okres próbny

na czas wykonania określonej pracy

na zastępstwo

Elementy umowy o pracę [edytuj]

data zawarcia umowy

określenie rodzaju umowy

określenie stron umowy

określenie rodzaju pracy

określenie czasu pracy

określenie wynagrodzenia

określenie miejsca pracy

Forma umowy o pracę [edytuj]

Co do zasady umowa o pracę powinna być zawierana w formie pisemnej. Dopuszczalne jest jednak zawarcie umowy w formie ustnej oraz jej późniejsze potwierdzenie przez pracodawcę na piśmie. W myśl przepisów kodeksu pracy brak pisemnego potwierdzenia umowy ustnej stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika (jednak sama umowa zawarta w formie ustnej jest ważna).

Tryb rozwiązywania umowy o pracę [edytuj]

za porozumieniem stron

za wypowiedzeniem

bez wypowiedzenia (tzw. "dyscyplinarne")

po upływie terminu, na który została podpisana umowa

w momencie wykonania przez pracownika określonego zadania (umowa na czas wykonania określonej pracy)

w momencie powrotu pracownika do pracy (umowa na zastępstwo pracownika)

Oprócz tego stosunek pracy powstały na podstawie umowy może wygasnąć:

w wyniku śmierci pracodawcy lub pracownika.

z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy, np. z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca rozwiązał wcześniej umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika

TEMAT: POJĘCIE UMOWY, RODZAJE I FORMY UMÓW
Umowa to dwustronna czynność prawna (zgodne oświadczenie woli zmierzające do wywołania skutków prawnych), będąca powszechnie przyjętym sposobem nawiązywania więzi gospodarczych przez podmioty prawa (jest instrumentem wymiany dóbr i usług w formie towarowo-pieniężnej); stanowi podstawowe źródło powstania stosunku cywilnoprawnego (zobowiązaniowego) pomiędzy stronami, które ją zawarły.
Rodzaje umów gospodarczych: 
a) ze względu na strony: 
- dwustronnie gospodarcze - obie strony to podmioty gospodarcze, 
- jednostronnie gospodarcze - jedna strona to podmiot gospodarczy; 
b) ze względu obowiązek zawierania: 
- dobrowolne - nie ma prawnego obowiązku ich zawierania, 
- obligatoryjne - istnieje prawny obowiązek (np. przepis prawa, akt administracyjny, umowa przedwstępna) ich zawierania;
c) ze względu na długość okresu świadczeń: umowy wieloletnie, roczne, krótkoterminowe (krótsze niż rok), świadczenia jednorazowe, 
d) ze względu na przedmiot działalności gospodarczej: 
- obrotu towarowego, inwestycyjne, transportowe, ubezpieczeniowe, bankowe, 
- założycielskie, dotyczące przedsiębiorstwa, przedstawicielstwa, pośrednictwa, o współdziałanie.
Formy umów:
UMOWA AGENCYJNA Według polskiego Kodeksu cywilnego w umowie agencyjnej agent podejmuje się stałego pośrednictwa za wynagrodzeniem (prowizja) przy zawieraniu umów określonego rodzaju na rzecz dającego zlecenie lub zawierania takich umów w jego imieniu. Agent sam organizuje swoje przedsiębiorstwo, kieruje nim i pokrywa koszty jego działalności. 
UMOWA AJENCYJNA . Umowa, w której ajent zobowiązuje się do stałego pośrednictwa przy zawieraniu umów oznaczonego rodzaju na rzecz dającego zlecenie albo do zawierania takich umów w jego imieniu (art. 758 Kodeksu cywilnego) 
UMOWA BUKINGOWA Umowa pomiędzy przewoźnikiem a bukującym dotycząca przewozu statku poszczególnych rzeczy lub ładunku określonego według rodzaju, ilości, miary lub wagi. 
UMOWA CZARTEROWA Przez umowę czarterową armator zobowiązuje się za wynagrodzeniem oddać czarterującemu do rozporządzania statek (lub jego część) obsadzony załogą na oznaczony czas albo na okres jednej lub kilku następujących po sobie podróży w celu określonym umową. 
UMOWA DAROWIZNY Umowa, mocą której jedna strona (darczyńca) zobowiązuje się dokonać kosztem swego majątku bezpłatnego świadczenia na rzecz drugiej strony (obdarowany). Dla swej ważności umowa darowizny wymaga zachowania formy aktu notarialnego dla oświadczenia darczyńcy, chyba że darowizna została już wykonana. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy przepisy ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy - np. art. 158 Kodeksu cywilnego co do darowizny nieruchomości, art. 223 5 prawa spółdzielczego (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288) co do umowy zbycia, a więc i darowizny, własnościowego prawa do lokalu. (Patrz art. 888 - 902 Kodeksu cywilnego). 
UMOWA DOSTAWY Umowa, w której dostawca zobowiązuje się do wytworzenia energii albo paliw oraz ich dostarczania odbiorcy periodycznie albo w sposób ciągły, podczas gdy odbiorca zobowiązuje się do odbierania lub energii albo paliw i do zapłacenia ceny. Zawarcie umowy powinno być stwierdzone pismem (art. 605-612 Kodeksu cywilnego). 
UMOWA DOŻYWOCIA Umowa, w której właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę, w zamian za co nabywca zobowiązuje się zapewnić dożywotnie utrzymanie zbywcy, ewentualnie osobie bliskiej zbywcy nieruchomości - art. 908 - 916 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). 
UMOWA DZIERŻAWY Umowa wzajemna, mocą której jedna ze stron (wydzierżawiający) zobowiązuje się oddać drugiej stronie (dzierżawcy) rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz zastrzeżony w pieniądzach, świadczeniach innego rodzaju, bądź ułamkowej części pożytków. Przepisy o dzierżawie rzeczy stosuje się odpowiednio do dzierżawy praw. (art. 693 - 709 Kodeksu cywilnego - Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). 
UMOWA KOMISU Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedażyrzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym. Zob. w szczególności art. 765-773 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 
UMOWA KONTRAKTACJI Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takiego świadczenia (art. 613-626 k.c.). 
UMOWA MAJĄTKOWA MAŁŻEŃSKA Umowa, mocą której małżonkowie rozszerzają, ograniczają lub wyłączają wspólność ustawową. Umowa taka może być też zawarta przed zawarciem związku małżeńskiego. Dla ważności umowy konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego (art. 47 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Umowa podpisana przed zawarciem małżeństwa uzyskuje skuteczność z chwilą jego zawarcia, do tej chwili nie rodzi skutków prawnych. 
UMOWA NA WARUNKACH ZLECENIA Przez umowę na warunkach zlecenia należy rozumieć umowę o świadczenie usług. W świetle zaś art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny do umów o świadczenie usług, które nie są regulowane innymi przepisami jak np. umowa o pracę, umowa o dzieło, umowa agencyjna, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Umowami o usługi podobne do zlecenia są np.: umowa o nadzór autorski czy umowa lekarza z pacjentem dotycząca leczenia. Zgodnie z art. 734 ust. 1 ww. ustawy przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. 
UMOWA NAJMU Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub rzeczach oznaczonych co do gatunku. 
Wynajęcie całego lokalu mieszkalnego lub użytkowego, stanowiącego przedmiot spółdzielczego prawa do lokalu, wymaga zgody spółdzielni (art. 217 2 i 238 3 ustawy prawo spółdzielcze - Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.). Patrz także art. 659-692 Kodeksu cywilnego oraz ustawa o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych - Dz. U. z 1994 r. Nr 105, poz. 509 ze zm.). 
UMOWA O DZIAŁ SPADKU Umowa o dział spadku jest umową zawartą pomiędzy wszystkimi spadkobiercami, a jej przedmiot stanowi podział spadku pomiędzy siebie. Jeżeli do spadku należy nieruchomość umowa taka winna być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku. Patrz w szczególności art. 1035-1038 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 
UMOWA O DZIEŁO Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Patrz w szczególności art. 627-646 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 
UMOWA O PRACĘ Umowa, na mocy której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. 
Umowa o pracę jest dwustronną czynnością prawną dochodzącą do skutku poprzez zgodne oświadczenie woli pracownika i pracodawcy. Umowa o pracę powinna określać co najmniej: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, termin rozpoczęcia pracy, wynagrodzenie. Umowa o pracę dochodzi do skutku w formie ustnej, a nawet w sposób dorozumiany (podjęcie pracy przez pracownika), jednak jej treść powinna być potwierdzona przez pracodawcę na piśmie najdalej w terminie siedmiu dni od rozpoczęcia pracy. 
UMOWA O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY Zgodnie z art. 25 Kodeksu pracy umowę o pracę zawiera się na czas nie określony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, przy czym każda z tych umów może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy. Zob. także art. 30, 32, 34, 50 i 177 Kodeksu pracy. 
UMOWA O PRZEWÓZ OSÓB Zgodnie z art. 774 Kodeksu cywilnego przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia osób lub rzeczy, a jego kontrahent- do uiszczenia wynagrodzenia za przewóz. 
UMOWA O RENTĘ Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku. Zob. w szczególności art. 903-907 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 
UMOWA O ZNIESIENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI Umowa o zniesienie współwłasności jest umową zawartą pomiędzy współwłaścicielami rzeczy, w wyniku której dochodzi do zniesienia współwłasności tejże rzeczy. 
UMOWA PORĘCZENIA Umowa, w której poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonać (art. 876-887 Kodeksu cywilnego) 
UMOWA POŻYCZKI Umowa, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 Kodeksu cywilnego). 
UMOWA PRZECHOWANIA Instytucja uregulowana przepisami art. 835-845 k.c. Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Przedmiotem przechowania może być rzecz ruchoma, jak również pieniądze i papiery wartościowe. 
UMOWA SPÓŁKI Umowa dwu lub wielostronna, a zatem musi być zawarta przez co najmniej dwóch wspólników. Jest to umowa konsensualna, losowa. Nie ma szczególnych wymagań co do formy umowy, jedynie dla celów dowodowych powinna być stwierdzona pismem. Umowa powinna zawierać istotne postanowienia co do samego powołania spółki, a także dotyczące jej celu gospodarczego, charakteru, czasu trwania, sposobu prowadzenia działalności, rodzaju, wysokości i zmiany wkładów, reprezentacji spółki, zasad udziału wspólników w zyskach i stratach, terminu wypowiedzenia udziału, zasad rozliczeń po wystąpieniu ze spółki oraz jej rozwiązania. 
UMOWA SPÓŁKI Z O.O. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest umową (lub jednostronnym aktem) obligacyjno-organizacyjną, której przedmiotem są: 
- obowiązki świadczenia po stronie wspólników i spółki oraz ewentualne uprawnienia osób trzecich (np.: założycieli i pracowników spółki), 
- utworzenie organizacji nastawionej na prowadzenie działalności gospodarczej. Umowa spółki powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Również wszelkie zmiany treści umowy wymagają zachowania tej formy. Minimalne wymagania co do treści umowy spółki określa art. 162 Kodeks handlowy. 
UMOWA SPRZEDAŻY Umowa sprzedaży uregulowana jest w art. 535-602 Kodeksu cywilnego. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy (energii lub praw) i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. 
Ceną w umowie sprzedaży musi być zawsze suma pieniężna, z zasady wyrażona w walucie polskiej. Cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia. 
UMOWA UŻYCZENIA Umowa, w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 Kodeksu cywilnego). 
UMOWA ZAMIANY (art. 603-604 Kodeksu cywilnego). Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie do przyniesienia własności innej rzeczy (art. 603-604 Kodeksu cywilnego). Do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. 
UMOWA ZBYCIA NIERUCHOMOŚCI Przejście własności nieruchomości na podstawie umowy - rożnice przy zawieraniu umów zbycia nieruchomości od umów zbycia ruchomości sprowadzają się przede wszystkim do zakazu zbywania nieruchomości z zastrzeżeniem warunku lub terminu (umowa taka staje się tylko umową zobowiazującą do przeniesienia własności nie przenosząc samego prawa bezpośrednio) oraz do szczególnej formy (aktu notarialnego) bezwarunkowo niezbędnej dla zawarcia tak umowy zobowiazującej jak i rozporządzającej. 
UMOWA ZLECENIA Umowa, na mocy której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Zlecenie uregulowane jest w art. 734 - 751 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.).