Pytania KRĘGOWCE, rok 2014 (pomieszane grupy)
1. Cechy ryb chrzęstnoszkieletowych
Obejmują dwie grupy : spodouste ( Elasmobranchii) (ok. 950 gat., rekiny, płaszczki) i zrosłogłowe ( Holocephali) (34 gat.). Znane od dewonu do współczesności
połączenie żuchwy z puszką mózgową za pośrednictwem górnej części łuku gnykowego
podział mięsni na człony zwane miomerami
obecność łusek plakoidalnych
ciśnienie płynów ustrojowych wyższe od ciśnienia wody morskiej
brak pęcherza pławnego
wewnętrzne zapłodnienie
rozwinięty zmysł elektolokacji
szkielet zbudowany z chrząstki z częściowymi zwapnieniami
drapieżniki lub planktożerne
2. Cechy i styl życia ryb trzonopłetwych
Stawowe połączenie szczęki górnej z czaszką
Specyficzna budowa płetw, w kształcie łopatek osadzonych na stylikach (archipterygia)
Najliczniejsza grupa ryb słodkowodnych od dewonu po karbon
Latimeria - współczesny przedstawiciel trzonopłetwych
Płetwa ogonowa podzielona na dwa płaty
Worek wypełniony tłuszczem, homolog płuc
Łuski z ząbkami
Narząd rostralny
Żyworodność
Podobieństwa budowy z płazami, podobna budowa szkliwa z czworonogami
3. Cechy ryb dwudysznych
· Odżywiają się wodorostami oraz zwierzętami pokrytymi skorupkami wapiennymi
· Zamieszkują wody słodkie
· Częściowa redukcją skrzeli podczas okresów suchych (suszy) zagrzebują się w mule, otaczają kokonem z zasychającego śluzu i zapadają w odrętwienie
· Mają oddzielny krwiobieg płucny
· Opiekują się jajami, z których wylęgają się larwy z zewnętrznymi skrzelami
* Występuje AUTOSTYLIA
4. Linia boczna u ryb - jak działa i funkcja
Rząd niewielkich otworów w łuskach po bokach ciała ryby, ciągnący się od głowy do nasady płetwy ogonowej po obydwóch stronach ciała. W zależności od gatunku ryby linia boczna jest prosta lub wygięta, lub nie występuje w ogóle. Pełni rolę urządzenia odbierającego sygnały o kierunku i sile prądu wody, następnie przekazywane do narządu linii bocznej, dzięki któremu ryba wyczuwa obecność przeszkód oraz innych ryb nie dotykając ich.
5. Kiedy pojawiły się pierwsze kręgowce (sylur, karbon, dewon)- chociaż powinno być kambr
5a. Które z kręgowców są najliczniejsze (a) spodouste i zrostogłowe b) spodouste i chrzęstnoszkielet itd.)
6.Co to Ampułki Lorenziniego i do czego służą.
Występujący u bezszczękowców, ryb chrzęstnoszkieletowych i wielopłetwców rodzaj elektroreceptorów służących do elektrolokacji. Są to położone na głowie ryby, zwykle w okolicy pyska pory w kształcie ampułek wypełnionych galaretowatą substancją umożliwiające wykrywanie nawet bardzo słabych impulsów elektrycznych, zmian pola magnetycznego, zmian temperatury i zasolenia wody. Działają na zasadzie półprzewodnika zamieniając sygnały dochodzące z zewnątrz na impulsy przekazywane do mózgu. Pomagają rybie w lokalizowaniu zdobyczy lub zagrożenia, umożliwiają orientację na zasadzie kompasu.
7.Co jest pierwotnym kręgowcem, czy coś w ten deseń (heterostraki, osłonice, ryby fałdopłetwe)
8. Od kogo powstały czworonogi? (a) fałdopłetwe b) pancerne c) graptolity)
9. Co nie należy do strunowców/ półstrunowców (abcd)
10. Czy lancentnik to zwierze? (abc, bentosowe pelalgiczne) – bezczaszkowiec (?)
11. Cechy i życie płazów.
zwierzęta czworonożne - kończyny wolne typu lądowego (dwie pary), szeroko rozstawione na boki (brak u beznogich),
formy dorosłe oddychają płucami, formy larwalne - skrzelami,
skóra naga, pokryta rogowaciejącym cienkim nabłonkiem i śluzem wydzielanym przez gruczoły wielokomórkowe skóry,
podwójny obieg krwi,
na serce składa się: zatoka żylna, dwa przedsionki, komora i stożek tętniczy,
czaszka połączona ruchomo z kręgosłupem za pomocą dwóch kłykci potylicznych,
nerwy czaszkowe - 10 par,
zmiennocieplność,
bezowodniowce - embriony są nieosłonięte błonami płodowymi.
Dwuśrodowiskowe
12. Cechy (anatomiczne?) i życie gadów.
Najważniejsze cechy gadów (Reptilia)
Skóra sucha, szorstka wytwarzająca tarcze lub łuski, nie przepuszczalna dla powietrza, naskórek złuszcza się w postaci wylinki
Układ kostny: czaszka połączona z kręgosłupem za pomocą jednego kłykcia potylicznego, 4 typy czaszki: anapsydalna (bez otworów skroniowych, np. żółwie), synapsydalna (jedna para otworów skroniowych, dolnych np. gady ssakokształtne), euryapsydalna (jedna para otworów skroniowych górnych np. wymarłe gady morskie),diapsydalna (2 pary otworów skroniowych, np. jaszczurki i węże, ale liczne redukcje); szczęki zrośnięte z puszką mózgową (np. krokodyle), lub nie tzw. czaszka kinetyczna (np. u węży), kończyny i pasy barkowy i miednicowy dobrze rozwinięte, zredukowane lub brak.
Uzębienie: podlega stałej wymianie, wyróżnia się 3 typy osadzenia zębów – akrodontyczne (na podstawie kości), pleurodontyczne (przytwierdzone z boku kości), tekodontyczne (w zębodołach), czasamie heterodontyzm i obecność zębów jadowych.
Układ nerwowy: mózg wyraźnie podzielony na części, oczy z 3 powiekami, ucho wewnętrzne i środkowe (strzemiączko, brak u węży), błona bębenkowa, czasami narząd ciemieniowy
Układ pokarmowy: język zróżnicowany morfologicznie spełnia różnorodne funkcje, wyodrębniony żołądek, obecność kloaki (wspólne ujście p. pokarmowego, moczowego i płciowego)
Układ oddechowy: płuca pofałdowane, wentylacja płuc za pomocą klatki piersiowej
Układ krwionośny: serce podzielone na 3 części (dwa przedsionki i komora z niepełną przegrodą, tylko u krokodyli pełna), obecna tętnica płucna i 2 aorty lewa i prawa
Układ wydalniczy: obecność pęcherza moczowego lub nie, produktem przemian białek jest kwas moczowy
Układ rozrodczy: występuje narząd kopulacyjny, jaja z dużą ilością żółtka o osłonkach pergaminowych lub wapiennych skorupach, zapłodnienie wewnętrzne, jajorodność, jajożyworodność lub żyworodność, rozwój prosty (bez larwy)
13. Cechy i życie ptaków.
- aerodynamiczny kształt ciała,
- pokrycie ciała piórami lub rogowymi łuskami (kończyny dolne),
- kończyny przednie przekształcone w skrzydła,
- szkielet spneumatyzowany, mały ciężar szkieletu,
- szczęki wydłużone w dziób, brak zębów,
- brak szwów w czaszce,
- obecność worków powietrznych, podwójne oddychanie,
- całkowity rozdział krwi utlenowanej i odtlenionej, serce czterojamiste (2 przedsionki i 2 komory), silnie zredukowana zatoka żylna,
- brak pęcherza moczowego, produktem wydalania jest kwas moczowy,
- wyłącznie jajorodność, rozwój prosty, zapłodnienie wewnętrzne,
- zanik prawego jajnika i jajowodu,
- duże mózgowie, rozbudowany móżdżek,
- dobrze rozwinięty wzrok, podwójna akomodacja oka,
- wysoka temperatura ciała (38–44o C).
14. wymień 6 rzędów łożyskowców (mrówniki, ryjkonosy, syreny, zajęczaki, gryzonie, nietoperze, naczelne, walenie)
15. Czym się różnią stekowce od innych ssaków.
Cechy przybliżające je do gadów
- mają stek
- są jajorodne, u zarodków występuje ząb jajowy pomocny w rozbijaniu skorupy jaja
- nie posiadają sutków, karmią swoje dzieci mlekiem wyciekającym z gruczołów mlekowych umieszczonych na brzusznej stronie ciała, młode zlizują mleko ze skóry na brzuchu matki
- obecność kości kruczych łączących łopatkę z mostkiem
- łopatki nie mają grzebienia
- obojczyki sięgają międzyobojczyka
- żebra szyjne nie są zrośnięte z kręgami
16. Sposób oddychania ptaków.
U ptaków oddychanie odbywa się w następujący sposób: podczas wdechu powietrze z tlenem rozdziela się na dwie części. Jedna z nich przechodzi przez płuca gdzie następuje wymiana gazowa, a następnie jest zatrzymywana w workach powietrznych przednich.
Druga część omija pluca i przechodzi do worków powietrznych tylnych. podczas wdechu powietrze z worków tylnych przechodzi przez płuca, gdzie następuje wymiana gazowa, po czym jast wydychane na zewnątrz. w tym samym czasie pozbawione tlenu powietrze z worków przednich też zostaje usunięte z organizmu. Istotą podwójnego oddychania jest więc to, że tak w czasie wdechu, jak i wydechu przez pluca przeplywa powietrze zaopatrzone w tlen i następuje wymiana gazowa.
17. Czym jest apomorfia- cechy apomorficzne(abc)
Apomorfia, cecha apomorficzna – cecha zaawansowana, ewolucyjnie nowa, niewystępująca u przodków danej linii ewolucyjnej.
18. Jak zapadają jakieś ryby w letarg (chyba dwudyszne).
Podczas okresów suchych wygrzebują nory w mule, otaczają kokonem z zasychającego śluzu i zapadają w odrętwienie
19. Co to gastrulacja?
Faza w rozwoju zarodka zwierząt, następująca po bruzdkowaniu. W wyniku gastrulacji powstaje gastrula. W procesie gastrulacji dochodzi do zgrupowania komórek pełniących podobne funkcje w organizmie. Istotą gastrulacji jest wytworzenie dwu lub trzech listków zarodkowych z pojedynczej warstwy blastuli.
20. Grupa parafiletyczna (abc)
Grupa pochodząca od wspólnego przodka, ale nie obejmująca wszystkich potomków- obejmuje wspólnego przodka i tylko niektóre grupy potomne.
21. co to jest i jakie są kategorie homeoplazji,
homeoplazja- podobieństwo cech, które w różnych taksonach wyewoluowały niezależnie, a gatunek macierzysty tych taksonów nie miał takiej cechy;
wyróżnia się 3 rodzaje:
- konwergencję
- paralelizm (gdy dana cecha występuje u co najmniej dwóch linii ewolucyjnych, ale nie u ich ostatniego wspólnego przodka)
- rewersję (gdy cecha jest obecna/nieobecna u przodka, zanika/pojawia się u jego najbliższych potomków, a u dalszych potomków dochodzi do jej wtórnego pojawienia się/zaniku)
22. Co pozwala na podjęcie decyzji filogenetycznej ? (abc, apomorfie- synapomofrie)
23. Czym jest symblezjomorfia (abc)
symplezjomorfia, w kladystyce cecha wspólna prymitywna; inaczej współwystępowanie tej samej cechy plezjomorficznej u dwu (lub więcej) taksonów.
24. Co to paralelizm (abc)
równoległa ewolucja prowadząca do ukształtowania się podobnych modyfikacji rozwojowych u różnych grup organizmów. Ponieważ jej przyczyną są podobne mechanizmy rozwojowe i zbliżone warunki środowiskowe, często paralelizm dotyczy blisko spokrewnionych grup organizmów
25. Co to takson (abc)
Takson, dowolna jednostka systematyczna organizmów (systematyka), występująca w danym systemie klasyfikacyjnym, na tyle odrębna, że może zostać zaliczona do konkretnej kategorii systematycznej: podgatunku, gatunku, rodzaju, rodziny itp.
26. Charakterystyka żołędziogłowców.
27. Czy graptolity tworzą kolonie(tak), czy mają szielet zew (tak)
28. cechy pióroskrzelnych
Drobne zwierzęta przypominające zewnętrznym wyglądem mszywioły. Wolno żyjące lub tworzące kolonie pozorne – każdy osobnik tkwi oddzielnie w swojej otoczce. Posiadają chitynowy szkielet zewnętrzny, dwa rozgałęzione ramiona i przewód trawienny w kształcie litery U, a czasem także szczeliny skrzelowe
29. Scharakteryzować płazy ogoniaste.
30. OD kogo powstały ptaki? Odp: Teropody (dinozaury gadziomiedniczne)
31. Scharakteyzować Tiktaalik.
Długość ciała zwierzęcia wynosiła od 1 do 3 metrów. Było ono walcowate i zakończone podobną do krokodylej głową. Tiktaalik miał płetwy piersiowe zbudowane w taki sposób, że mogły się one zginać w połowie. Chociaż bardziej przypominały płetwy niż łapy z palcami, umożliwiały jednak zwierzęciu poruszanie się w płaszczyznach pionowej i poziomej, a także obrót. Zwierzę miało szyję (a nie, tak jak w przypadku ryb, nieruchomą głowę zrośniętą z tułowiem), głowę z trójkątną czaszką (charakterystyczną dla wczesnych płazów) i oczy umieszczone na szczycie głowy, a nie po bokach. Sugeruje to, że zwierzę to sporo czasu spędzało w płytkiej wodzie. Układ kostny „płazoryby” miał nietypową budowę: w przekroju widać bark, łokieć oraz wczesną wersję kości nadgarstka. Dzięki tym wczesnym elementom układu kostnego, zwierzę mogło spędzać sporo czasu także na lądzie. W budowie ciała nie obserwuje się spłaszczenia bocznego (charakterystycznego dla ryb) jest za to spłaszczenie grzbietowo-brzuszne (typowe dla płazów). Chociaż Tiktaalik miał skrzela, to nie miał już pokryw skrzelowych i całkiem prawdopodobne jest, że miał także płuca. Ciało zwierzęcia pokryte było łuskami.
32. Co jest stadiem przejściowym pomiędzy płazem a rybą (abc) Ichthyostega
33. Charakterystyka Acanthostega (abcdef)
34. Cechy Archozaurów i Lepidozaurów i jakie zwierzęta należą.
35. Gady ssakokształtny (synapsydy) to na przykład (abc) (pelikozaury i terapsydy)
36. W jakiej erze kręgowce wyszły na ląd? – płazy w dewonie
37. Ryby kostnołuskie.
Ryby kostnołuskie (Chondrostei) najważniejsze cechy
różne rodzaje pokrycia ciała, łuski romboidalne nie nakrywające się, nie pokryte łuskami, lub pokryte rzędami tarczek (np. jesiotry)
pletwa ogonowa heterocerkiczna
dużo tkanki chrzęstnej
w rozkwicie od dewonu po perm
38. Narządy analogiczne co to?
Narządy zwierzęce i roślinne, które nie mają wspólnego pochodzenia ewolucyjnego ani morfologicznego, ale przybierają podobny kształt i wygląd, gdyż spełniają u różnych gatunków te same funkcje.
39. kiedy pojawiły się ptaki? (jura/kreda)
40. jakiego ptaka we wczesnym stadium są pazury na skrzydle(?) (był kazuar, abc)
Archaeopteryx i Hoacyn
41. Budowa jaja amniotycznego.
42. opisz dwie teorie powstania lotu
- teoria arborealna traktuje przodka ptaków jako zwierzę nadrzewne, a lot ślizgowy jako stadium w rozwoju lotu aktywnego;
- teoria kursorialna obecnie powszechnie akceptowana, powstanie lotu przypisuje naziemnym, szybko biegającym drapieżnikom, które utrzymywały równowagę, balansując przednimi kończynami.
43. najważniejsze cechy ssaków i ich tryb życia,
44. cechy ptasie w budowie Archeopteryx,
- ciało pokryte piórami (obecne również u przynajmniej niektórych nieptasich dinozaurów)
- lotki zróżnicowane na pierwszo- i drugorzędowe
- obojczyki połączone w widełki
- kości łonowe wysmukłe i skierowane w tył
- obecność długiej kości skokowej
- kości pneumatyczne
45. cechy gadzie w budowie archeopteryx
- dobrze ukształtowane, mocne, spiczaste zęby w obu szczękach
- amficeliczne (tzn. dwuwklęsłe) kręgi
- bardzo długi ogon złożony z 20 ruchomych kręgów
- niezrośnięte kości śródręcza i trzech palców, zakończone pazurami (współcześnie pisklęta hoacyna mają dwa wolne, chwytne pazury)
- żebra bez wyrostków haczykowatych żebra brzuszne
- niezrośnięte piszczel i strzałka
- mózg o wydłużonych, prostych w budowie półkulach i niewielki móżdżek
46. wypisać rodzaje płetw ogonowych
Wyróżniamy cztery główne typy płetw ogonowych:
- protocerkiczny,
- heterocerkiczny,
- homocerkiczny
- dificerkiczny.
47. kiedy gady wyszły na ląd? – karbon (?)
48. kolejność w embriogenezie
Embriogeneza, rozwój zarodkowy – rozwój zarodka, który rozpoczyna się w chwili zapłodnienia, aż do momentu wydostania się (klucia) zarodka z osłon jajowych (u jajorodnych) lub do opuszczenia układu rozrodczego samicy (urodzenie u żyworodnych).
Stadia rozwoju zarodkowego: zapłodnienie→bruzdkowanie→gastrulacja→neurulacja→organogeneza
49. napisać co to jest stek
stek(kloaka) – końcowa część jelita występująca u prawie wszystkich kręgowców poza zrosłogłowymi i ssakami łożyskowymi. Stek to wspólne ujście przewodu pokarmowego, rozrodczego i wydalniczego.
50. Budowa naskórka
- Wartstwa podstawowa
- warstwa kolczasta
- warstwa ziarnista
- warstwa rogowa
- pozniej skóra właściwa (zawiera receptory, gruczoły, naczynia krwionośne, nerwy, jest to wrstwa odżywcza) i tkanka podskórna (zbudowana z tk łącznej właściwej luźnej, zawiera komórki tłuszczowe , izoluje przed nagłymi zmianami temperatury)
51. co to jest organogeneza?
Proces tworzenia się i rozwój narządów w trakcie rozwoju zarodkowego i larwalnego.
Zarodek implantuje się pod śluzówkę macicy. Rozpoczyna się wytwarzanie między ekto- a endodermą kolejnego listka zwanego mezodermą. Poszczególne listki zarodkowe specjalizują się, tworząc organy zarodka.
52. pytanie o synapomorfię (podobieństwa odziedziczone tylko po ostatnim wspólnym przodku)
53. grupa monofiletyczna
grupa systematyczna zawierająca wspólnego przodka i wszystkie gatunki potomne; jest grupą naturalną, zdefiniowaną na podstawie synapomorfii
54. cechy plezjomorficzne,
cecha plezjomorficzna to cechy pominięte, odziedziczone po dalekich przodkach badanej grupy;
55. przykłady apomofrii
- u ssaka cechą apomorficzną jest obecność gruczołów mlecznych, włosów czy tez krwinek pozbawionych jąder.
- u ptaka pokrycie ciała piórami
56. błony płodowe i ich funkcje
Błony płodowe, błony otaczające płód, zawierające wody płodowe.
Rozróżnia się wśród nich:
1) kosmówkę, tj. błonę zewnętrzną, której powierzchnia pierwotnie w całości, następnie zaś w części pokryta jest tzw. kosmkami. W miarę rozwoju ciąży w kosmkach wykształca się układ naczyniowy (układ krwionośny), dzięki któremu dokonuje się wymiana substancji odżywczych i gazowych między matką a płodem i wydalanie produktów przemiany materii płodu. Z kosmówki powstaje w dalszej kolejności łożysko;
2) owodnię, tj. wewnętrzną błonę jaja płodowego, dość luźnie zespoloną z kosmówką i pozbawioną naczyń. Dzięki wydzielniczym właściwościom komórek wewnętrznej warstwy owodni gromadzi się w owodni płyn owodniowy, zwany wodami płodowymi. Płyn ten spełnia funkcje ochronne i odżywcze w stosunku do płodu;
3) omocznię, narząd szczątkowy, który zanika we wczesnym okresie ciąży, a jej pozostałość wchodzi w skład sznura pępowinowego płodu.
57. co to jest konwergencja?
Proces powstawania morfologicznie i funkcjonalnie podobnych cech (czyli analogicznych) w grupach organizmów odlegle spokrewnionych (niezależnie w różnych liniach ewolucyjnych), odrębnych dla tych grup cech pierwotnych, w odpowiedzi na podobne lub takie same wymagania środowiskowe, np. podobny typ pokarmu, wymagania lokomocyjne.
58. Konsekwencja anatomiczne i ewolucyjne uzębienia kręgowców (wtf?)
59. kto ma wąski i długi pysk? (Hesperosuchus? Albo Gawial może?)
60. co to jest fenotyp?
Fenotyp, zespół morfologicznych, anatomicznych, fizjologicznych i biochemicznych cech organizmu żywego wykształcony w trakcie jego rozwoju osobniczego (ontogenezy), a zależny od składu genowego osobnika (genotypu) i oddziaływujących nań czynników środowiskowych
61. jakie gromady należą do półstrunowców,
- Graptolithina – graptolity,
- Enteropneusta – jelitodyszne,
- Pterobranchia – pióroskrzelne,
- Planctosphaeroidea.
62. jakie organizmy należą do bezszczękowców?
- minogokształtne (bliższe szczękowcom)
- śluzicokształtne (prymitywniejsze)
- kostnopancerne (wymarłe)
63. napisać różnice pomiędzy dinozaurami gadziomiedniczymi a ptasiomiedniczymi,
64. co to jest gruczoł gazowy i owal,
gazowy gruczoł, narząd występujący u wielu gatunków ryb kostnoszkieletowych regulujący ilość gazów w pęcherzu pławnym. Natomiast owal usuwa stamtąd nadmiar gazu.
65. cechy gadów ssakokształtnych,
66. rodzaje płetw nieparzystych u rekina,
płetwa piersiowa, płetwa brzuszna, płetwa odbytnicza, płetwa ogonowa
67. w jaki sposób płazy bezogonowe opiekują się potomstwem,
żaba gęborodna
żaba gęborodna zawdzięcza swoją nazwę swoistemu sposobowi opieki nad potomstwem. Samice połykają zapłodnione jaja, które rozwijają się aŜ do przeobraŜenia w Ŝołądku. W tym czasie Ŝołądek nie produkuje enzymów trawiennych. Po przeobraŜeniu młode osobniki wydostają się przez jamę gębową.
Drzewołaz
Jaja drzewołaza składane są na lądzie. Po wykluciu kijanki wspinają się na grzbiet samca i przenoszone są na liście. Tam dojrzewają do postaci dorosłej. Młode kijanki mogą odŜywiać się niezapłodnionymi jajami.
68. opisać co to jest ontogeneza
Przemiany anatomiczne i fizjologiczne osobnika od powstania w wyniku rozmnażania do śmierci
69. mechanizm oddychania u płazów ogoniastych,
Narządami oddechowymi płazów ogoniastych są płuca, skóra, jama gębowo-gardzielowa oraz skrzela. Niektóre z tych płazów, np. Proteidae i Sirenidae przez całe życie zachowują skrzela zewnętrzne lub wewnętrzne, mimo że posiadają płuca. Gatunki pozbawione płuc i skrzeli oddychają przez skórę i nabłonek jamy gębowo-gardzielowej.
70. Kto ma zęby labiryntowe? (mają meandrowce)
71. najważniejsze cechy strunowców
- Struna grzbietowa w postaci łącznotkankowego pręta stanowi szkielet wewnętrzny. U niektórych strunowców zachowuje się przez całe życie, u większości tylko w rozwoju zarodkowym; następnie zostaje zastąpiona przez szkielet chrzęstny lub kostny.
- Ektodermalna cewka nerwowa leżąca nad szkieletem osiowym; u kręgowców różnicuje się w mózgowie i rdzeń kręgowy.
- Szpary skrzelowe przebijające ścianę gardzieli; zachowują się przez całe życie u pierwotnych strunowców wodnych. U lądowych kręgowców występują tylko w rozwoju zarodkowym.
Ponadto strunowce mają dwuboczną symetrię ciała; wtórną jamę ciała, należą do zwierząt wtóroustych. Serce leży po stronie brzusznej.
72. neotenia obligatoryjna (u jakich płazów występuje?)
Neotenia, zjawisko polegające na uzyskaniu dojrzałości płciowej i zdolności rozmnażania przez zwierzęta utrzymujące cechy form larwalnych (neotenia pełna) lub na znacznym przedłużeniu życia larwalnego bez zdolności rozmnażania się (neotenia niepełna).
Neotenia obligatoryjna, gdy wszystkie osobniki z danego gatunku są zawsze w postaci larwalnej i przeobrażenie nie może być wywołane, nawet po podaniu hormonów tarczycy (syreny, amfiumy, odmieńce);
73. jakie gatunki zaliczamy do chimer?
- zrosłogłowe (?)
- geep (koza + owca)
- kura z mozgiem przepiórki
74. gdzie występują współcześni torbacze?
Współcześnie żyjące torbacze występują głównie w krainie australijskiej (ponad 200 gatunków), w mniejszym stopniu w Ameryce Południowej i Środkowej oraz jeden gatunek (dydelf północny) w Ameryce Północnej. Zostały introdukowane do Nowej Zelandii, na Hawaje i Wyspy Brytyjskie.
75. Podać 5 gatunków ptaków nielotów (żyjące lub wymarłe) plus kontynenty na których żyły
Pingwin (Antarktyda, Ameryka Południowa, Nowa Zelandia)
Struś (Afryka)
Nandu (Ameryka Południowa)
Kazuar (Nowa Gwinea i Australia)
Kiwi (Nowa Zelandia)
Emu (Australia)
76. rozmnażanie kostnoszkieletowych
Poza nielicznymi gatunkami żyworodnymi, u większości następuje zapłodnienie zewnętrzne, u samców brak zewnętrznych narządów płciowych
77. Ryby kostnoszkieletowe
RYBY KOSTONOSZKIELETOWE
· Należy tu ogromna część ryb
· Pęcherz pławny – sprawne unoszenie w wodzie. Pierwotną jego funkcją było
oddychanie zaś wtórną funkcja hydrostatyczna. Może funkcjonować jako swoiste
płuco u niektórych gatunków oraz jako narząd słuchu z przewodem do ucha
wewnętrznego. Dwa rodzaje pęcherz dwukomorowy (połączony do przełyku dzięki
przewodowi pęcherzykowatemu – ryby otwartopęcherzowe) oraz pęcherz
jednokomorowy (posiada specjalne gruczoły gazowe do których dochodzi szereg
naczyń krwionośnych – ryby zamkniętopęcherzowe). Magazynuje tłuszcze.
·Układ oddechowy: Aparat Webera – układ wzmacniający zdolność odbierania dźwięków u niektórych gatunków ryb kostnoszkieletowych, złożony z kilku (od 2 do 4) zrośniętych kręgów łączących pęcherz pławny z uchem wewnętrznym. Drgania odbierane przez ciało ryby są przekazywane do pęcherza pławnego i przez aparat Webera do błędnika.
· Ciało pokryte łuskami. Rodzaje łusek: łuski cykloidalne (okrągławe) oraz łuski
ktenoidalne (łuski zgrzebłowate uzbrojone w guzkowate ząbki na jednym brzegu)
· Obecność wieczka skrzelowego-przykrywa jamę skrzelową , tworzy własny
szkielet.
· Obecność płetwy: tłuszczowej, grzbietowej ogonowej, brzusznej odbytowej oraz
piersiowej.
78. cechy osłonic,
OSŁONICE:
- osiadły tryb życia bądź wolno żyjące
- rozmaite przystosowania do osiadłego trybu życia
- cechy strunowców w okresie zarodkowym
- żyją w koloniach
- przemiana pokoleń (metageneza)
- system krwionośny otwarty
- wytworzenie tuniki- osłony, zbudowana z węglowodanu podobnego do celulozy
- występują w głębiach oceanicznych do 3 km głębokości
- liczne w ciepłych morzach
- żyją w symbiozie z bakteriami świecącymi
79. jakich ryb jest w tej chwili najwięcej?
80. co jest forma przejściowa miedzy gadami a plazami? Seymouria
81. z czego powstały mięśnie szkieletowe?
82. Tryskawka to (abcd)
Tryskawka– mały zewnętrzny otwór skrzelowy występujący u wielu gatunków ryb kostnochrzęstnych i niektórych spodoustych. Powstał z pierwszej szpary skrzelowej. Jest położony tuż za okiem, między łukiem żuchwowym i gnykowym.
83. coś o rybach fałdopłetwych
Niewielkie słodkowodne i morskie ryby, żyły w sylurze
Specyficzna budowa płetw
Pancerz z drobnych romboidalnych łusek
Wspólne wieczko okrywające szpary skrzelowe
84. Ednotermiczne zwierzęta- stałocieplne (ptaki i ssaki)
85. Egzotermiczne zwierzęta- zmiennocieplne zwierzęta o zmiennej wewnętrznej temperaturze ciała, która zmienia się wraz ze zmianą temperatury otoczenia. Należą do nich ryby, płazy, gady. Ich procesy życiowe są uzależnione od temperatury otoczenia.
86. 3 sposoby wydobywania jadu z zębów jadowych u żmij
1) zęby nieruchome, na powierzchni zęba znajduje się rynienka, którą ścieka jad (typ opisthoglypha),
2) zęby nieruchome, parzyste, rynienka na powierzchni zęba głęboka lub częściowo tworzy zamknięty kanalik (typ proteroglypha),
3) para (lub dwie) dużych zębów osadzonych ruchomo na przedniej części szczęki górnej, z kanalikiem łączącym się z gruczołem jadowym, ząb działa jak igła strzykawki (typ solenoglypha).
87. jaka jest najwieksza obecnie zyjąca jaszczurka? Waran z Komodo
88. co to ampleksus?
Ampleksus– odruch płciowy występujący u płazów bezogonowych. Jest to pozycja niezbędna do złożenia jaj przez samicę i wyrzucenia nasienia do wody przez samca. Polega na tym, że samiec wchodzi na grzbiet samicy i chwyta ją mocno przednimi i tylnymi łapami.
89. co powstało z łuków skrzelowych?
U wszystkich kręgowców pierwsza para łuków skrzelowych przekształca się w szczęki, reszta pełni odmienne funkcje u różnych zwierząt np.: u ryb z drugiej pary łuków skrzelowych powstał aparat gnykowo-żuchwowy (kość gnykowa i chrząstka żuchwowa) podtrzymujący szczęki, a pozostałe łuki skrzelowe stanowią podparcie dla skrzeli. U wszystkich kręgowców lądowych łuki skrzelowe występują w stadium embrionalnym, następnie podlegają różnorodnym przekształceniom, m.in.: w kostki słuchowe ucha środkowego, elementy szkieletu języka i górnych dróg oddechowych.
90. obecnie żyjące dwudyszne: nazwa i lokalizacja,
Prapłaziec – Ameryka Południowa
Prapłetwiec – Afryka
rogoząb – Australia
91. charakterystyka płazów ogoniastych (+ mechanizm oddychania)
Płazy ogoniaste (Urodela, Caudata) ok. 420 gatunków
posiadają ogon w stadium dorosłym
żyją na lądzie, a w wodzie w okresie godowym
larwy żyją w wodzie
u niektórych gatunków występują neotenia
bardzo niska przemiana materii
zapłodnienie wewnętrzne, poprzedzone tokami
92. charakterystyka płazów bezogonowych (+ mechanizm oddychania)
Płazy bezogonowe odróżniają się od pozostałych przedstawicieli gromady brakiem ogona, sylwetką krępą, zwartą (brak form "wężopodobnych") i silnymi skocznymi kończynami tylnymi. Głowa płazów bezogonowych jest zazwyczaj duża, zaopatrzona w bardzo szeroki otwór gębowy. Oczy są wypukłe, wystające; gałki oczne mogą być wciągane w głąb oczodołów. Oko płaza bezogonowego ma 3 powieki: górną przyrośnięta i nieruchomą, dolną i przejrzystą powiekę dolną, zwaną migotką. Kształt źrenicy jest cechą systematyczną w obrębie gromady. Większość Anura ma źrenicę eliptyczną lub okrągłą. U niektórych źrenica może przyjmować kształt serca lub wąskiej pionowej szczeliny. Po bokach głowy samca rezonatory, uchyłki jamy gębowo-gardzielowej, które umożliwiają wydawanie dźwięków wabiących samice (granie, rechotanie). Mimo że u większości płazów bezogonowych występuje zapłodnienie zewnętrzne, obserwuje się u nich akt kopulacji zwany ampleksusem. U większości Anura jest to pozycja niezbędna do złożenia jaj przez samicę i wyrzucenia nasienia do wody przez samca. Kształt "pakietów" skrzeku jest cechą charakterystyczną i ułatwia dość trudną identyfikację tych zwierząt.
93. u kogo wydalany jest kwas moczowy? Odp: ptaki, większość gadów
94. coś z hylonomusem..
Hylonomus – rodzaj najstarszego znanego zwierzęcia na pewno należącego do gadów. Pierwotnie zaliczany do rzędu kotylozaurów, uważanych za najstarsze i najbardziej pierwotne gady kopalne; sam Hylonomus miał być przodkiem lub bliskim krewnym wspólnego przodka wszystkich późniejszych owodniowców
95. która grupa płazów jest współcześnie najbardziej różnorodna (czy jakoś tak)
96. Cechy strunowcow (wybrać)
97. cechy graptolitów,
98. zwierzęta nie należące do wtóroustnych,
99. Owodniowce
Owodniowce powstały w karbonie w związku ze zróżnicowaniem się stawonogów, zwłaszcza owadów.
Owodniowce są bardziej aktywne i lepiej niż płazy przystosowane do życia na lądzie.
Najważniejsze cechy owodniowców
zapłodnienie wewnętrzne, obecność organu kopulacyjnego (penis)
jajo osłonięte skorupką, zawiera zapasy białek i wody, i w związku z tym może rozwijać się poza środowiskiem wodnym
obecność błon płodowych: kosmówki (chorion), owodni (amnion) i omoczni (allantois)
100. skamieniałości przewodnie? (konodonty),