03,03,2010
Biegli sądowi – specjalności:
- rozwód i opieka nad dziecmi
-sprawy karne dorosłych
- opiniowanie spraw ubezpieczeń,
Studia podyplomowe dla biegłych sądowych:
- wiedza
- rzetelność
- korzystanie z nauki
- wszechstronność
Przegięcie w kierunku myślenia w stronę molestowania, panuje za duża, niezdrowa przezorność, bywa, że molestowanie jest rozciągnięte też na zachowania pielęgnacyjne, bo w podświadomości może być potrzeba seksualna.
Niebezpieczne są opinie psychologów polegających na samych testach, za mało polega się na obserwacji i wywiadzie
=>Kodeks karny
=>kodeks karny wykonawczy
=> kodeks rodzinny
Kodeksy pojawiły się razem z wiedzą o człowieku – 2000 lat p.n.e. Pierwsze zapisy o przesłuchaniu świadków, zdawano sobie sprawę z obiektywizacji wrażeń, potem pojawiła się koncepcja fałszywych zeznań, aby temu zapobiec konfrontowano zeznania kilku osób.
Prawodawstwo Rzymskie jako pierwsze ustaliło kto może być wiarygodnym świadkiem.
Styk psychologii i prawa zachodzi na płaszczyźnie orzecznictwa i legislacji.
LEGISLACJA
-projekty nowych przepisów
-projekty zmiany kodeksu karnego wykonawczego =>po samobójstwie w Gdańsku każda osoba podejrzana o chęć popełnienia samobójstwa przebywająca w zakładzie karnym ma być monitorowana i rewidowana oraz ma mieć ograniczony kontakt z ludźmi z zewnątrz.
Więźniowie są szczególna grupą ryzyka, ok.. 30 samobójstw rocznie w Polsce w więzieniach, więzień ma prawo odebrać sobie życie, chociaż trzeba zrobić wszystko, żeby do tego nei dopuścić.
Granica odpowiedzialności karnej – 17 lat
-13 – 17 lat – warunkowa odpowiedzialność=? Sądy rodzinne i dla nieletnich, nie można go skazać, ale można zaproponować środki wychowawczo-poprawcze, jak kurator, zakład wychowawczy, zakład poprawczy
-dopuszcza się potraktowanie jak dorosłego po 15 roku życia, jeśli popełnił zbrodnię=> zabójstwo, gwałt ze szczególnym okrucieństwem, sędzia rodzinny decyduje czy sprawę oddać do sądu karnego czy zostawić w sądzie rodzinnym, ocenia poziom umysłowy i rozeznanie w konsekwencjach czynu, nie można wówczas skazać na dożywocie, takie przypadki są 1, 2 rocznie.
=>wiek bezwzględnej ochrony dziecka do 15 roku życia!!! => wszystkie „złe” czyny podlegają karze, nawet jeśli dziecko wyraża na nie zgodę.
Pedofil – osoba, której popęd jest skierowany do osoby przed okresem dojrzewania – uwzględnia się tu zwłaszcza istnienie owłosienia łonowego.
=>trwają dyskusje czy pedofilia to choroba czy nie, jeśli choroba to należy ją leczyć, jeśli zboczenie to karać.
-Kobieta prowokująca nie powinna być uznana za ofiarę przemocy
-Mężczyzna nie przyzna się, że jest bity
ORZECZNICTWO
-Psycholog powołany doraźnie z różnych instytucji
-RODEK – Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno Konsultacyjny funkcjonuje przy sądach, sąd wysyła akta po opinie
-lista biegłych przy sądach
=>sprawy karne
*opiniowanie niepoczytalności
Czyn staje się przestępstwem jeśli jest zawiniony i sprzeczny z ustawą, wyłącza winę sprawcy
a)choroba psychiczna
b)upośledzenie umysłowe
c)zaburzenie
Jeśli nie ma sprawcy (osoba jest chora) to czeka ją internacka w szpitalu psychiatrycznym.
Orzeczenie dotyczące niepoczytalności dotyczy momentu popełniania czynu!
Opinia musi pochodzić od dwóch psychiatrów{oceniają czy ktoś w ogóle jest chory} i psychologa{ocenia głębokość zaburzenia}.
*Kontratypy
Wyłącza winę
a)stan obrony koniecznej (ale może nastąpić przekroczenie granicy obrony koniecznej – kiedy środek obrony jest nieadekwatny względem zagrożenia)
b)stan wyższej konieczności (kiedy dobro mniejszej wartości poświęcamy na rzecz dobra większej wartości)
c)stan pomyłki
*obecny przy przesłuchaniu małoletniego świadka, musi uwzględniać właściwości rozwojowe dziecka, bronić przed pytaniami sugerującymi, wyjaśniać trudności.
Dzieci chroni się przed opisywaniem przeżyć
10,03,2010
Sądownictwo w Polsce
Sądy:
1)powszechne – większość spraw karnych i cywilnych
2)wojskowe
3)administracyjne
4)najwyższy – wykładnia rozumienia przepisów.
Instancje powszechnego:
-grodzki – zwykle po wydziałach okręgowego
-rejonowy: karny – kara do 3 lat, potem okręgowy
Cywilny,
Rodzinny,
Ksiąg Wieczystych (wszystkie transakcje nieruchomości)
Pracy,
Ubezpieczeń
-okręgowy – bez rodzinnego=> sprawa idzie do cywilnego lub karnego
Bez Ksiąg Wieczystych
1sza instancja spraw poważnych – zbrodni, gwałtów zabójstw
-apelacyjny
-najwyższy (kasacja)
PSYCHOLOG:
-opiniuje w karnym – świadka i sprawcę,
- współwystępuje w orzeczeniu o niepoczytalności,
-obecny przy przesłuchaniach świadków
-często w cywilnych okręgowych
-w rozwodowych i o ubezwłasnowolnienie
- wydział rodzinny i nieletnich =>wskazanie najkorzystniejszego środka wychowawczego {recydywista idzie do schroniska dla nieletnich}
-czasem w ubezpieczeniach
1szy model sprawiedliwości 2000-1500 lat p.n.e.
1] retrybutywny -> przestępstwo punktem wyjścia, katalog kar bez charakterystyki sprawcy, państwo przejmuje prawa ofiary
2] resocjalizacyjny - po II światowej – najważniejszy jest sprawca czynności, rola ofiary drugorzędna, chęć poprawienia zachowania sprawcy ->państwa opiekuńcze, Szwecja, USA.
3]naprawczy – liczy się szkoda, celem jest wynagrodzenie szkody, ofiara wskazuje jak wielką szkodę poniosła, celem jest osiągnięcie satysfakcji obu stron.
MEDIACJA – nieletni nie jest sądzony, tylko jest pod nadzorem, ma czystą kartotekę, ale musi jakoś zadośćuczynić – początek w Kanadzie i USA
SPRAWY KARNE
*oskarżony
-nie składa zeznań, tylko wyjaśnienia, może w nich kłamać, nie składa przysięgi, samo przyznanie się do winy nie może być podstawą skazania
*świadek
-składa tylko prawdziwe zeznania, jest karany za fałszywe, nie musi zeznawać jeśli jest spokrewniony ze sprawcą, dzieci nie składają przysięgi i nie są pociągana do odpowiedzialności.
17,03,2010
Zeznania świadków były istotne od samego początku funkcjonowania prawa.
*Kodeks Hammurabiego 1790-1750 p.n.e. „oko za oko” prawo talionu
->jeśli ktoś fałszywie oskarża o czyn, to poniesie taką karę, jaką poniosłaby osoba niesłusznie oskarżona
->potrzebny jest więcej niż 1 świadek
*Stary Testament – nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu
*Grecja – zeznań nie składają kobiety, niewolnicy, cudzoziemcy
*Prawo rzymskie – zeznań nie składają gladiatorzy, nierządnice, cudzoziemcy, kobiety i niewolnicy traktowani są z przymrużeniem oka jak małoletni, - zastrzeżenia do przesłuchań świadka w zależności od jego pozycji, intelektu, interesu w danej sprawie, skąd ma wiedzę o zdarzeniu
*Ordalia – próby średniowieczne
- dwustronne – zona i mąż trzymają ręce w górze, kto pierwszy opuści ręce jest winny – próba krzyża
- jednostronne – próba wody – jak kobieta unosi się na wodzie – niewierna, jak tonie – wierna
ŚWIADEK
->procesowy – wezwany przez instytucję
->faktyczny – uczestniczy w wydarzeniu
a)naoczny – tylko zmysł wzroku
b) ze słuchu – wiedza zaczerpnięta od ofiary np.
->w zależności od wieku
A)dzieci – zeznanie nie może być traumą dla dziecka, najlepiej, żeby zeznawało raz w obecności sędziego, ważne jest co, ale tez jak mówi
B)dorośli
C)starzy – luki pamięciowe i konfabulacja.
->w zależności od powinności
Aa)Muszą zeznawać – teoretycznie wszyscy wezwani
Bb)Mogą zeznawać – członkowie rodziny mogą odmówić
Cc)Nie mogą zeznawać
Etapy przemocy:
-narastanie napięcia
-wybuch
„miesiąc miodowy”
Przesłuchaniu nie podlegają:
-ksiądz (który zna sprawę przez spowiedź)
-pijani
- pod wpływem narkotyku
- chorzy – np. w gorączce
Psycholog interweniuje przy zamiarze czynu.
Nie można skazywać na podstawie testów projekcyjnych!!!
Karze się za czyn, a nie osobowość.
ŚWIADEK
*incognito – utajnione personalia
*koronny – od ’97 roku, np. członek zorganizowanej grupy przestępczej, niezamieszany w zabójstwo (!), decyduje się na współpracę za niższą karę
*anonimowy – donosi organowi ścigania, informator, albo wchodzi w środowisko, albo w nim istnieje od początku
PRZESŁUCHANIE
Zapoznanie się z aktami sprawy
Odwiedzanie miejsca /szkic sytuacji/
Upewnienie się odnośnie swojego poziomu wiedzy na dany temat
Ustalić termin przesłuchania – najlepiej godziny przedpołudniowe
Oswoić świadka z miejscem, zagaić rozmowę
Zebranie danych z dowodu lub legitymacji szkolnej
Możliwość odmowy składania zeznań
Poinformowanie od odpowiedzialności karnej w związku z fałszywymi zeznaniami {obecność matki może zaburzać zeznania dziecka}
Zeznania spontaniczne – „co wiesz na temat danej sprawy?”
Faza pytań szczegółowych
Osoba czyta protokół
Ewentualne sprostowania
Opcja dodatkowa – przesłuchania poznawcze
- przenieś się w czas i miejsce wydarzenia i przypomnij sobie jak najwięcej, związane z wydarzeniem czy nie.
-opisz zajście z perspektywy osoby A
-opowiedz od środka
Opowiedz od końca
24,03,2010
Ofiara – często jest świadkiem w sprawie
Ciemna liczba – przestępstwa niezgłoszone
Zabójstwa – mała ciemna liczba
Korupcja – duża ciemna liczba
Ofiary to najczęściej:
Dzieci
Kobiety
Osoby stare, niedołężne
Mniejszości etniczne, religijne, narodowe
Gwałt – również doprowadzenie do stany uniemożliwiającego podjęcie rozsądnej decyzji (zwłaszcza w przypadku mężczyzn, których się nie da tak po prostu zgwałcić)
Cechy osobowości potencjalnej ofiary:
-abnegat życiowy – wszystko mu jedno, nie zależy mu na życiu
-żądni zysku
-prowokujący sytuacje np. bójki
-ofiara jednocześnie sprawcą /np. wypadek samochodowy/
-chwalący się swoim majątkiem
Zespół maltretowanego dziecka:
- zaniedbywanie i porzucenie dziecka – należy ustalić przyczynę zaniedbania, czy nie wynika to z biedy, porzucenie to także pozostawienie na dłuższy czas
-nadużycia fizyczne – maltretowanie trwale uszkadzające ciało – w Polsce od 40 do 80 przypadków rocznie
-nadużycia fizyczne – trudność w zdefiniowaniu przemocy psychicznej
-nadużycia seksualne
-nadużycia złożone
-porwania – w ramach rodzin, - dzieci zamożnych rodziców
Dziecko ofiarą zabójstwa
- szok porodowy – kara od 3 mscy do 5 lat, bądź brak kary
- altruistyczna forma zabójstwa przed samobójstwem
-świadome szkodzenie płodowi
Zespół potrząsania – w celu uciszenia, często nieświadomie nadużywane, może prowadzić nawet do uszkodzeni mózgu
Zespół uszny – ciąganie za uszy, może uszkodzić aparat słuchowy
Zespół Munchhausena – matka powoduje chorobę dziecka, aby sama mogła się nim opiekować, realizuje się w słuchaniu jaka jest cudowną, poświęcającą się matką, szuka diagnoz, a nie podaje leków, bądź ogólnie celowo leczy nieprawidłowo, rozpoznany, gdy podczas nieobecności matki dziecko szynko wraca do zdrowia, czasem doprowadzony do zgonu
Wykorzystywanie seksualne – gdy dorosły chce się zaspokoić, same gwałty dokonywane są rzadko
Powstała koncepcja kazirodczej rodziny – nie chodzi o więź seksualną, tylko bardzo silną więź emocjonalna między rodzicem a dzieckiem [to generalnie bzdura jest, bo co to ma do kazirodztwa]
Wykorzystywanie do popełniania przestępstw:
-do żebractwa
-do kradzieży
21,04,2010
Opiniowanie przy zawarciu małżeństwa
Obecnie i kobieta i mężczyzna muszą mieć 18 lat.
Sąd udziela zezwolenia gdy jest się za młodą i np. w ciąży, następuje wezwanie rodziców młodych, muszą się zdeklarować odnośnie wsparcia finansowego.
Gdy nie ciąża jest przyczyną, sprawdza się
- czy jest to dojrzała decyzja
-czy małżeństwo byłoby trwałe
Nie mogą zawrzeć związku małżeńskiego osoby:
*całkowicie ubezwłasnowolnione
*da się czasem przy częściowym ubezwłasnowolnieniu
*ktoś kto już jest w związku małżeńskim – bigamia jest zakazana
*krewni w linii prostej
*krewni pierwszego stopnia – czyli np. synowa i teść
*dziecko adoptowane i rodzic adopcyjny
Aby zawrzeć związek małżeński, trzeba mieć wspólnotę:
-emocjonalną
-gospodarczą
-seksualną
Obowiązki i Prawa – równe wobec domu, wpływów i dzieci
Kiedy uzyskuje się rozwód:
*kościelnego nie ma – można tylko unieważnić małżeństwo!
*cywilny – ustalenie przyczyn rozwodu, długa procedura żeby wyeliminować pochopne decyzje, 1sza sprawa jest zawsze pojednawcza, trzeba to przemyśleć jeszcze raz, propozycja mediacji rodzinnej.
Orzeczenie rozwodu
*pozytywna przesłanka:
- trwały i zupełny rozkład pożycia
*negatywna przesłanka:
- jeśli dzieci ucierpią (chociaż nikt nie zdefiniował dobra dzieci)
- jeśli orzeczenie jest sprzeczne z normami społeczno-moralnymi
-gdy rozwodu chce osoba wyłącznie winna rozpadowi małżeństwa, a druga osoba nie chce się na niego zgodzić
=>bez orzekania o winie
=> z wyłącznej winy współmałżonka
=> z obopólnej winy
Zespół „pas” => alienacja od rodzica, objawia się odmową rodzicowi pozytywnych cech, opowiadaniem historii negatywnych, których nie mogło się być świadkiem.
Przyznanie opieki ojcu 1-2% spraw.