174. Autonomiczna kontrola relaksu.

175. Część współczulna układu autonomicznego.

Zwana inaczej sympatyczną. Jest to sieć neuronów, która przygotowuje narządy wewnętrzne do wydatkowania energii. Składa się z dwóch łańcuchów zwojów ciągnących się wzdłóż rdzenia kręgowego, i połączonych z nim wiązkami aksonów. Znajdują się na wysokości środkowej rdzenia (segmenty piersiowe i lędźwiowe). Nasilają aktywność oddechową, podwyższają tętno i hamują procesy trawienne. Nerwy działają ze sobą w sposób skoordynowany, czasem jakaś część może być bardziej pobudzona. Wydzielaja głównie neuroprzekaźnik noradrenalinę.

Gruczoły potowe, nadnercza, wątroba, mięśnie obkurczające naczynia krwionośne i mięśnie prostujące włosy na skórze- nerwiane są wyłącznie przez układ współczulny.

176. Część przywspółczulna układu autonomicznego.

Zwany parasympatycznym lub czaszkowo- krzyżowym (składa się z nerwów wychodzących z części czaszkowej i krzyżowej). Długie przedzwojowe aksony kończą się na zwojach przywspółczulnych(niedaleko narządów), skąd wychodzą krótsze włókna zazwojowe i unerwiają docelowe narządy wydzielając neuroprzekaźnik acetylocholinę. Steruje wegetatywną, niezwiązaną z reagowaniem na zagrożenie, aktywnością narządów wewnętrznych.

177. Receptory cholinergiczne.

Białka błonowe rozpoznające cząsteczkę acetylocholiny, ze względu na budowę i mechanizm przekazywania sygnału. Dzielone na dwie klasy, których tradycyjne nazwy pochodzą od działających na nie agonistów:

1) nikotynowe, będące kanałami sodowymi bramkowanymi przez acetylocholinę, występujące w → płytkach motorycznych(mięśniowe) oraz w obrębie układu nerwowego, m.in. w zwojach układu autonomicznego (neuronalne), wpływa na zwiększenie wydzielania dopaminy.

2) muskarynowe, każdy receptor muskarynowy zbudowany jest z pojedynczego hydrofobowego białka, rodzaje:

M1 − depolaryzacja w zwojach układu autonomicznego i pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego (przypuszczalny wpływ na procesy zapamiętywania), skurcz mięśni gładkich przewodu pokarmowego oraz wzrost wydzielania soku żołądkowego;

M2 − skrócenie trwania potencjału czynnościowego oraz ujemny efekt dromotropowy (zwolnienie przewodzenia)

M3 − zwiększenie wydzielania gruczołów takich jak ślinianki, gruczoły potowe czy oskrzelowe; skurcz mięśni gładkich przy równoczesnym wzroście wydzielania tlenku azotu(II), który w efekcie powoduje rozszerzenie naczyń.

178.Receptory adrenergiczne.

Grupa receptorów zlokalizowanych na błonach komórkowych, których pobudzenie w organizmie przez adrenalinę lub inną aminę katecholową wiąże się z regulacją aktywności istotnych dla funkcjonowania komórki układów enzymatycznych. Receptory te związane są z częścią współczulną autonomicznego układu nerwowego. Rodzaje:

1) α-adrenergiczne – zlokalizowane m.in. w naczyniach krwionośnych, sercu, trzustce, płytkach krwi oraz ośrodkowym układzie nerwowym; dzielą się na liczne podtypy;

2) β-adrenergiczne – również zlokalizowane w licznych tkankach i narządach.

179. Kresomózgowie a układ autonomiczny.

Na powierzchni przyśrodkowej półkul mózgowych mieści się tzw. mózg trzewny ?????, którego neurony koordynują złożone czynności układu autonomicznego. Drażnienie tego obszaru powoduje: rozszerzenie źrenic, gęsią skórkę, przyspieszenie czynności serca.

180. Układ limbiczny a układ autonomiczny.

Dzięki swoim licznym połączeniom z różnymi ośrodkami mózgu wpływa na wiele czynności wegetatywnych, w tym na ośrodki krążeniowe i oddechowe. Odbywa się to głównie za pośrednictwem podwzgórza, gdzie znajdują się liczne ośrodki wegetatywne, choć może oddziaływać na nie za pomocą bezpośrednich połączeń np. połączenia ciała migdałowatego z jądrem pasma samotnego i niektórymi jądrami nerwu błędnego. Układ limbiczny pełni pewną rolę w modyfikacji procesów sensorycznych na wczesnym etapie ich powstawania, poprzez oddziaływanie na obszary sensoryczne asocjacyjne oraz pierwotne.

181. Podwzgórze i jego ośrodki kontroli autonomicznej.

Podwzgórze zawiera ważne ośrodki (jądra) kierujące czynnością autonomicznego układu nerwowego. Podwzgórze stanowi wierzchołek trójkąta, łączący bezpośrednio biochemiczny kanał łączności z kanałami nerwowymi. Tą drogą wszelkiego rodzaju procesy psychiczne mogą wpływać na zmianę funkcji biochemicznych organizmu żywego. Szczególną pozycję w łączności mózgu z narządami wewnętrznymi zajmują aminy katecholowe: adrenalina i noradrenalina. Przedni płat przysadki mózgowej (z którą podwgórze jest mocno związane) wydziela hormony odpowiedzialne za kierowanie autonomicznym układem nerwowym.

182. Jądra podwzgórza.

W podwzgórzu wyróżniamy 3 grupy jąder:

• przednią (wzrokową):

- jądro nadwzrokowe

- jądro przykomorowe

- jądro skrzyżowania

- pole przednie

- pole boczne

• pośrednią (guzową):

- jądro lejka

- jądro brzuszne przyśrodkowe

- jądro grzbietowe przyśrodkowe

- jądro guza boczne

- pole boczne

• tylną (suteczkową):

- jądra suteczkowe

- pole tylne

Kontrola:

1. Kontrola nad ukł. dokrewnym (jądro lejka)

2. Neurosekrecyjna (nadwzrokowe i przykomorowe)

3. Regulacja ukł. autonomicznego (pole tylne, pole boczne, j. grzbietowo-przyśr. i j. przykomorowe)

4. Współdziałanie z ukł. limbicznym (j. suteczkowe)

183. Rdzeń przedłużony a układ autonomiczny.

Rdzeń przedłużony znajduje się tuż ponad rdzeniem kregowym. Kontroluje istotne dla życia odruchy, tj. oddychanie, tętno, wymioty, ślinienie, kaszel i kichanie.

Odbywa się to przez nerwy czaszkowe (sterujące min. mięśniami głowy), niektóre z tych nerwów zwierają włókna przywspółczulne (w jądrach przywspółczulnych nerwów czaszkowych III, VII, IX i X) i unerwiają narządy wewnętrzne.

184. Rdzeń kręgowy a układ autonomiczny.

Część krzyżowa układu przywspółczulnego obejmuje włókna przywspółczulne rozpoczynające się w jądrze pośrednio - przyśrodkowym leżącym w neuromerach S2 - S4. Włókna przyzwojowe oddzielają się od nerwów rdzeniowych jako nerwy miedniczne. Włókna pozazwojowe unerwiają narządy miednicy mniejszej oraz niektóre narządy w jamie brzusznej. Powodują one wzrost napięcia mięśni gładkich pęcherza moczowego i jelit, rozkurcz zwieraczy wewnętrznych odbytu, a także cewki moczowej, wzwód prącia i ejakulację.

185. pomijam- odpowiedź dotycząca stałocieplnych w następnych pkt.