II SAB/Wa 117/11 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia	2011-07-12 orzeczenie prawomocne
Data wpływu	2011-03-28
Sąd	Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie	Ewa Grochowska-Jung Jacek Fronczyk /przewodniczący/ Janusz Walawski /sprawozdawca/
Symbol z opisem	648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego 658
Hasła tematyczne	Dostęp do informacji publicznej
Skarżony organ	Inne
Treść wyniku	Zobowiązano organ do rozpoznania wniosku/odwołania w terminie ...od otrzymania odpisu prawomocnego orzeczenia
Powołane przepisy	Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 149 par. 1 Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Sentencja Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Jacek Fronczyk Sędzia WSA Ewa Grochowska – Jung Sędzia WSA Janusz Walawski (spr.) Protokolant Referent – stażysta Eliza Kusy po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lipca 2011 r. sprawy ze skargi J. B. na bezczynność Prezesa Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie rozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej z dnia [...] lutego 2011 r. [...] 1) zobowiązuje Prezesa Trybunału Konstytucyjnego do rozpoznania wniosku skarżącego J. B. z dnia [...] lutego 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej w terminie 14 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy 2) zasądza od Prezesa Trybunału Konstytucyjnego na rzecz skarżącego J. B. kwotę 100 zł (sto) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie W dniu [...] lutego 2011 r. J. B. zwrócił się drogą elektroniczną do dyrektora Zespołu Wstępnej Kontroli Skarg i Wniosków w Biurze Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, poprzez przesłanie drogą elektroniczną lub za pośrednictwem Poczty Polskiej kopii: 1) zarządzenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o wyznaczeniu sędziego, celem wstępnego zbadania skargi konstytucyjnej pod sygn. akt [...], a także 2) kolejnego zarządzenia w tej kwestii, wydanego po wygaśnięciu kadencji poprzedniego sędziego Trybunału Konstytucyjnego. W odpowiedzi na powyższy wniosek, dyrektor Zespołu Wstępnej Kontroli Skarg i Wniosków w Biurze Trybunału Konstytucyjnego, pismem z dnia [...] lutego 2011 r. poinformował wnioskodawcę, iż ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) nie znajduje zastosowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, w szczególności gdy złożony wniosek dotyczy udostępnienia kopii zarządzenia Prezesa lub sędziego Trybunału Konstytucyjnego (ogólnie: akt rozpatrywanej sprawy). Dodatkowo wskazał na treść art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 z późn. zm.), który przyznaje uczestnikom postępowania prawo przeglądania akt sprawy oraz sporządzania i otrzymywania odpisów lub wyciągów z tych akt, a także art. 35 powołanej ustawy, zgodnie z którym Prezes Trybunału Konstytucyjnego albo przewodniczący składu orzekającego mogą zezwolić innym osobom na przeglądanie akt, jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem prawnym tej osoby lub interesem publicznym. Nie dotyczy to spraw rozpoznawanych z wyłączeniem jawności. Dyrektor wyjaśnił, iż skoro wnioskodawca nie jest uczestnikiem postępowania w sprawie o sygn. akt [...], to udzielenie zezwolenia na przeglądanie akt tej sprawy może nastąpić jedynie w trybie art. 35 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. W dniu [...] lutego 2011 r. J. B. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Prezesa Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie rozpoznania jego wniosku z dnia [...] lutego 2011 r. W uzasadnieniu skargi stwierdził, że zaskarżony podmiot pozostaje w bezczynności w załatwieniu przedmiotowej sprawy. Nie zgodził się ze stanowiskiem organu, iż w niniejszej sprawie ustawa o dostępie do informacji publicznej nie znajduje zastosowania. W odpowiedzi na skargę, Prezes Trybunału Konstytucyjnego wniósł o jej odrzucenie i o obciążenie skarżącego kosztami postępowania, w tym zastępstwa procesowego. Stwierdził, że zarówno wniosek skarżącego, jak i jego skarga w żadnym przypadku nie podlegają rozpoznaniu w trybie postępowania administracyjnego, bowiem nie mieszczą się w jego właściwości. Jednocześnie wskazał, że skarga J. B. jest niedopuszczalna, gdyż Trybunał Konstytucyjny nie jest organem administracji państwowej, którego działalność poddana jest kontroli Sądu. Dlatego też działanie Trybunału Konstytucyjnego, jako nieobjęte zakresem właściwości sądu administracyjnego określonej w cytowanych wyżej przepisach, nie podlega rozpoznaniu przez Sąd, a to oznacza, że skargę należy odrzucić, jako niedopuszczalną. Podkreślił też, że tryb udostępnienia informacji zawartych w aktach sprawy toczącej się przed Trybunałem Konstytucyjnym nie podlega przepisom ustawy o dostępie do informacji publicznej. W dniu [...] kwietnia 2011 r., Sąd wystąpił do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z wezwaniem o przekazanie żądanych przez skarżącego dokumentów, w postaci oryginałów bądź poświadczonych za zgodność z oryginałem kserokopii. W odpowiedzi na powyższe wezwanie, Prezes Trybunału Konstytucyjnego w piśmie procesowym z dnia [...] kwietnia 2011 r. wskazał, że złożenie żądanych przez Sąd dokumentów stanowi naruszenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z uwagi na to, że są to dokumenty w sprawach, w których skarżący nie jest uczestnikiem postępowania. Włączenie tych dokumentów do akt przedmiotowej sprawy jest jednoznaczne z dostępem do nich osoby nieuprawnionej w sprawie rozpoznawanej przez Trybunał Konstytucyjny i stworzeniem precedensu, który skarżący mógłby wykorzystywać w podobnych okolicznościach w innych sprawach. Dlatego też, jeżeli Sąd uzna za konieczny wgląd do tych dokumentów, to zostaną one udostępnione z pominięciem skarżącego. Jednocześnie podtrzymał wniosek o odrzucenie skargi. Następnie przy piśmie z dnia [...] maja 2001 r., Prezes Trybunału Konstytucyjnego przekazał do Sądu żądane dokumenty i ponownie zwrócił uwagę na dyspozycję art. 34 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i przypomniał, że skarżący nie był uczestnikiem postępowania, ani nie wykazał swojego ważnego interesu prawnego lub publicznego, żądając dostępu do akt sprawy innej osoby – art. 35 tej ustawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje: Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Kontrola ta z mocy art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) obejmuje również bezczynność organów. Skarga J. B. oceniana pod tym kątem zasługuje na uwzględnienie. Sąd nie podziela bowiem stanowiska Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, iż niniejsza sprawa nie podlega kognicji sądu administracyjnego. Żądane przez skarżącego informacje mają charakter informacji publicznych, a Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem obowiązanym do ich udostępnienia. W związku z tym, badanie działalności tego podmiotu w zakresie uprawnień i obowiązków określonych ustawą z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) należy, na podstawie art. 3 § 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi do kognicji sądu administracyjnego. Skarga jest więc dopuszczalna. Stosownie do treści art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie. Orzecznictwo sądów administracyjnych uszczegółowiło tą definicję, wskazując, iż informację publiczną stanowi każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują, bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa w zakresie swych kompetencji. Informację publiczną stanowi treść wszelkiego rodzaju dokumentów odnoszących się do organu władzy publicznej, związanych z nim bądź w jakikolwiek sposób go dotyczących. Są nią zarówno treści dokumentów bezpośrednio przez organ wytworzonych, jak i te, których używa się przy realizacji przewidzianych prawem zadań (także te, które tylko w części go dotyczą), nawet gdy nie pochodzą wprost od niego. Udostępnienie informacji publicznej następuje w formie czynności materialno-technicznej (art. 13 ust. 1 powołanej ustawy). Obowiązek zaś wydania decyzji administracyjnej ustawodawca przewidział tylko w takim wypadku, gdy informacja, której udostępnienia żąda określony podmiot, jest informacją publiczną, lecz organ odmawia jej udostępnienia z uwagi na ochronę informacji niejawnych lub innych tajemnic ustawowo chronionych (art. 16 ust. 1 powołanej ustawy). Jednocześnie należy zaznaczyć, że dysponent informacji publicznej jest zobowiązany do jej udostępnienia tylko wtedy, gdy informacja ta nie została wcześniej udostępniona i nie funkcjonuje w obiegu publicznym, co nie pozwala zainteresowanemu zapoznać się z jej treścią inaczej niż wskutek złożenia wniosku do odpowiedniego organu o udzielenie informacji. Z bezczynnością organu w sprawie udostępnienia informacji publicznej będziemy mieli zatem do czynienia, gdy organ zobowiązany do podjęcia czynności materialno-technicznej w przedmiocie udostępnienia żądanej informacji publicznej, takiej czynności nie podejmuje, bądź nie podejmuje decyzji o odmowie jej udostępnienia. W niniejszej sprawie, jak stwierdzono powyżej, Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zgodnie bowiem z art. 4 ust.1 ustawy obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: 1) organy władzy publicznej, 2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych, 3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, 4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, 5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Nie ulega wątpliwości, iż Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest organem władzy publicznej. Wskazuje na to treść art. 10 ust. 1 Konstytucji RP, który wśród władz publicznych wyróżnia władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a w ustępie 2 tego przepisu precyzuje, że władza ta jest sprawowana przez: Sejm, Senat, Prezydenta RP i Radę Ministrów oraz sądy i trybunały. Natomiast ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 z późn. zm.) w art. 1 ust 1 stanowi, że Trybunał Konstytucyjny jest organem władzy sądowniczej, powołanym do badania zgodności z Konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych w Konstytucji, jednocześnie w art. 16 ust. 1 wskazuje, że Prezes Trybunału reprezentuje Trybunał na zewnątrz oraz wykonuje czynności określone w ustawie i regulaminie. Odnosząc się z kolei do charakteru dokumentów, o których udostępnienie zwracał się skarżący, należy wskazać, iż również w tym zakresie Sąd nie podzielił stanowiska organu. Zarządzenie Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o wyznaczeniu sędziego, celem wstępnego zbadania skargi konstytucyjnej w konkretnej sprawie, jest dokumentem urzędowym, a zatem stanowi informację publiczną. Dotyczy jego działalności, zawiera informację o sposobie prowadzenia sprawy, etc., tworzy więc, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, informację o sprawach publicznych, a stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. "d" i pkt 4 lit. "a", "b" i "c", będąc rodzajem informacji o sposobie załatwienia (rozstrzygania) spraw, podlega udostępnieniu w trybie i na zasadach w niej określonych (co wypełnia dyspozycję art. 61 Konstytucji RP). Ponadto w doktrynie podnosi się również, że obowiązek podmiotu do udzielania informacji publicznej nie sprowadza się tylko do poinformowania o swojej działalności, lecz także do udostępnienia źródeł tej informacji. Informacją może być zatem udostępnienie dokumentu, akt, materiałów, które świadczą lub mogą świadczyć o działalności organu (por. T. R. Aleksandrowicz Komentarz do ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wydawnictwa Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2006, str. 203). Sąd nie podzielił również stanowiska organu, że w sprawie winien mieć zastosowanie art. 35 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którym Prezes Trybunału albo przewodniczący składu orzekającego mogą zezwolić innym osobom na przeglądanie akt, jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem prawnym tej osoby lub interesem publicznym. Nie dotyczy to spraw rozpoznawanych z wyłączeniem jawności. Należy bowiem zwrócić uwagę, iż przytoczona powyżej regulacja dotyczy przeglądania akt sprawy. Tymczasem skarżący wnosił o udostępnienie mu i wydanie w formie kopii zarządzenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Nie ulega wątpliwości, iż żądanie skarżącego dotyczy innych czynności, niż wskazane w cytowanym art. 35 ustawy – wniósł on bowiem o wydanie kopii, a nie o możliwość przejrzenia akt sprawy, w której znajduje się przedmiotowe zarządzenie. Stąd też zastosowanie w niniejszej sprawie, mając na względzie charakter żądanych informacji, będzie miała ustawa o dostępie do informacji publicznej. Reasumując, skoro Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, a wniosek J. B. dotyczył informacji publicznej, to organ był zobowiązany do rozpatrzenia tego wniosku na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej i udostępnienia informacji publicznej w drodze czynności materialno-technicznej lub też wydania decyzji odmownej. Nie dochowując tych wymogów, organ pozostaje w bezczynności, dlatego też Sąd zobowiązał Prezesa Trybunału Konstytucyjnego do rozpatrzenia wniosku skarżącego, w terminie 14 dni od dnia otrzymania odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, bądź poprzez udzielenie stosownej informacji, bądź wydanie decyzji o odmowie, zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy, co umożliwi stronie wykorzystanie środków prawnych, łącznie z prawem wniesienia skargi lub powództwa do sądu właściwego ze względu na przyczynę odmowy. Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie działając na podstawie art. 149 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku. Orzekając o kosztach Sąd działał na podstawie art. 200 w zw. z art. 209 powyżej określonej ustawy.