ęłęóW satyrze "Pijaństwo" Krasicki wyśmiewa największą wadę narodową - tytułowe pijań-stwo. Polacy piją na każdą okazję i każdy powód jest dobry aby sobie popić. Pisze ,że człowiek pijący staje się podobny do zwierzęcia, ma kłopoty rodzinne i zdrowotne, a także finansowe. Z trzeźwości wypływa zdrowie ,wesołość ,dostatek i radość z życia. Podaje wady pijaństwa w formie żartobliwej, powody picia są błahe, a skutki fatalne. Ta satyra w bardzo dużym stopniu porusza problem aktualny dziś ...

ęłęó"Monachomachia"

"Monachomachia, czyli wojna mnichów" jest poematem heroikomicznym, czyli parodią eposu bohaterskiego. Jego dzieje sięgają V w. p.n.e., kiedy to powstała "Batrachomiomachia", poemat grecki opiewający wojnę żab z myszami - parodię "Iliady" Homera. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest komizm oparty przede wszystkim na kontraście pomiędzy rangą bohaterów, a sposobem ich działania i zachowania.
Satyra ma charakter ogólnopolski i miasteczku świata fikcyjnego w poemacie odpowiada co najmniej połowa ówczesnych miast Rzeczypospolitej. Wydarzenia mają miejsce w okresie rządów Stanisława Augusta(m.in. o.Eliziusz narzeka na to, że król tępi pijaństwo, a szerzy "gust książek”). "Monachomachia" jest przede wszystkim próbą ośmieszenia sposobu działania zakonów żebrzących. Miały one wieść żywot ascetyczny, a wiodły próżniaczy. Poeta ukazał w jaki sposób i w co obrócił się ideał kontemplacyjny i cel istnienia tych zakonów. Autor ukazuje mnichów uwikłanych w spory, nazywa ich "świętymi próżniakami" i "wielebnymi głupcami", obnaża i demaskuje niski poziom moralny i intelektualny zakonników. Przedstawia ujemne cechy kapłanów: ciemnotę, zacofanie, nieuctwo, niski poziom kulturalny, próżniactwo, lenistwo, bezużyteczność społeczną, zamiłowanie do pijaństwa i obżarstwa, skłonność do bójek oraz obłudę religijną. Autor wychodzi z słusznego założenia, iż "nie habit czyni świętym.

Utwór opowiada o konflikcie, który wybuchł pomiędzy dwoma zakonami: karmelitów bosych i dominikanów. Bogini niezgody Eris „widząc fortunny los spokojnych mężów” wywołała zamieszanie. Do tej pory opactwa te rywalizowały ze sobą głównie w jedzeniu i piciu, ale postanowiły spróbować swych sił w dyskusji teologicznej. Jednak zakonnicy nie pamiętali nawet gdzie mieści się ich biblioteka, dopiero po długich poszukiwaniach odnalezł ją aptekarz i krawiec, po czym mnisi zaczęli studiować druki. Uczona dysputa, prowadzona przez kapłanów w dzień „konkursu” na zasadzie polemiki, szybko przekształciła się w powszechną bójkę. Jako broni użyto sandałów, trepów, pasów, kufli od piwa, książki "Wojsk afektów zarekrutowanych" a nawet duże usługi oddawało kropidło,które zmoczone w święconej wodzie pozwalało zalewać oczy przeciwnikowi. Dopiero gdy w miejscu widocznym postawiono "dzban nad dbany" kapłani zachwyceni ozdobnością i rozmiarami pucharu zaprzestali walk i wznowili pijaństwo. Mnisi ukoili emocje winem. Część zamykająca poemat zawiera propozycję przyjęcia utworu, zgłoszoną na ręce przeora: "Czytaj i pozwól niech czytają twoi", przy wskazaniu: "Prawdziwa cnota krytyk się nie boi, ale i swoisty znak zapytania: Nie pochwalisz? - spalę."

ęłęó"Bajki" Ignacy Krasicki.

Pojęcia i zagadnienia
Bajka - gatunek literatury dydaktycznej. Jej zadaniem jest wskazywanie uniwersalnych prawd moralnych, stąd historyjka opowiedziana w utworze jest tylko ilustracją prawdy - najczęściej zawartej w końcowym morale. Bohaterami tekstu są zwierzęta, rośliny, przedmioty, rzadziej ludzie. Wywodzi się z tradycji starożytnej i często przybiera charakter alegoryczny. "Bajki i przypowieści na cztery części podzielone" powstały w latach 1776-78, a wydane zostały w roku 1779 r., natomiast "Bajki nowe" - to efekt pracy Ignacego Krasickiego z lat 1779-1800. Obie serie ukazały się w roku 1804 r. w wydaniu zbiorowym "Dzieł poetyckich", w t. 2. Wśród utworów Krasickiego można wskazać bajki:
. Ezopowe (od imienia twórcy, Ezopa - pisarza greckiego z VI w. p.n.e.). Jej bohaterami są zwierzęta prezentujące określone typy ludzkich osobowości: np. lew: odwaga, siła, lis: spryt, baran: głupota. ("Kruk i lis")
. Narracyjne (epickie). Utwór przyjmuje postać wierszowanej nowelki o nieskomplikowanej fabule. Bohaterowie i zdarzenia pełnią funkcję przypowieści stosującej się do świata ludzkiego. Sens utworu najczęściej pojawia się w postaci wniosku wypowiadanego przez narratora lub bohatera, w zakończeniu bajki. (z tomu "Bajki nowe", np. "Przyjaciele")
Jednak prawdziwe mistrzostwo osiągnął jako twórca:
. Epigramatyczne (liryczne; większość z tomu "Bajki i przypowieści")
-- najkrótsze bajki (typową miarą jest cztero- i sześciowiersz);
-- ujęte w regularne 13-zgłoskowce parzyście rymowane;
-- o zwięzłej konstrukcji opartej na paraleliźmie (równoległe, odmierzone równymi odcinkami tekstu, opisy dwóch istot, związanych kontrastem lub współdziałaniem);
-- pozbawione elementów fabularnych;
-- z niekiedy występującymi cechami dramatyczności (klęski najczęściej zawinionej, wynikającej z głupoty lub zarozumiałości

Streszczenie

. "Wstęp do bajek": utwór rozpoczyna wyliczenie ludzi, którzy, wbrew swej naturze i pozycji, nie ulegali pokusom, np. młody, "który życie wstrzemięźliwue pędził czy "minister rzetelny", który "o sobie nie myślał". Utwór kończy żartobliwa pointa utwierdzająca czytelnika w przekonaniu, że sytuacje takie nie są możliwe w realnym życiu. Arcydzieło lapidarności i jasności. Powtarzanie czasownika "Był..." wiąże zdania w konstrukcję wyliczania, wytwarza melodyjność i nastrój baśniowy.
. "Drzewo": najkrótsza bajka epigramatyczna. "Wielbił drzewo grzejąc się człowiek przy kominie./ Rzekło drzewo: "Cóż po tym! - grzeje, ale ginie".
. "Szczur i kot": zarozumiały szczur siedząc podczas nabożeństwa na ołtarzu szczyci się ze swej pozycji. Wkrótce jednak okazuje się, że opary kadzideł nie uchroniły go przed niebezpieczeństwem - schwytał go kot. Utwór cechuje szczególnie kunsztowna składnia operująca szykiem przestawnym (inwersją).
. Filozof: Pewny siebie filozof póki dopisywało mu zdrowie - głosił ateizm, kiedy jednak przyszła choroba, szybko zwrócił się nie tylko ku Bogu, ale i ku magii (upiorom).
. Groch przy drodze: Przypowieść o gospodarzu, który, utrudzony nieskuteczną walką ze złodziejami, postanowił posiać groch z dala od drogi, za zbożem. Szybko jednak okazało się, że stracił podwójnie: groch i tak ukradziono a przy tym stratowano żyto. Całość kończy nauka: "I ostrożność zbyteczna częstokroć zaszkodzi".
. "Jagnię i wilcy": czterowersowa scenka, w której wilki, na pytanie jagnięcia jakim prawem chcą je zjeść, szczerze odpowiadają: "Smacznyś, słaby i w lesie".
. "Dewotka": opowieść o wątpliwej pobożności pani, która wbrew słowom modlitwy: "...i odpuść nam winy" dotkliwie każe służącą za drobne przewinienie.
. "Kruk i lis" (z Ezopa): popularna opowieść o kruku trzymającym ser w pysku i przebiegłym lisie, który sprytnie namawiając ptaka do śpiewu prowokuje go do otwarcia dzioba a tym samym upuszczenia sera.
. "Przyjaciele": historia zajączka, który dzięki zaletom charakteru zjednał sobie miłość zwierząt. Jednak, gdy myśliwi urządzili polowanie, wśród "przyjaciół" nie znalazł się nikt, kto zechciałby mu pomóc. Utwór ilustruje popularne przysłowie, że prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie, które w czasach Krasickiego było również interpretowane politycznie.
. "Ptaszki w klatce": najpopularniejsza bajka "polityczna" o dwu czyżykach, z których jeden rozpacza nad swą niewolą, drugi zaś, który wolności nigdy nie zaznał, dziwi się smutkowi towarzysza. Jest w niej ostrzeżenie i apel do ambicji młodego pokolenia, któremu "wygody" nie powinny zastąpić wolności.
. "Kulawy i ślepy": tytułowi bohaterowie podróżują. Wszystko było dobrze dopóki ślepy niósł kulawego, kiedy jednak role odwrócili (ślepy postanowił zawierzyć kijowi) - "zginęli pospołu".

Oryginalność bajek Krasickiego

Tematyka utworów Krasickiego jest bardzo różnorodna. Bajki Krasickiego to arcydzieła obserwatorstwa moralnego i upoetycznionej psychologii i charakterologii; prezentują również pewną koncepcję życia i pogląd na świat. Ogólny sens bajek ma charakter tradycyjnie chrześcijański, uwydatnia nieskuteczność wiedzy i filozofii wobec trudności praktycznych i przeciwności losu. Utwory te nie dają wzorów cnót ani ideałów ofiarności czy wyrzeczeń, ukazują świat taki jaki być nie powinien, ale często jest (egoizm, nieżyczliwość, snobizm, głupota, niewdzięczność, pycha). Jest to świat bez złudzeń, nie znający miłosierdzia, w którym trudno liczyć na kogokolwiek i cokolwiek poza własną energią, rozwagą i pomysłowością. Gdyby nie humor i dowcip ton większości utworów przedstawiałby smętny dramat natury ludzkiej Poeta chętnie korzystał z tematów powtarzających się w fabulistyce światowej (w bajkopisarstwie chodzi nie tyle o nowość tematów, ile o nowość pomysłów kompozycyjnych, tonu, refleksji, ekspresji), niekiedy w jednej bajce łączył motywy z paru dawniejszych utworów. Oryginalność Krasickiego polega na sposobie wykorzystania motywów: unikał rozwlekłości, wyostrzał i wysubtelniał puentę, wprowadzał indywidualną barwę uczuciową, precyzował rytm, dynamizował akcję, mistrzowsko operował paralelizmem i kontrastem.

Do krola

ęłęóJedną z ważniejszych satyr jest utwór "Do króla", w którym przedstawiony jest negatywny portret szlachcica sarmaty. Utwór skierowany jest do króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Autor wysuwa szereg zarzutów wobec króla, o jego młodość nie byłeś, prawda, winien temu, żeś nie stary, mądrość, dobroć jako władcy, że jest Polakiem źle to więc, żeś Polak, źle, żeś nie przychodzień. Radzi władcy, że powinien być groźny dla poddanych król - nie człowiek , ma zdzierać, gnębić zdzieraj, a będziesz możnym, gnęb a będziesz wielkim. W ten sposób Krasicki wyraził swój szacunek do króla i wypiętnował w ironiczny sposób poglądy szlachty sarmackiej, która te właśnie "wady" wytyka królowi.