I . OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA PODSTAWOWA

jest zespołem środków technicznych chroniących

przed zetknięciem się człowieka z częściami czynnymi oraz przed udzieleniem się napięcia częściom przewodzącym dostępnym.

Ochrona podstawowa powinna,
podczas użytkowania urządzeń elektrycznych przez
osoby postronne (niewykwalifikowane),

chronić je przed umyślnym (zamierzonym) dotknięciem części czynnych i polegać na zastosowaniu co najmniej jednego z następujących środków:

a) Izolacja podstawowa w postaci trwałego
i całkowitego pokrycia części czynnych materiałem

izolacyjnym stałym, dającym się usunąć tylko przez zniszczenie.

Powinna ona być odporna na narażenia występujące podczas użytkowania (wilgoć , zapylenia, ciepło, drgania).

Powłok z emalii, lakieru, tlenku lub materiału włóknistego nie
uważa się za izolację podstawową;
części tak izolowane traktuje się jak części gołe.

b) Obudowa o stopniu ochrony co najmniej
IP2X lub IPXXB, tzn. zapobiegająca umyślnemu (zamierzonemu) dotknięciu palcem części czynnych. Łatwo dostępne górne poziome powierzchnie obudowy powinny mieć stopień ochrony co najmniej IP4X (lub IPXXD tzn. ochrona przed dostępem drutem o średnicy 1 mm i długości 10 cm).
Obudowa powinna być trwale zamocowana, jej otwarcie ani usunięcie nie powinno być możliwe bez użycia klucza lub narzędzia.

W przypadku urządzeń instalowanych w miejscach ruchu elektrycznego dostępnych dla personelu wykwalifikowanego, tj. dla osób mających odpowiednie uprawnienia stwierdzające kwalifikacje i odpowiednie

upoważnienia wydane przez pracodawcę dopuszcza się
w uzasadnionych przypadkach, by ochrona podstawowa chroniła

tylko przed przypadkowym (niezamierzonym) dotknięciem części czynnych. Wobec tego obudowa może dawać się

otworzyć lub usunąć bez użycia klucza lub narzędzia, a zamiast izolacji podstawowej albo obudowy można zastosować co najmniej jeden z następujących środków:

c) odgrodzenie (przeszkoda), czyli element konstrukcyjny o stopniu ochrony mniejszym niż IP2X, chroniący przed przypadkowym (niezamierzonym) dotknięciem części czynnych i zbytnim zbliżeniem do nich. Odgrodzenie powinno być zabezpieczone przed niezamierzonym usunięciem, ale może dać się usunąć bez użycia klucza lub narzędzia.

Odgrodzenie tymczasowe – zało żone na czas prac konserwacyjno-remontowych – należy , a odgrodzenie stałe zaleca si ę, wykonywać

z elementów (poręczy, linek) nieprzewodzących.

d) uniedostępnienie, czyli umieszczenie części czynnych poza zasięgiem ręki z dostępnych stanowisk,
w sposób zapobiegający ich przypadkowemu dotknięciu. Jeżeli podczas pracy na stanowisku dostępnym mają być w użyciu wydłużone przedmioty przewodzące, to granice zasięgu ręki należy odpowiednio zwiększyć o długość przedmiotów.

I I. Ochrona przeciwporażeniowa dodatkowa

(przy uszkodzeniu).

Uszkodzenie ochrony podstawowej grozi porażeniem. Miarą tego zagrożenia jest napięcie dotykowe, czyli napięcie między dwoma punktami, których człowiek może jednocześnie dotknąć [6. s.221].

Aby zapobiec porażeniu w razie uszkodzenia ochrony podstawowej, stosuje się ochronę przeciwporażeniową dodatkową (ochronę przy uszkodzeniu), która powinna spowodować:

- albo samoczynne wyłączenie w wymaganym czasie zasilania urządzenia o uszkodzonej izolacji,

- albo obniżenie napięcia dotykowego, które pojawiło się na częściach przewodzących dostępnych,
do wartości dopuszczalnej długotrwale. [6. s.221].

W instalacjach i liniach nn ochronę przy uszkodzeniu uznaje się za skuteczną, jeżeli napięcia dotykowe spodziewane U_ST nie przekroczą wartości dopuszczalnych U_STp ;
gdzie: U_STp =f(t_F); t_F-czas zwarcia doziemnego. [31.Jabłoński].

U_{ST ≤ USTp}

W warunkach normalnego zagrożenia,
maksymalna wartość U_STp wynosi 50 V a.c. i 120V d.c.

_{W instalacjach i liniach WN ochronę przy uszkodzeniu uznaje się za skuteczną, jeżeli napięcia dotykowe rażeniowe UT nie przekroczą wartości dopuszczalnych} UTp ; gdzie: U_Tp=f(t_F); t_F - czas przepływu prądu rażeniowego. [31.Jabłoński].

U_{T ≤ UTp}

Termin napięcie dotykowe długotrwałe,
w kontekście zasad ochrony przeciwporażeniowej, znaczy, że zasilanie nie zostało wyłączone
w czasie wymaganym przez normę:

od 0,1 s do 5 s.

2