14. Interpretacjonizm i postmodernizm w filozofii kultury

Interpretacjonizm

Teoria interpretacjonizmu(znaczeniowa)

1.ludzie działają opierając się na swych przekonaniach

2.nie da się wszystkich ich przekonań wywieźć z obiektywnych faktów społ.,(klasa, rasa, płeć).

3. odrzucenie poglądu o świecie istniejącym bez naszej wiedzy o nim (antynaturalizm)

4. interpretacjonizm jest przeciwny pozytywizmowi

5. zjawiska społeczne nie istnieją niezależnie od naszej interpretacji, na wyniki badań wpływa nasza interpretacja/rozumienie zzjawisk społecznych

6. obiektywna analiza jest niemożliwa

7. nie ma prawdy obiektywnej, świat jest konstruowany społecznie, rolą naukowców jest badanie społecznych konstrukcji

8. powinno się stosować metody jakościowe np. wywiady

9. w interpretacjoniźmie wyróżniamy prądy : hermeneutyczny, postmodernistyczny oraz poststrukturalistyczny

Odmiany interpretacjonizmu

1.hermeneutyka-sztuka interpretacji textow literackich,naukowych i działań

2.etnologia-czesc antropologii, nauka porównawcza o kulturach świata

3.fenomenologia-kierunek filozoficzny, usiłujący dotrzeć do istoty zjawisk, zamiast powierzchniowej interpretacji(dotrzeć do tego jak instytucje społ. powstały, intuicyjne poznanie zjawisk)

4.postmodernizm-poststrukturalizm, antynaturalistyczne podejście do interpretacji(Michel Fucois).Kwestionowanie znaczenia podmiotu i rozumu. Człowiek nie jest bytem, który ma wpływ na historię i nie jest autonomiczny. Jego funkcjonowanie zależy od tradycji. Zakwestionował poję. rozumu(siły sprawczej) które kieruje historią.

Krytyka Interpretacjonizmu

-nie bierze pod uwagę materialnych uwarunkowań rzeczywistości np. ekonomii

-nie dorobił się swojego własnego obiektywnego pojęcia prawdy

-nad historią nie ma bytu nadrzędnego, historia nie rozwija się w sposób racjonalny tylko przypadkowy

Evans-Pritchard - brytyjski antropolog kulturowy. Większość jego prac dotyczyła ludów północnej Afryki, początkowo ludu Azande, a później Nuerów z południowego Sudanu. Trzytomowa monografia Nuerów stała się klasyczną pozycją studiowaną do tej pory przez studentów antropologii. Opracowany przez Evans-Pritcharda model segmentarny opisuje funkcjonowanie społeczeństw pozbawionych formalnego przywództwa i instytucji politycznych. Rozwijał swoje teorie w duchu programu funkcjonalizmu zapoczątkowanego w antropologii brytyjskiej przez A. R. Radcliffe-Browna, jednakże różnił się od niego traktowaniem antropologii bardziej jako nauki humanistycznej niż części przyrodoznawstwa.

Analiza pojęć:

Dekonstrukcja - to termin filozoficzny stworzony przez Jacques'a Derridę w 1960 roku.

Odnosi się do wielości możliwych interpretacji i odczytań tekstu i języka, w kontekście tego, co sam tekst i język podkreśla jako istotne, ale także tego, co pomija. Jacques Derrida twierdził, że dekonstrukcja nie jest kierunkiem filozoficznym ani nową szkołą myślenia, a jedynie sposobem odbioru tekstu. Komentatorzy i kontynuatorzy Derridy stworzyli jednak charakterystyczny, odrębny nurt w filozofii.

Jak twierdził sam Derrida, "nie ma nic poza tekstem" i każdy komentarz na temat dzieła, także pochodzący od autora, jest jedynie przyczynkiem, kolejnym odrębnym tekstem podlegającym interpretacjom, lecz bynajmniej nie uprzywilejowanym.

Termin dekonstrukcji nie ma precyzyjnej definicji, także dlatego, że unikał jej sam autor

Narracja - ((łac.) narratio – opowiadanie) – zbiór wszystkich elementów tekstu składających się na fabułę, reguł przy pomocy których te elementy są łączone i zasad według których elementy te generują u odbiorcy poczucie obcowania z fabułą. W tym rozumieniu narracja pozostaje w opozycji do dyskursu – stanowi niejęzykową warstwę tekstu (nie tylko literackiego, ale także filmowego, fotograficznego, komiksowego). Tak rozumiana narracja jest przedmiotem badań w narratologii. W tym przypadku wyraz ma liczbę mnogą (np. mówi się o "narracjach historycznych" czyli sposobach kształtowania fabuł historycznych). Synonimem tak rozumianej narracji jest opowiadanie (rozumiane szeroko, a nie jako gatunek) czy fabuła (rozumiana technicznie, a nie jako fikcja).

Dyskurs - (łac. discursus – bieganie w różnych kierunkach, pospieszanie dokądś, dyskusja) - pojęcie wywodzące się z językoznawstwa, jako forma organizacji języka.

Od lat 80. pojęcie dyskursu jest jednym z kluczowych w naukach społecznych, w szczególności w socjologii (określa się je, jako "zwrot ku retoryce" lub "nową dyskursywność nauk społecznych"). Określenia te oznaczają sposób uprawiania nauk społecznych, w którym przedmiotem badania jest język.

Popularność pojęcia "dyskursu" doprowadziła do rozszerzenia jego definicji. W najszerszym określeniu dyskurs, to "każde użycie języka dłuższe niż zdanie lub wszelki proces użycia języka". Taka interpretacja nie jest stosowana w nauce. W praktyce każdy badacz od nowa definiuje pojęcie dyskursu, zgodnie ze swoimi celami badawczymi i wskazuje, do której z wielu szkół rozumienia pojęcia będzie się odwoływał.

pojęcie dyskursu przyjmuje dwa zasadnicze znaczenia:

kategorii przeciwstawnej językowi (zwłaszcza pojmowanemu według kategorii strukturalistycznych, tzn. jako połączenia leksykonu i zasad gramatycznych) i oznaczająca funkcjonowanie językowe występujące w naturalnym kontekście.

kategorii wyodrębniającej zbiór istniejących w sferze publicznej wypowiedzi według zadanego kryterium tematycznego, np.: dyskurs medialny, dyskurs prasowy, dyskurs gender, itp.

Dyskurs jest dziedziną, w której badacz uznaje tautologiczność, czyli rzeczywistość, w której przyszło nam żyć i która ma charakter dyskursywny. Etymologia pojęcia sięga do pojęcia discursus, oznaczającego tyle, co rozmowa, mowa, przemówienie. Rzeczywistość dyskursywna jest rzeczywistością wytwarzaną na kształt rozmowy (dyskusja). W niektórych ujęciach dyskursywnych zmienia się samo ujęcie rozmowy. Istotą świadomości jest jej wewnętrzna dialogiczność, dyskusja tocząca się pomiędzy wchodzącymi w jej skład strukturami. To umożliwia rozszerzenie pojęcia dyskursu (nie jest tylko pojęciem określającym rozmowę dwóch odrębnych osobowości). Z takim samym powodzeniem może być stosowane do wszelkiego rodzaju aktów negocjowania znaczeń przekazów komunikacyjnych, niezależnie od pośrednictwa medium, także niezależnie od tego, czy w naturze tych przekazów leży sprzężenie zwrotne, będące kluczowym warunkiem rozmowy.

Zakreślona w ten sposób wstępna definicja dyskursu wychodzi poza dwie podstawowe kategorie komunikacji, tj. mowy i pisma. Dyskurs może odtąd dotyczyć również znaczeń komunikowanych przez przedmioty materialne, organizację przestrzeni społecznej.