Wynalazki
Wynalazki
Dom
Dom
Dom
Dom
– przystosowany pod względem konstrukcyjnym i
– przystosowany pod względem konstrukcyjnym i
użytkowym budynek, przeznaczony do celów
użytkowym budynek, przeznaczony do celów
mieszkalnych. Są różne rodzaje domów, np. blok, dom
mieszkalnych. Są różne rodzaje domów, np. blok, dom
jednorodzinny, wielorodzinny i kawalerka czyli wynajęte
jednorodzinny, wielorodzinny i kawalerka czyli wynajęte
przez daną osobę małe mieszkanie.
przez daną osobę małe mieszkanie.
Najstarszą formą domów są jaskinie, szałasy, ziemianki.
Najstarszą formą domów są jaskinie, szałasy, ziemianki.
Pierwsze domy wznoszono z gałęzi oblepianych gliną,
Pierwsze domy wznoszono z gałęzi oblepianych gliną,
drewnem i kamieniem. W okresie starożytnym w Egipcie
drewnem i kamieniem. W okresie starożytnym w Egipcie
budowano domy z cegieł ręcznie lepionych z gliny i
budowano domy z cegieł ręcznie lepionych z gliny i
suszonych na słońcu. Były to budynki wieloizbowe, często
suszonych na słońcu. Były to budynki wieloizbowe, często
z dziedzińcem wewnętrznym, wtedy pojawiły się też
z dziedzińcem wewnętrznym, wtedy pojawiły się też
budynki piętrowe. W Europie, wykształcił się dom grecki i
budynki piętrowe. W Europie, wykształcił się dom grecki i
dom rzymski.
dom rzymski.
W Europie chrześcijańskiej, w okresie średniowiecza
W Europie chrześcijańskiej, w okresie średniowiecza
funkcję domów pełniły warowne zamki i drewniane chaty
funkcję domów pełniły warowne zamki i drewniane chaty
budowane na terenie grodów i podgrodzi albo jako
budowane na terenie grodów i podgrodzi albo jako
rozproszone (wieś), na terenach chronionych w sposób
rozproszone (wieś), na terenach chronionych w sposób
naturalny – np. w lesie. W miastach w wieku XIII i XIV w
naturalny – np. w lesie. W miastach w wieku XIII i XIV w
dom to przeważnie budynek o drewnianej konstrukcji
dom to przeważnie budynek o drewnianej konstrukcji
szkieletowej, które zaczęto zastępować budynkami o
szkieletowej, które zaczęto zastępować budynkami o
ścianach murowanych.
ścianach murowanych.
Dom 2
Dom 2
W okresie gotyku w budownictwie miejskim
W okresie gotyku w budownictwie miejskim
zaczęto wznosić najczęściej dwu-, trzypiętrowe
zaczęto wznosić najczęściej dwu-, trzypiętrowe
kamienice szczytowe. Począwszy od renesansu,
kamienice szczytowe. Począwszy od renesansu,
miejskie kamienice zyskują szersze, bogato
miejskie kamienice zyskują szersze, bogato
zdobione fasady z większymi oknami. Wzrasta
zdobione fasady z większymi oknami. Wzrasta
liczba pomieszczeń. Ten typ budownictwa w
liczba pomieszczeń. Ten typ budownictwa w
okresie baroku zaczął pełnić również funkcję
okresie baroku zaczął pełnić również funkcję
miejskich rezydencji przedstawicieli najwyższych
miejskich rezydencji przedstawicieli najwyższych
warstw społecznych. Kamienice upodobniły się
warstw społecznych. Kamienice upodobniły się
do miejskich pałaców
do miejskich pałaców
Na terenach wiejskich zabudowa warowna
Na terenach wiejskich zabudowa warowna
przeobraziła się w pałace i dwory szlacheckie.
przeobraziła się w pałace i dwory szlacheckie.
Budownictwo jednorodzinne wykształciło się w
Budownictwo jednorodzinne wykształciło się w
Anglii w XVII w. Kamienice czynszowe pojawiły
Anglii w XVII w. Kamienice czynszowe pojawiły
się na początku XVIII w. w miastach Anglii i
się na początku XVIII w. w miastach Anglii i
Francji. W czasach dzisiejszych funkcję domów
Francji. W czasach dzisiejszych funkcję domów
pełnią budynki wielorodzinne (bloki mieszkalne,
pełnią budynki wielorodzinne (bloki mieszkalne,
kamienice) i jednorodzinne.
kamienice) i jednorodzinne.
Dom 3
Dom 3
Budynki wielorodzinne: propagował Le
Budynki wielorodzinne: propagował Le
Corbusier. Jego projekty zabudowy miast
Corbusier. Jego projekty zabudowy miast
opierały się na wyodrębnieniu funkcji
opierały się na wyodrębnieniu funkcji
mieszkalnej, wypoczynkowej i sfer pracy
mieszkalnej, wypoczynkowej i sfer pracy
(biura, zakłady przemysłowe). Domy –
(biura, zakłady przemysłowe). Domy –
jednakowe wieżowce, pozbawione
jednakowe wieżowce, pozbawione
ozdób, o geometrycznych kształtach,
ozdób, o geometrycznych kształtach,
sytuowane w pobliżu parków,
sytuowane w pobliżu parków,
przeznaczone były dla setek i tysięcy
przeznaczone były dla setek i tysięcy
osób. Z tych założeń wywodzą się
osób. Z tych założeń wywodzą się
dzisiejsze osiedla realizowane w Polsce
dzisiejsze osiedla realizowane w Polsce
od lat sześćdziesiątych XX w.
od lat sześćdziesiątych XX w.
Funkcje mieszkalne zaspokajają także
Funkcje mieszkalne zaspokajają także
budynki takie jak hotele internaty i
budynki takie jak hotele internaty i
koszary.
koszary.
Kalendarz
Kalendarz
Pomiar czasu według faz księżyca
Pomiar czasu według faz księżyca
(Babilończycy, Grecy)
(Babilończycy, Grecy)
Pomiar czasu według wylewów (Egipt)
Pomiar czasu według wylewów (Egipt)
Rok słoneczny 365 dni (Majowie)
Rok słoneczny 365 dni (Majowie)
Kalendarz juliański – wprowadzony przez
Kalendarz juliański – wprowadzony przez
Juliusza Cezara, który zadecydował o
Juliusza Cezara, który zadecydował o
nowej długości miesięcy. Przeniósł
nowej długości miesięcy. Przeniósł
początek roku z marca na styczeń, aby
początek roku z marca na styczeń, aby
zbliżyć go do przesilenia zimowego.
zbliżyć go do przesilenia zimowego.
Kalendarz gregoriański – wprowadzony w
Kalendarz gregoriański – wprowadzony w
1582r zatwierdzony bullą papieża
1582r zatwierdzony bullą papieża
Grzegorza XIII. Jest to korekta kalendarza
Grzegorza XIII. Jest to korekta kalendarza
juliańskiego o 10 dni.
juliańskiego o 10 dni.
Zegar
Zegar
Zegar
Zegar
– przyrząd do ciągłego pomiaru czasu.
– przyrząd do ciągłego pomiaru czasu.
Pierwszymi chronometrami w starożytności były zegary
Pierwszymi chronometrami w starożytności były zegary
słoneczne i wodne. Czas mierzono także spalaniem się
słoneczne i wodne. Czas mierzono także spalaniem się
świecy lub oliwy w lampkach oliwnych.
świecy lub oliwy w lampkach oliwnych.
746r wynalezienie zegara mechanicznego. Głownie były to
746r wynalezienie zegara mechanicznego. Głownie były to
zegary wieżowe.
zegary wieżowe.
1368 pierwszy zegar mechaniczny w Polsce
1368 pierwszy zegar mechaniczny w Polsce
1502
1502
–
–
zegarek kieszonkowy
zegarek kieszonkowy
1919 pierwszy zegarek na rękę
1919 pierwszy zegarek na rękę
Ze względu na metodę pomiaru czasu można podzielić
Ze względu na metodę pomiaru czasu można podzielić
zegary na
zegary na
oparte na zjawiskach naturalnych i prostych zjawiskach
oparte na zjawiskach naturalnych i prostych zjawiskach
fizycznych:
fizycznych:
Zegary słoneczne
Zegary słoneczne
Zegary księżycowe
Zegary księżycowe
Zegary wodne
Zegary wodne
Zegary piaskowe (klapsydra)
Zegary piaskowe (klapsydra)
zegary ogniowe (świeca)
zegary ogniowe (świeca)
zegary oliwne
zegary oliwne
Narzędzia pisarskie
Narzędzia pisarskie
Protoplastą pióra była ścięta ukośnie trzcinka
Protoplastą pióra była ścięta ukośnie trzcinka
używana w Egipcie.
używana w Egipcie.
W III p.n.e wynaleziono kałamarz
W III p.n.e wynaleziono kałamarz
W IV w n.e. pojawiło się pióro ptasie i gęsie.
W IV w n.e. pojawiło się pióro ptasie i gęsie.
W 1780r Harison rozpoczął produkcje pierwszych
W 1780r Harison rozpoczął produkcje pierwszych
piór metalowych t.z. stalówek
piór metalowych t.z. stalówek
W 1809r. Wynaleziono wieczne pióro.
W 1809r. Wynaleziono wieczne pióro.
1888 wynaleziono długopis zwany piórem
1888 wynaleziono długopis zwany piórem
kulkowym.
kulkowym.
1939 wynalezienie długopisu (Laszlo Biro)
1939 wynalezienie długopisu (Laszlo Biro)
Ołówek w starożytności był to cienki pręcik ołowiu.
Ołówek w starożytności był to cienki pręcik ołowiu.
Ołówki grafitowe powstały w XVI w po odkryciu
Ołówki grafitowe powstały w XVI w po odkryciu
złóż grafitu.
złóż grafitu.
W obecnej postaci ołówek znany jest od 1683r
W obecnej postaci ołówek znany jest od 1683r
W 1857r wynaleziono ołówek kopiowy.
W 1857r wynaleziono ołówek kopiowy.
Wynalezienie papieru
Wynalezienie papieru
Wynalezienie papieru 105r. (Caj Lun
Wynalezienie papieru 105r. (Caj Lun
Chiny)
Chiny)
751r papier trafia do krajów Islamu
751r papier trafia do krajów Islamu
1085 wynalazek papieru trafił do
1085 wynalazek papieru trafił do
Europy – pierwsza papiernia w Toledo
Europy – pierwsza papiernia w Toledo
w 1150r.
w 1150r.
1491 w Prądniku Czerwonym w Polsce
1491 w Prądniku Czerwonym w Polsce
powstaje pierwszy młyn papierniczy.
powstaje pierwszy młyn papierniczy.
1834 w Jeziornej ruszył zakład
1834 w Jeziornej ruszył zakład
produkujący papier na skale
produkujący papier na skale
przemysłową
przemysłową
.
.
Pieniądz
Pieniądz
Handel wymienny – sól, ziarno, miód
Handel wymienny – sól, ziarno, miód
Wynalezienie pieniądza w VII w. -
Wynalezienie pieniądza w VII w. -
monety (Fenicjanie)
monety (Fenicjanie)
W 1665r wynaleziono pieniądz
W 1665r wynaleziono pieniądz
papierowy (kwit dewizowy) przez
papierowy (kwit dewizowy) przez
Szwedzki Bank Królewski.
Szwedzki Bank Królewski.
Pieniądz w Polsce
Pieniądz w Polsce
-
-
Od Mieszka I srebrna moneta –
Od Mieszka I srebrna moneta –
denar
denar
-
-
XIV w pojawił się grosz krakowski
XIV w pojawił się grosz krakowski
-
-
Od 1564 za Zygmunta Augusta
Od 1564 za Zygmunta Augusta
pojawił się złoty polski
pojawił się złoty polski
Telefon
Telefon
1876r Aleksander Bell
1876r Aleksander Bell
skonstruował pierwszy aparat
skonstruował pierwszy aparat
telefoniczny
telefoniczny
1877 w USA powstały pierwsze
1877 w USA powstały pierwsze
lokalne linie telefoniczne
lokalne linie telefoniczne
1878 powstał pierwszy
1878 powstał pierwszy
mikrotelefon
mikrotelefon
1927 nastąpiło połączenie
1927 nastąpiło połączenie
telefoniczne Europy i Ameryki
telefoniczne Europy i Ameryki
Lata 80 do użytku weszły telefony
Lata 80 do użytku weszły telefony
komórkowe
komórkowe
Higiena
Higiena
Pierwsze łaźnie znane były w starożytności – termy
Pierwsze łaźnie znane były w starożytności – termy
w Grecji i w Rzymie. Były łaźnie prywatne i
w Grecji i w Rzymie. Były łaźnie prywatne i
publiczne. Korzystający z łaźni początkowo
publiczne. Korzystający z łaźni początkowo
obmywali się zimną wodą, następnie udawano się
obmywali się zimną wodą, następnie udawano się
do basenów z gorącą wodą. Służyły do mycia się i
do basenów z gorącą wodą. Służyły do mycia się i
spotkań towarzyskich i dyskusji.
spotkań towarzyskich i dyskusji.
W średniowieczu znaczenia łaźni zmalało.
W średniowieczu znaczenia łaźni zmalało.
W odrodzeniu pojawiły się łazienki w prywatnych
W odrodzeniu pojawiły się łazienki w prywatnych
pałacach z wanną.
pałacach z wanną.
W XIX w. w łazienkach pojawiły się także bojlery i
W XIX w. w łazienkach pojawiły się także bojlery i
umywalki, a w XX w piece gazowe.
umywalki, a w XX w piece gazowe.
Toalety to w starożytności latryny z siedziskami z
Toalety to w starożytności latryny z siedziskami z
marmuru. Ustępy miały rzeźbione oparcia na ręce.
marmuru. Ustępy miały rzeźbione oparcia na ręce.
Miały funkcje podobne do łaźni - towarzyską.
Miały funkcje podobne do łaźni - towarzyską.
W okresie następnym potrzeby fizjologiczne
W okresie następnym potrzeby fizjologiczne
zaspokajano w domach, wykorzystując nocniki.
zaspokajano w domach, wykorzystując nocniki.
Zawartość opróżniano do rowów lub przez okno na
Zawartość opróżniano do rowów lub przez okno na
ulicę.
ulicę.
Higiena 2
Higiena 2
Pierwszy WC czyli ustęp spłukiwany wodą wynaleziono
Pierwszy WC czyli ustęp spłukiwany wodą wynaleziono
w 1596r
w 1596r
W 1852r otworzono w Londynie pierwsze toalety
W 1852r otworzono w Londynie pierwsze toalety
publiczne.
publiczne.
Mydło
Mydło
wynaleźli Fenicjanie. W pierwszym stuleciu
wynaleźli Fenicjanie. W pierwszym stuleciu
naszej ery ludy Europu potrafiły produkować mydło.
naszej ery ludy Europu potrafiły produkować mydło.
Głównym surowcem do wyrobu mydła są rośliny
Głównym surowcem do wyrobu mydła są rośliny
wydzielające pianę. Wywary z tych roślin łączono z
wydzielające pianę. Wywary z tych roślin łączono z
tłuszczem zwierzęcym. W Polsce mydlarnie, czyli
tłuszczem zwierzęcym. W Polsce mydlarnie, czyli
wytwórnie mydła pokazują się już w XIV w. Jednak
wytwórnie mydła pokazują się już w XIV w. Jednak
dopiero w XIX w. mydło stało się przedmiotem
dopiero w XIX w. mydło stało się przedmiotem
powszechnej potrzeby.
powszechnej potrzeby.
Widelec u
Widelec u
kazał się na stołach dopiero w XV wieku.
kazał się na stołach dopiero w XV wieku.
Włosi najwcześniej zaczęli go używać, następnie
Włosi najwcześniej zaczęli go używać, następnie
Francja i Niemcy .
Francja i Niemcy .
W Polsce na dworze Zygmunta Starego znane były
W Polsce na dworze Zygmunta Starego znane były
grabki do mięsa. Dopiero w XVII wieku widelce
grabki do mięsa. Dopiero w XVII wieku widelce
zaczynają się upowszechniać wśród szlachty
zaczynają się upowszechniać wśród szlachty
i mieszczaństwa. Mają początkowo "dwa kły", później
i mieszczaństwa. Mają początkowo "dwa kły", później
ukazują się trójzębne.
ukazują się trójzębne.