W.2

KRYTERIA WYZNACZANIA DZIAŁAŃ RESOCJALIZACYJNYCH

Rozumienie dobrego przystosowania jednostki

• Nieprzystosowanie społeczne – biologiczna perspektywa dotyczy stosunku organizmu żywego do środowiska społecznego, przeniesiona na grunt nauk humanistycznych

• Autonomia jednostki i środowiska przy współistnieniu i osiąganie dojrzałych form rozwoju dzięki realizacji celów rozwojowych (= dobre przystosowanie i funkcjonowanie), np. Lista zadań rozwojowych Havighursta (1972)- od niemowlęctwa do późnej dojrzałości

Biologiczne ujęcie przystosowania

• Środowisko – Urie Bonfenbrenner 1986, 1989 – składa się z wielu wzajemnie połączonych elementów (mikrośrodowisk): rodziny, rówieśników, szkoły, sąsiadów, społeczności lokalnej, infrastruktury, środowiska naturalnego; do nich też należy odnieść funkcjonowanie człowieka.

• W naukach biologicznych „przystosować się” to rozwinąć wszystkie swoje możliwości i przejść przez cały cykl biologiczny.

Różne ujęcia (modele) nieprzystosowania społecznego

• psychologiczny

• pedagogiczny

• socjologiczny

• kryminologiczny

• medyczny

• prawny

• Określenia: niedostosowanie/nieprzystosowanie społeczne; przestępczość, dewiacja, asocjalność, psychopata, charakteropata, nieletni, dziecko trudne, zaniedbane, zdemoralizowane

Historyczne ujęcia problematyki

• Niedostosowanie – termin wprowadzony przez Marię Grzegorzewską 1964 (tendencje społecznie negatywne; odwracalność)

• Młodzież trudna – pojęcie używane przez Czesława Czapówa 1962 (konflikt z innymi i z normami; przyczyny w jednostce i środowisku)

• Lipkowski 1972 – nieprzystosowanie jako zmiany charakterologiczne, zachowań społecznych i moralnych wartości, zaburzeń w emocjach

Historyczne ujęcia problematyki

• Han-Ilgiewicz 1995 - niedostosowanie społeczne jako wyobcowanie społeczne i przebywanie w niekorzystnej grupie

• Konopnicki 1964 – niedostosowanie społeczne jako przejaw zaburzeń emocjonalnych (dzieci aspołeczne, depresyjne, wrogie) i negatywnych postaw społecznych

• Hanna Spionek 1973 – wykolejenie – od nadmiernej pobudliwości, impulsywności do zahamowania

Kryminologiczne i psychologiczne ujęcie nieprzystosowania

• Kryminolodzy – Ostrihanska – utożsamiają df niedostosowania z nieprzystosowaniem społecznym (zaburzenie, nieprzestrzeganie norm, trwałość, objawy)

• Psychologowie – posługują się kategorią przystosowania i nieprzystosowania jako kryteriami normy funkcjonowania człowieka na kontinuum przystosowania i jego braku psychicznego (zdrowie i jego zaburzenia i choroba psychiczna)i społecznego (zdrowie społeczne i asocjalność). Wg Konopnickiego rozpoznanie niedostosowania społecznego – wyjście z kryteriów psychologicznych , a skutki – społeczny charakter.

Ujęcia socjologiczne, psychologii resocjalizacyjnej, prawne

• Socjologiczne – dewiacja, dewiant

• Psychologii kryminologicznej - przestępca

• Prawne – recydywista, sprawca

Kryteria zdrowej osoby

• Ważna : intencjonalność, samoświadomość i odpowiedzialność osoby za czyn (ujęcie personalistyczno- egzystencjalne), znaczenie.

• H. Olechnowicz: 1995 walka o więź dla dziecka to walka o życie, a także o realizację zakodowanej genetycznie siły rozwoju.

• Płużek 1991– kryteria zdrowej osoby:

1. Wolność wyboru swojego sposobu zachowania, istnienia, życia

2. Umiejętność kontrolowania i ograniczania wpływu innych na siebie i kontrolowania swojego oddziaływania na innych

3. Umiejętność nawiązywania kontaktów z innymi

4. Zdolność do wysiłku w kierunku rozwoju własnej osobowości, trudu z tym związanego i panowanie nad lękiem ontologicznym

5. Zdolność do przekraczania własnych ograniczeń.

6. Odpowiedzialność za wypełnienie zadań życiowych, życie ze zrozumieniem cierpienia, sensu.

Kryterium oceny rozwoju osobowości

• określenie obserwowanych zmian w ustalonych momentach czasowych

• ustalenie siły integracji elementów tworzących osobowość

• ustalenie wyraźnego czynnika integrującego

• wyróżnienie czynnika kontrolującego

• należy także uwzględnić: poziom lęku, poczucia winy, gotowość do przebaczenia sobie i innym, gotowości naprawcze wyrównujące braki, krzywdy, błędy.

Osobowość

• zintegrowana struktura systemowa,

• tworząca sieć relacji

• hierarchicznie uporządkowanych

• i uaktywnionych możliwości

Dziękuję za uwagę