HIEROGLIFY EGIPSKIE (w b.duzym skrócie)

Jezyk egipski jest jednym z najstarszych jezyków pisanych. Najstarszy zapis tego jezyka.pochodzi z końca IV tysiąclecia pne i pozostawał w uzyciu az do ok. XIw n.e

Materiał pisany jakiznamy składa sie głownie z inskrypcji religijnych i grobowych oraz tekstów o chartka. Handlowym i administracyjnym.

W okresie późnym w Egipcie w uzyciu były 3 rodzaje pisma służące do zapisy jednego jeżyka. Były to hieroglify (gr.: święte litery), ich „pisana” odmiana hieratyka (pismo „kapłańskie”) i demotyka – jeszcze bardziej uproszczona forma pisma (pismo „ludowe”). Zostały one wyparte przez pismo koptyjskie.

Na początku hieroglifów uzywano do pisania na każdy temat, potem ograniczono ich uzycie do tekstów religijnych i inskrypcji monumentalnych.

Znaki pisma h. mają charakter obrazkowy (ikoniczny). Ich liczba zmieniała się wraz z upływem czasu bo powstawały nowe słowa, ale nigdy nie używano wiecej niż 1000 znaków na raz (w jednym okresie czasu). W inskrypcjach nie ma znaków przestankowych które oddzielają słowa i zdania. Czyta się je azwyczaj od prawej do lewej i z góry na dół. Nigdy nie zapisywano ich poziomo – jak alfabetu.

Czasem zmieniano kolejność znaków bo niektóre (np. imie króla) były ważniejsze niż inne. Poza tym kolejność zniemiano też po to aby kompozycja ładniej wyglądała…

Wierzono ze hieroglify są magiczne, dlatego wraz z upływem czasu, są one coraz bardziej widoczne na posągach i ścianach. Zniszczenie zapisu czyjegoś imienia oznaczało skazanie go na unicestwienie. Zapis imienia zawierał w sobie unikatowe „ja” danej osoby.

Niektóre zanki traktowano jako złe i szkodliwe (np. wąż) wiec neutralizowano ich złe działanie przedstawiając je tylko w połowie (bez głowy albo ogona). Inne znaki traktowano jako dobre i pożytecznei robiono z nich amulety do noszenia np. na szyi.

Pismo było b.waznym elementem kultury egipskiej ale niewiele osób umiało czytać i pisac (głównie członkowie rodziny królewskiej, albo osoby wykonujące zawód związany z pisaniem np. skryba)

Istnieją 3 typy znaków:

-logogram (jeden znak oznacza całe słowo)

-fonogram (znak oznacza tylko dźwięk mowy)

-determinatyw (pozwala sprecyzować znaczenie słowa)

Występują tylko spółgłoski, samogłoski są pomijane w zapisie. W średnioegipskim zapisie jezyka wyrózniamy 24 spółgłoski

Nie wiadomo dokładnie skad się wzieło pismo w star.Egipcie, bo sami Egipcjanie uwazali je za wynalazek bogów. Pojawia się pod sam koniec okresy predynastycznego, w czasie skokowych przemian kulturowych i technicznych. Jest używane głownie w napisach monumentalnych, ale też do celow handlowych i ideologicznych (np.w sztuce – podpisy w przedstawianych scenach)

Hieroglify odczytał Francuz J.F.Champollion. Przed nim duże postępy zrobił Anglik Thomas Young ale nie udało mu się do konca ponieważ założył ze hieroglify mają charakter symboliczny. Campollion jako pierwszy udowodnił ze system, pisma hier., opierał się na fonetycznosci zapisu. Wszystkie odkrycia opublikował w 1824r. w książce ‘zarys systemu hieroglificznego’.