CHE GUEVARA

Pełne nazwisko Che brzmi: Ernesto Guevara Lynch de la Serna. Guevara urodził

się 14 maja 1928 roku w Argentynie. W wieku dwóch lat zachorował na astmę,

na którą cierpiał do końca życia. Razem z rodziną przeniósł się do bardziej

suchego klimatu, do miasta Alta Garcia (Cordoba), gdzie jego zdrowie się nie

polepszyło. Wykształcenie podstawowe zapewniła mu matka – Celia de la

Serna, kształcił się w domu. Wcześnie stał się gorącym czytelnikiem Marksa,

Engelsa i Freuda, których dzieła można było znaleźć w bibliotece jego ojca.

Dyktatorskie rządy Juana Perona, któremu cała rodzina Guevarów była

przeciwna, wpoiły młodemu Ernesto pogardę dla pantomimy parlamentarnej

demokracji i nienawiść dla wojskowych polityków i armii, kapitalistycznej

oligarchii, a ponad wszystko do imperializmu Stanów Zjednoczonych.

Na uniwersytecie w Buenos Aries studiował medycynę. Na początku miał

nadzieję zrozumieć swoją własną chorobę, później interesował go bardziej trąd.

W 1949 roku wyruszył w pierwszą ze swoich długich podróży, zwiedzając

północną Argentynę na rowerze. Tam po raz pierwszy zetknął się z bardzo

biedną resztką plemienia indiańskiego. W 1951 roku, po zdaniu swojego

przedostatniego egzaminu wyjechał w znacznie dłuższą podróż (na motorze), w

towarzystwie swojego kolegi. Utrzymywał się z dorywczej, ciężkiej pracy.

Odwiedził południową Argentynę, Chile, gdzie poznał Salvadora Allendę, Peru,

gdzie pracował przez klika tygodni w leprosarium w Sao Pablo, Kolumbię,

gdzie został aresztowany, lecz w tydzień później zwolniony, Wenezuelę i

Miami. Wrócił do domu na swój ostatni egzamin, będąc pewnym jednej rzeczy,

że nie chce zostać średniej klasy lekarzem domowym. Specjalizował się w

dermatologii, i wyjechał do La Paz w Boliwii, podczas rewolucji narodowej,

którą potępił jako jej przeciwnik. Stamtąd pojechał do Gwatemali, gdzie

utrzymywał się z pisania podróżniczo – archeologicznych artykułów o ruinach

Inków i Majów. Mieszkał w Gwatemali podczas prezydentury socjalisty

Arbenza. Był marksistą, dobrze oczytanym w Leninie, lecz odmówił wstąpienia

do partii komunistycznej, bo to byłoby równoważne ze straceniem posady

lekarza, a był bez grosza i w łachmanach. Mieszkał z Hildą Gadea (późniejszą

żoną, z którą miał dwie córki: Aliuchę i Hilditę), marksistką indiańskiego

pochodzenia, która poszerzyła jego polityczną edukację, pilnowała go,

przedstawiła Nico Lopezowi, jednemu z poruczników Fidela Castro. W

Gwatemali zobaczył CIA “przy pracy”, jako głównych agentów kontrrewolucji.

Utwierdził się w swoim przekonaniu, że rewolucja może być przeprowadzona

tylko przez zbrojne powstanie. Kiedy Arbenz został obalony, Guevara wyjechał

do Mexico City (wrzesień 1954), gdzie pracował w klinice. Hilda Gadea i Nico

Lopez dołączyli do niego, poznał i został oczarowany przez Raula i Fidela

Castro, wtedy politycznych emigrantów.

Guevara uświadomił sobie, że w Fidelu znalazł przywódcę, jakiego szukał.

Szybko ustalono, że przyłączy się do kubańskiej partyzantki. Był najbardziej

agresywnym, sprytnym i zwycięskim z oficerów partyzantki. Che był

człowiekiem, który ponad wszystko cenił dyscyplinę, potrafił bez wahania

zastrzelić zdrajcę.

26 lipca 1953 partyzanci zaatakowali koszary w Santiago de Cuba. Po ataku, w

następnych dniach i godzinach wojsko schwytało wielu ludzi. Liczba poległych

w walkach wynosiła dwóch lub trzech i kilku rannych. Potem banalny błąd o

mało co nie doprowadza do tragedii. Fidel i jeszcze dwaj dowódcy zasypiają w

szałasie. Nad ranem budzi ich patrol żołnierzy, przystawiając im karabiny do

piersi. Fidel Castro, Che Guevara i kilkunastu innych trafiło więzienia na

Wyspie Młodości (wtedy: Isla del Pinos). Wyszli stamtąd za sprawą ustawy o

amnestii ogłoszonej przez Batistę. Przyjechał on do więzienia, a wszyscy mieli

złożyć mu hołd. Zamiast tego rewolucjoniści odśpiewali hymn 26 Lipca. Batista

był człowiekiem ograniczonym, więc z początku cieszył się, bo myślał, że to

jakiś hymn ku jego czci. Zirytował się jednak, gdy usłyszał: “Nienasyceni

tyrani, którzy pogrążyli Kubę w nieszczęściu”. Wszystkich zamknięto, a Fidela

Castro odizolowano. Wypuszczono ich po upływie 2 lat (dokładnie 22 m-cy).

22 I 1959r. do Hawany wkroczyła Armia Powstańcza i utworzyła rząd

tymczasowy, kończąc tym samym antyimperialistyczny i ogólnodemokratyczny

etap rewolucji na Kubie Obalenie reżimu Batisty przyjęto z powszechnym

zadowoleniem.

Po usunięciu z rządu przedstawicieli sił prawicowych rozpoczyna się drugi, już

socjalistyczny, etap rewolucji. Po reorganizacji aparatu władzy państwowej Che

stał się drugim, po Fidelu Castro, członkiem nowego rządu Kuby. Rozpoczyna

się drugi, już socjalistyczny, etap rewolucji.

Che zorganizował i zarządzał Instituto Nacional de la Reforma Agraria, by

zarządzić nowe prawa, konfiskując obszarnikom olbrzymie połacie ziemskie.

Przewodniczył Ministerstwu Przemysłu, został mianowany Prezesem

Narodowego Banku Kuby. Fakt jest faktem, że Che za szybko popchnął

kubańską gospodarkę w totalny komunizm, w ogromne zróżnicowanie

produkcyjne, że tymczasowo ją zrujnował.

W 1959 roku poślubił Aleidę March (z którą miał troje dzieci: synów Ernestica i

Camila, oraz córkę Celitę) i razem odwiedzili Egipt, Indie, Japonię, Indonezję,

Pakistan i Jugosławię. Jako Minister Przemysłu Kuby podpisał w lutym 1960

roku pakt z ZSSR, który uwolnił kubański przemysł cukrowy od USA. Drogę

socjalistycznego rozwoju Kuby potwierdził I Zjazd Komunistycznej Partii Kuby

w grudniu 1975r. Przeprowadzono wybory do ciał ustawodawczych Republiki i

przyjęto projekt nowej konstytucji.

Che twierdził, podobnie jak Mao Tse-tung, że rewolucję powinna sprowadzić do

miasta ludność wiejska. W tym czasie świętował wydanie swojej własnej

filozofii komunistycznej (opublikowanej później na Kubie 12 marca 1965 roku).

Oddalał się coraz bardziej od Związku Radzieckiego, Mao Tse-tunga. Jego

ostateczne rozłączenie z komunizmem radzieckim nastąpiło, kiedy w orędziu do

Organizacji Wspólnoty Afro-Azjatyckiej w Algierze (luty 1965) oskarżył ZSSR

o bycie “cichym wspólnikiem imperializmu”, nie współdziałanie z innymi

blokami komunistycznymi i o nie udzielanie pomocy zacofanym krajom

socjalistycznym. Oskarżył też rząd radziecki o politykę współistnienia i o

zmiany. Zainicjował Konferencję Trzech Kontynentów, by zrealizować program

rewolucji, zbrojnego powstania, wspólnej partyzantki dla Afryki, Azji i Ameryki

Południowej. Z drugiej strony po wymuszonej próbie zawarcia dobrych

stosunków z USA, atakował również Amerykę, na zjeździe ONZ, jako

reprezentant Kuby, za jej imperialistyczną działalność w Ameryce Łacińskiej.

Che zawarł porozumienie z Fidelem Castro, że po zwycięstwie Rewolucji na

Kubie pozwoli mu wrócić do ojczyzny, by walczyć tam, lub gdzie indziej w

Ameryce Łacińskiej. Castro dotrzymał obietnicy, jaką mu dał i kiedy Che

powiedział: "Chcę wyjechać i wypełnić swoją rewolucyjną misję" – nie

zatrzymywał go. Przez kilka miesięcy jego zakwaterowanie było tajne, krążyły

nawet pogłoski o jego śmierci (były to jednak kłamstwa). Tymczasem Che

przebywał w kilku afrykańskich krajach, głównie w Kongu, gdzie rozważał

możliwość przekształcenia powstania Kinszasa w komunistyczną rewolucję,

przez zastosowanie technik partyzanckich z Kuby. Wrócił na Kubę, by trenować

ochotników do tego projektu, i zabrał do Konga 120 Kubańczyków. Jego ludzie

spisywali się dobrze, ale nie rebelianci Kinszasa. Nie byli oni skuteczni wobec

belgijskich wojsk i do jesieni 1965 Che musiał poprosić Castra o wysłanie

pomocy z Kuby. Ostatecznie powstanie to upadło.

Tymczasem w Boliwii sytuacja ludzi tam mieszkających była w opłakanym

stanie. Z jednej strony prezydent Barrientos sprawował rządy mocnej ręki,

terroryzując ludność, z drugiej Mario Monje, przewodniczący Komunistycznej

Partii Boliwii, człowiek, który nie dbał o dobro ogółu, lecz tylko i wyłącznie o

swoje, swojej rodziny i swoich popleczników. Boliwia, jako kraj odcięty od

morza, potrzebowała swobody, uniezależnienia się z jednej strony od

imperializmu USA, z drugiej od oligarchii wojskowych. Obydwie te siły gotowe

były na zbrojną interwencję w obronie swych interesów, każde, nawet

najmniejsze rozruchy były krwawo tłumione. Che, jako człowiek wyposażony

pewnym bagażem doświadczeń i grupką zaufanych ludzi mógł przyspieszyć ten

proces.

Che mógł pozostać na Kubie i razem z Fidelem Castro nią zarządzać, jednak on

nie przywiązywał wagi do urzędów. Twierdził, że oddziałem partyzanckim

najlepiej kieruje się z pola bitwy, a nie z miękkiego fotela urzędniczego. Poza

tym pozostawienie oddziału w ręce niedoświadczonego na polu bitwy,

ograniczonego szowinisty, jakim był Monje równoznaczne by było z wysłaniem

ludzi na pewną śmierć. Od Monje odeszła grupa partyzantów pod dowództwem

braci Intiego i Coco Peredo. Monje niezadowolony z takiego rozwoju akcji

zaczął sabotować oddział Che, powstrzymując aktywistów komunistycznych,

którzy chcieli dołączyć się do oddziału Guevary. Po nieudanej próbie

pozbawienia Che dowództwa partyzantki, w 1968 roku Mario Monje został

usunięty ze stanowiska sekretarza KP Boliwii. Kolejnym został Jorge Kolle

Cueto.

Che pragnął mieć w swoim oddziale, oprócz Boliwijczyków, grupkę zaufanych,

doświadczonych na placu boju partyzantów – Kubańczyków. Che ufał im

bezgranicznie, i miał rację. Żaden z tych ludzi go nie zdradził, żaden nie

stchórzył w obliczu niebezpieczeństwa, wszyscy, oprócz tych, którzy przeżyli i

wrócili na Kubę, zginęli bohaterską śmiercią.

Pierwsze słowa, jakie Guevara zapisał w swoim dzienniku zaraz po przybyciu

do Boliwii brzmią: “Dziś zaczyna się nowy etap”. Che uważał, że działania

wojenne w Boliwii stanowią pewien etap, który wywoła pewnego rodzaju

reakcję łańcuchową, która zasięgiem obejmie w przyszłości całą Amerykę

Łacińską. "Każda kropla przelana na ziemi, pod której sztandarem ktoś się

urodził, jest doświadczeniem, jakie podejmą ci, co przeżyli, aby zastosować je

później w walce o wyzwolenie własnego kraju. I wyzwolenie każdego ludu

stanowi zwycięstwo w walce o wyzwolenie własnej ojczyzny”. Przewidywał, że

zwycięstwo działań partyzanckich może nadejść za 15–20 lat, sam nie

spodziewał się tego dożyć, ale śmierć traktował jako coś naturalnego, mówił, że

“ktoś musi zacząć”. W swoim orędziu do Konferencji Trzech Kontynentów

pisał: “Cała moja działalność jest okrzykiem wojennym przeciw

imperializmowi… Gdziekolwiek mnie zaskoczy śmierć, powitam ją z radością,

byle mój okrzyk wojenny dotarł do tych, którzy chcą mnie usłyszeć, i inna ręka

wyciągnęła się, aby przejąć moją broń”.

Po wielu “przygodach” powstanie w Boliwii upadło. Niektórzy podejrzewają, że

Che “wpadł” w wyniku donosu chłopów, których chciał przeciągnąć na swoją

stronę. Jak było, nie wiem. Fakt jest faktem, że 8 października 1967 roku w

wąwozie, gdzie partyzanci rozbili obóz zaatakowała ich dosyć liczna grupa

żołnierzy. Oddział podzielił się na dwie części. Pierwszą dowodził Che a drugą

Inti. Z tych, którzy walczyli u boku Che nikt nie przeżył. Sam Che został ranny

w nogi. Willi próbował go wynieść osłaniając go własnym ciałem, ale i on

został złapany. Gdyby nie zniszczony M-2 i brak pocisków do pistoletu Che z

pewnością nie zostałby wzięty żywcem.

Następnego dnia, 9 padziernika, Che został przewieziony do La Higuera, gdzie

żył jeszcze ok. jednego dnia. Tam zaraz po przybyciu spoliczkował jakiegoś

pijanego żołnierza za to, że z niego drwił. Na samym Guevarze wyrok wykonać

miał podoficer Mario Teran. Ten jednak wahał się i Che widząc zaistniałą

sytuację powiedział bohatersko: “Strzelaj! Nie bój się!”. Po wyjściu i

ponownym wejściu na salę władował w Guevarę serię z karabinu maszynowego.

Jednak Che nie zginął od tych kul, dobił go dopiero pijany sierżant strzałem w

bok.

I tak kończy się opowieść o człowieku, który swoim entuzjazmem, zapałem do

walki o wolność dla uciśnionych reżimem Barrientosa ludzi, za których gotów

był oddać życie. Fakt jest faktem, że Che przeliczył możliwości rewolucyjne

Boliwii, ale wiedział, że jest to tylko pewien etap w kierunku uzyskania

wolności dla całej Ameryki Łacińskiej. Zginął bohaterską śmiercią, nie

stchórzył w jej obliczu prosząc o litość, nie on. Wręcz przeciwnie popędzał

swojego wahającego się kata do wykonania wyroku. Zbrodnia na nim dokonana

jest kolejnym przykładem nie uszanowania przez Barrientosa stopnia i godnego

oficera zachowania Che (zawsze wypuszczał schwytanych oficerów armii

boliwijskiej). Jednak nawet po śmierci nie dane mu było zaznać spokoju. Jego

ciało zostało zakopane nie wiadomo gdzie, bez godnego żołnierza-bohatera

pochówku. Dopiero w maju 1997 r. grupa naukowców argentyńskich i

kubańskich odkryła w pobliżu boliwijskiego miasta Vallegrande siedem

szkieletów. Szkielet Che był odziany w resztkę jego ulubionej panterki, obok

leżał jego czarny pas. Szkielet nie miał obydwu dłoni. Obcięto je na dowód, że

Che naprawdę nie żyje. Zidentyfikowano zwoki i zwrócono je na Kubę, gdzie

pochowano je z honorami należytymi tak wybitnemu człowiekowi, jakim był

Ernesto “Che” Guevara Lynch de la Serna.

“Che wyróżniał się ponadto wielką uczciwością moralną. Przekonaliśmy się, że

był to człowiek głęboko ideowy, niestrudzenie pracowity, wypełniający

skrupulatnie i metodycznie swoje obowiązki, a przede wszystkim sam osobiście

dawał przykład, co było bardzo ważne. Był we wszystkim pierwszy, bardzo

ściśle stosował się do zasad, które głosił, miał wielki autorytet wśród

towarzyszy, wywierał na nich wielki wpływ. To jedna z wielkich postaci, jakie

wydało to pokolenie w Ameryce Łacińskiej. Nikt nie wie, czego udałoby mu się

dokonać, gdyby przeżył”.

Z powodu swojej postawy, stylu bycia, Che stał się symbolem rewolucji, walki

o prawa człowieka, o obalenie tyranów, imperializmu, faszyzmu i innych

przejawów zła na całym świecie. Postać Che pojawia się wszędzie tam, gdzie

łamane są prawa człowieka i dopóki tak się dzieje jego legenda pozostanie

wiecznie żywa. Guevara dopisał swoją stronicę do historii świata, dlatego

pozostanie w pamięci potomnych na wieki.

Pomimo tego, że Che zginął młodo (w wieku 39 lat) jego sylwetka na zawsze

pozostanie w pamięci potomnych, jako człowieka, który z niewielką garstką

ludzi przeciwstawił się o wiele liczniejszej armii boliwijskiej. Fidel Castro w

“koniecznym wstępie” do “Dziennika z Boliwii” napisał tak: “W samych

Stanach Zjednoczonych ruch murzyński i ruch studentów postępowych – oba

coraz liczniejsze – przyjęły postać Che za swojego Bohatera. W najbardziej

bojowych manifestacjach o prawa cywilne i przeciw agresji w Wietnamie

portrety Che stanowią emblematy walki. Rzadko kiedy w historii, a może nawet

nigdy, żadna postać, imię lub przykład nie upowszechniły się tak szybko i z tak

porywającą siłą. A to, dlatego, że Che uosabia w najczystszej, najbardziej

bezinteresownej formie internacjonalizmu, który charakteryzuje świat dzisiejszy

i coraz bardziej – jutrzejszy”.

“Hasta La Victoria Siempre!”

“Zawsze Naprzód Do Zwycięstwa!”

TOWARZYSZE

Ardaya Mario Gutierrez „Julio”, również: „Medico” – lekarz boliwijski. Ur. w

prowincji Beni, Boliwia. Zginął w potyczce 26 września 1967 r.

Aruni Eusebio Tapia „Eusebio” – Ur. w 1947 r. w La Paz. Dezerter, poddał się

23 lipca 1967 r. jednostce wojskowej w Monteagudo. Jego zeznania ułatwiły

likwidację oddziału Guevary.

Aspuru Nelson „Arturo” – oficer w armii kubańskiej, szef ochrony syna Fidela

Castro. Był z Guevarą w Kongu. Zginął 8 października 1967 r.

Ayala Walter Aranciba „Walter” – Boliwijczyk. Zginął 31 sierpnia 1967 r.

Bazan Orlando Jimenez „Camba” – Ur. w 1937 r. w Riberalta, w Boliwii.

Zdezerterował 26 września 1967 r. (na dwa tygodnie przed rozbiciem oddziału

Guevary). Zeznawał jako świadek w procesie Regisa Debraya.

Bider Bunke Haydee Tamara „Tania” – Ur. 19 XI 1937 r. w Buenos Aries. Jej

ojciec był Niemcem, a matka Polką. W 1935 r. jej rodzice wyemigrowali do

Argentyny, by w 1952 r. powrócić do NRD. Wstępuje do FDJ (Freie Deutsche

Jugend – Wolna Młodzież Niemiecka), a następnie do SED (Sozialistische

Einheitspartei Deutschland – Niemiecka Socjalistyczna Partia Jedności). W

1960 r. poznaje Guevarę w czasie jego wizyty w NRD. Rok później przybywa

na Kubę i dostaje pracę w Ministerstwie Oświaty. W 1962 r. bierze udział w

partyzantce na terenie Nikaragui. W 1964r. wstępuje na wydział formacji

uniwersytetu w La Paz. Od marca 1967 r. w oddziale Guevary, potem Joaquina.

W ostatnich tygodniach – chora, cierpiąca na silną depresję psychiczną, zginęła

31 sierpnia 1967 r.

Blez Quindela Rolando „Braulio” – Comandante. Ur. w 1936 r. w Prowincji

Wschodniej, na Kubie, mulat. Był z Guevarą w Kongu. Zastępca dowódcy

grupy kierowanej przez Joaquina. Tak jak Guevara, Pombo, Rolando i

prawdopodobnie kilku innych partyzantów – Braulio prowadził swój dziennik

(od 25 X 1966 r. do 9 VII 1967 r.). Zginął 31 sierpnia 1967 r. w zasadzce, mając

31 lat.

Bustos Ciro Roberto „Mauricio”, również: „Pelao”, „Pelado”, „Carlos” – Ur. w

1928 r. w Cordobie, Argentyna. Przyjaciel Guevary z lat dzieciństwa, artysta

malarz. Przybył do oddziału partyzanckiego 6 marca 1967 r. razem z Debrayem.

20 kwietnia został schwytany w wiosce Muyupampa przez wojsko boliwijskie.

18 listopada skazany wyrokiem sądu wojskowego na 30 lat pozbawienia

wolności w więzieniu wojskowym w Camiri.

„Calixto” – jeden z dowódców partyzantki peruwiańskiej.

„Calvimonte” – Boliwijczyk, łącznik siatki miejskiej w Santa Cruz.

Campero Jaime Arana „Luis”, również: „Chapaco” – Boliwijczyk, inżynier.

Zginął razem z Pablo, 13 października 1967 r., w zasadzce nad Rio Grande.

Cano Julio Luis Mendez „Nato” – Boliwijczyk. Po śmierci Guevary walczył w

oddziale Intiego. Zginął 14 listopada 1967 r.

Dr Cazon Antonio Lozano „Lozano” – Boliwijczyk, członek siatki miejskiej w

La Paz.

Chavez Jose Castillo „Paco” – Ur. w La Paz. Jedyny partyzant, który ocalał z

zasadzki zorganizowanej 31 sierpnia 1967 r. na grupę Joaquina. Schwytany

przez oddział kpt. Mario Vargasa i osadzony w więzieniu. Prawdopodobnie

rozstrzelany.

Choque Salustio Choque „Salustio” – Ur. W La Paz. Górnik boliwijski.

Zdezerterował z oddziału Guevary w marcu 1967 r. Mimo to sądzony razem z

Debrayem i Bustosem. Zdołał zbiec w czasie procesu.

Dr Clavijo Humberto Rhea „Humberto”, również: „Rhea” – Lekarz boliwijski,

członek kierownictwa siatki miejskiej w La Paz. Odpowiedzialny za

zaopatrzenie partyzantki w lekarstwa i sprzęt medyczny. Udało mu się uniknąć

aresztowania.

Cordoba Benjamin Conrado „Benjamin” – Boliwijczyk. Utonął w rzece 26

lutego 1967 r. w czasie przemarszu wzdłuż Rio Grande.

Cuello Carlos Cuello „Tumaini”, również: „Tuma” – Comandante. Kubańczyk,

mulat. Jeden z najbliższych współpracowników Guevary, był z nim w Kongu.

Zginął w wieku 28 lat, 26 czerwca 1967 roku.

Debray Jules Regis „Francuz”, również: „Danton”, „Debre” – Ur. 2 września

1940 r w Paryżu. Student filozofii. Odwiedził szereg krajów Ameryki Łacińskiej

(m.in. Kubę). Napisał rozprawę „Revolution dans la Rewolution?” („Rewolucja

w rewolucji?”), napisanej w 1965 r. w wyniku rozmów z Fidelem Castro, w

której daje wykład nowej strategii i taktyki rewolucji latynoamerykańskiej. Do

obozu Guevary przybył 6 marca 1965 r. razem z Bustosem. Dnia 20 kwietnia

został schwytany w wiosce Muyupampa przez wojsko boliwijskie. 18 listopada

1967 r. skazany wyrokiem sądu wojskowego na 30 lat pozbawienia wolności w

więzieniu wojskowym w Camiri.

Diaz Antonio Sanchez „Marcos” – Comandante. Ur. w 1927 r. w Guane, na

Kubie. Członek KC KP Kuby. Razem z Fidelem Castro odbył kampanię Sierra

Maestra. Dowódca Okręgu Wojskowego Isla de Pinos, na Kubie. Zginął 2

czerwca 1967 r. w Iquira.

Elias Renan „Renan”, również: „Ivan” – odpowiedzialny w La Paz za łączność

pomiędzy oddziałem Guevary a Kubą.

Dr Fernandez Walter Pareja „Pareja” – Lekarz boliwijski z La Paz. Miał pełnić

funkcję szefa siatki miejskiej w stolicy Boliwii. Aresztowany w listopadzie 1967

r.

Flores Antonio Dominguez „Leon” – Ur. w Trynidad, Boliwia. Zdezerterował

podczas potyczki 26 września 1967 r.

Flores Francisco Huanca „Pablo” – Ur. w 1946 r. w Boliwii. Student

uniwersytetu w Oruro. Należał do grupy 10-ciu, która przeżyła po ostatniej

bitwie dowodzonej przez Guevarę 8 października. Zginął kilka dnia później – 13

października – w zasadzce nad brzegiem Rio Grande.

Gayol Jesus Suarez „Felix”, również: „Rubio” – Kapitan. Ur. w 1928 r. w

Manati, na Kubie. Walczył w oddziale Raula Castro w Sierra Maestra.

Wiceminister przemysłu cukrowniczego w rządzie Kuby. Członek KC KP

Kuby. Zginął 10 kwietnia 1967 r.

Gordillo Aniceto Reynaga „Aniceto” – Boliwijczyk, górnik z kopalni cyny San

Jose w Oruro. Zginął 8 października 1967 r.

Hernandez Manuel „Miguel” – Kapitan. Kubańczyk. Zginął 26 września 1967 r.

Hidalgo Lucio Edilberto Galvan „Eustaquio” – Peruwianin. Zginął razem z

Pablo i Luisem 13 października w zasadzce nad brzegiem Rio Grande.

Hoed de Beche Ricardo Gustavo Machin „Alejandro” – Comandante. Ur. w

1936 r. w Hawanie. Założyciel partyzanckiej organizacji studenckiej na Kubie,

potem partyzant w Sierra del Escambray. Dowódca garnizonu w Kubańskim

mieście Matanzas. Wiceminister skarbu w rządzie Kuby. Studiował w ZSSR.

Zginął w zasadzce 31 sierpnia 1967 r.

Hurtado Maimura Freddy Ernesto „Ernesto” – Ur. w prowincji Beni, Boliwia.

Student medycyny. Zginął w zasadzce 31 sierpnia 1967 r. wraz z całą grupą

Joaquina.

„Jozami” – Argentyńczyk.

Lara Loyola Guzman „Loyola” – Studentka wydziału filozofii uniwersytetu w

La Paz. Skarbnik siatki miejskiej. Aresztowana 17 września 1967 r. Jej

dokumenty ułatwiły likwidację ludzi współpracujących z partyzantką.

Świadoma tego próbowała popełnić samobójstwo. Uwolniona, a potem

ponownie aresztowana.

Leigue Peredo Guido „Inti” – Ur. 30 IV 1938 r. w Trynidad, Boliwia. Wstąpił

do KP Boliwii mając 12 lat. Był przewodniczącym Związku Młodzieży

Komunistycznej Boliwii, następnie sekretarzem komitetu Miejskiego KP

Boliwii w La Paz. W armii Guevary pełnił funkcję komisarza politycznego. Po

zamordowaniu Che Inti prowadził nadal działalność partyzancką w prowincji

Beni, z której sam pochodził. Zginął we wrześniu 1969 r.

Leigue Peredo Roberto „Coco” – Ur. 23 V 1939 r. w Trinidad, Boliwia. Brat

Inti. Już jako jedenastoletni chłopiec wstąpił do KP Boliwii. W wieku 22 lat

został sekretarzem Komitetu Miejskiego KP Boliwii w La Paz. Mając 23 lata

chciał wstąpić do partyzantki w Wietnamie. Ranny 26 września 1967 r.,

schwytany przez wojsko. Rozstrzelany następnego dnia przez porucznika

Galindo. Zginął mając 28 lat.

„Manuel” – brak danych.

Marchetty Lorgio Vaca „Carlos” – Boliwijczyk. Utonął w Nacahuasu 17 III

1967 r.

„Megia” – członek siatki miejskiej.

„Mito” – Boliwijczyk.

Montes de Oca Alberto Fernandez „Pachungo”, również: „Pacho” – Ur. w San

Luis na Kubie w 1936 roku. Odbył kampanię z Che w Sierra Maestra, oraz w

Kongu. Członek KC KP Kuby, dyrektor departamentu kopalń w Ministerstwie

Przemysłu Kuby. Zginął w wieku 31 lat, w wąwozie Yuro, 8 października 1967

roku.

Navarro Juan Pablo Chang „Chino”, również: „El Chino” – Peruwianin,

prawnik, członek KP Peru. Przed wstąpieniem do oddziału Guevary brał udział

w partyzantce peruwiańskiej. Zginął 9 października 1967 r., rozstrzelany na

kilka chwil przed zamordowaniem Che.

„Negro” – Peruwianin. Zginął 31 sierpnia 1967 r.

Nunez Juan Vitalio Acuna „Joaquin”, również: „Vilo” – Comandante. Ur. w

1920 r. w Niquero, na Kubie. Członek KC KP Kuby. Był w Wietnamie oraz w

Kongu. Zginął 31 sierpnia 1967 r.

Nunez Leonardo Tamayo „Urbano” – Kapitan. Ur. w 1941 r. w Boyano na

Kubie. Był jednym z ludzi ścisłego otoczenia Guevary. Po rozbiciu oddziału

przedostał się z Pombo i Benigno do Chile, skąd wrócił na Kubę.

Octavio de la Concepcion y de la Perdaja Carlos Luna Martinez „Moro”,

również: „Morogoro”, „Muganga”, „El Medico” – Porucznik, lekarz. Ur. w

1933 r. w Hawanie. Walczył w oddziale Raula Castro w Sierra Maestra. Po

rewolucji dokończył studia medyczne i został głównym chirurgiem szpitala

Calixto Garcia w Hawanie. Zginął 13 października 1967 r.

Pacheco Julio Dagnino „Sanchez” – Peruwianin, dziennikarz. Członek Frontu

Wyzwolenia Peru. Spełniał szereg funkcji jako łącznik w La Paz: wynajmował

mieszkania na spotkania, pośredniczył w kontaktach pomiędzy Che a siatką

miejską, przechowywał pieniądze dla potrzeb partyzantki, itp. Aresztowany w

końcu marca 1968 r.

„Papi”, również: „Ricardo”, „Chinchu” – Kubańczyk, mulat. Zginął 30 lipca

1967 r.. koło Moroco.

Quispaya Raul „Raul” – Boliwijczyk. Zginął 9 lipca 1967 r.

Quispe Apolinar Aquino „Apolinar”, również: „Polo” – Boliwijczyk,

zwerbowany do partyzantki przez Moisesa Guevarę. Zginął w zasadzce, w jaką

wpadła grupa Joaquina 31 sierpnia 1967 r.

Ramirez Daniel Alarcon „Benigno” – Porucznik. Ur. w 1939 r. w Mazanillo, na

Kubie. Mając 18 lat wstąpił do oddziału Guevary w Sierra Maestra. Jeden z

trzech partyzantów kubańskich, którzy pozostali z oddziału Che, przedostając

się do Chile. Wrócił na Kubę.

Rodriguez Eliseo Reyes „Rolando” – Kapitan. Ur. w 1949 r. w San Luis, na

Kubie. Wstąpił do oddziału Guevary jako 16-letni ochotnik. Szef służby

bezpieczeństwa prowincji Pinar del Rio, członek KC KP Kuby. Prowadził

dziennik (od 11 VIII 1966 do 20 VI 1967). Zginął w wieku 25 lat, 25 kwietnia

1967 r.

Rodriguez Guevara Moises „Guevara Moises” – Boliwijczyk, górnik, członek

KP Boliwii. Miał za zadanie rekrutować górników okręgu Oruro. Zginął 31

sierpnia 1967 r.

Saldana Rodolfo „Rodolfo” – Boliwijczyk, szef siatki miejskiej w La Paz.

Łącznik pomiędzy siatką, a oddziałem partyzanckim. Po aresztowaniu szeregu

członków siatki miejskiej zniknął bez śladu w Boliwii.

Sarabia Simon Cuba „Willi” – Boliwijczyk, górnik. W czasie bitwy w wąwozie

Yuro, 8 października 1967 r., próbował wynieść rannego Che z pola walki,

zasłaniając go własnym ciałem. Schwytany razem z Guevarą, torturowany.

Został rozstrzelany następnego dnia, na kilka chwil przed zamordowaniem

Guevary.

„Serapio” – Boliwijczyk. Zdezerterował z oddziału, potem prawdopodobnie

rozstrzelany przez wojsko boliwijskie (9 lipca 1967 r.?).

„Serafin” – Boliwijczyk, zginął 9 lipca 1967 r.

Silva Hugo Choque „Chingolo” – Dezerter. 23 lipca 1967 r. zbiegł z oddziału

razem z Eusebio, poddając się tego dnia jednostce wojskowej w Monteagudo.

Pracował w Boliwii w Centrum Szkolenia Oddziałów Specjalnych do Walki z

Partyzantką (CITE).

Tamayo Harry Villegas „Pombo” – Comandante. Ur. w Veira na Kubie. Mulat,

lat 27. Był z Guevarą w Kongu. Prowadził dziennik (od 14 VII 1966 do 29 V

1967). Jeden z trzech partyzantów – kubańczyków, którzy ocaleli z oddziału

Guevary, przedostawszy się w końcu lutego 1968 r. z Boliwii do Chile, skąd

wrócili na Kubę.

Tamayo Orlando Pantoja „Antonio”, również: „Olo” – Kapitan. Ur. w Contra

Maestra, na Kubie. Odbył z Guevarą kampanię Sierra Maestra. Był dowódcą

Straży Przybrzeżnej Jednostek Ochrony pogranicza na Kubie. Bliski

współpracownik Raula Castro. Zginął 9 października 1967 r., zamordowany

razem z Guevarą.

Tardio Antonio Jimenez „Pan Divino” – Boliwijczyk. Zginął 9 sierpnia 1967 r.

Vargas Casildo Condori „Victor” – Boliwijczyk. Zginął 2 czerwca 1967 r.

Veigaza David Adriazola „Dario” – Boliwijczyk. Jeden z pięciu partyzantów

oddziału Guevary, który uniknął śmierci (pozostali czterej: Inti, Pombo,

Benigno, Urbano). Po rozbiciu oddziału udał się razem z Inti w kierunku

prowincji Beni.

Viana Jorge Vasquez Machicado „Bigotes”, również: „Bigote”, „Loro”, „Jorge”

– Ur. w La Paz, student geologii. Członek KP Boliwii. Schwytany 27 kwietnia

1967 r. w Monteagudo przez chłopa Nicolasa Montano. Torturowany, zmarł w

szpitalu wojskowym w Choreti, 27 maja 1967 r.