Szafran jest równie niezwykły, co drogi. Znany w starożytności ze swych leczniczych właściwości, opiewany przez perskich uczonych jako sposób na melancholię, używany był w chorobach serca i wielu innych dolegliwościach.

Lecznicze właściwości szafranu

Crocus sativus / Fot. Line1, źródło:WikiDziś szafran ma klinicznie udowodnioną skuteczność w leczeniu wielu chorób: od reumatyzmu po nowotwory. W ostatnich latach przebadano szafran pod kątem depresji. W trzech ślepych próbach (placebo, fluoksetyna czyli prozak oraz imipramina), szafran miał identyczną skuteczność jak dwa syntetyczne leki antydepresyjne. W Polsce pojawiła się pierwsza nalewka poprawiająca nastrój na bazie szafranu, którą można kupić w aptekach bez recepty. Skuteczna dawka poprawiająca nastrój to 10 ml nalewki szafranowej na dobę, 2 razy dziennie.

A co to tak naprawdę szafran?

Szafran to tak naprawdę czerwone słupki kwiatowe jednej tylko odmiany krokusa - Crocus sativus L. Aby uzyskać 1 gram szafranu, trzeba jesienią, o świcie, zanim rosa nie wyschnie, własnoręcznie zerwać prawie 200 kwiatów. Później są one odpowiednio selekcjonowane, przesiewane i suszone.

W trakcie suszenia pomarańczowa barwa ulega zmianie na brunatnoczerwoną, pojawia się również charakterystyczny zapach. Zbiór szafranu od wieków odbywa się ręcznie, przez co jest bardzo kosztowny i czasochłonny. Nie dziwi więc, że szafran uchodzi za najdroższą przyprawę świata.

Skąd się wziął szafran?

Szafran wywodzi się z Azji Mniejszej. Obecnie jego głównym rejonem uprawy jest basen Morza Śródziemnego, głównie Hiszpania, Grecja, Francja, Turcja, Iran, Maroko, Kaszmir.

Przyprawa znana była już w czasach Aleksandra Wielkiego. W XI wieku szafran pojawił się w Europie: w Niemczech i Francji, a kilka wieków później w Anglii. Stosowano go do różnych celów: do produkcji leków i perfum, ale także jako barwnik do tkanin. Do dzisiaj mnisi buddyjscy używają szafranu do farbowania swoich szat. Jest on uznawany za symbol mądrości.

Na dobry nastrój i zdrowie

Istnieje mnóstwo źródeł, które mówią o walorach leczniczych szafranu. A był on stosowany i ceniony już w starożytności. W tamtych czasach szafranu używali uczeni perscy, żeby między innymi pozbyć się melancholii oraz odzyskać energię i dobry nastrój.

Starożytni Persowie polecali szafran jako środek na poprawę nastroju. Jeden z najznamienitszych naukowców perskich Ibn Sina (980 – 1037), znany pod imieniem Avicenna, opisał stosowanie szafranu dla poprawienia nastroju w swoim dziele pod tytułem "Al-Qanun fi al-Tibb", nazywanym również Kanonem Medycyny.

Dalej historia pokazuje kolejne przykłady takiego zastosowania szafranu.

Sławna, średniowieczna Schola Medica Salernitana (IX – XIII wiek) uznawała dobroczynny wpływ szafranu na nastrój. "Poemat medyczny z Salerno", przetłumaczony na język angielski przez sir Johna Haringtona (1608), również potwierdza dobroczynny wpływ szafranu na samopoczucie.

"Zielnik Zupełny", spisany przez Nicholasa Culpepera (1616 – 1654), zawierał recepturę przyrządzania nalewki szafranowej, która pita każdego ranka po łyżce pozwala uwolnić się od melancholii.

Tradycyjne zwyczaje niejednokrotnie znajdują odzwierciedlenie w języku, a zatem łacińską maksymę nieznanego autora "Dormvit in sacco croci" można uznać za potwierdzenie, że zastosowanie szafranu dla podtrzymania nastroju było znane już w kulturach starożytnych.

Tradycyjne zastosowanie pokazywało, że szafran pomaga podtrzymać dobry nastrój i równowagę emocjonalną. Najnowsze badania naukowe mechanizmu biochemicznego również dowodzą, że szafran może być pomocny także w leczeniu łagodnej i średniej postaci depresji. Oczywiście nie wystarczy dodać przyprawy do naszej ulubionej paelli, gdyż potrzebne jest odpowiednie stężenie wyciągu z szafranu np. w postaci nalewki (30 mg/ 10 ml ).

Szafran ma wyjątkowe walory lecznicze, w krajach skąd pochodzi jest uważany za panaceum. Wieloletnie badania naukowe wykazały, że posiada on niezwykłe właściwości lecznicze, antyrakowe, antybakteryjne, hamuje rozwój wolnych rodników, ma więc również działanie odmładzające. Jako lekarstwo jest zalecany przy wielu różnych schorzeniach, jak choroby płuc, reumatyzm, migreny, bóle głowy, chroniczny kaszel, depresja, bezsenność, nerwowość, choroby układu krążenia, układu pokarmowego, zaburzenia miesiączki (w tym zespół napięcia przedmiesiączkowego), astma, odra i wiele innych. W sumie szafranem leczono ponad 90 różnych chorób.

Afrodyzjak

Kolejnym ciekawym odkryciem, które udowodniono podczas badań na zwierzętach oraz w zastosowaniach u ludzi, jest stymulujące i wzmagające potencję działanie szafranu. Z powodzeniem jest on stosowany między innymi w indyjskiej medycynie ajurwedycznej. W 1975 roku naukowcy niemieccy opracowali kompozycję z dodatkiem szafranu, która zapobiegała przedwczesnej ejakulacji.

Stosowany z umiarem smakuje i leczy

Świat starożytny zaakceptował szafran jako skuteczne lekarstwo na wiele chorób. Jest to mocna przyprawa, nadająca potrawom charakterystyczny smak. Dodawana z umiarem pozwala uzyskać doskonały efekt w kuchni. Przedawkowana, może powodować stany podekscytowania, jakie wywołuje opium. Nie należy przekraczać dawki 5 g szafranu dziennie. Przyjmowany dwa razy dziennie w postaci nalewki, skutecznie poprawia nastrój, zaś po 4-6 tygodniach zaczyna wykazywać podobne działanie, jak syntetyczne leki antydepresyjne.

Więcej informacji o walorach zdrowotnych szafranu i skutecznych sposobach poprawiających nastrój na stronie internetowej www.szafran.info.pl.

Wykorzystano fragmenty opracowania autorstwa prof. Luca Delmulle'a , doradcy Ministra Zdrowia Belgii ds. Fitoterapii, konsultanta ORTIS Laboratoires.

Majonez szafranowy-Słoiczek majonezu -400g;pół cytryny;duży ząbek czosnku;łyżeczka szafranu.

Wykonanie:-Majonez przełożyć do nieco większej miseczki,aby było możliwe swobodne wymieszanie składników.Wycisnąć sok z cytryny ,dodać do majonezu.Czosnek rozgnieść ręczną praską lub zetrzeć na tarce,dodać do majonezu.Dodać łyżeczkę przygotowanego roztworu szafranu.Całość dokładnie wymieszać.Przechowywać w lodówce.

Kawa z szafranem-namoczyć ćwierć łyżeczki szafranu w niewielkiej ilości ciepłej wody.Dolać 100ml.ciepłej wody.Odczekać 8 godz.aż woda zabarwi się na kolor czerwono złoty.Stosować w ilości 0.5

do 1 małej łyżeczki na filiżankę kawy.

Nalewka szafranowa: ćwierć łyżeczki szafranu zalać 0.5 l białej wódki ,odstawić na minimum 3 dni.Stosować w rozsądnych ilościach Tongue

Ryż szafranowy-Pod koniec gotowania ryżu dodać 2-3 łyżeczki przygotowanego uprzednio roztworu szafranu.

Lody szafranowe-Do przygotowanych do zamrożenia lodów śmietankowych dodać roztwór szafranu w ilości 1 łyżeczka na 25 dag lodów.

Napój szafranowy-Do szklanki zimnej wody dodać 1-2 łyżeczek roztworu z szafranu,5 łyżeczek soku z cytryny ,2 łyżeczki miodu.Całość dokładnie wymieszać.