Kodeks cywilny. Komentarz

red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski

Rok wydania: 2008

Wydawnictwo: C.H.Beck

Wydanie: 5

Komentowany przepis

Art. 406. [Surogaty] Obowiązek wydania korzyści obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz także wszystko, co w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia zostało uzyskane w zamian tej korzyści albo jako naprawienie szkody.

1. Artykuł 406 uzupełnia ogólną regułę wyrażoną w art. 405. Precyzuje mianowicie obowiązek wydania korzyści wtedy, gdy została ona zbyta, utracona lub uszkodzona. W takiej sytuacji osoba zubożona może żądać już nie zwrotu wartości korzyści (zob. art. 405 Nb 16 i nast.), ale wszystkiego tego, co zostało uzyskane w zamian tej korzyści albo jako naprawienie szkody.

2. Surogacja może polegać na otrzymaniu w zamian korzyści, lub jako naprawienie szkody, określonej kwoty pieniężnej. W takim wypadku wzbogacony powinien wydać wspomnianą kwotę w całości, choćby była ona wyższa od rzeczywistej wartości korzyści (A. Ohanowicz, w: System, t. III, cz. 1, s. 498). Nie są natomiast objęte obowiązkiem zwrotu dalsze korzyści uzyskane przez wzbogaconego za tę kwotę (A. Ohanowicz, Niesłuszne wzbogacenie, s. 319; J. Pietrzykowski, w: Komentarz 1972, t. 2, s. 960).

3. Surogacja może też polegać na uzyskaniu przez wzbogaconego innej rzeczy. W takim wypadku obowiązek zwrotu obejmuje tę rzecz; np. darczyńca po odwołaniu darowizny z powodu rażącej niewdzięczności może żądać zwrotu przedmiotu darowizny w naturze również wtedy, gdy obdarowany w zamian za darowany mu udział we współwłasności uzyskał w postępowaniu o zniesienie współwłasności wyłączne prawo własności tej nieruchomości (orz. SN z 6.7.1967 r., III CR 117/67, OSN 1968, Nr 4, poz. 67).

4. Zasada surogacji nie ma zastosowania, jeżeli przedmiotem wzbogacenia od samego początku jest suma pieniężna (A. Ohanowicz, w: System, t. III, cz. 1, s. 498; tak również J. Pietrzykowski, w: Komentarz 1972, t. 2, s. 960, który jednak dopuszcza wyjątek w sytuacji, gdy nienależne świadczenie określonej sumy pieniężnej nastąpiło z wyraźnym przeznaczeniem, np. w umowie darowizny).

K. Pietrzykowski