KALENDARIUM II WOJNY ŚWIATOWEJ

ROK 1939

W R Z E S I E Ń

1 września

- Niemcy najeżdżają Polskę

- Mobilizacja Powszechna w Francji

- Proklamacje neutralności Włoch, Szwajcarii i Litwy

- Żołnierze niemieccy dopuszczają się egzekucji zbiorowych na terenie Polski, ginie 139 osób

- Po 14 godzinnej walce poddają się wykończeni obrońcy Poczty Gdańskiej

- Apel prezydenta USA o powstrzymanie się od bombardowania ludności cywilnej i miast

nieufortyfikowanych

- Pod Mokrą niemiecka 4 Dywizja Pancerna w boju z Wołyńską Brygadą Kawalerii traci ok.

70 czołgów

- Luftwaffe bombarduje Warszawę.

- Niemiecka flota blokuje Bałtyk.

2 września

- Mobilizacja Powszechna w Wielkiej Brytanii

- Polskie Radio nadaje audycje w 9 językach

- Przybycie pierwszego transportu Polaków do obozu Stutthof

- Pod Jordanowem niemiecki XXII Korpus Pancerny traci ok. 50 czołgów

3 września

- Wielka Brytania, Francja, Australia i Nowa Zelandia wypowiadają wojnę Niemcom

- Luftwaffe zatapia największe okręty Polskiej Marynarki Wojennej - ORP „Gryf i ORP

„Wicher”

- Proklamacja neutralności Belgii

- Oddziały niemieckie zajmują Częstochowę, Katowice i Radomsko -

Storpedowanie brytyjskiego statku pasażerskiego „Athenia” przez niemieckiego Ubota, U-30

- Pierwsi polscy jeńcy wojenni w Stalagu Lamsdorf

- Ogłoszenie morskiej blokady Niemiec

- Niemcy zajmują „Polski korytarz” i okrążają Gdańsk.

- Dywizje pancerne forsują Wartę na wschód od Poznania.

- Początek bitwy o Atlantyk.

4 września

- Oddziały niemieckie zajmują Grudziądz

- Zakończenie 4 - dniowej obrony Mławy przez 20 Dywizję Piechoty

- Niemcy mordują ok. 750 mieszkańców Katowic i ok. 300 Częstochowy

- Podpisanie protokołu polsko - francuskiego stanowiącego integralną część paktu o

wzajemnej pomocy

- Ewakuacja z Warszawy centralnych instytucji państwowych

5 września

- Pod Piotrkowem 86 Pułk Piechoty przez kilka godzin odpiera natarcie 1 Dywizji Pancernej

tracąc ok. 500 ludzi

- Rozporządzenie naczelnego dowódcy niemieckich wojsk lądowych gen. W. vom

Brauchitscha o utworzeniu na terenie Polski sądów wyjątkowych

- Proklamowanie neutralności Stanów Zjednoczonych

- Niemcy przekraczają Wisłę.

- Francja rozpoczyna mało znaczące ataki na granicy niemieckiej.

6 września

- W Borowskich górach 2 Pułk Piechoty Legionów przez kilkanaście godzin powstrzymuje

natarcie 4 Dywizji Pancernej

- Oddziały niemieckie zajmują Kraków, Nowy Sącz i Kielce

- Warszawę opuszczają Prezydent RP i Prymas Polski

- Wypowiedzenie wojny Niemcom przez Unię Południowej Afryki

- Warszawę opuszczają Rząd RP i Naczelny Wódz ze swoim sztabem

7 września

- Po ośmiodniowej obronie kapituluje załoga Westerplatte

8 września

- Oddziały Niemieckie zajmują Łódź

- Stefan Starzyński zostaje mianowany Komisarzem Cywilnym przy Dowództwie Obrony

Warszawy

- Niemiecka 4 Dywizja Pancerna podchodzi pod Warszawę. Zmuszona do odwrotu traci 60

czołgów.

9 września

- Granicę polsko - słowacką przekraczają oddziały słowackie i legion ukraiński płk Romana

Suszki

- W czasie nieudanego natarcia na Ochotę i Wolę niemiecka 4 Dywizja Pancerna traci w

walce 50 % swych czołgów

- Armia „Poznań” atakuje tyły niemieckiej 8 Armii, rozpoczyna się w ten sposób bitwa nad

Bzurą.

10 września

- Kanada wypowiada wojnę Niemcom.

- Przez dwie doby 8 - 10 września licząca 700 żołnierzy załoga odcinka „Wizna” kpt.

Władysława Raginisa .powstrzymuje natarcie XIX Korpusu Pancernego.

- Oddziały niemieckie zajmują Poznań.

- Opuszcza terytorium RP ambasador ZSRR Nikołaj Szaronow.

- Luftwaffe wykonuje 15 nalotów na Warszawę.

11 września

- Gen. Kazimierz Sosnowski zostaje mianowany dowódcą Frontu Południowego

- Noc z 11 na 12 września Szarża 11 pułku ułanów przyczyniła się do odbicia Kałuszyna

przez 1 Dywizję Piechoty Legionów z rąk niemieckiej 11 Dywizji Piechoty.

- W wyniku niemieckiego kontrataku polskie armie : „Poznań”, „Łódź”, „Modlin” i „Prusy”,

a na południu „Kraków” i „Małopolska” znajdują się w okrążeniu.

12 września

- Pierwsze oddziały niemieckie atakują Lwów.

- Powstaje Angielsko - Francuska Najwyższa Rada Wojenna.

13 września

- Gen. Wiktor Thommee obejmuje dowództwo twierdzy Modlin.

14 września

- Oddziały niemieckie zajmują Gdynię.

15 września

- Oddziały niemieckie zajmują Białystok i Przemyśl

- Adolf Hitler mianuje prezesa Niemieckiej Akademii Prawa, dr Hansa Franka, Naczelnym

Szefem Administracji .na okupywanych ziemiach polskich.

- Rumunia otwiera granice dla polskich uchodźców.

- Warszawa zostaje oblężona

16 września

- Pod Janowem 11 Dywizja Piechoty rozbija niemiecki zmotoryzowany pułk SS „Germania”.

- Ginie w walce dowódca 21 Dywizji Piechoty Górskiej gen. Józef Kustroń.

- Bateria 4 dział 100 mm zatrzymuje pod wsią Antoniew – Zdziarów natarcie 35 pułku

czołgów niemieckiej 4. Dywizji Pancernej z desantem zmotoryzowanego pułku gwardii

przybocznej Hitlera SS – Leibstandrate „Adolf. Hitler” niszcząc 22 czołgi niemieckie.

17 września

- Związek Radziecki najeżdża wschodnią Polskę

- Opuszczenie terytorium Polski przez Rząd i internowanie go w Rumunii.

- Polski rząd wydaje rozkaz armiom na południu i resztkom lotnictwa by wycofały się do

Rumunii.

- Brytyjski lotniskowiec Couregeous zostaje zatopiony przez niemieckiego U - boota.

18 września

- W oficjalnym komunikacie niemiecko - sowieckim zadaniem ich wojsk jest „przywrócenie

w Polsce porządku i spokoju”

19 września

- Kraków: ukazuje się pierwsze tajne pismo w okupowanym Krakowie: „Polska Żyje”.

- Gdańsk: triumfalne wkroczenie Hitlera do miasta

20 września

- Kapitulacja Armii „Modlin” i „Kraków”

- Koniec bitwy nad Bzurą.

21 września

- Bukareszt: zamach na premiera Calinescu

- Berlin: Reinhardt Heydrich wydaje rozkaz koncentracji żydów polskich w wydzielonych

sektorach.

22 września

- Uroczyste przekazanie prze oddziały niemieckie Białegostoku i Brześcia nad Bugiem

oddziałom sowieckim.

- Po zaciętej dwudniowej bitwie z sowieckimi czołgami pada Grodno.

23 września

- Ravensbruck: do kobiecego obozu koncentracyjnego przybywa pierwszy transport Polek

- Niemcy: konfiskata odbiorników radiowych rodzinom żydowskim.

- Niemcy atakują Warszawę.

25 września

- Berlin: dekret Hitlera o organizacji zarządu wojskowego na „zajętych, dawniej polskich,

obszarach.

- Niemcy: wprowadzenie racji żywnościowych na chleb i mąkę.

- Niemcy: lotnictwo francuskie bombarduje fabryki Zeppelin we Friedrichshafen.

- Walki na ulicach Warszawy.

- Masowe naloty Luftwaffe w których bierze udział ponad 1000 samolotów.

- Francja rozpoczyna ostrzał artyleryjski pozycji niemieckich na froncie zachodnim.

26 września

- Warszawa: utworzenie konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski, stanowiącej zalążek AK

27 września

- Garnizon Warszawski poddaje się.

- Upadek Warszawy

- Warszawa: Powstanie Szarych Szeregów

- Zawieszenie działalności PPS

- Berlin: Hitler przedstawia plan ataku na Francję w listopadzie 1939 roku.

- Niemcy rozpoczynają transport ludności żydowskiej z Gdańska i zachodniej Polski do gett

zakładanych w miastach na wschodzie kraju.

28 września

- Moskwa: podpisanie niemiecko - sowieckiego układu granicznego.

30 września

- Do Warszawy wkraczają pierwsze oddziały niemieckie, godzina policyjna jest wyznaczona

na 19.00

- W Paryżu konstytuuje się nowy Polski Rząd na uchodźstwie.

P A Ź D Z I E R N I K

1 październik

- Sicherheitspolizei zajmuje na swoją siedzibę budynek Ministerstwa Wyznań Religijnych.

- Utworzenie konspiracyjnej Gwardii Ludowej.

- Wkroczenie na Kielecczyznę Oddziału Wydzielonego WP majora Dobrzańskiego „Hubala”

- Walki w Polsce dobiegają kresu.

2 październik

- Kapitulacja Helu

- Pierwszy nocny nalot propagandowy RAF - u na Berlin.

- Warszawa : osadzenie pierwszych więźniów na Pawiaku.

3 październik

- Ukazuje się pierwszy numer konspiracyjnego „Monitora Informacyjnego”

4 październik

- Stalin wydaje rozkaz „komunizacji” na zajętych terenach Polski.

- W Polsce pod okupacją niemiecką, SS rozpoczyna rejestrację Żydów, Polaków i etnicznych

Niemców.

5 październik

- Kock: kapitulacja SGO „Polesie”. Koniec zorganizowanych walk Kampanii Wrześniowej.

- Warszawa: defilada zwycięstwa wojsk niemieckich przed Adolfem Hitlerem.

- Planowany zamach na Hitlera nie dochodzi do skutku

6 październik

- Paryż: pierwsza odezwa premiera Władysława Sikorskiego do narodu.

- Hitler przemawia w Reichstagu, oferując pokój Wielkiej Brytanii i Francji.

- Brytyjski Korpus Ekspedycyjny liczący 161 tysięcy ludzi i 24 tysiące pojazdów zajmują

pozycje obronne w północnej Francji.

8 październik

- Berlin: dekret Hitlera o włączeniu do Rzeszy polskich ziem zachodnich i północnych.

- W Moskwie rozpoczynają się rozmowy mające na celu rozwiązanie sporu granicznego

między Rosją Sowiecką i Finlandią.

9 październik

- Hitler wydaje rozkaz swoim generałom, aby opracowali plan szybkiego zwycięstwa na

Francją i Wielką Brytanią

10 październik

- Warszawa: ukazuje się pierwszy numer konspiracyjnego pisma „Polska Żyje!”

12 październik

- Pierwsze deportacje na teren Polski ludności żydowskiej z Austrii i Czechosłowacji.

14 październik

- Ucieczka ORP „Orzeł” z Tallina.

16 październik

- W wyniku błyskawicznego ataku niemieckiego wojska francuskie zostają wyparte z

Zagłębia Saary.

- Na froncie zachodnim rozpoczyna się okres tzw. „wojny pozornej”

17 październik

- Paryż: apel Światowego Związku Polaków z Zagranicy: Polska w najwyższej potrzebie.

18 październik

- Dania, Norwegia, Szwecja, Finlandia zbierają się na konferencji, aby przedyskutować

zagrożenie ze strony niemieckiej i sowieckiej.

- Francja i Wielka Brytania ustanawiają morskie szlaki konwojowe przez Atlantyk i na Morzu

Północnym.

20 październik

- Nominacja von Blaskowitza na stanowisko Oberbefelshabera.

21 październik

- Paryż: Rząd RP składa protest przeciwko „plebiscytom” przygotowanym przez władze

radzieckie na Kresach

- Wschodnich. Ich celem jest włączenie tych ziem do ZSRR.

24 październik

- Tarnopol: I sekretarz Komunistycznej Partii Ukrainy, Nikita Chruszczow, w rozmowie z

byłym dowódcą obrony Lwowa gen. W. Langerem oświadcza: „Bądźcie spokojni o los

polskich oficerów ... Rosja zawsze dotrzymuje swych zobowiązań.”

25 październik

- Bilans administracji wojskowej na okupowanych przez Niemców terenach: co najmniej 714

egzekucji publicznych na ludności cywilnej spalenie co najmniej 55 miast i 476 wsi.

26 październik

- Wejście w życie dekretów Hitlera o zastąpieniu administracji wojskowej okupowanej Polski

przez administrację cywilną.

- Hans Frank podpisuje proklamację Generalnego Gubernatorstwa.

- Warszawa: rozpoczyna się czterodniowe posiedzenie niemiecko - radzieckiej komisji

granicznej.

27 październik

- Lwów: zgromadzenie Ludowe Zachodniej Ukrainy ogłasza upadek „pańskiej Polski: i

proklamuje ustanowienie władzy radzieckiej

28 październik

- Wilno: oddziały litewskie zajmują miasto przekazane Litwie na mocy układu sowiecko -

litewskiego. Ulica Mickiewicza zostaje przemianowana na Gedymina, ul. Piłsudskiego na

Olgierda.

29 październik

- Warszawa: do stolicy dociera wysłany z Paryża pierwszy emisariusz gen. Sikorskiego, rtm.

Dyp. J. F. Szymański - ps. Konarski

L I S T O P A D

1 listopad

- Reorganizacja polskiego rządu we Francji.

- Zachodnia część Polski zostaje przyłączona do Niemiec, wschodnia do sowieckich republik:

Ukrainy i Białorusi.

- Polska policja i urzędy państwowe funkcjonują nadal, ale pod nadzorem niemieckich władz

wojskowych.

7 listopad

- Paryż: Prezydent RP W. Raczkiewicz podpisuje zwolnienie marszałka E. Śmigłego - Rydza

ze stanowiska Wodza Naczelngo. Na jego miejsce mianuje gen. W. Sikorskiego.

- Hitler odkłada atak na Francję do lutego.

8 listopad

- Nieudana próba zamach bombowego na Hitlera po jego przemówieniu w Monachium.

12 listopad

- Rozmowy między Rosją i Finlandią na temat wspólnej granicy zostają nagle przerwane.

18 listopad

- Londyn: podpisanie polsko - brytyjskiej umowy o utworzeniu Polskiej Marynarki Wojennej

w Wielkiej Brytanii.

21 listopad

- Niemcy odstępują Słowacji zagarnięte polskie gminy Spiszu i Orawy.

22 listopad

- Przeniesienie siedziby Rządu RP z Paryża do Angers.

28 listopad

- Paryż: ukazuje się pierwszy numer dziennika „Głos Polski”, nieoficjalnego organu

prasowego Rządu RP.

29 listopad

- Moskwa: Dekret Rady Najwyższej ZSRR o przymusowym nadaniu obywatelstwa

radzieckiego „byłym obywatelom polskim”.

30 listopada

- Związek Radziecki najeżdża Finlandię

G R U D Z I E Ń

1 grudzień

- Przasnysz: władze niemieckie wywożą 3 000 Żydów nad granicę radziecką i zmuszają ich

do jej przekroczenia

2 grudzień

- Armia Fińska rozpoczyna stopniowy odwrót do Linii Mannerheima.

- Finlandia apeluje do Ligi Narodów o pomoc.

3 grudzień

- Paryż: w ślad za Rządem Rzeczypospolitej przenosi się do Angers jego Prezydent,

Władysław Raczkiewicz.

7 grudzień

- Kraków: pierwsza oficjalna wizyta delegacji ZSRR w siedzibie Generalnego Gubernatora

Hansa Franka.

- W Zakopanem konferencja Gestapo i NKWD o wspólnym zwalczaniu polskiej konspiracji.

- Palmiry koło Warszawy: pierwsza masowa egzekucja więźniów przywiezionych z

Warszawy. Stracono ok. 80 osób.

8 grudzień

- RAF ogłasza utworzenie na czas wojny polskich dywizjonów lotniczych.

- Finowie zatrzymują sowiecką ofensywę na jeziorze Ładoga.

9 grudzień

- Moskwa: radziecka blokada wybrzeży Finlandii .

10 grudzień

- Francja: pierwsze ograniczenia w sprzedaży mięsa.

12 grudzień

- Budapeszt, Bukareszt: uruchomienie dwóch Baz Łączności z Krajem.

- Finowie niszczą dwie sowieckie dywizje w bitwie pod Tolvaajarvi, zdobywając przy tym 30

dział i 60 czołgów.

13 grudzień

- Brytyjskie krążowniki Exeter i Ajax oraz nowozelandzki krążownik Achilles osaczają

niemiecki pancernik kieszonkowy Graf Spee u ujścia rzeki La Plata.

14 grudzień

- Bydgoszcz: otwarcie pierwszego stałego teatru w okupowanej Polsce.

15 grudzień

- Wilno: władze litewskie likwidują Uniwersytet Wileński.

16 grudzień

- Kraków: rozporządzenie Hansa Franka o konfiskacie prywatnych i kościelnych dzieł sztuki.

- Niemcy: dwie rozgłośnie hitlerowskie rozpoczynają nadawanie prokomunistycznych audycji

bezpośrednio na częstotliwościach alianckich

- Rosjanie rozpoczynają sześciodniowe natarcie na Linię Mannerheima pod Summa. Finowie

odpierają wszystkie ataki.

17 grudzień

- Montevideo: samozatopienie niemieckiego krążownika „Graf Spee”.

18 grudzień

- RAF traci 12 spośród 22 swoich samolotów w bitwie z niemieckimi myśliwcami nad

Heligoland Bight.

- RAF odwołuje dzienne naloty.

23 grudzień

- Warszawa: utworzenie Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”.

- Lublin: rozstrzelanie 10 czołowych przedstawicieli lubelskiej inteligencji.

- Fiński kontratak na Isthumus w Karelii odparty przez siły sowieckie.

25 grudzień

- Warszawa: wchodzi w życie zarządzenie, w myśl którego przednie pomosty w tramwajach

są zarezerwowane „wyłącznie dla przejazdu wojskowych niemieckich i obywateli Rzeszy”.

- Lotnictwo sowieckie bombarduje Helsinki i główne miasta fińskie.

- Niemcy otwierają połączenie kolejowe z Rosją, które przebiega przez Polskę.

26 grudzień

- Belgia: strajk 36 tys. górników protestujących przeciw przedłużeniu czasu pracy.

27 grudzień

- Turcja: gwałtowne trzęsienie ziemi na wyżynie Anatloia.

- Wawer pod Warszawą: w odwet za zabicie dwóch podoficerów niemieckich przez dwóch

znanych policji przestępców, Niemcy dokonują egzekucji 106 mężczyzn w wieku 16 – 17 lat.

28 grudzień

- Sachsenhausen: umiera prof. Stanisław Estreicher, kierownik katedry Prawa Niemieckiego

UJ.

29 grudzień

- Oddziały fińskich narciarzy wysadzają tory kolejowe na tyłach armii sowieckiej, niszcząc w

ten sposób jej linie zaopatrzenia

31 grudzień

- Londyn: mimo zaciemnienia Nowy Rok witany jest fajerwerkami.

- Moskwa: według oficjalnych danych radzieckich na ogólną liczbę 38 710 polskich jeńców w

ZSRR w Starobielsku, Otaszkowie i w Kozielsku przebywają 14 973 osoby.

ROK 1940

S T Y C Z E Ń

1 styczeń

- Londyn: zarządzenie o mobilizacji wszystkich mężczyzn w wieku 20 - 27 lat.

7 styczeń

- Finlandia: oficjalny bilans minionych trzech tygodni walk mówi o 50 tys. zabitych żołnierzy

Armii Czerwonej

9 styczeń

- Berlin: raport SS z Prus Wschodnich donosi o „udanej likwidacji” w 4 tys. psychicznie

chorych z Polski

13 styczeń

- Berlin: z powodu złej pogody Hitler Przesuwa datę planowanej ofensywy na Zachód na 20

stycznia

16 styczeń

- Berlin: Hitler przesuwa o dalsze trzy miesiące planowaną ofensywę na zachód i rozkazuje

przygotowanie planów agresji Skandynawii

24 styczeń

- Berlin: Marszałek III Rzeszy Hermann Goring powierza Reinhardowi Heydrichowi

„rozwiązanie problemu żydowskiego za pomocą ewakuacji bądź przymusowej emigracji ”

L U T Y

1 luty

- Francja: w ramach pomocy dla Finlandii Touring Club organizuje zbiórkę nart

14 luty

- Watykan: wprowadzenie racjonowania żywności, tytoniu i benzyny

17 luty

- Kraje bałtyckie: rozpoczyna się repatriacja Niemców zamieszkujących Litwę, Łotwę i

Estonię

18 luty

- Paryż: rząd francuski wyraża zgodę na odbudowę polskiego lotnictwa na terenie Francji

22 luty

- Lhassa: intronizacja nowego dalajlamy. Ma 5 lat.

M A R Z E C

1 marzec

- Wielka Brytania: „ Zaleca się kobieton noszenie jasnych ubiorów. Ciemne materiały

zarezerwowane są do szycia mundurów”

8 marzec

- Włochy: Mussolini wciela policję do regularnej armii.

12 marzec

- Finlandia podpisuje traktat pokojowy ze Związkiem Radzieckim.

26 marzec

- Berlin: Hitler podejmuje decyzję o rozpoczęciu ofensywy na Zachodzie natychmiast po

operacji „Weserübung” (atak na Danię i Norwegię)

K W I E C I E Ń

1 kwiecień

- Berlin: decyzja Hitlera o rozpoczęciu operacji „Weserübung” w dniu 6 kwietnia 1940

3 kwiecień

- Londyn: nominacja Churchilla na przewodniczącego angielskiego komitetu obrony

6 kwiecień

- Berlin: premiera dokumentalnego filmu Hansa Bertrama „Chrzest ognia” (Feuertaufe) o

kampanii wrześniowej

9 kwiecień

- Niemcy rozpoczynają okupację Danii i inwazję Norwegii

10 kwiecień

- Malestroit (Francja) gen. dyw. Władysław Sikorski nadaje Samodzielnej Brygadzie

Strzelców Karpackich sztandar poświęcony przez Biskupa Polowego ks. Józefa Gawlinę

- Warszawa: zarezerwowanie tylnych platform tramwajowych „Tylko dla Niemców”

12 kwiecień

- Nowy Jork: ukazuje się album fotograficzny Juliena Bryana „Oblężenie” poświęcony

kampanii wrześniowej w Polsce

- Łódź: zmiana nazwy miasta na Litzmannstadt

13 kwiecień

- Warszawa: premiera rewii „Czar wiosny” w pierwszym jawnym teatrzyku „Kometa” przy

ul. Chłodnej 49

14 kwiecień

- Malestroit (Francja): ogłoszenie pogotowia marszowego dla pododdziałów Samodzielnej

Brygady Strzelców Podhalańskich

16 kwiecień

- Warszawa: wskutek interwencji Luciany Frassati - Gawrońskiej władze niemieckie

uwalniają działaczy polskiej organizacji ONR Falanga

20 kwiecień

- Kraków: uroczyste otwarcie Institut fur Deitsche Ostarbeit w gmachu Collegium Maius

Uniwersytetu Jagiellońskiego

23 kwiecień

- Bejrut: przylatuje tu dowódca Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, płk. dypl.

Stanisław Kopański

26 kwiecień

- Warszawa: połączenie dwóch organizacji konspiracyjnych : Związku Czynu Zbrojnego i

Gwardii Obrony Narodowej

27 kwiecień

- Francja: Wielka Brytania i Syria: stan Polskich Sił Zbrojnych wynosi 68 423 żołnierzy

29 kwiecień

- Warszawa: uroczyste uruchomienie mennicy państwowej

30 kwiecień

- Anielin: W walce z żołnierzami 327 niemieckiej Dywizji Piechoty ginie dowódca Oddziału

Wydzielonego WP major Henryk Dobrzański, „Hubal”.

M A J

2 maj

- Warszawa: do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen odjeżdża pierwszy transport

więźniów z Pawiaka

3 maj

- La Valetta (Malta) : podniesienie bandery na niszczycielu eskortowym ORP Garland

przekazanym Polsce przez Wielką Brytanię

4 maj

- Rombaken Fjord: w bitwie o Narwik tonie polski kontrtorpedowiec ORP Grom

10 maj

- Niemcy najeżdżają Belgie, Holandię i Luxemburg

- Brytyjski minister, Chamberlain, zrzeka się urzędu, jego miejsce zajmuje Churchill

- Francja w pierwszym dniu Blitzkriegu na Zachodzie polscy piloci strącają siedem

samolotów niemieckich

14 maj

- Rotterdam: niemieckie bombardowanie w ciągu półtorej godziny równa z ziemią centrum

miasta

15 maj

- Holandia poddaje się Niemcom

- Niemcy: admirał Doenitz wysyła na Atlantyk U-Boota U-37, by przeprowadzić testy min

magnetycznych

- Kraków: aresztowanie Xawerego Dunikowskiego, rzeźbiarza, profesora ASP w Krakowie

- Morze Północne: tonie zbombardowany transatlantyk m/s Chrobry, na którym ginie 12

członków załogi i kilkudziesięciu żołnierzy 1 Brygady Gwardii Irlandzkiej

17 maj

- Londyn: otwarcie wystawy „Polska jaką była i jaką jest”

18 maj

- Haga: Arthur Seyss - Inquart jest mianowany Komisarzem Rzeszy w okupowanej Holandii

19 maj

- Paryż: gen. Weygand zastępuje gen. Gamelina na czele armii francuskiej

22 maj

- Londyn: Parlament Brytyjski przyznaje pełną władzę Churchillowi

23 maj

- Rosyth (Wielka Brytania) : ORP Orzeł wypływa na swój ostatni patrol, z którego już nie

powróci

25 maj

- Warszawa: trwa wizyta delegacji Amerykańskiego Czerwonego Krzyża

26 maj

- Dunkierka: o godz. 18:57 rozpoczyna się operacja „Dynamo”

- Ewakuacja Brytyjskich Ekspedycyjnych Sił Zbrojnych z Dunkierki

27 maj

- Narwik : Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich bierze udział w bitwie o Narwik

- Belgia poddaje się Niemcom

C Z E R W I E C

1 czerwiec

- Paryż: król Belgii Leopold III jest skreślony z listy oficerów Legii Honorowej

2 czerwiec

- Warszawa: ogłoszenie zmiany nazw ulic z polskich na niemieckie

3 czerwiec

- Chiny: chińskie wojska odbijają znajdujący się w rękach japońskich Xiantang

4 czerwiec

- Norwegia: w Harstadt rozpoczyna się ewakuacja sił alianckich

8 czerwiec

- Morze Północne: w pobliżu Narwiku dwa krążowniki nimieckie Scharnhorst i Gneisenau

zatapiają brytyjski lotniskowiec HMS Glorious

9 czerwiec

- Londyn: Radio BBC nadaje 40 minutowe słuchowisko Marii Kuncewiczowej i Denisa

Freemana „The Defence of Warsaw”, które będzie następnie emitowane w Szanghaju i w

Hongkongu

10 czerwiec

- Kapitulacja Norwegii

- Włochy wypowiadają wojnę Wielkiej Brytanii i Francji

- Paryż: rząd francuski opuszcza stolicę i udaje się do Tours

- Chiny: Japończycy atakują miasto Yichang nad rzeką Jangcy - ciang.

11 czerwiec

- Waszyngton: kongres amerykański przyznaje US Navy 1 500 mln dolarów kredytu

zbrojeniowego

- Malta: Włoskie lotnictwo dokonuje siedmiu nalotów na brytyjską bazę okrętową

- Rzym: Prymas Polski ks. Kardynał August Hlond opuszcza Rzym i przenosi się do

rezydencji francuskiego biskupa George’a Choqueta w Lourdes, pozostaje tam do 1943 roku

- Paryż: gen. dyw. Władysław Sikorski podpisuje umowę o tworzeniu jednostek polskich w

szeregach RAFVR (ochotniczej Rezerwy Królewskich Sił Powietrznych)

12 czerwiec

- Afryka Północna: pierwsze starcie wojsk włoskich z brytyjskimi na granicy libijskiej

13 czerwiec

- Poznań: Namiestnik Rzeszy w Kraju Warty Arthur Greiser zakazuje Polakom uprawiania

wędkarstwa

14 czerwiec

- Armia niemiecka wkracza do Paryża

- Tours: rząd francuski opuszcza miasto i przenosi się do Bordeaux

- Angers - Libourne: w ślad za rządem francuskim przenoszą się do Libourne Prezydent RP

Władysław Raczkiewicz oraz rząd i prezydium RP na uchodźstwie

- Tanger: wojska hiszpańskie wkraczają do neutralnej strefy międzynarodowej

- Brest: przybywa tu Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich

- Oświęcim: uruchomienie obozu koncentracyjnego. Przybywa pierwszy transport 728

więźniów z Tarnowa

15 czerwiec

- Francja: na rozkaz Hitlera Guderian atakuje Verdun

- Kraków: defilada oddziałów SS z okazji zajęcia Paryża

17 czerwiec

- Azja: blokada Indochin przez armię japońską ma na celu zapobiec dostawom broni dla Chin.

18 czerwiec

- Sowieci wkraczają do republik bałtyckich

- Londyn : apel gen. de Gaulle’a do narodu francuskiego, by nie zaprzestawał walki

22 czerwiec

- Francja podpisuje zawieszenie broni z Niemcami

30 czerwiec

- Niemcy rozpoczynają okupację Kanału La Manche

L I P I E C

8 lipca

- Początek Bitwy o Anglię

11 lipca

- Petain zostaje szefem rządów Vichy

SIERPIEŃ

3 sierpnia

- Włochy rozpoczynają okupację Somalii Brytyjskiej

WRZESIEŃ

13 września

- Włochy najeżdżają Egipt

27 września

- Niemcy, Włochy i Japonia podpisują pakt trzech mocarstw (osi)

7 października

- Niemiecka armia wkracza do Rumunii

28 października

- Włochy najeżdżają Grecję

14 listopada

- Grecka armia odpiera Włochów do Albanii

22 listopada

- Włoska 9 armia pokonana przez Greków

11 grudnia

- Brytyjczycy zdobywają Sidi Barrani z rąk Włochów

17 grudnia

- Brytyjczycy odbijają Sollum

ROK 1941

S T Y C Z E Ń

22 stycznia

- Brytyjczycy i Australijczycy zdobywają Tobruk

L U T Y

6 lutego

- Brytyjczycy i Australijczycy zdobywają Benghazi

25 lutego

- Brytyjczycy zdobywają Mogadisz

M A R Z E C

1 marca

- Bułgaria przyłącza się do Osi

25 marca

- Jugosławia podpisuje pakt trzech mocarstw

27 marca

- przewrót w Jugosławii - opuszcza pakt

30 marca

- Niemieckie odziały Afrika Korps rozpoczynają ofensywę w Północnej Afryce

K W I E C I E Ń

4 kwietnia

- Niemcy zdobywają Benghazi

6 kwietnia

- Niemcy najeżdżają Jugosławię i Grecję

10 kwietnia

- Niemcy zdobywają Zagrzeb

12 kwietnia

- Niemcy okupują Belgrad

13 kwietnia

- Sowieci i Japończycy podpisują pięcioletni pakt o nieagresji

17 kwietnia

- Armia jugosłowiańska poddaje się Niemcom

22 kwietnia

- Niemcy zdobywają Saloniki

27 kwietnia

- Niemcy zdobywają Ateny

28 kwietnia

- Niemcy zajmują Sollum

M A J

15 maja

- Brytyjczycy odbijają Sollum i Halfayę

20 maja

- Niemcy przeprowadzają desant na Kretę

31 maja

- Wojska brytyjskie na Krecie zostają pobite

C Z E R W I E C

8 czerwca

- Siły alianckie wkraczają do Syrii

22 czerwca

- Niemcy najeżdżają Związek Radziecki - Operacja Barbarossa

- Włochy i Rumunia wypowiadają wojnę Związkowi Radzieckiemu

23 czerwca

- Węgry i Słowenia wypowiadają wojnę Związkowi Radzieckiemu

26 czerwca

- Finlandia wypowiada wojnę Związkowi Radzieckiemu

28 czerwca

- Armia niemiecka zdobywa Mińsk

L I P I E C

15 lipca

- Niemcy zdobywają Smoleńsk

S I E R P I E Ń

16 sierpnia

- Niemcy zdobywają Nowogród

W R Z E S I E Ń

5 września

- Armia niemiecka okupuję Estonię

15 września

- Rozpoczyna się oblężenie Leningradu

19 września

- Niemcy zdobywają Kijów

P A Ź D Z I E R N I K

16 października

- Związek Radziecki przenosi rząd do Kujbyszewa

24 października

- Niemcy zajmują Charków

L I S T O P A D

3 listopada

- Niemcy zdobywają Kursk

22 listopada

- Niemcy zdobywają Rostów

25 listopada

- Niemcy atakują Moskwę

G R U D Z I E Ń

5 grudnia

- Niemcy wstrzymują atak na Moskwę

7 grudnia

- Japończycy atakują Pearl Harbour

- Japończycy wypowiadają wojnę Stanom Zjednoczonym

- Japończycy lądują w Syjamie i na Malajach

8 grudnia

- Alianci ( z wyjątkiem ZSRR) wypowiadają wojnę Japonii

11 grudnia

- Niemcy wypowiadają wojnę Stanom Zjednoczonym

25 grudnia

- Japończycy zdobywają Hong Kong

- Brytyjczycy odbijają Benghazi

ROK 1942

S T Y C Z E Ń

2 stycznia

- Japończycy zdobywają Manilię

11 stycznia

- Brytyjczycy odbijają Sollum

- Japończycy zajmują Kuala Lumpur

13 stycznia

- Sowieci odbijają Kijów

LUTY

15 lutego

- Singapur poddaje się Japończykom

MARZEC

8 marca

- Japończycy wkraczają do Rangunu

MAJ

6 maja

- Brytyjczycy zdobywają Madagaskar

- Amerykańskie wojsko poddaje się na Filipinach

28 maja

- Niemcy pokonują Sowietów pod Charkowem

CZERWIEC

4 czerwca

- Bitwa pod Midway - 4 japońskie lotniskowce zatopione

LIPIEC

3 lipca

- Sewastopol poddaje się Niemcom

SIERPIEŃ

22 sierpnia

- Brazylia wypowiada wojnę Niemcom i Włochom

PAŹDZIERNIK

23 października

- Bitwa pod El Alamein

LISTOPAD

8 listopada

- Początek operacji Torch (pochodnia) - alianci lądują w Północnej Afryce

ROK 1943

S T Y C Z E Ń

14 stycznia

- Konferencja w Casablance - Roosevelt żąda "bezwarunkowej kapitulacji"

28 stycznia

- Brytyjska 8 armia zdobywa Tripoli

31 stycznia

- Niemcy poddają się pod Stalingradem

LUTY

8 lutego

- Sowieci odbijają Kursk

14 lutego

- Sowieci odbijają Rostów

16 lutego

- Sowieci odbijają Charków

MARZEC

15 marca

- Armia niemiecka odbijają Charków

MAJ

12 maja

- Siły osi w Północnej Afryce poddają się

LIPIEC

10 lipca

- Operacja Husky - alianci lądują na Sycylii

25 lipca

- dymisja i aresztowanie Mussoliniego, rozwiązanie rządu faszystowskiego

26 lipca

- we Włoszech władze przejmuje Badoglio, który wprowadza stan wojenny

SIERPIEŃ

23 sierpnia

- Sowieci odbijają Charków

WRZESIEŃ

3 września

- Włosi podpisują zawieszenie broni

10 września

- Niemcy okupują Rzym

23 września

- Mussolini przywraca rządy faszystowskie w Północnych Włoszech

25 września

- Sowieci odbijają Smoleńsk

PAŹDZIERNIK

13 października

- oficjalny rząd włoski wypowiada wojnę Niemcom

LISTOPAD

6 listopada

- Sowieci odbijają Kijów

ROK 1944

S T Y C Z E Ń

6 stycznia

- Sowieci wkraczają na ziemie polskie

22 stycznia

- alianci lądują pod Anzio

27 stycznia

- Koniec oblężenia Leningradu (po prawie 900 dniach)

MARZEC

19 marca

- Armia niemiecka okupuje Węgry

KWIECIEŃ

10 kwietnia

- Sowieci zdobywają Odessę

MAJ

9 maja

- Sewastopol poddaje się Sowietom

CZERWIEC

4 czerwca

- Alianci zdobywają Rzym

6 czerwca

- Operacja Overlord (Neptun) - alianci lądują w Normandii

27 czerwca

- Armia Stanów Zjednoczonych zdobywa Cherbourg

LIPIEC

3 lipca

- Sowieci odbijają Mińsk

7 lipca

- Japończycy poddają się pod Saipan

9 lipca

- Alianci zdobywają Caen

20 lipca

- Nieudany zamach bombowy von Stauffenberga na Hitlera

21 lipca

- Amerykanie lądują na wyspie Guam

25 lipca

- Początek operacji Cobra - przełamanie frontu na zachód od St. L

28 lipca

- Sowieci zdobywają Brześć

SIERPIEŃ

4 sierpnia

- Alianci wkraczają do Florencji

15 sierpnia

- Operacja Anvil (kowadło) - Lądowanie aliantów w Południowej Francji

25 sierpnia

- Alianci wkraczają do Paryża

28 sierpnia

- Wyzwolenie Marsylii i Tulonu

30 sierpnia

- Niemcy opuszczają Bułgarię

31 sierpnia

- Sowieci zdobywają Bukareszt

WRZESIEŃ

2 września

- Wyzwolenie Pizy

3 września

- Wyzwolenie Antwerpi i Brukseli

5 września

- Sowieci wypowiadają wojnę Bułgarii

12 września

- Wyzwolenie Hawru

17 września

- Operacja Market Garden - klęska desantu na Holandię

22 września

- Wyzwolenie Boulogne

26 września

- Sowieci okupują Estonię

28 września

- Wyzwolenie Calais

PAŹDZIERNIK

1 października

- Sowieci wkraczają do Jugosławii

4 października

- Alianci lądują w Grecji

14 października

- Wyzwolenie Aten

20 października

- Wyzwolenie Belgradu

23 października

- Sowieci wkraczają do Prus Wschodnich

LISTOPAD

4 listopada

- Siły wojskowe osi w Grecji poddają się

24 listopada

- Francuzi zajmują Strasburg

GRUDZIEŃ

16 grudnia

- Początek bitwy w Ardenach

26 grudnia

- Piechota amerykańska znosi oblężenie Bastogne

ROK 1945

S T Y C Z E Ń

1 stycznia

- Odwrót niemiecki w Ardenach

16 stycznia

- Zniszczenie ostatnich punktów oporu w Ardenach

17 stycznia

- Sowieci zajmują Warszawę

26 stycznia

- Japończycy wycofują się na wybrzeża Chin

- Sowieci wyzwalają Oświęcim

LUTY

4 lutego

- Alianci zajmują Manilę

19 lutego

- Japończycy ewakuują się z Mandalay

- Amerykanie lądują na Iwo Jima

20 lutego

- Sowieci wkraczają do Gdańska

23 lutego

- Sowieci wkraczają do Poznania

KWIECIEŃ

1 kwietnia

- Amerykanie najeżdżają Okinawę

10 kwietnia

- Alianci zajmują Hanover

11 kwietnia

- Związek Radziecki i Jugosławia podpisują traktat pokojowy

12 kwietnia

- Amerykański prezydent Roosevelt umiera - Truman zostaje prezydentem

13 kwietnia

- Sowieci zdobywają Wiedeń

15 kwietnia

- Alianci zdobywają Arnhen

20 kwietnia

- Alianci zdobywają Norymbergę

23 kwietnia

- Sowieci wkraczają do Berlina

28 kwietnia

- Mussolini zostaje złapany i zabity przez partyzantów

30 kwietnia

- Hitler popełnia samobójstwo

MAJ

2 maja

- Niemieckie działy we Włoszech poddają się

4 maja

- Niemieckie siły w Holandii, Danii poddają się

5 maja

- zawieszenie broni na Zachodnim Froncie

7 maja

- Bezwarunkowa kapitulacja Niemiec podpisana przez gen. Jodla

8 maja

- V Day - dzień zwycięstwa w Europie

9 maja

- Sowieci okupują Pragę

- Wyzwolenie Kanału La Manche

CZERWIEC

10 czerwca

- Australijczycy najeżdżają Borneo

22 czerwca

- Amerykańska siły zbrojne zdobywają Okinawę

SIERPIEŃ

6 sierpnia

- Amerykanie zrzucają bombę atomową na Hiroszimę

9 sierpnia

- Sowieci wypowiadają wojnę Japonii

- Amerykanie zrzucają drugą bombę atomową na Nagasaki

14 sierpnia

- Bezwarunkowa kapitulacja Japonii

15 sierpnia

- Dzień zwycięstwa nad Japonią

WRZESIEŃ

5 września

- Brytyjczycy lądują w Singapurze

7 września

- Kapitulacja wojsk japońskich w Szanghaju

9 września

- Podpisanie kapitulacji wojsk japońskich w Chinach

13 września

- kapitulacja wosk japońskich w Birmie

16 września

- kapitulacja wojsk japońskich w Hong Kongu

LISTOPAD

20 listopada

- rozpoczęcie procesów norymberdzkich.