Adressat (–en) - Adresat

Adresse (-en) - Adres

Avsender (–en) - Nadawca

Bank (–en) - Bank

Bankkort (-et) – Karta bankowa

Blankett (–en) – Blankiet, druk

Brev (-et) - List

Etternavn (–et) - Nazwisko

Fornavn (-et) - Imie

Frimerke (–t) – Znaczek pocztowy

Gatenavn (-et) – Nazwa ulicy

Gatenummer (–et) – Numer ulicy

Giro (–en) – Polecenie zapłaty

Innskudd (-et) - Wpłata

Kassalapp (–en) - Paragon

Kasse (–en) - Kasa

Konto (bankkonto) (-en) – Konto bankowe

Konvolutt (–en) - Koperta

Kronestykke (–t) – Moneta jednokoronowa

Kvittering (–en) - Pokwitowanie

Kø (-en) - Kolejka

Minibank (–en) - Bankomat

Mottaker (-en) - Odbiorca

Mynt (–en) - Moneta

Pakke (-n) - Paczka

Postboks (–en) – Skrytka pocztowa

Postkontor (-et) – Urząd pocztowy

Postkort (–et) - Kartka pocztowa

Postnummer (-et) – Kod pocztowy

Regning (–en) - Rachunek

Skranke (-n) – Okienko, luka w banku, na poczcie itp.

Telefon (–en) - Telefon

Uttak (-et) – Wypłata środków z konta

ZAIMKI OSOBOWE:

Jeg - ja

Du - ty

Hun - ona

Han - on

Det - ono

Vi - my

Dere - wy

De – oni, one

Jeg heter... – Nazywam sie...

Jeg er fra Polen – Jestem z Polski

Jeg kommer fra Polen – Jestem z Polski/przyjechalem(am) z Polski

Hvor er du fra? – Skad jestes?

Hva heter du? – Jak sie nazywasz?

Heter du...? – Nazywasz sie...?

Ja – Tak

Nei - Nie

Jeg skal/vil sende en pakke.

Chcial(a)bym nadac paczke.

Jeg må (gå) til postkontoret.

Musze isc na poczte.

Hvor finner jeg et postkontor?

Gdzie znajde urząd pocztowy?

Jeg vil sende penger til Polen.

Chcial(a)bym przeslac pieniadze do Polski.

Trenger/behøver jeg å kjøpe frimerker?

Czy potrzebuję/muszę kupic znaczki?

Kan jeg få en konvolutt?

Poproszę kopertę.

Hvor er kassen?

Gdzie jest kasa?

Har du et kronestykke?

Czy masz monete jednokoronową?

Nei, dessverre, jeg har ikke.

Niestety, nie mam.

Ja, her er den, vær så god.

Tak, proszę, tutaj jest.

Hvor mye koster det?

Ile to kosztuje?

Jeg vil åpne en konto.

Chcial(a)bym otworzyc konto.

Jeg vil sette inn penger på min konto.

Chcial(a)bym wpłacic pieniadze na moje konto.

Jeg vil ta ut penger fra min konto.

Chcial(a)bym wypłacic pieniadze z mojego konta.

Har du et bankkort?

Czy masz karte bankowa?

Her er bankkortet mitt.

Oto moja karta bankowa.

Hei! – Czesc!

Hei igjen! – Witam ponownie!

Velkommen! – Witaj/witajcie! Zapraszam/y!

Hei på deg! – Czesc i czołem! (forma bardziej poufała)

Heia! – Hejka! (forma poufała, pieszczotliwa)

God dag! – Dzien dobry!

God ettermiddag! – Dzien dobry! (w porze popoludniowej)

God kveld! – Dobry wieczor!

Takk for sist! – Dziekuje za poprzednie spotkanie/rozmowe!

Hyggelig å se deg! – Milo Cie widziec!

Hyggelig å se deg igjen! – Milo znow Cie widziec!

Hvordan har du det? – Jak sie masz?

Hvordan står det til? – Co slychac?

Hvordan går det? – Co slychac?/Jak idzie?

Bare bra, takk! – Dziekuje, bardzo dobrze!

Fint, takk! – Dobrze, dziekuje!

Og med deg da? – A u Ciebie?

Ikke verst, takk! – Nienajgorzej, dziekuje!

Ha det! – Do widzenia!

Ha det bra! – Do widzenia! Czesc! (na pozegnanie)

Ha det fint! – Trzymaj sie!

Ha det så lenge! – Narazie!

Hyggelig å møte deg! – Milo (było) Cie poznac!

Hyggelig å treffe deg! – Milo (było) Cie spotkac!

Vi snakkes! – Do kolejnej pogawedki!/ Zgadamy sie!

Vi sees! – Do zobaczenia!

Vi ringes! – Zdzwonimy sie!

Takk for praten! – Dziekuje za rozmowe/pogawędke!

Takk for i dag! – Dziekuje za dzisiejsze spotkanie/rozmowe!

(bardziej oficjalny zwrot na pozegnanie, przewiduje kontynuacje)

God kveld! - Milego wieczoru!

Ha en fin kveld! – Milego wieczoru!

God natt! – Dobranoc!

Natta! – Dobranocka! (pieszczotliwie, do dzieci, bliskich przyjaciół lub ukochanej/go)

Igjen - znow, ponownie

Dag – dzień

I dag – dzisiaj

Natt - noc

God – dobry

Ettermiddag - popoludnie

Kveld – wieczor

Sist – ostatni, ostatnio

Hyggelig – miło

Se – widziec / ser – widzi

Hvordan – jak

Har – masz / å ha - miec

Står – stoi / å stå - stac

Står til – w zwrocie ”Hvordan står det til” znaczy ”co slychac”

Går – idzie / å gå – isc, pojsc

Bare – tylko

Bra – dobrze

Bare bra – bardzo dobrze

Takk – dziekuje / å takke – dziekowac

Og –i

Med – z

Deg – ciebie, tobą

Da – jesli na koncu pytania, odpowiada polskiemu ”a” (np. A u Ciebie?)

Ikke – nie

Verst – najgorzej (dårlig – verre – verst / zle – gorzej - najgorzej)

Fint – ładnie, dobrze

Lenge - długo

Så lenge – narazie, tymczasem

Å snakke – mowic

Å se – widziec

Å ringe – dzwonic

For – za

TALL – LICZBY

0 – null

1 – en, ett

2 – to

3 – tre

4 – fire

5 – fem

6 – seks

7 – sju (syv)

8 – åtte

9 – ni

10 – ti

11 – elleve

12 – tolv

13 – tretten

14 – fjorten

15 – femten

16 – seksten

17 – sytten

18 – atten

19 – nitten

20 – tjue (tyve)

21 – tjueen

22 – tjueto

23 – tjuetre

24 – tjuefire

25 – tjuefem

26 – tjueseks

27 – tjuesju

28 – tjueåtte

29 – tjueni

30 – tretti (tredve )

40 – førti

50 – femti

60 – seksti

70 – sytti

80 – åtti

90 – nitti

100 – (ett) hundre

101 – hundreogen

102 – hundreogto, ...itd

1 000 – (ett) tusen

10 000 – ti tusen

100 000 – hundre tusen

1 000 000 – en million

1 000 000 000 – en milliard

1 000 000 000 000 – en billion

Hei! / Morn! / God dag!

Hva heter du? - Jak sie nazywasz? (du - ty)

Jeg heter ______________. Nazywam sie (jeg - ja)

Hvordan staver man navnet ditt? - Jak sie literuje twoje imie? (ditt - twoj, twoja, twoje w l.poj.)

Det staves _______________.

(a, be, se, de, e, eff, ge, hå, i, je, kå, ell, em, enn, o, pe, ku, ærr, ess, te, u, ve, dåbbeltve, eks, y, sett, æ, ø, å)

Hvor er du fra? - Skad jestes? (hvor - gdzie, fra - z, hvor fra - skad)

Jeg er fra ________________.

Hvor bor du? - Gdzie mieszkasz? (bor - mieszka, mieszasz, mieszkacie)

Jeg bor i __________________. (i - w)

Hvor gammel er du? - Ile masz lat? (gammel - stary, hvor gammel - ile lat, w jakim wieku)

Jeg er __________ år gammel. (år - rok, lat)

(en, to, tre, fire, fem, seks, sju, åtte, ni, ti, elleve, tolv, tretten, fjorten, femten, seksten, sytten, atten, nitten, tjue, 21-tjueen, 22-tjueto, 23-tjuetre, 24-tjuefire, 25-tjuefem, 26-tjueseks, 27-tjuesju, 28-tjueåtte, 29-tjueni, tretti, førti, femti, seksti, sytti, åtti, nitti, hundre)

Hva er ditt telefonnummer? - Jaki jest numer twojego telefonu? (hva - co, er - jest, jestem, jestes, są, itd.)

Mitt telefonnummer er _________.

Hvilke språk kan du? - Jakie znasz jezyki? (hvilke - jakie, kan - znasz, umiesz, wiesz, språk - jezyk, jezyki)

Jeg kan _____________.

(polsk, engelsk, norsk, svensk, dansk, finsk, islandsk, fransk, tysk, russisk, japansk, kinesisk)

Er du gift? - Jestes zonaty/zamezna? (er du - czy jestes, gift - zonaty, zamezna)

Ja, jeg er gift. / Nei, jeg er ikke gift. (er ikke - nie jestem, nie jest, nie są, itd.)

Hva heter din far og mor? - Jak nazywaja sie twoj ojciec i matka? (far - ojciec, mor - matka, din - twoj, twoja, twoje w l.poj.)

Min far heter __, og min mor heter __.

Hvor gammel er din søster? - Ile lat ma twoja siostra? (søster - siostra)

Min søster er _____ år gammel. / Jeg har ingen søster (nie mam <zadnej> siostry. ingen - żaden)

Hvor bor din bror? - Gdzie mieszka twoj brat? (bror - brat)

Min bror bor i ________________. / Jeg har ingen bror

http://pavei.cappelen.no/1/1.html

1 og 2

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157697

1 og 2

Dodatkowe cwiczenia - Pronomen. 1 og 2:

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... /Pronomen/

Rowniez te:

http://pavei.cappelen.no/4/3.html

Tekst nr. 1 - zaznacz zaimki osobowe:

http://www.vox.no/LesOgSkriv/gzFlashTask.aspx?id=2016

http://www.norsknettskole.no/ressurssid ... &spraak=bm

Zaimek osobowy

Zaimek osobowy moze odnosic sie do ludzi, zwierzat i przedmiotow.

W jezyku norweskim zaimek osobowy odmienia sie tylko przez 2 przypadki:

- Subjektsform - Mianownik (odpowiada na pytania: Kto? Co?)

- Objektsform - Cala reszta (czyli cala pozostala deklinacja: Kogo/Czego? Komu/Czemu?... itd.)

Entall - L.poj.-----------------------------Subjektsform-------------------------------------Objektsform

1. person------------------------------------- Jeg - Ja--------------------------------- meg - mnie, mną, o mnie, itd.

2. person----------------------------------- Du (De) - Ty --------------------------deg (Dem) - ciebie, tobą, o tobie, itd.

3. person------------------------------------- Han - On--------------------------------han/ham - jego, z nim, o nim, itd.

3. person------------------------------------- Hun - Ona-------------------------------henne - jej, ją, z nią, o niej, itd.

3. person nieżywotne--------------------------Den - Ten/Ta--------------------------------den - tego, temu, z tym, itd.

3. person nieżywotne--------------------------Det - To-------------------------------------det - tego, temu, z tym, itd.

3. person refleksivt - zaimek zwrotny---------------------------------------------------------seg* - siebie, się, sobą, itd.

Flertall - L.mnoga

1. person-------------------------------------- Vi - My-------------------------------oss - nas, nam, o nas, z nami, itd.

2. person-------------------------------------- Dere - Wy--------------------------dere - was, wam, o was, z wami, itd.

3. person-------------------------------------- De- Oni/One----------------------------dem - ich, im, o nich, z nimi, itd.

3. person refleksivt - zaimek zwrotny----------------------------------------------------seg* - siebie, się, sobą, itd.

Du (De) - Ty: zwykle uzywana forma, to "Du". Forma "De", jezeli zwracamy sie do jednej osoby, jest bardzo formalna, urodzysta i nie wystepuje prawie nigdy, poza wypadkami, kiedy zwracamy sie do osob uznawanych za b. wazne, jak np. król. Czasami stosuje sie ja rowniez w celach marketingowych, w pismach do klienta lub potencjalnego klienta, ale wyglada to wowczas nieco pretensjonalnie.

Han/Ham - jego, z nim, o nim, itd.: mozna uzywac ich zamiennie, znacza to samo. Forma "Ham" jest bardziej konserwatywna.

* UWAGA!

Zaimkow zwrotnych: seg - siebie, się, uzywamy w jezyku norweskim jedynie o 3 osobie (czyli o: han, hun, den, det, de) i tylko jezeli ta osoba/te osoby wykonuja dana czynnosc na sobie samym.

Np. Anne vasker seg - Anne myje sie, De lufter seg - Oni sie wietrza, Det holder seg bra - To dobrze sie trzyma.

Jezeli w 3 osobie nie uzyjemy zaimka zwrotnego, to bedzie to znaczylo, ze osoba wykonuje czynnosc na kims innym/w stosunku do kogos innego (czyli tutaj podobnie jak w polskim).

Np. Anne vasker henne - Anne myje ją (czyli nie siebie, tylko ją / jakas inna osobe plci zenskiej.

De hater dem - Oni nienawidza ich (czyli nie siebie nienawidza, tylko jakies inne osoby)

W pozostalych osobach, (czyli o: jeg, du, vi, dere) nie mozemy uzyc zaimka zwrotnego "seg" nawet jezeli czynnosc jest wykonywana na sobie. Czyli nie jest to tak jak w polskim, bo np. w j. polskim mozemy powiedziec: Ja ciesze sie, a w jezyku norweskim musimy powiedziec: Ja ciesze mnie (Jeg gleder meg)

Np. Jeg vasker meg - Ja myje sie, Du vasker deg - Ty myjesz sie, Dere bekymrer dere - Wy smucicie sie.

Przyklady:

Jeg liker å sykle. - Ja lubie jezdzic rowerem.

Han lager middag. - On robi obiad.

Når får du sykkelen? Den får jeg i morgen. - Kiedy (ty) dostaniesz rower? (Ja) Dostane go jutro.

Når kommer flyet? Det lander kl. 22.00. - Kiedy przylatuje samolot? On ląduje o 22:00.

Jeg liker henne. - Ja lubie ją.

Vi slår oss hvis vi ramler ned fra taket. - (my) Uderzymy się, jesli (my) spadniemy z dachu.

Læreren gir henne en ny blyant. - Nauczyciel daje jej nowy ołówek.

Læreren gir ham/han en ny blyant. - Nauczyciel daje jemu nowy ołówek. (czyli nie sobie, a jemu - komus innemu)

Hun lytter til dem for å sette seg bedre inn i saken. - Ona przysluchuje sie im, aby lepiej wglebic sie w sprawe.

Han gir resten av kakene til meg. - On daje mi reszte ciastek.

Han barberer seg. - On się goli.

Han barberer ham/han - On goli jego. (czyli nie siebie, a jakas inna osobe plci meskiej).

De går ut for å lufte seg. - Oni wychodza na zewnatrz, aby się przewietrzyc. (siebie przewietrzyc!)

Hun liker meg godt. - Ona bardzo mnie lubi.

Cwiczenia:

http://pavei.cappelen.no/4/2.html

http://pavei.cappelen.no/4/3.html

http://pavei.cappelen.no/4/4.html

http://pavei.cappelen.no/6/4.html

http://pavei.cappelen.no/7/6.html

http://pavei.cappelen.no/7/7.html

http://pavei.cappelen.no/7/10.html

http://pavei.cappelen.no/13/10.html

http://pavei.cappelen.no/16/7.html

http://pavei.cappelen.no/16/8.html

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2 - nowe

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2 - nowe

http://www.norsknettskole.no/ressurssid ... &spraak=bm

http://www.norsknettskole.no/ressurssid ... &spraak=bm

http://steinpastein.cappelendamm.no/c39 ... _tid=39603

http://steinpastein.cappelendamm.no/c39 ... _tid=39604

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157706 - nowe

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157706 - nowe

Forma nieokreslona i okreslona rzeczownikow

Generalne zasady: rzeczowniki w rodzaju m. z.i n.

Forma nieokreslona i okreslona:

W jezyku norweskim istnieje forma nieokreslona i forma okreslona rzeczownika.

W formie nieokreslonej l.poj. dodaje sie odpowiedni przedimek (artikkel), w zaleznosci od rodzaju rzeczownika: rodzaj meski, zenski i nijaki.

Przedimki dla formy nieokreslonej rzeczownika w liczbie poj:

R. meski------------R. zenski------------------R. nijaki

----en-------------------ei/en------------------------et

NB W rodzaju zenskim istnieja dwa mozliwe przedimki (ei/en) i mozemy wybrac dowolnie.

Przyklady:

R. meski: en mann (mezczyzna, mąż), en katt (kot), en pine (bol, cierpienie, kara)

R. zenski: ei/en venninne (przyjaciolka), ei/en klokke (zegar, zegarek)

R. nijaki: et spill (gra), et system (system), et hode (glowa)

Forma okreslona

Forme okreslona rzeczownika w liczbie poj. tworzymy przez usuniecie przedimka, oraz dodanie koncowki : -en, -n, -a, -et, -t, do rzeczownika, w zaleznosci od rodzaju (meski, zenski i nijaki).

* W rodzaju zenskim z przedimkiem -ei forme okreslona tworzymy dodajac/zamieniajac koncowke na a

Dodajemy koncowke a, kiedy rzeczownik r. zenskiego jest zakonczony spolgloska, np. ei lykt (latarka)

Zamieniamy na koncowke a, kiedy rzeczownik r. zenskiego jest zakonczony samogloska, np. ei jente (dziewczyna)

* Forme okreslona rodzaju nijakiego l.poj tworzymy przez dodanie -et lub -t na koncu rzeczownika.

NB W rodzaju nijakim np. et hode (glowa) et bakeri (piekarnia), w formie okreslonej t na koncu wyrazu pozostaje nieme w wymowie.

Przyklady:

R. meski (-en, -n): mannen (mezczyzna, mąż), katten (kot), pinen (bol, cierpienie, kara)

R. zenski: venninna/venninnen (przyjaciolka), klokka/klokken (zegar, zegarek)

R. nijaki: spillet (gra), systemet (system), hodet (glowa)

NB W jezyku norweskim nie ma regul, wg ktorych mozna rozpoznac, czy rzeczownik jest rodzaju zenskiego, meskiego czy nijakiego. Tego trzeba sie nauczyc z kazdym rzeczownikiem po kolei.

Rodzaj rzeczownika mozna sprawdzic w slownikach, a w necie rowniez na stronie Bokmålsordboka og Nynorskordboka:

http://www.dokpro.uio.no/ordboksoek.html

Wyjasnienie:

1. Wpisz rzeczownik w okienko (np. bok).

2. Kliknij na "Søk i bokmålsodboka"

3. Patrz a wynik: bok -a el. -en, bøker (norr bók, sm o s bøk, eg 'beskrevet bøketretavle')

4. Po rzeczowniku w l. poj. znajdziesz stosowane do niego przedimki i wowczas wiesz, jaki to rodzaj.

Hint: Niektore czesci mowy, wystepujace w zdaniu w odniesieniu do rzeczownika, pomoga nam odgadnac, jakiego rodzaju jest rzeczownik.

Cwiczenia:

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =2&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =2&level=1

http://www.dammskolen.no/progs/norsk/le ... ering.html

http://pavei.cappelen.no/14/1.html - nowe

http://pavei.cappelen.no/14/2.html - nowe

http://pavei.cappelen.no/16/1.html

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157708

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157708

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157708

Tlumaczenie z cwiczenia. Wstaw brakujacy przedimek. W nawiasie podana forma okreslona dla ulatwienia.

Jeg har ... problem. Mam problem. (problemet)

Dette er ... viktig sak. To jest wazna sprawa (saken)

Kan jeg stille ... spørsmål? Czy moge zadac pytanie? (spørsmålet)

Jeg vil gjerne bo i ... varmere land. Chcialbym mieszkac w cieplejszym kraju. (landet)

Det er ... fint sted. To jest ladne miejsce. (stedet)

Jeg har gjort ... feil. Zrobilem błąd. (feilen)

Jeg kjøpte ... ting til 100 kroner. Kupilem rzecz za 100 koron. (tingen)

Jeg fikk hjelp av ... barn. Otrzymalem pomoc od dziecka. (barnet)

Naboen er ... veldig hjelpsomt menneske. Sąsiad jest bardzo pomocnym czlowiekiem. (mennesket)

Forma nieokreslona i forma okreslona rzeczownikow w l.mnogiej

Rzeczowniki regularne:

Liczbe mnoga tworzy sie przez dodanie do rdzenia (rdzen to forma podstawowa, czyli nieokreslona liczba pojedyncza: sak, gate, itd.) wyrazu koncowki:

* -er lub -r w formie nieokreslonej (koncowka -r jesli wyraz konczy sie litera e. Wtedy nie dodajemy -er, tylko samo -r)

Np. en sak (sprawa) - to saker (dwie sprawy), ei gate (ulica) - to gater (dwie ulice)

* -ene lub -ne w formie okreslonej (koncowka -ne w wypadku, kiedy forma nieokreslona liczby mnogiej konczy sie litera e)

to saker - alle sakene (wszystkie sprawy), to brødre (dwaj bracia) - alle brødrene (wszyscy bracia)

W pojedynczych przypadkach nastepuje tez przegłos rdzenia wyrazu - czyli zmienia sie rowniez sam rdzen wyrazu, np. far - fedre, mor - mødre, bror - brødre

lub

wypadniecie nieakcentowanej samogloski, czyli samogloska ta znika, zarowno w pismie jak i wymowie, kiedy przychodzi do liczby mnogiej, np. sykkel - to sykler (zniknelo e ), søster - to søstre (zniknelo e )

Przyklady rzeczownikow regularnych:

Liczba pojedyncza forma nieokreslona, l.mnoga forma nieokreslona, l.mnoga forma okreslona

en gutt (chlopiec) – gutter (chlopcy), guttene (okresleni chlopcy/wszyscy chlopcy w danym zbiorze czyli wsrod okreslonych)

ei jente (dziewczyna) – jenter (dziewczyny), jentene (okreslone dziewczyny/wszystkie dziewczyny w danym zbiorze)

et eple (jablko) – epler (jablka), eplene (okreslone jablka/wszystkie jablka w danym zbiorze)

ei bok (ksiazka) – bøker (ksiazki), bøkene (okreslone ksiazki/wszystkie ksiazki w danym zbiorze)

ei søster (siostra) – søstre (siostry), søstrene (okresloe siostry/wszystkie siostry w danym zbiorze)

Wiecej przykladow:

en vott - votten - votter - vottene (rekawica z jednym "palcem")

en konto - kontoen - kontoer/konti - kontoene/kontiene (konto)

en kollega - kollegaen - kollegaer/kolleger - kollegaen/kollegene (kolega z pracy )

en/ei bygd - bygden/bygda - bygder - bygdene (wioska)

Wyjatki:

* Wiekszosc jednosylabowych rzeczowników w rodzaju nijakim nie zmienia sie w formie nieokreslonej liczby mnogiej.

np. et barn – mange barn (dziecko – wiele dzieci), et hus – tre hus (dom – trzy domy).

Dotyczy to rowniez nastepujacych slow (rodzaj nijaki, ale te sa wielosylabowe):

besøk (odwiedziny), eventyr (bajka), forsøk (proba), våpen (broń)

* Rzeczowniki konczace sie na -um i -ium odmienia sie nastepujaco (zwroc uwage na l. mnoga forme nieokreslona - koncowka -a ):

et faktum - faktumet - fakta - faktaene (fakt)

et forum - forumet - fora - foraene (forum)

et kvantum - kvantumet - kvanta - kvantaene (kvantum, ilosc)

et narkotikum - narkotikumet - narkotika - narkotikaene (narkotyk)

et pensum - pensumet - pensa - pensaene (lektura/material obowiazkowa/y)

et visum - visumet - visa - visaene (wiza)

----------------------------------------------------------------------------

et laboratorium - laboratoriet - laboratoria - laboratoriene (laboratorium)

et studium - studiet - studia - studiene (studium, studia)

et medium - mediet - media - mediene (medium)

et herbarium - herbariet - herbaria - herbariene (herbarium)

et akvarium - akvariet - akvaria - akvariene

Dotyczy to wyrazow zapozyczonych z laciny.

Uwaga! W przypadku slow zakonczonych na -ium coraz czesciej stosuje sie odmiane regularna, jedynie ze zmiana rdzenia w formie okreslonej liczby poj. A liczba mnoga jak w regularnych, np. medier zamiast media, studier zamiast studia itd.

* Nazwy zawodów konczace sie na -er, np. maler (malarz), lærer (nauczyciel) w liczbie mnogiej formie nieokreslonej nie koncza sie na -er tylko na -e

na przyklad: malere (malarze), lærere (nauczyciele).

* Niektore rzeczowniki wystepuja jedynie w liczbie pojedynczej, inne jedynie w liczbie mnogiej (jak w polskim, np. groch, nozyce).

- Rzeczowniki abstrakcyjne, jak np.: rettferdighet (sprawiedliwosc), ærlighet (uczciwosc), rikdom (bogactwo), frykt (strach), lykke (szczęście) zwykle nie sa stosowane w liczbie mnogiej. To samo dotyczy nazwy materialow, jak np.: kjøtt (mieso), fisk (ryby) , smør (maslo), ull (welna) , bomull (bawelna)

- Z kolei slowa jak np.: forfedre (przodkowie), foreldre (rodzice), søsken (rodzenstwo), penger (pieniadze) sa zwykle stosowane jedynie w liczbie mnogiej. Liczba pojedyncza slowa foreldre (rodzice) - forelder (rodzic) jest czesciej stosowana.

Wiecej przykladow odmiany:

http://www.hf.uio.no/iln/studier/evu/no ... substantiv

Rzeczowniki nieregularne (lista bedzie uzupelniana):

en mann, mannen – menn, mennene (mezczyzna, mąż)

et kne, kneet – knær, knærne (kolano)

ei tå, tåa – tær, tærne (palec u nogi)

et tre, treet – trær, trærne (drzewo)

et håndkle, håndkleet – håndklær, håndklærne (ręcznik)

en bror, broren – brødre, brødrene (brat)

en far, faren – fedre, fedrene (ojciec)

ei mor, mora – mødre, mødrene (matka)

et øye, øyet – øyne, øynene (oko)

et barn, barnet – barn, barna (dziecko)

et sted, stedet – steder, stedene (miejsce)

en ting, tingen – ting, tingene (rzecz)

en feil, feilen – feil, feilene (błąd)

Cwiczenia:

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://pavei.cappelen.no/3/11.html

http://pavei.cappelen.no/9/11.html

http://pavei.cappelen.no/13/6.html - nowe

http://pavei.cappelen.no/14/3.html

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157708

http://steinpastein.cappelendamm.no/c39 ... _tid=39600

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157708 - nowe

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157709 - nowe

http://103cathrineg.norsknettskole.no/g ... antiv2.htm - nowe

http://www.statvoks.no/konsept/norsk2/s ... index.html - podsumowanie

Eiendomspronomener - Zaimki dzierzawcze. Zaimek dzierzawczy z rzeczownikiem

Odpowiada na pytania: Czyj? Czyja? Czyje?

Rowniez genitiv-dopelniacz: Kogo?

R.meski-------------------------R.zenski-----------------------------R.nijaki----------------------------------L.mnoga

min (moj)--------------------mi (moja)---------------------------mitt (moje)------------------------------mine (moje)

min far-moj ojciec--------mi mor-moja matka-----------------mitt hus-moj dom----------------------mine sko-moje buty

din (twoj)--------------------di (twoja)---------------------------ditt (twoje)------------------------------dine (twoje)

din far-twoj ojciec-------di mor-twoja matka------------------ditt hus-twoj dom----------------------dine sko-twoje buty

hans(jego)------------------hans (jego)--------------------------hans (jego)------------------------------hans (jego)

hans far-jego ojciec-----hans mor-jego matka-----------------hans hus-jego dom--------------------hans sko-jego buty

hennes (jej)-----------------hennes (jej)-------------------------hennes (jej)------------------------------hennes (jej)

hennes far-jej ojciec-----hennes mor-jej matka---------------hennes hus-jej dom--------------------hennes sko-jej buty

dets (jego/jej)------------------dets (jego/jej)--------------------------dets (jego/jej)-------------dets (jego/jej)

dens ----------------------------------dens -----------------------------------dens----------------------dens

(formy niezywotne)

sin (swoj)---------------------si (swoja)--------------------------sitt (swoje)-------------------------------sine (swoje)

sin far-swoj ojciec--------si mor-swoja matka------------------sitt hus-swoj dom--------------------sine sko-swoje buty

vår (nasz)---------------------vår (nasza)------------------------vårt (nasze)-------------------------------våre (nasze)

vår far-nasz ojciec--------vår mor-masza matka---------------vårt hus-nasz dom--------------------våre sko-nasze buty

deres (wasz)------------------deres (wasza)---------------------deres (wasze)-----------------------------deres (wasze)

deres far-wasz ojciec------deres mor-wasza matka------------deres hus-wasz dom-----------------deres sko-wasze buty

deres (ich)---------------------deres (ich)--------------------------deres (ich)--------------------------------deres (ich)

deres far-ich ojciec---------deres mor-ich matka-----------------deres hus-ich dom--------------------deres sko-ich buty

Objasnienia:

Tutaj nie ma co deliberowac i rozpisywac regulek, ze w stosunku do podmiotu i inne nudne frazy, bo nie zdajemy na filologie, tylko trzeba wiedziec, jak to stosowac. Wyjasnie prosto i zwiezle:

Uwaga! Stosuje sie jak w jezyku polskim, z jednym wyjatkiem:

W 2 osobie zarowno liczby pojedynczej jak i mnogiej (czyli Ty albo Wy ) tam gdzie w jezyku polskim powiedzialoby sie swoj/swoje, w jezyku norweskim mowi sie twoj/wasze

Przyklady, w ktorych stosuje sie zaimek dzierzwczy jak podalam wyzej, czyli inaczej niz w jez. polskim, sa podkreslone i opatrzone komentarzami.

Przyklady:

Det er min far. To jest moj ojciec.

Det er din bil. to jest twoj samochod.

Jens maler huset sitt. Jens maluje swoj dom.

Jens maler huset, som er hans. Jens maluje dom, ktory jest jego.

Martin tar sekken sin. Martin bierze swoj tornister.

Wenche elsker broren sin. Wenche kocha swojego brata.

Wenche elsker broren hennes. Wenche kocha jej brata (czyli tutaj nie swojego, tylko jej brata/czyjegos brata - brata przyjaciolki na przyklad)

Guttene har med seg syklene sine. Chlopcy maja ze soba swoje rowery.

Hun passer sine egne saker. Ona pilnuje swoich wlasnych spraw.

Pass dine egne saker! Pilnuj Twoich wlasnych spraw (Tu jest ten haczyk, bo w polskim powiedzialoby sie "pilnuj swoich spraw", a w norweskim powiemy "pilnuj twoich spraw".

Du må passe din helse. Musisz pilnowac Twojego zdrowia. (To samo, co w poprzednim zdaniu: "ty musisz pilnowac twojego zdrowia, a nie jak w polskim - swojego zdrowia).

Dere kan legge veskene deres her. Wy mozecie polozyc wasze torebki tutaj. (Znow 2 osoba liczba mnog, czyli "wy", a wiec mozecie "polozyc wasze torebki", a nie jak w polskim - swoje torebki).

De må passe sin helse. Oni musza pilnowac swojego zdrowia.

Han må passe sin helse. On musi pilnowac swojego zdrowia.

Tyvene legger planene sine. Zlodzieje ukladaja swoje plany.

Tyvene stjeler tingene deres. Zlodzieje kradna wasze/ich rzeczy.

De tar seg ikke av sine foreldre. Oni nie zajmuja sie swoimi rodzicami.

Hun kjører sin bil. Ona prowadzi swoj samochod.

Hun trodde at det var hennes bil. Ona myslala, ze to byl jej samochod.

Cwiczenia:

http://pavei.cappelen.no/7/10.html - nowe

http://pavei.cappelen.no/9/10.html

http://www.dammskolen.no/progs/norsk/sittsine.html

Znajdz zaimek dzierzawczy w kazdym zdaniu i wpisz w okienko.

http://www.ressurssidene.no/view.cgi?&l ... .8055.8068

http://103cathrineg.norsknettskole.no/g ... ronom2.htm

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157710

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157710

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1 - nowe

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1 - nowe

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2 - nowe

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2 - nowe

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2 - nowe

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157711

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zaimek dzierzawczy w stosunku do rzeczownika - przed lub po.

W jezyku norweskim zaimki dzierzawcze moga stac przed rzeczownikiem lub po nim. Zadna forma nie jest bledna, a jedynie wydzwiek, czyli jak przekazujemy jakas wiadomosc, jest troche inny dla kazdej z obu form.

Mozemy powiedziec min far albo faren min, din bror albo broren din, vår lærer albo læreren vår.

Jesli zaimek dzierzawczy (moj, twoj, nasz) stoi przed rzeczownikiem:

- zdanie jest bardziej formalne, np. w pismie do urzedu, szkoly, itp.

Wowczas napiszemy np. Som svar til Deres brev... (w odpowiedzi na Wasze pismo...), Min sønn kan ikke komme på fredag (Moj syn nie bedzie obecny/nie moze przyjsc we wtorek)

lub

- pragnie sie podkreslic przynaleznosc rzeczownika. Wowczas nie zabrzmi to formalnie, a jedynie polozy wiekszy nacisk na "czyje".

Przyklady:

Dette er min bil - To jest moj samochod. (powiemy, kiedy pragniemy bardziej podkreslic to, ze samochod jest moj, niz to, ze jest to samochod. Np. w przypadku watpliwosci, ktory samochod jest nasz, lub kiedy chce zwrocic uwage na moj samochod)

Kan ikke få samme krøller i mitt hår - Nie moge miec takich samych lokow na moich wlosach (czyli czyjes wlosy moga, ale moje wlosy akurat nie moga miec takich lokow, nie wychodzi to na nich).

Dette er din sykkel. - to jest twoj rower.

Han tok sine ski, men lot hennes stå. - O wzial swoje narty, a jej zostawil. (Ale: Han tok skiene sine og gikk - wzial swoje narty i poszedl. Tutaj rzeczownik stoi przed dzierzawczym, poniewaz wazniejsze w zdaniu jest, co wzial, a nie to, ze wzial swoje).

* Razem z okresleniami hel, all i egen dzierzawczy bedzie stal przed rzeczownikiem.

Przyklady:

Hele mitt liv - Cale moje zycie

All sin tid. - Caly swoj czas

Han har sin egen leilighet. - on ma swoje wlasne mieszkanie.

* Sin, sitt, sine - czyli zaimek dzierzawczy ze slabym wydzwiekiem przynaleznosci, czesto stoi przed rzeczownikiem w stalych, czesto uzywanych frazach.

Przyklady:

Hun gikk sin vei. - Poszla w swoja strone.

Teateret har åpnet sine dører - Teatr otworzyl swoje drzwi/Teatr zostal otwarty.

* Jezeli czasownik w dopelniaczu (genitiv - kogo? czego?), to dzierzawczy musi stac przed nim!

Przyklady:

Mitt livs største opplevelse. - Najwieksze przezycie mojego zycia. (Czego? Mojego zycia)

Din fars klokke. - Zegar twojego ojca. (Kogo? Twojego ojca)

Zasady tworzenia zdan z zaimkami dzierzawczymi PRZED i PO rzeczowniku:

Generalna, zelazna i prosta zasada

- jesli rzeczownik przed dzierzawczym, to musi byc w formie okreslonej (czyli gutten min, sykkelen min, moren min, jenta mi, itd.)

- jesli rzeczownik po dzierzawczym, to musi byc w formie nieokreslonej (czyli min gutt, min sykkel, min mor, mi jente, itd.)

Dodatkowe materialy - teoria:

http://103cathrineg.norsknettskole.no/G ... elside.htm

http://www.ressurssidene.no/view.cgi?&l ... &spraak=bm

Cwiczenia:

http://pavei.cappelen.no/9/8.html

http://pavei.cappelen.no/9/9.html

http://pavei.cappelen.no/9/11.html

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2

Testy:

http://www.ressurssidene.no/view.cgi?&l ... .8055.8068

http://www.norsknettskole.no/ressurssid ... &spraak=bm

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Genitiv

Podobnie do zaimka dzierzawczego, odpowiada na pytanie: Czyj? (ale z podaniem konkretnej osoby lub rzeczy )

Genitiv tworzymy, dodajac do rzeczownika koncowke -s

Dotyczy to rowniez imion wlasnych.

Przyklady:

Elevens bok - Ksiazka ucznia.

Lærerens stemme - Głos nauczyciela.

Annes hoppetau - Skakanka Anny.

Skipets kaptein - Kapitan statku.

Uwaga!

Jezeli rzeczownik konczy sie lierami -x lub -s - genitiv tworzymy dodajac tylko apostrof ` na koncu wyrazu.

Przyklady:

Sveits' landsbyer - Wioski Szwajcarii.

Marx' teorier - Teorie Marksa.

Genitiv mozna tworzyc rowniez w odniesieniu do czasu.

Przyklady:

ti minutters pause - dziesiec minut przerwy

to ukers ferie - dwa tygodnie urlopu

fem års utdannelse - pięć lat wyksztalcenia

KIEDY TWORZYMY GENITIV Z KONCOWKA -S, RZECZOWNIKI BEDA ZAWSZE W FORMIE NIEOKRESLONEJ!

Cwiczenia:

http://pavei.cappelen.no/13/1.html

http://www.norsknettskole.no/ressurssid ... &spraak=bm

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=3

"Jo"

Male slowko - wiele znaczen

Stosuje sie:

* jako wzmocnione "ja", glownie w odpowiedzi na pytania zadane w posob przeczaczy.

Przyklady:

- Bor du ikke her lenger? (Czy juz tu nie mieszkasz?)

- Jo (znaczy, ze sugestia w pytaniu jest bledna, czyli wciaz tu mieszkasz)

- Ja (znaczy, ze sugestia w pytaniu jest prawidlowa, czyli faktycznie juz tu nie mieszkasz)

- Fikk du ikke penger? (Czy nie dostales pieniedzy?)

- Jo (czyli nieprawda, bo dostalem)

- Ja (fakt, nie dostalem)

* jako wzmocnione "ja" na poczatku odpowiedzi, w ktorej wystepuje wyjasnienie lub na poczatku pozytywnego potwierdzenia.

Przyklady:

- Hvorfor sa du det? (Dlaczego to powiedziales?)

- Jo, nå skal du høre... (Jo, sluchaj.... i wyjasnienie)

- Du kan sikkert hjelpe oss? (Pewnie mozesz nam pomoc?)

- Jo, det kan jeg alltids (Jo, no pewnie, ze moge)

* w sensie ironicznym, cos jak polskie "acha" w ironicznym sensie.

Przyklady:

- Du sier at han ikke drikker. (To mowisz, ze on nie pije)

- Jo, det kan du tro. (Acha, mozesz w to wierzyc - tutaj w sensie: w cuda wierzysz)

- Jo, du er meg en fin en (Acha, ty to jestes aparat)

* jako wzmocnione "ja", na przyklad w sytuacji roznicy zdan lub sprzeczki.

Przyklady:

- Du kan ikke sykle (Nie umiesz jezdzic na rowerze)

- Jo, de kan jeg (Tak, umiem - jak w polskim: A wlasnie ze umiem)

- Du får ikke snop i dag (Dzisiaj nie dostaniesz slodyczy)

-Jo! JO!!!!! (jesli odpowiada dziecko, to zwykle bedzie to tak brzmialo )

- Nei!

-Jo!

- Nei da! (z dodaniem "da" jeszcze mocniejsze: A wlasnie, ze tak!)

- Jo da!

* dla podkreslenia czegos oczywistego, wiadomego, w kontekscie mniej wiecej jako odpowiednik polskiego przecież .

Przyklady:

- Hun er jo min kone (Ona jest przeciez moja zona)

- Men det er jo slik det er (Ale przeciez tak to juz jest)

- De er jo så gode venner (Oni sa przeciez takimi dobrymi przyjaciolmi)

- Hun er jo over 70 år (Ona ma przeciez ponad 70 lat)

* dla podkreslenia czegos, czemu np. zaprzeczono w rozmowie - w tym kontekscie rowniez mniej wiecej jak polskie przeciez/ no przeciez/ przeciez wlasnie

Przyklady:

- Det er jo nettopp det du har gjort (I to jest przeciez dokladnie to, co zrobiles)

- Det er jo det jeg sier (Przeciez wlasnie to mowie)

* aby podkreslic cos niespodziewanego.

Przyklad:

- Jeg hadde jo helt glemt det (Zupelnie o tym zapomnialem)

* dla podkreslenia niemozliwosci innej opcji

Przyklad:

- Det skulle jo bare mangle (Jeszcze by tego brakowalo)

* Jako spójniki im - tym

Przyklady:

- Jo før, desto bedre (Im wczesniej tym lepiej)

- Jo før, jo heller (Im predzej tym lepiej)

http://www.dokpro.uio.no/perl/ordboksoe ... t=j&OPP=jo

God kveld til alle!

Hvordan har dere det i dag?

Hvordan har du det?

Fint

Bra

Jeg er trøtt

Jeg er sulten

Jeg er glad

Jeg kjeder meg

Jeg føler ingenting

Det er en fin ettermiddag her.

Det er veldig varmt.

Hvordan er været hos deg?

Det er kaldt.

Det er varmt.

Det er litt sol her.

Det er fint vær.

Det regner.

Det snør.

Det blåser.

eg

Jeg er...

Jeg er glad.

glad - zadowolony -e (liczba mn.: do przymiotnika dodajemy koncowke -e)

syk - chory -e

dum - glupi -e

smart - sprytny -e

lat - leniwy -e

høy - wysoki -e

sen - późny -e

Du

Han

Hun

Den

Det

Vi

Dere

De

--------------------------------------------------------

Jeg

Jeg har

Jeg har en penn

ei kone /kona - zona

en penn/pennen - dlugopis

en bil/bilen - samochod

et hus/huset - dom

ei datter/dattera - corka

ei hytte/hytta - domek letniskowy

ei regning/regninga - rachunek

en jobb/jobben - praca

penger - pieniadze

en penge/pengen - pieniadz (zwykle nie uzywa sie)

og - i

Du

Han

Vi

------------------------------------------------------------------

Du er glad.

Du------------er---------------glad.

Du------------er---------------glad!

Er-------------du--------------glad?

Han har en penn

Han------------------har---------------en penn.

Han------------------har---------------en penn!

Har------------------han---------------en penn?

Czasowniki

Czasownik mowi nam o tym, co robi? co sie dzieje?

Przyklad: Anders skriver - Anders pisze.

Czasowniki odmieniaja sie przez czasy.

Infinitiv - bezokolicznik - å skrive (pisac)

Presens - Czas terazniejszy. Opowiada o czyms, co dzieje sie teraz - skriver (pisze)

Preteritum - Czas przeszly prosty. Opowiada o czyms, co wydarzylo sie w przeszlosci - skrev (pisal)

Perfektum - Czas przeszly zlozony. Presens perfektum uzywasz, jesli nie informujesz, kiedy cos sie wydarzylo, lecz koncentrujesz sie na konsekwencji zdarzenia dla obecnej sytuacji - har skrevet/er skrevet (ma/jest napisane - napisal).

Presens (ofte kalt nåtid) - Czas terazniejszy

Presens bruker vi på mange måter, selv om grunnbetydningen uttrykker at noe skjer her og nå.

Czas terazniejszy uzywamy na wiele sposobow.

* Det som skjer nå: Jeg sitter og skriver. Nå begynner Dagsrevyen. I dag faller det dom i saken.

To, co dzieje sie teraz

* Det som vanligvis skjer, eller som gjentar seg regelmessig: Kjøpesenteret holder åpent fra kl 10.00 til kl 20.00.

To, co dzieje sie zwykle lub co powtarza sie regularnie.

* Det tidløse: Skreia ligger vest for Mjøsa.

To, co jest ponadczasowe.

* Fremtid: Han kommer hjem om en uke

Rowniez, kiedy mowimy o przyszlosci (NB Podobnie, jak w j. polskim: On wraca za tydzien)

Preteritum (ofte kalt fortid) - Czas przeszly

1. Vi bruker preteritum når vi omtaler fullførte handlinger i fortiden, både engangshandlinger og gjentatte handlinger. De reiste i går.

Preteritum - czynnosc lub stan wykonane wczesniej, jesli okreslamy, kiedy.

Np. wczoraj, tydzien temu, dzisiaj rano, itp.

2. Preteritum kan brukes i andre sammenhenger også, for eksempel i utrop: Det var litt av et varp! Dette var gode kjøttkaker!

Tidsaspektet her blir faktisk nåtidig, siden vi sier at kjøttkakene ”var gode” mens vi sitter og spiser dem. Dette er ikke gal språkbruk, slik enkelte tror, men en utpreget muntlig uttrykksmåte.

Preteritum uzywa sie rowniez, kiedy komentuje sie cos, co dzieje sie (lub co widzimy, czujemy itp.) w danej chwili.

(Podpowiedz: kiedy chcemy skomentowac kogos lub cos - akurat tu i teraz).

3. Vi bruker ofte preteritum for å markere noe hypotetisk. Hvis jeg var deg, ville jeg …. Meningen er : Hvis jeg var deg nå, i dette øyeblikk, ville jeg…. Tidsaspektet er nåtidig. Likeså: Selv om du ga meg en million kroner, ble jeg ikke med.

Preteritum - w zdaniach hipotetycznych, np. Gdybym byl..., Gdybym mial..., Gdybym mogl..., itp.

Tworzy sie przez koncowke - et, -te, - de, -dde.

(Patrz: lista czas. nieregularnych. Materialy poziom 2).

(do sprawdzenia wlasnego: http://pavei.cappelen.no/12/3.html )

4. Preteritum uzywamy rowniez w opowiadaniach, lub kiedy generalnie "rozwodzimy sie" w temacie opisywanych czynnosci, czyli dodajemy szczegoly dotyczace czynnosci.

Np.

Det var en gang en konge som likte å invitere sine venner til slottet - Byl sobie raz krol, ktory lubil zapraszac swoich przyjaciol do palacu.

Kopernik oppdaget at... og ble veldig glad - Kopernik odkryl, ze... i bardzo sie ucieszyl.

Til frokost spiste jeg eggerøre mens jeg lå i senga og så på tv - Na sniadanie jadlem jajecznice lezac w lozku i ogladajac TV (podczas, gdy lezalem w lozku i ogladalem TV).

Encyklopedia online - tutaj sprawdzisz kazdy czasownik

Link do encyklopedii: http://www.dokpro.uio.no/perl/ordboksoe ... n&renset=j

Tabelka - podzial czasownikow regularnych na 4 grupy koncowek:

http://www.hf.uio.no/iln/studier/evu/no ... #svakeverb

Preteritum:

http://www.ressurssidene.no/view.cgi?&l ... &spraak=bm

Presens perfektum - Czas przeszly zlozony

Perfektum dannes med et hjelpeverb i presens, som oftest ha. Noen ganger kan også være brukes.

Når både ha og være kan være hjelpeverb, kan vi ofte skille mellom selve handlingen og resultatet av den.

Setningen Han har gått to mil understreker handlingen, mens setningen Han er gått for dagen legger vekt på resultatet av det som har skjedd, nemlig at mannen ikke er å treffe.

Imidlertid er hjelpeverbet ha på fremmarsj, og for mange er ikke disse nyansene levende lenger.

Perfektum brukes både om handlinger som nylig er avsluttet, og om handlinger som er påbegynt i fortiden, og som fremdeles fortsetter. Broren min har studert medisin i fem år.

Dessuten bruker vi perfektum når vi konstaterer et faktum, som har gyldighet i nåtiden. Lars Saabye Christensen har skrevet "Halvbroren".

Czasu tego uzywa sie, by wyrazic, ze cos wydarzylo sie w przeszlosci, lecz nie jest istotne

kiedy dokadnie to sie stalo.

W czasie Perfektum wazna jest dlugosc trwania czynnosci, a nie konkretny punkt w przeszlosci.

Ponadto odnosi sie on do wydarzen, których skutki sa istotne dla terazniejszosci lub przyszlosci, na przyklad:

Jeg har vært her før. – Juz tu bylem.

Han har spist frokost, så han er ikke sulten lenger. – On zjadl sniadanie, wiec nie jest juz glodny.

Perfektum uzywa sie rowniez opisujac stan/czynnosc rozpoczeta w przeszlosci i trwajaca nadal.

Np.

Jeg har vært i Norge i 2 år - Jestem w Norwegii od 2 lat.

Han har vært syk siden 2005 - On jest chory od 2005r.

Perfektum tworzy sie przy pomocy czasownika å ha (miec), forma osobowa har, lub å være (byc), forma osobowa er, oraz formy imieslowu czasu przeszlego, który w przypadku czasowników regularnych wyglada tak jak forma czasu przeszlego Preteritum, tyle, ze pomniejszona o -e tam, gdzie ono sie pojawia, np.: kastet / kasta, levd, lyst, bodd.

Cwiczenie z sesji do powtorki. Przyklady uzycia Presens i Perfektum

Hvor bor du?

Jeg bor på Hamar nå.

Jeg har bodd her lenge.

Går du på skolen?

Ja, jeg har gått på skolen i et halvt år.

Ja, jeg går på videregående.

Er dere gift?

Ja, vi har vært gift i to år.

Ja, vi er gift.

Cwiczenia:

http://pavei.cappelen.no/10/2.html

http://pavei.cappelen.no/10/1.html

http://pavei.cappelen.no/10/7.html

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=2

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=3

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=3

Modalverb - czasowniki modalne

å burde-----bør-----burde-----burdet

å kunne-----kan-----kunne----kunnet

å måtte-----må------måtte----måttet

å skulle-----skal-----skulle-----skullet

å ville--------vil-------ville-------villet

Po czasownikach modalnych nie uzywa sie "å" przed czasownikien w bezokoliczniku!

Demonstrativer eller pekeord

Demonstrativer eller pekeord er determinativer som peker ut ett element i en mengde. Sammen med et substantiv danner de derfor substantivfraser med unik referanse. De fleste demonstrativer bøyes i samsvar med det substantivet de står til.

Tzw. demonstrativer lub inaczej: [b]pekeord, naleza do grupy zwanej determinativer.

Determinativer wskazuja na dany obiekt wsrod innych obiektow. Razem z rzeczownikami tworza specjalne formy. [/b]

Vi bøyer pekeord i kjønn og tall i samsvar med substantivet de står til, eller som er underforstått.

Pekeord odmieniamy zgodnie z rodzajem rzeczownika, do ktorego sie odnosi, lub jesli rzeczownik jest domyslny.

Tabelka:

Hankjønn------ Hunkjønn-------Intetkjønn-----------Flertall

R. meski--------R. zenski--------R. nijaki-------------L.mnoga

den------------------den--------------det------------------de (Ten)

denne---------------denne-----------dette----------------disse (Ten)

slik-------------------slik--------------slikt-----------------slike (Taki)

sånn-----------------sånn------------sånt----------------sånne (Taki)

annen------------anna/annen-------annet/anna-----------andre (Inny)

samme--------------samme----------samme-------------samme (Taki sam)

hvilken--------------hvilken-----------hvilket --------------hvilke (Jaki, ktory)

Noen pekeord viser til noe som er nært:

Niektore pekeord wskazuja na cos, co znajduje sie blisko:

Np.

• Denne hatten vil jeg ha. - Chce ten kapelusz

• Dette treet kan vi klatre i. - Na to drzewo mozemy sie wspiac.

• Disse sekkene står i veien for oss. - Te worki stoja nam na drodze.

Andre pekeord viser til noe som er fjernt:

Inne pekeord wskazuja na cos, co jest daleko:

Np.

• Den gubben var jammen treg! - Ten facet byl naprawde tepy!

• Det huset hadde en fryktelig farge! - Ten dom mial okropny kolor.

• De kursdeltakerne bør snart ta en pause. - Ci uczestnicy kursu powinni wkrotce zrobic sobie przerwe.

..Det/dette......... påfunnet var ikke det minste morsomt!

...det / dette......... huset vil jeg kjøpe!

.......de / disse ? ......eplene var gode!

.....den / denne........ bilen skal aldri mer på veien!

...det / dette........... tullet liker jeg ikke!

...den / denne............ fargen var skrekkelig!

.......den / denne......... sangen er fin

...de / disse............ fuglene flyr høyt

Wiecej materialow - po norwesku:

http://no.wikipedia.org/wiki/Determinativ

Og en liten test

I maly test:

http://norsknettskole.no/globalskolen/r ... ord_bm.htm

Przymiotnik - Adjektiv

http://www.ressurssidene.no/view.cgi?&l ... &spraak=bm

Adjektiv okresla cechy/wlasciwosci rzeczownika lub zaimka osobowego.

Np.

Huset er stort - Dom jest duzy.

Han er snill - On jest mily.

Adjektiv stopniuje sie i odmienia przez rodzaje (m., f., i n.)

1. Wiekszosc przymiotnikow stopniuje sie dodajac w Komparativ (stopnien wyzszy) koncowke -ere

i w Superlativ (stopien najwyzszy) koncowke -est

Np.

Positiv--------------- Komparativ--------- Superlativ

snill-------------------- snillere ---------------snillest

frekk------------------ frekkere--------------frekkest

sterk------------------ sterkere---------------sterkest

2. Niektore stopniuje sie w inny sposob:

a. zmiana calego wyrazu

b. zmiana samogloski i stopniowanie przez dodanie koncowki -re w Komparativ i -st w Superlativ.

Np.

Positiv-------------------- Komparativ------------------- Superlativ

ung---------------------------- yngre------------------------ yngst (mlody)

lang---------------------------- lengre------------------------ lengst (dlugi)

vond--------------------------- verre------------------------- verst (bolacy, zly)

mye---------------------------- mer--------------------------- mest (duzo)

få------------------------------- færre----------------------- færrest (niewiele, niewielu)

liten---------------------------- mindre------------------------ minst (maly)

stor---------------------------- større------------------------- størst (duzy)

3. Sa rowniez przymiotniki, ktore stopniujemy przez dodanie mer (bardziej) w Komparativ i mest (najbardziej) w Superlativ.

a. wiekszosc przymiotnikow zakonczonych na -sk

b. przymiotniki zakonczone na -et(e)

c. przymiotniki zakonczone na -ende

d. dlugie przymiotniki

Np.

Positiv------------------------- Komparativ----------------------- Superlativ

interessant------------------ mer interessant----------------- mest interessant (interesujacy)

praktisk----------------------- mer praktisk--------------------- mest praktisk (praktyczny)

bakkete----------------------- mer bakkete---------------------- mest bakkete (pagorkowaty)

levende----------------------- mer levende----------------------- mest levende (żyjący)

Odmiana przymiotnikow przez rodzaje i liczby (m.f.n.):

Kode----------------R.meski------------------- R.zenski----------------R.nijaki---------------------L.mnoga

a1-------------------- god----------------------- god------------------- godt------------------------ gode

a2------------------- norsk---------------------- norsk----------------- norsk----------------------- norske

a3-------------------- ekte----------------------- ekte------------------ ekte------------------------- ekte

a4----------------- oppskjørtet---------------- oppskjørtet----------- oppskjørtet---------------- oppskjørtede

a5------------------ makaber------------------- makaber--------------- makabert------------------- makabre

a5------------------- lunken--------------------- lunken----------------- lunkent--------------------- lunkne

Tutaj znajdziesz, jaki kod ma przymiotnik, czyli jak bedzie wygladala odmiana:

http://www.dokpro.uio.no/ordboksoek.html

A. Przymiotniki, ktorych sie nie odmienia:

- koncowka niekacentowane -e

- koncowka -ende

B. Przymiotniki nie posiadajace odrebnej formy dla rodzaju nijakiego (tzn. nie dodaje sie -t w rodz. nijakim):

- koncowka -ig i -lig, np. hjertelig

- kilkusylabowe z koncowka -sk, np. praktisk

- jednosylabowe koncowka spolgloska plus -sk, np. trolsk

- okreslenia narodowsci, np. polsk, norsk

C. Przymiotniki z koncowka -tt w rodzaju nijakim:

- zakonczone akcentowana samogloska. Beda to zwykle jednosylabowe przymiotniki, w ktorych ostatnia samogloska musi byc akcentowana, bo nie ma innego wyboru, np. grå, små, blå, ny (grått, smått, blått, nytt).

D. Liczby porzadkowe zalicza sie w j. norweskim do przymiotnikow.

1. første

2. andre

3. tredje

4. fjerde

5. femte

6. sjette

7. syvende (sjuende)

8. åttende

9. niende

10. tiende

11. ellevte

12. tolvte

13. trettende

14. fjortende

15. femtende

16. sekstende

17. syttende

18. attende

19. nittende

20. tyvende (tjuende)

30. tredevte

40. førtiende

50. femtiende

60. sekstiende

70. syttiende

80. åttiende

90. nittiende

100. hundrede

1000. tusende

W liczbach zlozonych z kilku cyfr odmieniamy jako liczbe porzadkowa ostatni czlon liczby.

Np.

31. trettiførste

58. femtiåttende

125. hundreogtyvefemte (po setnych i tysiecznych dochodzi "og")

Liczby porzadkowe zapisujemy dodajac po nich kropke.

Np.

21. oktober - 21 pazdziernika

17.5. - 17 maja

Olav 5. - Olav piąty

Cwiczenia:

http://www.ressurssidene.no/view.cgi?&l ... &spraak=bm Komparativ

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www.ressurssidene.no/view.cgi?&l ... &spraak=bm Superlativ

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://pavei.cappelen.no/6/6.html

http://pavei.cappelen.no/6/7.html

http://praktisknorsk1.cappelendamm.no/c ... tid=157709

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

http://www3.hf.uio.no/iln/studier/evu/n ... =1&level=1

Test:

http://www.statvoks.no/konsept/norsk2/a ... show2.html