Winston Churchill,

1874-1965

Sir WINSTON LEONARD SPENCER CHURCHILL urodził się 30 listopada 1874 roku w

Blenheim Palace, w hrabstwie Oxfordshire. Miał niezbyt szczęśliwe dzieciństwo. Słabe

wyniki w nauce skłoniły jego ojca do posłania Winstona do armii. Udało mu się zdać za

trzecim razem egzaminy do Królewskiej Akademii Wojskowej (Royal Military Academy) w

Sandhurst. Jednak ukończył naukę jako jeden z dwudziestu (na sto trzydziestu) uczniów

swojej grupy. W 1895 r. wstąpił do 4 pułku huzarów. W tym roku zginął też tragicznie jego

ojciec. Winston trafił na Kubę, gdzie pracował jako korespondent dla "Daily Graphic"

podczas wojny o niepodległość. W 1896 r. jego pułk trafił do Indyj, a Winston był

jednocześnie dziennikarzem i żołnierzem. W latach 1897-1900 napisał kilka powieści na

różne tematy. W 1897 r. trafił do ekspedycji Lorda Kichenera zmierzającej do Sudanu.

W 1899 r. postanowił wziąć udział w polityce. Jako Konserwatysta przegrał jednak wybory w

Oldham. Wrócił szybko do dziennikarstwa - relacjonował dla "The Morning Post" Wojnę

Burską. Wkrótce stał się sławny, gdy pomógł uratować pociąg pancerny z burskiej zasadzki.

Miesiąc później uciekł z obozu jenieckiego. W 1900 r. wrócił do Wielkiej Brytanii w glorii

bohatera i tym razem wygrał wybory w Oldham.

Wkrótce stał się jedną z bardziej znaczących postaci w parlamencie. W 1904 r. przeniósł się

do Partii Liberalnej, w 1906 r. odniósł znaczne zwycięstwo wyborcze w Manchesterze. W

nowym rządzie został podsekretarzem stanu do spraw kolonij. W 1908 r. premierem został H.

H. Asquith z Partii Liberalnej, który promował Churchilla na prezesa Rady Handlowej (Board

of Trade). Tam zamienił klasyczny leseferyzm na reformy socjalne. Doprowadził do

maksymalnego, 8-godzinnego dnia pracy dla górników. Program taki wymagał zwiększenia

podatków; Izba Lordów odrzuciła budżet z 1909 r. Churchill, wspólnie z Lloyd-George'm,

dążyli do ograniczenia kompetencyj Wyższej Izby. W 1911 r. przepchnęli Ustawę

Parlamentarną (Parliament Act), która uniemożliwiała Izbie Lordów podobne veta. Dzięki

temu stał się popularny wśród niższych klas społecznych; wkrótce też awansował na Ministra

Spraw Wewnętrznych (Home Secretary).

W październiku 1911 r. przeniesiony został do Admiralicji. Dążył do zwiększenia siły

brytyjskiej marynarki, bowiem niemiecka flota szybko stawała się niebezpiecznie duża.

W 28 lipca 1914 r. rozpoczęła się I Wojna Światowa. 2 sierpnia zarządził mobilizację floty,

dzięki czemu w chwili przystąpienia Wielkiej Brytanii do wojny (4 sierpnia) marynarka była

w pełnej gotowości. W 1915 r. zapalił się do pomysłu ekspedycji dardanelskiej, która miała

odblokować drogę morską do Rosji. Wyprawa okazała się klęską, podobnie stało się z

kampanią na Gallipoli. W listopadzie 1915 r. wszystkie ostrza krytyki skupiły się na

Churchillu. Ustąpił więc z Rządu i postanowił powrócić do zwykłej walki (Klęska pod

Gallipoli zostanie później przypomniana podczas nieudanej operacji w Narviku w 1940 r.).

Wstąpił do 6 pułku Królewskich Fizylierów Szkockich, walczących we Francji. Jednak w

czerwcu 1916 r. wycofał się i powrócił do parlamentu. W marcu 1917 r. raport komisji

badającej kampanię dardanelską potwierdził, że Churchill nie był jedynym winnym klęski.

W lipcu 1917 r. premierem był już Lloyd-George, a Churchill został ministrem zaopatrzenia

(minister of munitions) w jego rządzie. Był entuzjastą nowego wynalazku, czołgu.

Po wojnie, w styczniu 1919 r., został sekretarzem wojny. Wspierał interwencję

antybolszewicką w Rosji.

13 maja 1940 r., podczas II Wojny Światowej, został Premierem Rządu JKM. Zasłynął jako

charyzmatyczny przywódca narodu, przez długi czas prowadzącego samotną walkę z

hitlerowskimi Niemcami. Był uczestnikiem "Wielkiej Trójki".

Przed końcem wojny przestał być premierem; stanowisko to odzyskał w 1951 r. Był nim do

1955 r. W 1953 r. otrzymał nagrodę Nobla z Literatury (za wspomnienia z II Wojny

Światowej). Umarł 24 stycznia 1965 r. w Londynie.